Ton giao tin ng??ng đ?i Vi?t th?i M?c
v? c? b?n v?n nh? th?i
Le S?
, ch?u ?nh h??ng c?a tin ng??ng dan gian,
Nho giao
,
Ph?t giao
va
đ?o giao
. Tuy nhien, đa co nh?ng đi?m khac bi?t v? chinh sach t? t??ng c?a ng??i c?m quy?n so v?i nha Le va co s? xu?t hi?n c?a m?t ton giao t? ph??ng Tay la
Cong giao
.
Cac ton giao, tin ng??ng truy?n th?ng
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
V? c? b?n, v??ng tri?u M?c v?n theo phap đ? c? c?a nha Le t? h? t? t??ng đ?n mo hinh thi?t ch? nha n??c, l?y
T?ng nho
lam t? t??ng cai tr? chinh
[1]
.
Do xu?t than t? ngh? chai l??i va buon ban vung ven
bi?n
, nha M?c khong h?n ch? cac ton giao phi Nho
[1]
. Do đo, nh?ng
ton giao
va
tin ng??ng
b? h?n ch? th?i Le S? nh? đ?o Ph?t, đ?o Lao co c? h?i ph?c h?i va phat tri?n.
đ?u th?i M?c, Ph?t giao it đ??c chu tr?ng; nh?ng k? t? khi
M?c Thai T?
m?t, Ph?t giao phat tri?n h?n tr??c
[2]
. Cac quan l?i va ng??i trong hoang t?c nha M?c đa cung ti?n nhi?u đ?t cho nha
chua
va xay c?t, tu b? nhi?u chua trong th?i k? nay.
C?ng nh? cac đ?i tr??c, tin ng??ng t?i lang xa c?a nhan dan co t?c th? th?n Thanh hoang. Trong cac ngoi đinh th?i M?c, thanh hoang co xu?t than kha phong phu nh?
T?n Vien s?n thanh
,
th?n Cao S?n
, cac t??ng c?a
Hung V??ng
,
Ph??ng Dung cong chua
... T? th?i M?c tr? v? sau, thanh hoang tr? thanh v? vua tinh th?n ? cac lang xa, tin ng??ng th? cung Thanh hoang cang tr? nen phong phu thong qua l? h?i đinh đam ? t?ng đ?a ph??ng
[3]
.
S? truy?n ba đ?o Cong giao
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T? gi?a
th? k? 14
, nha truy?n giao
Phanxico Xavie
đa t?ng ghe vao c?a bi?n
Thanh Hoa
trong khi đi t?
?n đ?
qua
Qu?ng Chau
vao
Nh?t B?n
[4]
.
Sang th?i M?c, vi?c truy?n đ?o Cong giao vao
đ?i Vi?t
b?t đ?u đ??c xuc ti?n. Theo
Kham đ?nh Vi?t s? Thong giam c??ng m?c
vao n?m 1533 th?i
Le Trang Tong
-
M?c Thai Tong
, m?t giao s? ph??ng Tay la I-ne-khu (co th? la Ignacio ho?c Inigo) đa len lut đ?n cac lang Ninh C??ng, Qu?n Anh (huy?n Nam Chan) va Tra L? (huy?n Giao Th?y) (nay thu?c cac huy?n
Tr?c Ninh
,
H?i H?u
va
Xuan Tr??ng
, t?nh
Nam đ?nh
) đ? truy?n đ?o. Tuy khong thu đ??c k?t qu? đang k? nh?ng đay đ??c xem la d?u m?c cho s? b?t đ?u truy?n gi?ng Phuc Am ? Vi?t Nam.
Sau m?t s? l?n xuc ti?n phia Nam (vung đ?t thu?c nha
Le trung h?ng
va
Chan L?p
) khong k?t qu?, n?m 1581 th?i
M?c M?u H?p
, cac nha truy?n giao l?i ra b?c va g?p đi?u ki?n thu?n l?i h?n. Giao s? Grovani Bastito de Tessto đa đ??c vua M?c cho phep theo thuy?n buon t? Ma Cao vao gi?ng đ?o. N?m 1583, giao đoan do
linh m?c
Diego de Oropesa d?n đ?u đa đ?n An Bang (nay la
Qu?ng Ninh
). Cung đi co cac linh m?c Bartholone Ruiz va Francisco de Motilla va 4 th?y dong n?a. Nh?ng vi
ngon ng?
b?t đ?ng nen cu?i cung giao đoan ph?i tr? v?
Ma Cao
[5]
.
- Vi?n s? h?c (2007),
L?ch s? Vi?t Nam, t?p 3
, Nha xu?t b?n Khoa h?c xa h?i
- Vi?n s? h?c (2007),
L?ch s? Vi?t Nam, t?p 4
, Nha xu?t b?n Khoa h?c xa h?i
- ^
a
b
Vi?n S? h?c, sach đa d?n, t?p 3, tr 508
- ^
Vi?n S? h?c, sach đa d?n, t?p 3, tr 509
- ^
Vi?n S? h?c, sach đa d?n, t?p 3, tr 515
- ^
Vi?n S? h?c, sach đa d?n, t?p 4, tr 553
- ^
Vi?n S? h?c, sach đa d?n, t?p 4, tr 554
|
---|
Cac vua
(* la vua b? gi?t)
| |
---|
S? ki?n
| |
---|
Cac l?nh v?c
| |
---|
Ki?n truc
| |
---|
V?n th?n tieu bi?u
| |
---|
Vo t??ng tieu bi?u
| |
---|
Bai vi?t lien quan
| |
---|
|
|
---|
Th?i ki
| |
---|
Danh sach
| |
---|
Lien quan
| |
---|
*
: 16 ton giao đ??c Nha n??c Vi?t Nam cong nh?n chinh th?c
|