Tin ng??ng
la ni?m tin c?a con ng??i đ??c th? hi?n thong qua nh?ng l? nghi g?n li?n v?i phong t?c, t?p quan truy?n th?ng đ? mang l?i s? binh an v? tinh th?n cho ca nhan va c?ng đ?ng. Ni?m tin nay g?n v?i s?
sieu nhien
nh?ng ch? l?u truy?n trong m?t vung lanh th? ho?c trong m?t c?ng đ?ng dan chung nh?t đ?nh. Co th? coi tin ng??ng la d?ng th?p h?n c?a
ton giao
.
Tin ng??ng mang tinh
dan t?c
,
dan gian
. Tin ng??ng co t? ch?c khong ch?t ch? nh? ton giao. Khi noi đ?n tin ng??ng ng??i ta th??ng noi đ?n tin ng??ng c?a m?t dan t?c hay m?t s? dan t?c co m?t s? đ?c đi?m chung con ton giao thi th??ng la khong mang tinh dan gian. Tin ng??ng khong co m?t h? th?ng đi?u hanh va t? ch?c nh? ton giao, n?u co thi h? th?ng đo c?ng l? t? va r?i r?c. Tin ng??ng n?u phat tri?n đ?n m?t m?c đ? nao đo thi co th? thanh ton giao.
C? s? c?a m?i ton giao, tin ng??ng la ni?m tin, s? ng??ng v?ng c?a con ng??i vao nh?ng cai "
sieu nhien
" hay g?i la "cai thieng" cai đ?i l?p v?i cai "
tr?n t?c
", cai hi?n h?u ma con ng??i co th? s? mo, quan sat đ??c. Ni?m tin vao "cai thieng" thu?c v? b?n ch?t con ng??i, no ra đ?i va t?n t?i, phat tri?n cung v?i con ng??i va loai ng??i, no la nhan t? c? b?n t?o nen đ?i s?ng tam linh c?a con ng??i, c?ng gi?ng nh? đ?i s?ng v?t ch?t, đ?i s?ng xa h?i tinh th?n, t? t??ng, đ?i s?ng tinh c?m...
Tuy theo hoan c?nh, trinh đ? phat tri?n kinh t?, xa h?i c?a m?i dan t?c, đ?a ph??ng, qu?c gia ma ni?m tin vao "cai thieng" th? hi?n ra cac hinh th?c ton giao, tin ng??ng c? th? khac nhau. Ch?ng h?n nh? ni?m tin vao
đ?c Chua Tr?i
, c?a
Kito giao
, ni?m tin vao
đ?c Ph?t
c?a
Ph?t giao
, ni?m tin vao
Thanh
,
Th?n
c?a
tin ng??ng dan gian
, tin ng??ng
Thanh Hoang
,
đ?o M?u
... Cac hinh th?c ton giao tin ng??ng nay du r?ng h?p khac nhau, du ph? quat toan th? gi?i hay la đ?c thu cho m?i dan t?c... thi c?ng đ?u la m?t th?c th? bi?u hi?n ni?m tin vao cai thieng chung c?a con ng??i.
Hi?n t?i, co nhi?u y ki?n khac nhau khi s? d?ng khai ni?m
ton giao
va
tin ng??ng
. Theo quan đi?m truy?n th?ng, ng??i ta co y th?c phan bi?t ton giao va tin ng??ng, th??ng coi tin ng??ng ? trinh đ? phat tri?n th?p h?n so v?i ton giao. Lo?i quan đi?m th? hai la đ?ng nh?t gi?a ton giao va tin ng??ng va đ?u g?i chung la ton giao, tuy co phan bi?t ton giao dan t?c, ton giao nguyen th?y, ton giao đ?a ph??ng, ton giao th? gi?i (ph? quat).
S? khac nhau gi?a ton giao va tin ng??ng th? hi?n ? m?t s? đi?m nh?: Ton giao co h? th?ng
giao ly
,
kinh đi?n
... đ??c truy?n th? qua gi?ng d?y va h?c t?p ? cac
tu vi?n
,
thanh đ??ng
,
h?c vi?n
... co h? th?ng th?n đi?n, co t? ch?c
giao h?i
, h?i đoan ch?t ch?, co n?i th? cung rieng nh?
nha th?
,
chua
,
thanh th?t
..., nghi l? th? cung ch?t ch?, co s? tach bi?t gi?a th? gi?i th?n linh va con ng??i. Con tin ng??ng thi ch?a co h? th?ng giao ly ma ch? co cac
huy?n tho?i
,
th?n tich
,
truy?n thuy?t
. Tin ng??ng mang
tinh ch?t dan gian
, g?n v?i sinh ho?t
v?n hoa dan gian
. Trong tin ng??ng co s? hoa nh?p gi?a th? gi?i th?n linh va con ng??i, n?i th? cung va nghi l? con phan tan, ch?a thanh quy ??c ch?t ch?...
- Ngo đ?c Th?nh
ch? bien, Tin ng??ng va v?n hoa tin ng??ng ? Vi?t Nam, Nha xu?t b?n Khoa h?c xa h?i, Ha N?i, 2001.
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Tin ng??ng
.
|