Song b?ng

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
đ?i v?i cac đ?nh ngh?a khac, xem B?ng ha .
Song b?ng Baltoro tren day nui Karakoram , Baltistan, phia B?c Pakistan . V?i chi?u dai 62 km, no la m?t trong nh?ng song b?ng vung nui dai nh?t th? gi?i
Song b?ng Aletsch , song b?ng l?n nh?t tren day nui Anp? , Th?y S?
Ch?m b?ng Quelccaya la khu v?c co di?n tich song b?ng bao ph? l?n nh?t ? vung nhi?t đ?i , t?i Peru

Song b?ng hay b?ng ha la m?t kh?i b?ng lau n?m (co t? tr?ng th?p h?n b?ng th??ng), di chuy?n lien t?c b?i tr?ng l??ng c?a chinh no; no hinh thanh ? n?i ma tuy?t tich t? va v??t qua s? tieu mon (ablation: g?m co s? tan ch?y va th?ng hoa) qua r?t nhi?u n?m, th??ng la hang th? k? . Cac song b?ng t? t? bi?n d?ng va ch?y do s?c ep gay ra b?i kh?i l??ng c?a chung, t?o thanh cac k? n?t (crevasse), b?ng troi (serac), va nhi?u d?ng n?i b?t khac bi?t khac. Chung c?ng bao mon đa va cac m?nh v?n t? đ?t n?n đ? t?o nen cac d?ng đ?a hinh nh? nui d?ng vom va b?ng tich. Cac song b?ng ch? hinh thanh tren m?t đ?t va khac h?n so v?i l?p b?ng m?ng h?n nhi?u tren bi?n va h? ma hinh thanh tren m?t n??c.

Tren Trai đ?t , 99% b?ng ? d?ng song b?ng đ??c ch?a trong nh?ng kh?i b?ng kh?ng l? ? cac vung c?c , nh?ng cac song b?ng co th? đ??c tim th?y ? cac day nui tren m?i l?c đ?a ngo?i tr? Uc , va tren vai hon đ?o ? v? đ? cao ngoai đ?i d??ng. Gi?a 35 đ? B?c va 35 đ? Nam, cac song b?ng ch? xu?t hi?n ? cac day Himalaya , Andes, Rocky, va m?t vai ng?n nui cao ? đong Phi, Mexico, New Guinea va tren day Zard Kuh ? Iran. [1]

B?ng ? song b?ng la ngu?n d? tr? n??c ng?t l?n nh?t tren Trai đ?t. [2] Nhi?u song b?ng t? cac vung khi h?u on đ?i , mi?n nui, va theo mua vung c?c tr? n??c d??i d?ng b?ng trong su?t cac mua l?nh va x? n??c ra vao mua he vi nhi?t đ? cao lam song b?ng tan ch?y, t?o thanh ngu?n n??c ma đ?c bi?t quan tr?ng cho th?c v?t , đ?ng v?t va con ng??i s? d?ng khi ma cac ngu?n n??c khac hi?m đi. ? nh?ng moi tr??ng nh? Nam c?c va co v? tri cao, s? chenh l?ch nhi?t đ? gi?a cac mua th??ng khong đ? đ? lam tan b?ng.

Vi kh?i l??ng song b?ng b? ?nh h??ng b?i nh?ng thay đ?i khi h?u lau dai, vi d? nh? l??ng m?a, nhi?t đ? trung binh, va may bao ph?. S? thay đ?i kh?i l??ng song b?ng đ??c xem nh? la m?t trong nh?ng d?u hi?u nh?y c?m nh?t c?a s? thay đ?i khi h?u va la ngu?n thay đ?i ch? y?u c?a m?c n??c bi?n.

M?t m?nh l?n c?a b?ng b? nen, hay c?a song b?ng, s? co mau xanh lam vi m?t l??ng l?n n??c th??ng co mau xanh lam. đi?u nay la do phan t? n??c h?p th? cac mau khac hi?u qu? h?n mau xanh lam. Ly do khac gi?i thich cho mau xanh lam c?a cac song b?ng la do chung khong co cac b?t khi. Nh?ng b?t khi nay t?o mau tr?ng cho b?ng th??ng, b? ep m?nh b?i ap su?t c?a cac l?p b?ng b? nen khi song b?ng hinh thanh.

B?ng v? t? đi?m cu?i c?a song b?ng Perito Moreno , Patagonia , Argentina

Cac d?ng song b?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C?a song b?ng Schlatenkees g?n Innergschloß, Ao

Cac song b?ng đ??c phan lo?i b?i hinh thai, đ?c đi?m nhi?t đ?, va ho?t đ?ng c?a chung. Song b?ng vung nui, hay con đ??c g?i la song b?ng đai vong, hinh thanh tren cac ch?m va s??n nui. Song b?ng vung nui ma l?p đ?y m?t thung l?ng đoi khi c?ng đ??c g?i la song b?ng thung l?ng. M?t kh?i l?n b?ng t? song b?ng tr?i dai c? m?t ng?n nui, day nui, hay nui l?a thi đ??c g?i la ch?m b?ng hay đ?ng b?ng. [3] Theo đ?nh ngh?a, cac ch?m b?ng co di?n tich nh? h?n 50.000 km vuong (20.000 d?m vuong).

Cac kh?i song b?ng co di?n tich l?n h?n 50.000 km vuong đ??c g?i la m?ng b?ng, hay song b?ng l?c đ?a. [4] V?i đ? sau vai km, chung che đi đ?a hinh n?m ben d??i. Ch? co cac đ?nh nui (nunatak) la nho ra kh?i b? m?t b?ng. Cac m?ng b?ng duy nh?t hi?n con t?n t?i la hai m?ng b?ng bao ph? Nam C?c va Greenland . Chung co ch?a l??ng n??c ng?t r?t l?n, đ? đ? ma n?u nh? c? hai m?ng b?ng nay tan ra h?t, m?c n??c bi?n toan c?u s? dang len đ?n 70 m. [5] Nh?ng ph?n c?a m?ng b?ng hay ch?m b?ng ma keo dai ra m?t n??c thi đ??c g?i la th?m b?ng ; chung th??ng co xu h??ng m?ng, đ? d?c h?n ch? va v?n t?c gi?m h?n. [6] Cac vung h?p va di chuy?n nhanh c?a m?t m?ng b?ng đ??c g?i la su?i b?ng (ice stream). [7] [8] ? Nam c?c , nhi?u su?i b?ng ch?y th?ng ra cac th?m b?ng. M?t s? ch?y tr?c ti?p ra bi?n, th??ng la v?i m?t l??i b?ng (ice tongue), nh? song b?ng Mertz .

Du thuy?n ng?m c?nh tr??c m?t song b?ng th?y tri?u, v??n qu?c gia Kennai Fjords, Alaska

Song b?ng th?y tri?u la nh?ng song b?ng ma k?t thuc ngoai bi?n, bao g?m h?u h?t cac song b?ng ch?y t? Greenland, Nam c?c, đ?o Baffin va đ?o Ellesmere ? Canada , đong Nam Alaska , phia B?c va phia Nam đ?ng b?ng Patagonian. Khi b?ng ra đ?n bi?n, cac m?nh b?ng v? ra, t?o thanh cac t?ng b?ng troi. H?u h?t song b?ng th?y tri?u v? ra ? tren m?c n??c bi?n, th??ng gay ra nh?ng ch?n đ?ng d? d?i khi b?ng troi r?i xu?ng n??c. Song b?ng th?y tri?u tr?i qua nh?ng chu k? ti?n va lui hang th? k? ma it b? ?nh h??ng h?n h?n b?i s? thay đ?i khi h?u so v?i cac d?ng song b?ng khac.

V? m?t nhi?t đ?, song b?ng on đ?i luon ? nhi?t đ? nong ch?y c? n?m, t? b? m?t đ?n đay. B?ng ? song b?ng vung c?c luon ? d??i nhi?t đ? đong b?ng t? b? m?t đ?n đay, du r?ng t?i b? m?t thi cac đ?n tuy?t co th? b? tan ch?y theo mua. Song b?ng c?n vung c?c bao g?m c? b?ng vung c?c va vung on đ?i, tuy thu?c vao đ? sau ben d??i b? m?t va v? tri d?c theo chi?u dai song b?ng. Theo m?t cach t??ng t?, tr?ng thai nhi?t đ? c?a m?t song b?ng th??ng đ??c mo t? ch? b?i nhi?t đ? t?i đay c?a no. Song b?ng n?n l?nh thi m?t phan gi?i gi?a b?ng va m?t đ?t th??ng ? d??i nhi?t đ? đong b?ng, va do đo no b? đong b?ng đ?n ph?n n?n đ?t n?m ben d??i. Con song b?ng n?n ?m thi t?i m?t phan gi?i, nhi?t đ? th??ng tren ho?c b?ng v?i nhi?t đ? đong b?ng, va no co th? tr??t t?i ti?p đi?m nay. [9] S? trai ng??c nay đ??c cho la m?t m?c đ? đ?c bi?t nh?m chi ph?i kh? n?ng lam xoi mon n?n đ?t m?t cach hi?u qu? c?a song b?ng, vi khi tr??t đi, b?ng s? thuc đ?y qua trinh keo ph?n đ?t đa ra kh?i b? m?t ben d??i. [10] Nh?ng song b?ng nao ma co m?t ph?n la n?n l?nh, m?t ph?n la n?n ?m thi đ??c g?i la song b?ng đa nhi?t. [9]

S? hinh thanh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

S? hinh thanh b?ng c?a song b?ng
Song b?ng Gorner ? Th?y S?

Song b?ng hinh thanh ? n?i ma s? tich l?y tuy?t va b?ng v??t qua s? tieu mon. Khu v?c ma song b?ng hinh thanh đ??c g?i la đai vong (thung l?ng vong ? corrie hay cwm) ? m?t d?ng c?u truc đ?a ly hinh gh? banh đi?n hinh (ch?ng h?n nh? ch? l?m gi?a hai ng?n nui bao quanh b?i cac đ?nh nui nh?n (arete)) ? n?i t?p trung va nen tuy?t r?i vao đo d??i tac d?ng c?a tr?ng l?c. Tuy?t t?p trung va b? ep ch?t b?i kh?i l??ng c?a l??ng tuy?t r?i vao đai vong, t?o thanh tuy?t nen (neve). Khi tuy?t cang luc cang b? nen m?nh h?n, khong khi s? b? ep l?i, va tuy?t chuy?n thanh b?ng c?a song b?ng. Lo?i b?ng nay s? l?p đ?y đai vong cho đ?n khi no tran qua m?t ch? đ?a hinh y?u hay m?t kho?ng tr?ng, ch?ng h?n nh? kho?ng h? gi?a hai ng?n nui. Khi kh?i tuy?t va b?ng đ? day, no b?t đ?u di chuy?n do s? k?t h?p c?a b? m?t nghieng, tr?ng l?c va ap su?t. Tren cac s??n nui d?c h?n, đi?u nay co th? x?y ra v?i it nh?t 15 m (50 ft) b?ng tuy?t.

? cac song b?ng on đ?i, tuy?t tan va đong b?ng lien t?c, chuy?n no thanh d?ng h?t g?i la tuy?t h?t (firn). D??i ap su?t c?a cac l?p b?ng va tuy?t ben tren, cac h?t nay k?t thanh cac h?t n?ng h?n. Qua nhi?u n?m, cac l?p tuy?t h?t tr?i qua qua trinh k?t va nen va tr? thanh b?ng d?ng song b?ng. Lo?i b?ng nay thi h?i nh? h?n m?t chut so v?i b?ng hinh thanh t? n??c đong b?ng, b?i vi no co r?t nhi?u b?t khi li ti b? nen ? trong.

Hang đ?ng song b?ng t?i song bang Perito Moreno , Argentina

C?u truc [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Song b?ng b?t đ?u ? m?t v? tri g?i la đ?nh song b?ng va k?t thuc t?i chan, m?i hay đi?m cu?i.

Cac song b?ng tach ra thanh cac vung tuy vao đ?n tuy?t tren b? m?t va cac đi?u ki?n tan ch?y. [11] Vung tieu mon la vung ma co m?t kh?i nh?t đ?nh c?a song b?ng m?t đi. đ??ng can b?ng chia tach vung tieu mon va vung tich l?y; đo la đ? cao ma l??ng tuy?t m?i hinh thanh b?ng cach tich l?y t??ng đ??ng v?i l??ng b?ng m?t đi b?i s? tieu mon. Ph?n ? tren c?a song b?ng, n?i ma s? tich l?y v??t qua s? tieu mon, đ??c g?i la vung tich l?y. Noi chung, vung tich l?y chi?m đ?n 60 ? 70% c?a di?n tich b? m?t song b?ng, nhi?u h?n n?a n?u song b?ng v? ra thanh b?ng troi. B?ng ? vung tich l?y thi đ? sau đ? tac d?ng m?t l?c h??ng xu?ng ma lam xoi mon l?p đa ben d??i. Sau khi song b?ng tan ch?y, no th??ng đ? l?i m?t v?t lom hinh chi?c bat ma kich th??c co th? r?ng b?ng cac b?n đ?a l?n nh? Ng? đ?i H? hay nh? h?n nh? cac v?t lom ? nui, đ??c bi?t la đai vong.

Vung tich l?y co th? đ??c chia nh? h?n tuy vao đi?u ki?n tan ch?y

  1. Vung tuy?t kho la vung ma khong co s? tan ch?y x?y ra, k? c? vao mua he, va đ?n tuy?t luon ? tinh tr?ng kho rao.
  2. Vung th?m la vung v?i m?t ph?n b? m?t tan ra, lam cho n??c th?m vao đ?n tuy?t. Vung nay th??ng đ??c đanh d?u b?i cac m?nh th?u kinh b?ng, l?p b?ng. đ?n tuy?t khong bao gi? đ?t đ??c nhi?t đ? nong ch?y
  3. G?n đ??ng can b?ng ? m?t s? song b?ng, co m?t vung đong b?ng hinh thanh tren cung. Vung nay la n?i ma n??c tan ra đong b?ng l?i thanh m?t l?p trong song b?ng, hinh thanh cac kh?i b?ng lien t?c
  4. Vung tuy?t ?m la vung ma t?t c? tuy?t đ?ng l?i k? t? th?i đi?m cu?i mua he tr??c, nhi?t đ? t?ng len đ?n 0 đ?

S? t?n t?i c?a song b?ng th??ng đ??c đanh gia b?ng cach xac đ?nh s? can b?ng kh?i l??ng va quan sat ho?t đ?ng đi?m cu?i c?a song b?ng. M?t song b?ng t?t co cac vung tich l?y kha r?ng l?n, h?n 60% di?n tich đ??c bao ph? b?i tuy?t vao cu?i mua tan, va co đi?m cu?i v?i dong ch?y m?nh.

Theo sau k?t thuc c?a Th?i k? b?ng ha nh? vao kho?ng n?m 1850, nhi?u song b?ng tren Trai đ?t đa thu h?p đang k?. M?t s? lam mat nh? đa d?n đ?n s? t?ng di?n tich nhi?u song b?ng vung nui gi?a n?m 1950 ? 1985, nh?ng k? t? n?m 1985 tr? đi, nhi?u song b?ng đa thu h?p va s? s?t gi?m kh?i l??ng đa tr? nen r?t l?n, va hi?n t??ng nay t?ng len ? kh?p n?i. [12] [13] [14]

Chuy?n đ?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V?t tr??t c?a cac k? n?t hinh x??ng ca tren song b?ng Emmons, nui Rainier

Cac song b?ng di chuy?n, hay ch?y xu?ng nui do tr?ng l?c va s? bi?n d?ng ben trong c?a b?ng. [15] B?ng ho?t đ?ng nh? m?t kh?i r?n d? v? cho đ?n khi đ? day c?a no v??t kho?ng 50 m (160 ft). Ap su?t tren b?ng sau h?n 50 m t?o ra th?m ch?y (plastic flow). ? m?c đ? phan t?, b?ng bao g?m cac l?p phan t? ch?ng len nhau v?i lien k?t t??ng đ?i y?u. Khi ap l?c len t?ng phia tren v??t qua l?c lien k?t gi?a cac t?ng, no s? di chuy?n nhanh h?n t?ng phia d??i.

Nh?ng song b?ng th??ng di chuy?n b?ng cach tr??t ? đay. Trong qua trinh nay, song b?ng tr??t tren đ?a hinh ma no hinh thanh, đ??c “boi tr?n” b?i s? hi?n di?n c?a n??c d?ng l?ng. L??ng n??c nay đ??c t?o thanh khi b?ng tan ra d??i ap su?t cao t? nhi?t ma sat. Di chuy?n ki?u nay th??ng chi?m ?u th? ? vung on đ?i, hay ? cac song b?ng n?n ?m.

Vung đ?t gay va cac v?t n?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac v?t n?t tren song b?ng Titlis

Ph?n 50 m (160 ft) tren đ?nh c?a song b?ng kha c?ng vi chung ch?u ap su?t th?p. Ph?n ? tren nay đ??c bi?t đ?n la vung đ?t gay; no h?u nh? di chuy?n nh? m?t kh?i duy nh?t tren th?m b?ng vung ben d??i. Khi m?t song b?ng di chuy?n qua đ?a hinh b?t th??ng, cac v?t n?t đ??c g?i la crevasse đ??c sinh ra ? vung đ?t gay. Cac k? n?t nay đ??c hinh thanh do s? chenh l?ch v?n t?c song b?ng. N?u hai vung c?ng c?a m?t song b?ng di chuy?n v?i v?n t?c va h??ng khac nhau, l?c bi?n d?ng lam chung tach ra, t?o thanh k? n?t. Cac k? n?t it khi sau h?n 150 ft (46 m) nh?ng m?t vai tr??ng h?p co th? sau đ?n 1.000 ft (300 m) ho?c sau h?n. Ben d??i đi?m nay, đ? u?n d?o c?a song b?ng la r?t l?n nen cac v?t n?t khong th? hinh thanh. Cac k? n?t giao nhau co th? t?o thanh cac đ?nh b?ng co l?p, g?i la t?ng b?ng l? (serac).

Cac k? n?t co th? hinh thanh theo vai cach khac nhau. K? n?t chi?u ngang ch?y theo chi?u ngang va hinh thanh ? n?i ma cac s??n d?c h?n lam song b?ng t?ng t?c. K? n?t chi?u d?c ch?y theo h??ng g?n song song v?i song b?ng khi ma song b?ng m? r?ng sang m?t ben. K? n?t ngoai ria hinh thanh t? ria c?a song b?ng, do s? gi?m v?n t?c gay ra b?i ma sat c?a vach thung l?ng.

Cac k? n?t lam cho vi?c đi l?i tren song b?ng r?t nguy hi?m, đ?c bi?t khi chung b? ?n b?i cac c?u tuy?t d? v?.

V??t qua m?t k? n?t tren song b?ng Easton, nui Baker , phia B?c Cascade, Hoa K?

Ben d??i đ??ng can b?ng, n??c tan t? song b?ng t?p trung thanh cac dong su?i. N??c tan ra co th? t?o thanh h? tren đ?nh song b?ng ho?c ?n sau vao song b?ng va t?o thanh cac h? b?ng (moulin). Nh?ng dong su?i ben trong ho?c ben d??i song b?ng ch?y vao cac đ??ng h?m n?m ? gi?a ho?c ? d??i song b?ng. Chung đoi khi xu?t hi?n tr? l?i t?i b? m?t song b?ng. [16]

T?c đ? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?c đ? d?ch chuy?n c?a song b?ng đ??c quy?t đ?nh m?t ph?n b?i s? ma sat. S? ma sat lam cho b?ng t?i đay song b?ng di chuy?n ch?m h?n b?ng ? đ?nh. ? cac song b?ng vung nui, s? ma sat c?ng đ??c t?o thanh ? cac m?t vach thung l?ng , ma lam ch?m ph?n ria t??ng đ??ng v?i ph?n trung tam.

T?c đ? trung binh bi?n đ?i r?t l?n, nh?ng th??ng thi kho?ng 1 m m?i ngay. [17] Co th? la khong co s? chuy?n đ?ng nao ? cac n?i tu tung; vi d? nh? ? vai n?i t?i Alaska , cay c?i co th? m?c tren cac l?p tr?m tich l?ng đ?ng. V?i nh?ng tr??ng h?p khac, cac song b?ng co th? di chuy?n nhanh, đ?n 20 ? 30 m m?i nay, ch?ng h?n nh? song b?ng Jakobshavn ? Greenland . V?n t?c t?ng len v?i cac thong s? t?ng d?n nh? sau: đ? d?c, đ? day, l??ng tuy?t r?i, s? tich t? theo chi?u d?c, nhi?t đ? tai đay, l??ng n??c tan va gi?m đ? c?ng n?n đ?t.

Vai song b?ng co nh?ng th?i k? ti?n len r?t nhanh, g?i la s? dang trao. Nh?ng song b?ng nay cho th?y chuy?n đ?ng binh th??ng cho đ?n khi chung b?t ng? t?ng t?c, r?i l?i tr? v? tr?ng thai c?. Trong su?t nh?ng s? dang trao nay, song b?ng co th? đ?t đ?n v?n t?c nhanh h?n nhi?u so v?i t?c đ? binh th??ng. [18] Nh?ng s? dang trao nay co th? đ??c gay ra b?i s? l?ng l?o c?a t?ng đa n?m ben d??i, h? n??c tan t?i đay song b?ng [19] ? co l? la đ??c c?p n??c t? m?t h? n??c tren b? m?t song b?ng (supra-glacial lake) ? hay ch? đ?n gi?n la s? tich l?y kh?i l??ng v??t qua gi?i h?n.

? nh?ng khu v?c co song b?ng n?i ma song b?ng di chuy?n nhanh h?n 1 m m?i n?m, nh?ng c?n đ?ng đ?t t? song b?ng x?y ra. Chung la nh?ng tr?n đ?ng đ?t quy mo l?n ma co c??ng đ? đ?a ch?n cao đ?n 6.1. [20] [21] S? tr?n đ?ng đ?t t? song b?ng ? Greenland cao nh?t trong m?i n?m la vao cac thang 6, 8 va 9, va hi?n v?n con ti?p t?c t?ng. Trong m?t nghien c?u s? d?ng d? li?u t? thang 1 n?m 1993 đ?n thang 10 n?m 2005, nhi?u s? ki?n h?n đa đ??c phat hi?n k? t? n?m 2002, va g?p đoi s? l?n đo đa đ??c ghi nh?n vao n?m 2005. S? t?ng len s? l?n cac tr?n đ?ng đ?t t? song b?ng ? Greenland co th? la ph?n ?ng l?i s? ?m len toan c?u. [20] [21]

Cung nh?n (Ogive) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac cung nh?n la cac ch?m song va ranh luan phien nhau ma xu?t hi?n nh? cac d?i t?i va sang c?a b?ng tren b? m?t song b?ng. Chung co lien k?t v?i s? di chuy?n theo mua c?a cac song b?ng; chi?u r?ng c?a m?t d?i t?i va m?t d?i sang th??ng b?ng v?i chuy?n đ?ng hang n?m c?a song b?ng. Cung nh?n đ??c hinh thanh khi b?ng t? thac b?ng b? v? m?nh, lam t?ng di?n tich b? m?t tieu mon trong su?t mua he. đi?u nay t?o ra m?t vung đ?t th?p va khong gian cho tuy?t tich l?y vao mua đong, ma sau đo t?o thanh chop. [22] đoi khi cac cung nh?n ch? g?m cac g?n song hay cac d?i mau ma đ??c mo t? la cung nh?n song hay cung nh?n d?i. [23]

đ?a ly [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Song b?ng đen g?n Aconcagua , Argentina

Cac song b?ng hi?n di?n tren m?i l?c đ?a va x?p x? 50 qu?c gia, ngo?i tr? cac n??c ( Uc , Nam Phi ) ma ch? co song b?ng ? cac vung lanh th? đ?o c?n Nam C?c xa xoi. Nh?ng song b?ng tr?i dai đ??c tim th?y ? Nam C?c , Chile , Canada , Alaska, Greenland va Iceland . Cac song b?ng vung nui th??ng tr?i r?t r?ng, đ?c bi?t la ? Andes , Himalaya , Day nui Rocky , Day nui Kavkaz , Anp? . Vung đ?t li?n Uc hi?n t?i khong con song b?ng, du r?ng m?t song b?ng nh? tren nui Kosciuszko đa t?ng hi?n di?n vao th?i k? b?ng ha cu?i cung . [24] ? New Guinea , cac song b?ng nh?, bi?n m?t nhanh n?m ? tren đ?nh cao nh?t c?a kh?i nui Puncak Jaya. [25] Chau Phi co cac song b?ng tren nui Kilimanjaro ? Tanzania , tren nui Kenya va nui Rwenzori. Cac hon đ?o ngoai đ?i d??ng v?i song b?ng xu?t hi?n la ? Iceland , Svalbard , New Zealand , Jan Mayen va cac hon đ?o c?n Nam C?c nh? Marion, đ?o Heard va qu?n đ?o McDonald , Kerguelen , đ?o Bouvet . Trong su?t th?i k? b?ng ha k? đ? T? , đai Loan , Hawaii , Mauna Kea [26] va Tenerife c?ng co cac song b?ng vung nui r?ng l?n, trong khi qu?n đ?o Faroe va qu?n đ?o Crozet [27] thi hoan toan b? b?ng bao ph?.

L?p tuy?t v?nh c?u c?n thi?t cho s? hinh thanh song b?ng b? ?nh h??ng b?i cac nhan t? ch?ng h?n nh? đ? d?c c?a đ?t, l??ng tuy?t r?i va cac c?n gio. Cac song b?ng co th? đ??c tim th?y ? b?t k? v? đ? nao ngo?i tr? 20 ? 27 đ? B?c đ?n Nam c?a xich đ?o n?i ma co s? hi?n di?n c?a vong tu?n hoan Hadley, lam gi?m l??ng m?a nhi?u đ?n n?i ma v?i anh n?ng t? m?t tr?i, m?c tuy?t v?nh c?u n?m ? tren 6.500 m (21.330 ft). Tuy nhien, gi?a 19 đ? B?c va 19 đ? Nam, l??ng m?a cao h?n va nh?ng ng?n nui tren 5.000 m (16.400 ft) th??ng co tuy?t v?nh c?u.

K? c? ? v? đ? cao, s? hinh thanh song b?ng c?ng khong ph?i la khong th? tranh đ??c. Nh?ng vung ? B?c C?c, ch?ng h?n nh? ? đ?o Banks , va thung l?ng kho McMurdo ? Nam C?c đ??c xem la nh?ng hoang m?c vung c?c n?i ma song b?ng khong th? hinh thanh vi l??ng tuy?t r?i qua th?p, du r?ng c?c k? l?nh. Khong khi l?nh thi khong gi?ng khong khi ?m, no khong th? mang theo nhi?u h?i n??c đ??c. K? c? trong nh?ng th?i k? b?ng ha c?a k? đ? T? , ? Man Chau , đ?ng b?ng Siberia [28] , vung trung va b?c Alaska , [29] du r?ng l?nh b?t th??ng, nh?ng l??ng tuy?t r?i qua it nen cac song b?ng khong th? hinh thanh. [30] [31]

Ngoai cac vung c?c kho va khong b? song b?ng bao ph?, m?t vai ng?n nui va nui l?a ? Bolivia , Chile va Argentina kha cao (t? 4.500 m (14.800 ft) đ?n 6.900 m (22.600 ft)) va r?t l?nh, nh?ng t??ng đ?i it m?a nen tuy?t khong th? tich l?y thanh song b?ng đ??c. đi?u nay la do nh?ng đ?nh nui nay n?m g?n ho?c ? trong hoang m?c sieu kho c?n Atacama .

đ?a ly song b?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bi?u đ? bao mon va keo đa c?a song b?ng
N?n đa c?ng b? keo b?i song b?ng g?n Mariehamn, Aland

Cac song b?ng lam xoi mon đ?a hinh qua hai qua trinh chinh: s? bao mon va s? keo đa (plucking).

Khi song b?ng ch?y qua th?m đa, chung lam m?m va keo cac kh?i đa vao trong b?ng. Qua trinh nay g?i la plucking, b? gay ra b?i n??c c?a song b?ng ma xuyen vao cac khe n?t ? th?m đa r?i sau đo b? đong b?ng va n? ra. S? n? nay khi?n b?ng ho?t đ?ng nh? m?t đon b?y lam l?ng l?o đa. Do đo, tr?m tich ? m?i kich c? đ?u tr? thanh m?t ph?n c?a song b?ng. N?u m?t song b?ng đang d?n bi?n m?t ma co đ? cac m?nh v?n đ?t đa, no co th? tr? thanh m?t song b?ng tr?m tich, nh? song b?ng Timpanogos ? Utah .

S? bao mon x?y ra khi b?ng va cac m?nh đ?t đa c?a no tr??t qua th?m đa, co ch?c n?ng nh? m?t t? gi?y nham, lam ph?ng va đanh bong th?m đa ben d??i. đ?t đa b? nghi?n nh? b?i qua trinh nay đ??c g?i la b?t đa va đ??c hinh thanh b?i cac h?t đa co kich c? gi?a kho?ng 0,002 va 0,00625 mm. S? bao mon lam cho vach thung l?ng d?c h?n va cac s??n nui co d?ng nghieng h?n n?a, co th? gay ra tuy?t l? hay đa l?. đi?u nay s? lam t?ng them v?t ch?t cho song b?ng.

S? bao mon b?i song b?ng th??ng đ??c mo t? b?i cac v?t lom. Cac song b?ng t?o nen cac v?t lom nay khi chung co cac t?ng đa cu?i l?n ma đ?c cac v?t sau vao th?m đa. B?ng cach v? b?n đ? h??ng c?a cac v?t lom, cac nha nghien c?u co th? xac đ?nh đ??c h??ng di chuy?n c?a song b?ng. T??ng t? nh? cac v?t lom la cac v?t kh?c, la cac v?t lun hinh l??i li?m trong đa n?m d??i song b?ng. Chung đ??c hinh thanh b?i s? bao mon khi đa cu?i trong song b?ng b? k?t l?i va tach ra l?p đi l?p l?i nhi?u l?n khi chung b? keo d?c theo th?m đa.

T?c đ? gay xoi mon c?a song b?ng la r?t đa d?ng. Sau nhan t? sau đi?u khi?n t?c đ? gay xoi mon:

  • V?n t?c di chuy?n c?a song b?ng
  • đ? day c?a b?ng
  • Hinh d?ng, đ? phong phu va đ? c?ng c?a cac m?nh đa co trong b?ng ? đay song b?ng
  • đ? d? xoi mon t??ng đ?i c?a b? m?t d??i song b?ng
  • đi?u ki?n nhi?t đ? ? đay song b?ng
  • đ? th?m th?u va ap su?t c?a n??c ? đay song b?ng

V?t ch?t ma k?t h?p ch?t ch? trong song b?ng th??ng đ??c mang đi r?t xa nh? vung tieu mon tr??c khi l?ng đ?ng. Cac l?p l?ng c?a song b?ng g?m 2 d?ng rieng bi?t:

  • Set t?ng do b?ng (glacial till): cac v?t ch?t l?ng tr?c ti?p t? song b?ng. Lo?i đ?t đa nay la h?n h?p c?a nhi?u v?t ch?t t??ng t? nhau, kich c? t? khoang set đ?n đa l?n, thanh ph?n th??ng th?y c?a b?ng tich.
  • Tr?m tich tich t? va l?ng b?i n??c: la tr?m tich l?ng t? b?i n??c. Chung đ??c phan t?ng b?i kich c?.

Nh?ng m?nh đa l?n h?n ma k?t l?i thanh l?p v? ben ngoai set t?ng do b?ng hay l?ng tren b? m?t đ??c g?i la “đa t?ng song b?ng”. Chung co kich c? t? hon s?i đ?n đa l?n. Nh?ng vi chung th??ng di chuy?n v?i kho?ng cach xa nen trong kha khac bi?t v?i nh?ng v?t ch?t hinh thanh chung. Cac m?ng c?a đa t?ng song b?ng cho th?y cac chuy?n đ?ng c?a song b?ng trong qua kh?.

B?ng tich (Moraine) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?ng tich song b?ng tren h? Louise (Alberta) , Alberta , Canada

B?ng tich song b?ng đ??c hinh thanh b?i s? l?ng đ?ng v?t ch?t t? song b?ng va sau đo l? di?n ra sau khi song b?ng bi?n m?t. Chung th??ng xu?t hi?n d??i d?ng ? set t?ng l?n tuy?n tinh, la h?n h?p khong phan lo?i g?m đa, s?i, va đa cu?i ben trong l?p v?t ch?t m?n. b?ng tich đi?m cu?i đ??c hinh thanh t?i chan hay đi?m cu?i c?a m?t song b?ng. B?ng tich m?t ben đ??c hinh thanh ? cac m?t ben c?a song b?ng. B?ng tich gi?a đ??c hinh thanh khi hai song b?ng khac nhau nh?p l?i va b?ng tich m?t ben c?a m?i song b?ng s? h?p nh?t đ? t?o thanh m?t b?ng tich n?m ? gi?a. It th?y h?n la cac b?ng tich m?t đ?t, c?ng đ??c g?i la tr?m tich b?ng ha (glacial drift), th??ng hay bao ph? b? m?t ben d??i s??n d?c b?ng troi t? đ??ng can b?ng tr? đi.

Thu?t ng? “moraine” co ngu?n g?c t? ti?ng Phap. No đ??c s? d?ng b?i nh?ng nong dan đ? mo t? cac đ??ng đ?t b?i hay cac vanh đ??c tim th?y g?n ria c?a song b?ng ? day Anp? ben Phap . Trong đ?a ch?t h?c hi?n đ?i, thu?t ng? nay đ??c s? d?ng r?ng rai h?n, va đ??c ?ng d?ng cho nhi?u s? hinh thanh, ma t?t c? la t? set t?ng l?n. B?ng tich c?ng co th? t?o thanh cac h? n??c.

Go b?ng tich (drumlin) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vung go b?ng tich hinh thanh sau khi song b?ng đa ?nh h??ng đ?n đ?a hinh. Cac c?u truc hinh gi?t n??c m?t bi?u th? h??ng ch?y c?a song b?ng.

đ?i b?ng tich la nh?ng ng?n đ?i b?t đ?i x?ng hinh chi?c xu?ng, ch? y?u hinh thanh t? set t?ng l?n. Chung co đ? cao đa d?ng, t? 15 đ?n 50 m va co th? dai đ?n 1 km. M?t đ?i d?c nh?t đ?i di?n v?i h??ng ma b?ng ti?n t?i (stoss), trong khi ph?n d?c dai h?n thi cung h??ng di chuy?n c?a b?ng (lee).

Du r?ng qua trinh hinh thanh go b?ng tich v?n ch?a đ??c hi?u ro, hinh d?ng c?a chung g?i y r?ng chung la s?n ph?m c?a vung bi?n d?ng d?o c?a cac song b?ng c? đ?i. Ng??i ta tin r?ng nhi?u go b?ng tich đa đ??c hinh thanh khi cac song b?ng ti?n v? tr??c, ch?y qua va bi?n đ?i tr?m tich c?a cac song b?ng tr??c đo.

Thung l?ng song b?ng, đai vom, đ?nh nui nh?n, va cac đ?nh chop [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac đi?m n?i b?t c?a đ?a hinh song b?ng

Tr??c khi song b?ng hinh thanh, cac thung l?ng vung nui co hinh d?ng ch? “V” đ?c tr?ng, t?o thanh b?i s? xoi mon do n??c. Trong su?t qua trinh hinh thanh song b?ng, cac thung l?ng nay đ??c m? r?ng, đao sau them, va ph?ng h?n, t?o thanh thung l?ng song b?ng hinh ch? “U”. S? xoi mon ma t?o thanh thung l?ng song b?ng pha h?y cac m?i nui (spur) ma l?n ngang qua thung l?ng, t?o thanh cac vach đa hinh tam giac g?i la m?i nui c?t. Ben trong thung l?ng, cac v?t lun ma đ??c t?o thanh b?i s? keo đ?t đa va s? bao mon co th? đ??c l?p b?i cac h? n??c g?i la “paternoster lake”. N?u m?t thung l?ng song b?ng ti?n vao m?t kh?i n??c l?n, no hinh thanh m?t v?nh h?p (fjord).

Thac n??c Bridal Veil ch?y t? m?t thung l?ng treo, V??n qu?c gia Yosemite .

Nhi?u song b?ng lam thung l?ng c?a chung sau h?n la cac song nhanh. Do đo, khi song b?ng rut đi, thung l?ng c?a song b?ng nhanh v?n cao h?n la đi?m lun c?a song b?ng chinh. Vi v?y ma chung đ??c g?i la thung l?ng treo.

Roche moutonnee [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t vai d?ng hinh thanh đa tren đ??ng ch?y c?a song b?ng đ??c kh?c thanh cac ng?n đ?i nh? g?i la roche moutonnee, hay đa “l?ng c?u”. Roche moutonne la cac go b?t đ?i x?ng hinh tron, keo dai tren nen đ?t, co th? đ??c t?o nen b?i s? xoi mon do song b?ng gay ra. Chung co th? dai t? m?t m đ?n vai tr?m m. [32] Roche mountonnee co đ? nghien th?p ? m?t ma song b?ng tr??t len va m?t con l?i ? d?c ho?c th?ng đ?ng n?i ma song b?ng ch?y xu?ng. Song b?ng bao mon m?t nghieng th?p theo h??ng ma no ch?y len, nh?ng lam l?ng đa va mang chung đi khi ch?y xu?ng.

Tr?m tich hoang th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr?m tich song b?ng r?t m?n hay con g?i la b?t đa th??ng đ??c đ?a đi b?i gio qua cac b? m?t tr?n tr?i va co th? t?p trung ? n?i r?t xa. Tr?m tich hoang th? đ??c gio đ?a đi nay co th? r?t day, k? c? đ?n hang tr?m m, nh?ng cac khu v?c ? Trung Qu?c va Trung Tay Hoa K? . Nh?ng con gio Katabatic co th? r?t quan tr?ng trong qua trinh nay.

Hi?n t??ng tr?i ng??c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ap su?t đ?ng t?nh c?a song b?ng len l?p v? Trai đ?t

Cac kh?i v?t ch?t l?n, ch?ng h?n nh? cac m?ng b?ng hay song b?ng, co th? lam lun l?p v? Trai đ?t va đ?n l?p ph?. đ? lun th??ng la 1/3 đ? day m?ng b?ng hay song b?ng. Sau khi m?ng b?ng hay song b?ng tan đi, l?p ph? b?t đ?u tr?i ng??c l?i v? tri ban đ?u, đ?y l?p v? len. Hi?n t??ng nay di?n ra r?t ch?m, hi?n t?i co th? đo đ?c đ??c ? Scandinavia va vung Ng? đ?i H? ? B?c M? .

Song b?ng tren sao H?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ch?m b?ng vung c?c phia B?c tren sao H?a

Cac ch?m b?ng vung c?c ? sao H?a cho th?y b?ng ch?ng đ?a ly c?a tr?m tich song b?ng.đ?c bi?t la ph?n ch?m ? phia Nam co th? so sanh đ??c v?i cac song b?ng tren Trai đ?t. [33] Nh?ng đi?m n?i b?t c?a phep đo v? đ?i hinh va cac mo hinh tren may vi tinh cho th?y s? t?n c?a nhi?u song b?ng h?n n?a trong qua kh? tren sao H?a. [34]

? vung v? đ? gi?a, 35 đ?n 65 đ? B?c hay Nam, cac song b?ng c?a sao H?a b? ?nh h??ng b?i b?u khi quy?n m?ng. Vi ap su?t khi quy?n th?p, hi?n t??ng tieu mon ? g?n b? m?t ch? duy nh?t la s? th?ng hoa, ch? khong co s? tan ch?y. C?ng nh? ? tren Trai đ?t, nhi?u song b?ng đ??c bao ph? b?i m?t l?p đ?t đa ma cach nhi?t cho b?ng. M?t thi?t b? ra đa tren tau Mars Reconnaissance Orbiter đa tim th?y b?ng ben d??i m?t l?p đa m?ng. [35] [36] [37] [38] [39]

  • Sông băng Aletsch, Thụy Sĩ
    Song b?ng Aletsch , Th?y S?
  • Những tảng băng trôi đang vỡ ra khỏi sông băng ở Mũi York, Greenland
    Nh?ng t?ng b?ng troi đang v? ra kh?i song b?ng ? M?i York, Greenland
  • Mũ băng Sao Hỏa năm 1994, ảnh của Viking 1
    M? b?ng Sao H?a n?m 1994, ?nh c?a Viking 1
  • Mũ băng Sao Hỏa, hình của NASA
    M? b?ng Sao H?a, hinh c?a NASA

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Post, Austin; LaChapelle, Edward R (2000). Glacier ice . Seattle, Washington: University of Washington Press. ISBN   0-295-97910-0 . |ngay truy c?p= c?n |url= ( tr? giup )
  2. ^ Brown, Molly Elizabeth; Ouyang, Hua; Habib, Shahid; Shrestha, Basanta; Shrestha, Mandira; Panday, Prajjwal; Tzortziou, Maria; Policelli, Frederick; Artan, Guleid; Giriraj, Amarnath; Bajracharya, Sagar R.; Racoviteanu, Adina. “HIMALA: Climate Impacts on Glaciers, Snow, and Hydrology in the Himalayan Region” . Mountain Research and Development . International Mountain Society . Truy c?p ngay 16 thang 9 n?m 2011 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  3. ^ “Retreat of Alaskan glacier Juneau icefield” . Nichols.edu . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2009 .
  4. ^ “American Meteorological Society, Glossary of Meteorology” . Amsglossary.allenpress.com. B?n g?c l?u tr? ngay 23 thang 6 n?m 2012 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  5. ^ “Sea Level and Climate” . USGS FS 002-00 . USGS. ngay 31 thang 1 n?m 2000 . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2009 .
  6. ^ * National Snow and Ice Data Center. “Types of Glaciers” . B?n g?c l?u tr? ngay 17 thang 4 n?m 2010 . Truy c?p ngay 19 thang 4 n?m 2015 .
  7. ^ Bindschadler, R.A. and T.A. Scambos. Satellite-image-derived velocity field of an Antarctic ice stream. Science , 252(5003), 242-246, 1991
  8. ^ British Antarctic Survey. “Description of Ice Streams” . B?n g?c l?u tr? ngay 11 thang 2 n?m 2009 . Truy c?p ngay 26 thang 1 n?m 2009 .
  9. ^ a b http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-90-481-2642-2_72/fulltext.html
  10. ^ Boulton, G.S. [1974] "Processes and patterns of glacial erosion", (In Coates, D.R. ed., Glacial Geomorphology . A Proceedings Volume of the fifth Annual Geomorphology Symposia series, held at Binghamton, New York, September 26?28, 1974. Binghamton, N.Y., State University of New York, p. 41-87. (Publications in Geomorphology))
  11. ^ Benson, C.S., 1961, "Stratigraphic studies in the snow and firn of the Greenland Ice Sheet", Res. Rep. 70 , U.S. Army Snow, Ice and Permafrost Res Establ., Corps of Eng., 120 pp
  12. ^ “Glacier change and related hazards in Switzerland” . UNEP. B?n g?c l?u tr? ngay 25 thang 9 n?m 2012 . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2009 .
  13. ^ “Frank Paul, et al., 2004, Rapid disintegration of Alpine glaciers observed with satellite data, GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, VOL. 31, L21402, {{doi|10.1029/2004GL020816}}” (PDF) . 2004.
  14. ^ “Recent Global Glacier Retreat Overview” (PDF) . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  15. ^ Greve, R.; Blatter, H. (2009). Dynamics of Ice Sheets and Glaciers . Springer. doi : 10.1007/978-3-642-03415-2 . ISBN   978-3-642-03414-5 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  16. ^ “Moulin 'Blanc': NASA Expedition Probes Deep Within a Greenland Glacier” . NASA. ngay 11 thang 12 n?m 2006. B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 11 n?m 2012 . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2009 .
  17. ^ “Glacier properties Hunter College CUNY lectures” . B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 2 n?m 2014 . Truy c?p ngay 19 thang 4 n?m 2015 .
  18. ^ T. Strozzi et al.: The Evolution of a Glacier Surge Observed with the ERS Satellites L?u tr? 2014-11-11 t?i Wayback Machine (pdf, 1.3 Mb)
  19. ^ “The Bruarjokull Project: Sedimentary environments of a surging glacier. The Bruarjokull Project research idea” . Hi.is . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  20. ^ a b http://people.deas.harvard.edu/~vtsai/files/EkstromNettlesTsai_Science2006.pdf L?u tr? 2008-10-07 t?i Wayback Machine Ekstrom, G., M. Nettles, and V. C. Tsai (2006)"Seasonality and Increasing Frequency of Greenland Glacial Earthquakes", Science , 311, 5768, 1756-1758, doi : 10.1126/science.1122112
  21. ^ a b http://people.deas.harvard.edu/~vtsai/files/TsaiEkstrom_JGR2007.pdf L?u tr? 2008-10-07 t?i Wayback Machine Tsai, V. C. and G. Ekstrom (2007). "Analysis of Glacial Earthquakes", J. Geophys. Res., 112, F03S22, doi : 10.1029/2006JF000596
  22. ^ Easterbrook, D.J. (1999). Surface Processes and Landforms (?n b?n 2). New Jersey: Prentice-Hall, Inc. tr.  546 . ISBN   0-13-860958-6 .
  23. ^ “Glossary of Glacier Terminology” . Pubs.usgs.gov. ngay 20 thang 6 n?m 2012 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  24. ^ “C.D. Ollier: ''Australian Landforms and their History'', National Mapping Fab, Geoscience Australia” . Ga.gov.au. ngay 18 thang 11 n?m 2010. B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 8 n?m 2008 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  25. ^ KINCAID, JONI L.; KLEIN, ANDREW G. (2004). Retreat of the Irian Jaya Glaciers from 2000 to 2002 as Measured from IKONOS Satellite Images (PDF) . Portland, Maine, USA. tr. 147?157. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 17 thang 5 n?m 2017 . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2009 .
  26. ^ “Hawaiian Glaciers Reveal Clues to Global Climate Change” . Geology.com. ngay 26 thang 1 n?m 2007. B?n g?c l?u tr? ngay 27 thang 1 n?m 2013 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  27. ^ “French Colonies - Crozet Archipelago” . Discoverfrance.net. ngay 9 thang 12 n?m 2010 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  28. ^ Collins, Henry Hill; Europe and the USSR ; p. 263. OCLC   1573476
  29. ^ “Yukon Beringia Interpretive Center” . Beringia.com. ngay 12 thang 4 n?m 1999. B?n g?c l?u tr? ngay 31 thang 10 n?m 2012 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  30. ^ Earth History 2001 L?u tr? 2005-04-25 t?i Wayback Machine (page 15)
  31. ^ “On the Zoogeography of the Holarctic Region” . Wku.edu . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  32. ^ 'Glaciers & Glaciation' (Arnold, London 1998) Douglas Benn and David Evans, pp324-326
  33. ^ “Kargel, J.S. et al.:''Martian Polar Ice Sheets and Mid-Latitude Debris-Rich Glaciers, and Terrestrial Analogs'', Third International Conference on Mars Polar Science and Exploration, Alberta, Canada, October 13-17, 2003 (pdf 970 Kb)” (PDF) . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  34. ^ “Martian glaciers: did they originate from the atmosphere? ESA Mars Express, ngay 20 thang 1 n?m 2006” . Esa.int. ngay 20 thang 1 n?m 2006 . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  35. ^ Head, J. et al. 2005. Tropical to mid-latitude snow and ice accumulation, flow and glaciation on Mars. Nature: 434. 346-350
  36. ^ Source: Brown University Posted Monday, ngay 17 thang 10 n?m 2005 (ngay 17 thang 10 n?m 2005). “Mars' climate in flux: Mid-latitude glaciers | SpaceRef - Your Space Reference” . Marstoday.com . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  37. ^ Richard Lewis (ngay 23 thang 4 n?m 2008). “Glaciers Reveal Martian Climate Has Been Recently Active | Brown University News and Events” . News.brown.edu . Truy c?p ngay 4 thang 1 n?m 2013 .
  38. ^ Plaut, J. et al. 2008. Radar Evidence for Ice in Lobate Debris Aprons in the Mid-Northern Latitudes of Mars. Lunar and Planetary Science XXXIX. 2290.pdf
  39. ^ Holt, J. et al. 2008. Radar Sounding Evidence for Ice within Lobate Debris Aprons near Hellas Basin, Mid-Southern Latitudes of Mars. Lunar and Planetary Science XXXIX. 2441.pdf
  • Hambrey, Michael (2004). Glaciers . Alean, Jurg (?n b?n 2). Cambridge University Press. ISBN   0-521-82808-2 . An excellent less-technical treatment of all aspects, with superb photographs and firsthand accounts of glaciologists' experiences. All images of this book can be found online (see Weblinks: Glaciers-online)
  • Benn, Douglas I. (1999). Glaciers and Glaciation . Evans, David J. A. Arnold.
  • Bennett, M. R. (1996). Glacial Geology: Ice Sheets and Landforms . Glasser, N. F. John Wiley & Sons.
  • Hambrey, Michael (1994). Glacial Environments . University of British Columbia Press, UCL Press. An undergraduate-level textbook.
  • Knight, Peter G (1999). Glaciers . Cheltenham: Nelson Thornes. ISBN   0-7487-4000-7 . A textbook for undergraduates avoiding mathematical complexities
  • Walley, Robert (1992). Introduction to Physical Geography . Wm. C. Brown Publishers. A textbook devoted to explaining the geography of our planet.
  • W. S. B. Paterson (1994). Physics of Glaciers (?n b?n 3). Pergamon Press. A comprehensive reference on the physical principles underlying formation and behavior.

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?n m?u:Song b?ng

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Song_b?ng&oldid=70909915 ”