Sach Sang Th?
la sach m? đ?u cho
C?u ??c
noi rieng c?ng nh?
Kinh Thanh
noi chung. N?i dung c?a Sach Sang Th? noi v? ngu?n g?c c?a
v? tr?
, nhan lo?i va đ?c bi?t la dan t?c
Israel
.
Ph?n m?t (g?m 11 ch??ng đ?u)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ngu?n g?c v? tr? va nhan lo?i (Kh?i nguyen) v?i cac s? ki?n chinh:
- Bai ca sang th?: cong cu?c sang t?o v? tr? c?a
Thien Chua
.
"Luc kh?i đ?u, Thien Chua sang t?o tr?i đ?t. đ?t con tr?ng r?ng, ch?a co hinh d?ng, bong t?i bao trum v?c th?m, va th?n khi Chua bay l??n tren m?t n??c." (St 1,1-2)
Thien Chua t?o ra anh sang va bong t?i t??ng tr?ng cho ngay va đem, cai "vom" ma Ngai t?o ra đ? phan r? kh?i
n??c
thi g?i la "tr?i". T? kh?i n??c, ngai phan r? thanh "
đ?t
" va "
bi?n
";
th?c v?t
co mang h?t gi?ng thi m?c tren kh?p m?t đ?t.
"Ngay
th? b?y
, Thien Chua đa hoan thanh cong vi?c Ng??i lam. Khi lam xong m?i cong vi?c c?a Ng??i, ngay th? b?y, Thien Chua ngh? ng?i" (St 2,2)
- Ng??i nam va ng??i n?: loai ng??i cai qu?n cong trinh sang t?o c?a Thien Chua.
"Thien Chua phan: chung ta s? lam ra con ng??i theo hinh ?nh c?a chung ta…" (St 1,26)
. Thien Chua đ?t con ng??i trong
V??n Eden
va cho phep ?n t?t c? m?i lo?i trai cay trong đo, ngo?i tr?
cay bi?t đi?u thi?n đi?u ac
,
"…vi ngay nao ng??i ?n, ch?c ch?n ng??i s? ph?i ch?t" (St 2,17)
. Thien Chua quy?t đ?nh t?o ra cho con ng??i m?t tr? ta, Ngai
"…l?y đ?t n?n ra m?i da thu, m?i chim tr?i…, h? con ng??i g?i m?i sinh v?t la gi, thi ten no s? la th?… Nh?ng con ng??i khong tim đ??c cho minh m?t tr? ta t??ng x?ng." (St 2,19-20)
. Th? r?i, Thien Chua t?o ra ng??i n? t? c?nh s??n con ng??i.
"Con ng??i va v? minh, c? hai đ?u tr?n tru?ng ma khong x?u h? tr??c m?t nhau" (St 2,25)
.
- Loai ng??i sa nga: nghe l?i con
r?n
?n trai c?a cay bi?t đi?u thi?n đi?u ac, nh?n ra minh tr?n tru?ng va tr?n tranh Thien Chua.
Con r?n noi v?i ng??i n? r?ng s? khong b? ch?t n?u ?n trai cay ma Thien Chua c?m ?n b?i vi
"… ngay nao ong ba ?n trai cay đo, m?t ong ba s? m? ra va ong ba s? tr? nen nh? nh?ng v? th?n bi?t đi?u thi?n đi?u ac" (St 3,5)
. Ng??i n? hai trai đo ?n va đ?a cho ng??i nam ?n.
"B?y gi?, m?t hai ng??i m? ra va h? th?y minh tr?n tru?ng: h? m?i k?t la v? lam kh? che than" (St 3,7.)
Thien Chua nguy?n r?a con r?n r?ng:
"mi ph?i bo b?ng b?ng, ph?i ?n b?i đ?t m?i ngay trong đ?i mi" (St 3,14);
Ngai phan ng??i n?:
"ng??i s? ph?i c?c nh?c luc sinh con. Ng??i s? them mu?n ch?ng ng??i va no s? th?ng tr? ng??i" (St 3,16)
va v?i ng??i nam:
"ng??i s? ph?i đ? m? hoi tran m?i co banh ?n, cho đ?n khi tr? v? v?i đ?t, vi t? đ?t, ng??i đa đ??c l?y ra. Ng??i la b?i đ?t va s? tr? v? v?i b?i đ?t" (St 3,19). Con ng??i đ?t ten cho v? la Eve, vi ba la m? c?a chung sinh (St 3,20)
. Thien Chua đu?i con ng??i ra kh?i v??n Eden va noi:
"Nay con ng??i đa tr? thanh nh? m?t k? trong chung ta, bi?t đi?u thi?n đi?u ac. Bay gi? đ?ng đ? no gi? tay hai c? hai cay tr??ng sinh ma ?n va đ??c s?ng mai" (St 3,20)
va Ngai đ? cac v? th?n h? gia canh gi? v??n Eden va đ??ng đ?n cay tr??ng sinh.
- Loai ng??i sa đ?a: t?i ac loai ng??i lan kh?p m?t đ?t.
Thien Chua h?i h?n vi đa lam ra con ng??i tren m?t đ?t (St 6,6)
.
Adam va Eva
co hai con trai:
Cain
va
Abel
. Cain tr?ng hoa mau con Abel ch?n nuoi. C? hai l?y s?n ph?m c?a minh đ? dang len Thien Chua nh?ng Thien Chua ch? ch?p nh?n c?a Abel, đo la
"nh?ng con đ?u long c?a b?y chien cung v?i m? c?a chung" (St 4,4)
. Cain t?c t?i va gi?t ch?t em minh, khi Thien Chua h?i v? Abel, Cain tr? l?i r?ng:
"Con khong bi?t. Con la ng??i gi? em con hay sao?" (St 4,9)
. Thien Chua n?i gi?n v?i Cain:
"Ng??i co canh tac đ?t đai, no c?ng khong con cho ng??i hoa mau c?a no n?a. Ng??i s? lang thang phieu b?t tren m?t đ?t" (St 4,12)
va Ngai lam d?u tren Cain đ? ong kh?i b? gi?t. Cain đi xa v?
x? Nod
đ? khu?t m?t Thien Chua. Dong doi Cain g?m:
Enoch
,
Irad
,
Mehujael
,
Methushael
,
Lamech
va
Seth
- đ??c coi la dong doi thay th? cho Abel. Khi loai ng??i cang đong đ?o thi t?i l?i c?ng sinh soi kh?p m?t đ?t va Thien Chua co y đ?nh tr?ng ph?t loai ng??i.
- L?t
đ?i h?ng th?y
: Thien Chua tr?ng ph?t loai ng??i, ngo?i tr? gia đinh ng??i cong chinh
Noah
.
Thien Chua đa ch?n ong Noah, m?t ng??i cong chinh tr??c m?t Ngai va ra l?nh cho ong lam m?t tau l?n (
Ark
), mang theo c? gia đinh va cac loai thu đ?i di?n vao trong đo. Thien Chua h?y di?t th? gi?i b?ng tr?n l?t H?ng Th?y. Sau đo, Thien Chua l?p giao ??c v?i Noah cung t?t c? nh?ng gi đi ra t? con tau r?ng Ngai s? khong đ? H?ng Th?y h?y di?t loai ng??i m?t l?n n?a.
"Cac con trai ong Noah ra kh?i tau la: ong Shem, ong Ham va ong Japheth; ong Ham la cha c?a ong Canaan. Ba ong nay la con trai ong Noah va con chau h? phan tan ra kh?p m?t đ?t" (St 9,18-19)
Ph?n hai (ch??ng 12 đ?n ch??ng 50)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ngu?n g?c dan t?c Israel v?i cac t? ph? l?n:
- Abraham
: la m?t ng??i du m?c mi?n L??ng Ha, ong đ??c coi la ong t? c?a dan Israel. Ong s?ng vao kho?ng th? k? 19 TCN. đ?nh cao long tin c?a ong đ?i v?i Thien Chua la vi?c ong s?n sang dang chinh đ?a con trai duy nh?t c?a minh la Isaac lam c?a l? cho Thien Chua.
Terah
la chau m??i đ?i c?a ong Noah. Ong Terah d?n con trai la
Abram
, ba
Sarai
- v? Abram cung v?i đ?a chau n?i la
Lot
- con c?a
Haran
, r?i kh?i
Ur c?a ng??i Chaldees
ti?n theo h??ng đ?t
Canaan
. H? đ?nh c? t?i
thanh Haran
va Terah ch?t t?i đay. Thien Chua phan v?i Abram:
"Hay r?i b? x? s?, h? hang va nha cha ng??i ma đi t?i đ?t Ta s? ch? cho ng??i. Ta s? lam cho ng??i thanh m?t dan l?n, s? chuc phuc cho ng??i. Ta s? cho ten tu?i ng??i đ??c l?y l?ng va ng??i s? la m?t m?i phuc lanh. Ta s? chuc phuc cho nh?ng ai chuc phuc cho ng??i; ai nh?c m? ng??i, ta s? nguy?n r?a. Nh? ng??i, m?i gia t?c tren m?t đ?t s? đ??c chuc phuc." (St 12,1-3). Abram cung đoan ng??i đi đ?n Canaan va Thien Chua phan: "Ta s? ban đ?t nay cho dong doi ng??i." (St 12,7)
- Isaac
va
Jacob
: Isaac la con trai Abraham. Vai tro c?a ong trong C?u ??c khong ro net b?ng cha ong va Jacob - con trai th? c?a ong. Jacob la ng??i khon ngoan, Thien Chua l?p l?i v?i ong l?i giao ??c đa t?ng ban cho Abraham.
- Joseph
: m?t trong m??i hai ng??i con c?a Jacob. La nhan v?t chinh c?a h?n m??i ch??ng cu?i.
Vi?c Joseph cung gia đinh di dan đ?n
Ai C?p
đa gi?i thich s? t?n t?i c?a dan t?c Israel ? Ai C?p va bi?n c?
Xu?t hanh
.
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Sach Sang Th?
.
|