Rita Levi-Montalcini
Rita Levi-Montalcini
Sinh	( 1909-04-22 ) 22 thang 4 n?m 1909 Torino , Y
M?t	30 thang 12 n?m 2012 (2012-12-30) (103 tu?i) Rome , Y
Qu?c t?ch	Y
Tr??ng l?p	Tr??ng Y h?c Torino đ?i h?c Torino
N?i ti?ng vi	Nhan t? t?ng tr??ng th?n kinh (NGF)
Gi?i th??ng	Gi?i Nobel Sinh ly va Y khoa (1986) Huy ch??ng Khoa h?c qu?c gia (1987)
S? nghi?p khoa h?c
Nganh	Th?n kinh h?c
N?i cong tac	đ?i h?c Washington t?i St. Louis

Rita Levi-Montalcini (sinh 22 thang 4 n?m 1909 ? 30 thang 12 n?m 2012 ^[1] ), đ??c trao Huan ch??ng Cavaliere di Gran Croce, OMRI ^[2] la m?t nha th?n kinh h?c ng??i Y , cung v?i đ?ng nghi?p Stanley Cohen , đa đo?t Gi?i Nobel Sinh ly va Y khoa n?m 1986 cho cong trinh phat hi?n ra Nhan t? t?ng tr??ng th?n kinh ( Nerve Growth Factor, NGF ). T? n?m 2001, ba c?ng la th??ng ngh? s? su?t đ?i ? Th??ng ngh? vi?n Y.

Hi?n nay, ba la ng??i đo?t gi?i Nobel l?n tu?i nh?t con s?ng va c?ng la ng??i đ?u tien đo?t gi?i Nobel s?ng t?i 100 tu?i ^[3] . Ngay 22.4.2009 ba đa ?n m?ng sinh nh?t th? 100 c?a minh t?i toa th? s?nh Roma . ^[4]

Ti?u s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Th?i nien thi?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ba sinh t?i Torino ^[1] trong m?t gia đinh Do Thai Sephardic ^[5] , cung v?i ng??i ch? song sinh Paola, ba la con ut trong s? 4 ng??i con. Cha c?a ba la Adamo Levi, m?t k? s? nganh đi?n va m?t nha toan h?c co n?ng khi?u; m? la Adele Montalcini, m?t h?a s? co tai, theo Levi-Montalcini mo t? la "m?t ng??i thanh l?ch".

Levi-Montalcini quy?t đ?nh theo h?c tr??ng y, sau khi th?y m?t b?n than c?a gia đinh ch?t vi b?nh ung th? . Ba đa v??t qua đ??c s? ph?n đ?i c?a ng??i cha, ong tin r?ng "m?t ngh? chuyen mon s? gay tr? ng?i cho cac b?n ph?n c?a ng??i v? va ng??i m?" va ghi ten vao h?c tr??ng y khoa Torino n?m 1930, cung h?c v?i Giuseppe Levi . Sau khi t?t nghi?p n?m 1936, ba lam ph? ta cho Levi, nh?ng s? nghi?p c?a ba b? c?t đ?t b?i Tuyen ngon Ch?ng t?c ^[6] c?a Benito Mussolini va sau đo vi?c ap d?ng b? lu?t ng?n c?n cac ng??i Do Thai lam cac ngh? theo trinh đ? đ?i h?c va cac ngh? chuyen mon.

S? nghi?p [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong Th? chi?n th? hai , ba lam cac thi nghi?m trong phong thi nghi?m ? nha, nghien c?u s? t?ng tr??ng c?a cac s?i th?n kinh trong phoi c?a ga. Vi?c nay d?n t?i cong trinh nghien c?u c?n b?n c?a ba sau nay. Phong thi nghi?m di truy?n h?c đ?u tien c?a ba đ??c đ?t trong phong ng? ? nha. N?m 1943, gia đinh ba di chuy?n xu?ng phia nam t?i Firenza , va ba c?ng l?p phong thi nghi?m t? ? đay. N?m 1945, gia đinh quay tr? l?i Torino.

Thang 9 n?m 1946, Levi-Montalcini nh?n m?t l?i m?i t?i đ?i h?c Washington t?i St. Louis , d??i s? trong nom c?a giao s? Viktor Hamburger . M?c du l?i m?i ban đ?u ch? la m?t h?c k?, nh?ng ba đa ? l?i đay 30 n?m. Chinh t?i đay, ba đa lam cong trinh quan tr?ng nh?t c?a minh: T? cac quan sat m?t s? mo ung th? ? lo?i mo gay ra t?c đ? t?ng tr??ng t? bao th?n kinh c?c nhanh, ba đa co l?p nhan t? t?ng tr??ng th?n kinh (NGF) trong n?m 1952. Ba đ??c c? lam giao s? n?m 1958, va n?m 1962, ba l?p m?t đ?n v? nghien c?u ? Roma , chia th?i gian lam vi?c gi?a Rome va St. Louis .

T? n?m 1961 t?i n?m 1969 ba lanh đ?o Trung tam nghien c?u khoa Sinh h?c th?n kinh ( Neurobiology ) t?i "H?i đ?ng nghien c?u qu?c gia" ( Consiglio Nazionale delle Ricerche, CNR ) (Rome), va t? n?m 1969 t?i n?m 1978 lanh đ?o Phong thi nghi?m Sinh h?c t? bao.

Th??ng ngh? s? su?t đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay 1.8.2001 ba đ??c t?ng th?ng C?ng hoa Y , Carlo Azeglio Ciampi b? nhi?m lam th??ng ngh? s? su?t đ?i ^[1] .

Ngay 28?29.4.2006 Levi-Montalcini, ? tu?i 97, tham d? bu?i khai m?c cu?c h?p th??ng ngh? vi?n m?i đ??c b?u, đ? b?u ch?n ch? t?ch th??ng ngh? vi?n; ba tuyen b? ?ng h? ?ng c? vien phe trung t? Franco Marini . Levi-Montalcini ? th??ng ngh? s? nien tr??ng ? th??ng vi?n đa ch?n khong lam ch? t?ch t?m th?i trong d?p nay. Ba luon tham d? cac cu?c th?o lu?n ? th??ng vi?n, tr? khi b?n cong vi?c khoa h?c. Do vi?c ?ng h? chinh ph? Romano Prodi c?a minh, ba th??ng b? m?t s? th??ng ngh? s? canh h?u ch? trich, cao bu?c ba đa "c?u" chinh ph? khi phe ?ng h? chinh ph? ? th??ng vi?n ch? la đa s? it ?i (nh? la phi?u c?a ba). Ba th??ng b? cong khai l?ng nh?c, c? tren cac blogs, t? n?m 2006, b?i c? cac th??ng ngh? s? trung h?u nh? Francesco Storace , l?n cac bloggers c?c h?u, vi tu?i cao va ngu?n g?c Do Thai c?a minh. ^{[7] [8]}

Cho t?i 2012, Levi-Montalcini la ng??i đo?t gi?i Nobel gia nh?t va s?ng lau nh?t, m?c du tai b? ngh?nh ngang va m?t g?n nh? b? mu, v?n gi? c??ng v? chinh tr? trong n??c minh. ^[9]

Ba qua đ?i n?a ch?ng ? ngay 30 thang 12 n?m 2012 ? tu?i 103 t?i Rome, Y trong khi ba v?n ch?a s?ng qua mua đong n?m 2012.

Gia đinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ba co m?t ng??i anh trai, Gino, b? ch?t n?m 1974 vi đau tim. Ong la m?t trong cac ki?n truc s? n?i ti?ng nh?t c?a Y va la giao s? t?i đ?i h?c Torino .

Ba c?ng co hai ch? gai: Anna, l?n h?n ba 5 tu?i, va Paola, ch? em song sinh v?i ba Paola Levi-Montalcini L?u tr? 2012-03-10 t?i Wayback Machine , la m?t ngh? s? đ??c ?a chu?ng, đa t? tr?n n?m 2000.

Gi?i th??ng va vinh d? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• N?m 1968, ba tr? thanh ng??i ph? n? th? 10 đ??c b?u vao Vi?n han lam Khoa h?c qu?c gia Hoa K? .
• N?m 1974, ba đ??c b?u vao Vi?n han lam giao hoang v? Khoa h?c
• N?m 1982, ba đ??c trao Gi?i Rosenstiel (chung v?i Stanley Cohen )
• N?m 1983, ba đ??c trao gi?i Louisa Gross Horwitz c?a đ?i h?c Columbia cung v?i Stanley Cohen (ng??i cung đo?t gi?i Nobel Sinh ly va Y khoa n?m 1986) va Viktor Hamburger .
• N?m 1986, Levi-Montalcini va ng??i c?ng tac Stanley Cohen đ??c nh?n gi?i Nobel Sinh ly va Y khoa , va ba tr? thanh ng??i th? t? thu?c c?ng đ?ng Do Thai thi?u s? (d??i 50.000 ng??i) nh?ng lau đ?i ? Y đo?t gi?i Nobel , sau Emilio Segre , Salvador Luria (m?t ng??i b?n va đ?ng lieu ? đ?i h?c) va Franco Modigliani .
• N?m 1986 gi?i Albert Lasker cho nghien c?u Y h?c c? b?n
• N?m 1987, ba đ??c th??ng Huy ch??ng Khoa h?c qu?c gia , vinh d? cao nh?t c?a gi?i khoa h?c Hoa K? .
• N?m 1999, ba đ??c T?ng giam đ?c c?a T? ch?c L??ng th?c va Nong nghi?p Lien H?p Qu?c ( FAO ) Jacques Diouf b? nhi?m lam đ?i s? thi?n chi c?a c? quan nay. ^[10]
• N?m 2001, ba đ??c t?ng th?ng Y Carlo Azeglio Ciampi b? nhi?m lam th??ng ngh? s? su?t đ?i.
• N?m 2006 ba nh?n h?c v? danh d? v? k? thu?t y sinh ( biomedical engineering ) c?a đ?i h?c bach khoa Torino , thanh ph? sinh tr??ng c?a ba.
• N?m 2008 ba nh?n b?ng ti?n s? danh d? c?a đ?i h?c Complutense Madrid ( Universidad Complutense de Madrid, UCM ), Tay Ban Nha .
• Ba la thanh vien c?a Han lam vi?n Khoa h?c giao hoang ( Pontifical Academy of Sciences )

Cac sach xu?t b?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Rita Levi Montalcini, Elogio dell'imperfezione, Gli elefanti Saggi, Garzanti, 1999 (nuova edizione accresciuta).
• Rita Levi-Montalcini, Origine ed Evoluzione del nucleo accessorio del Nervo abducente nell'embrione di pollo, Tip. Cuggiani, 1942
• Rita Levi-Montalcini, Elogio dell'imperfezione, Garzanti, 1987
• Rita Levi-Montalcini, NGF: apertura di una nuova frontiera nella neurobiologia, Roma Napoli, 1989
• Rita Levi-Montalcini, Sclerosi multipla in Italia: aspetti e problemi, AISM, 1989
• Rita Levi-Montalcini, Il tuo futuro, Garzanti, 1993
• Rita Levi-Montalcini, Per i settanta anni della Enciclopedia italiana, 1925?1995, Istituto della Enciclopedia italiana, 1995
• Rita Levi-Montalcini, Senz’olio contro vento, Baldini & Castoldi, 1996
• Rita Levi-Montalcini, L’asso nella manica a brandelli, Baldini & Castoldi, 1998
• Rita Levi-Montalcini, La galassia mente, Baldini & Castoldi, 1999
• Rita Levi-Montalcini, Cantico di una vita, Raffaello Cortina Editore, 2000
• Rita Levi-Montalcini, Un universo inquieto, 2001
• Rita Levi-Montalcini, Tempo di mutamenti, 2002
• Rita Levi-Montalcini, Abbi il coraggio di conoscere, 2004
• Rita Levi-Montalcini, Tempo di azione, 2004
• Rita Levi-Montalcini, Eva era africana, 2005
• Rita Levi-Montalcini, I nuovi Magellani nell’er@ digitale, 2006
• Rita Levi-Montalcini, Tempo di revisione, 2006
• Rita Levi-Montalcini, Rita Levi-Montalcini racconta la scuola ai ragazzi, 2007
• Rita Levi-Montalcini, Cronologia di una scoperta, 2009

Ngu?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Levi-Montalcini, Rita, In Praise of Imperfection: My Life and Work. Basic Books, New York, 1988.
• Yount, Lisa (1996). Twentieth Century Women Scientists. New York: Facts on File. ISBN 0-8160-3173-8 .
• Muhm, Myriam: Vage Hoffnung fur Parkinson-Kranke - Uberlegungen der Medizin-Nobelpreistragerin Rita Levi-Montalcini, Suddeutsche Zeitung #293, p. 22. December 1986 [1] L?u tr? 2011-09-28 t?i Wayback Machine

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Aloe, Luigi (2004), “Rita Levi-Montalcini: the discovery of nerve growth factor and modern neurobiology.” , Trends Cell Biol. (xu?t b?n 1 thang 7 n?m 2004), 14 (7), tr. 395?9, doi : 10.1016/j.tcb.2004.05.011 , PMID   15246433

• Shampo, Marc A.; Kyle, Robert A. (2003), “Stamp vignette on medical science. Rita Levi-Montalcini's Nobel Prize for work in neurology.” , Mayo Clinic Proc. (xu?t b?n 1 thang 12 n?m 2003), 78 (12), tr. 1448, doi : 10.4065/78.12.1448 , PMID   14661672

• Aloe, L. (2003), “Rita Levi-Montalcini and the discovery of nerve growth factor: past and present studies.” , Archives italiennes de biologie (xu?t b?n thang 3 n?m 2003), 141 (2?3), tr. 65?83, PMID   12825318

• Cowan, W.M. (2001), “Viktor Hamburger and Rita Levi-Montalcini: the path to the discovery of nerve growth factor.” , Annual Neuroscience Review , 24 , tr. 551?600, doi : 10.1146/annurev.neuro.24.1.551 , PMID   11283321

• Provine, R.R. (2001), “In the trenches with Viktor Hamburger and Rita Levi-Montalcini (1965-1974): one student's perspective.” , Int. J. Dev. Neurosci. (xu?t b?n thang 4 n?m 2001), 19 (2), tr. 143?49, doi : 10.1016/S0736-5748(00)00081-2 , PMID   11255028

• Levi-Montalcini, R (2000), “From a home-made laboratory to the Nobel Prize: an interview with Rita Levi-Montalcini.” , Int. J. Dev. Biol. , 44 (6), tr. 563?66, PMID   11061418

• Raju, T.N. (2000), “The Nobel chronicles - 1986: Stanley Cohen (b. 1922); Rita Levi-Montalcini (b. 1909).” , Lancet (xu?t b?n ngay 5 thang 2 n?m 2000), 355 (9202), tr. 506, PMID   10841166

• Aloe, L. (1999), “Rita Levi-Montalcini: a brief biographic view of past and present studies on nerve growth factor.” , Microsc. Res. Tech. , 45 (4?5), tr. 207?09, doi : 10.1002/(SICI)1097-0029(19990515/01)45:4/5<207::AID-JEMT3>3.0.CO;2-E , PMID   10383112

• Bendiner, E. (1992), “Rita Levi-Montalcini and the unveiling of growth factors.” , Hosp. Pract. (Off. Ed.) (xu?t b?n 1992 Apr 30), 27 (4A), tr. 135?45, PMID   1560084 Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |publication-date= ( tr? giup )

• Pecsi, T. (1987), “Nobel Prize for medicine, 1986 (Rita Levi-Montalcini)” , Orvosi hetilap (xu?t b?n ngay 17 thang 5 n?m 1987), 128 (20), tr. 1047?48, PMID   3295669

• Weltman, J.K. (1987), “The 1986 Nobel Prize for Physiology or Medicine awarded for discovery of growth factors: Rita Levi-Montalcini, M.D., and Stanley Cohen, Ph.D.” , N Engl Reg Allergy Proc , 8 (1), tr. 47?48, doi : 10.2500/108854187779045385 , PMID   3302667

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Autobiography at the Nobel e-Museum L?u tr? 2001-10-19 t?i Wayback Machine
• Article in German L?u tr? 2011-09-28 t?i Wayback Machine
• The Official Site of Louisa Gross Horwitz Prize
• Article in Nature at 100th anniversary: "Neuroscience: One hundred years of Rita"
• AFP Biography (dated ngay 22 thang 4 n?m 2009) celebrating Rita Levi-Montalcini's 100th Birthday L?u tr? 2012-09-06 t?i Archive.today

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Rita Levi-Montalcini .

D? li?u nhan v?t
TEN	Levi-Montalcini, Rita
TEN KHAC
TOM T?T	Nha th?n kinh h?c ng??i Y
NGAY SINH	22.4.1909
N?I SINH	Torino , Y
NGAY M?T	30.12.2012
N?I M?T	Rome , Y