Pongo tapanuliensis
Con đ?c tr??ng thanh
Con cai tr??ng thanh
Tinh tr?ng b?o t?n
C?c k? nguy c?p  ( IUCN 3.1 )
Phan lo?i khoa h?c
Gi?i ( regnum )	Animalia
Nganh ( phylum )	Chordata
L?p ( class )	Mammalia
B? ( ordo )	Primates
H? ( familia )	Hominidae
Phan h? ( subfamilia )	Ponginae
Chi ( genus )	Pongo
Loai ( species )	P. tapanuliensis
Danh phap hai ph?n
Pongo tapanuliensis Nurcahyo, Meijaard, Nowak, Fredriksson & Groves, 2017

đi?m phan b? c?a P. tapanuliensis

Pongo tapanuliensis hay đ??i ??i Tapanuli la m?t loai đ??i ??i b?n đ?a Sumatra , Indonesia . ^[1] Vi?c no đ??c xac đ?nh la m?t loai m?i vao n?m 2017 khi?n no tr? thanh thanh vien th? ba trong chi đ??i ??i , cung v?i đ??i ??i Sumatra ( Pongo abelii , ? xa h?n v? mi?n tay b?c c?a Sumatra) va đ??i ??i Borneo ( Pongo pygmaeus ). đay la loai v??n l?n m?i đ?u tien đ??c mo t? khoa h?c k? t? khi bonobo đ??c mo t? n?m 1929. ^[2]

Phat hi?n va đ?t ten [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Qu?n th? đ??i ??i bi?t l?p ? Batang Toru, Tapanuli Selatan , đ??c ghi nh?n l?n đ?u trong m?t chuy?n du kh?o n?m 1997, du vao th?i đi?m đo chung ch?a đ??c coi la loai rieng bi?t. ^[3] P. tapanuliensis đ??c xac đ?nh la loai m?i trong m?t nghien c?u chi ti?t. Nghien c?u nay thu th?p d? li?u di truy?n t? 37 ca th?, va th?c hi?n phan tich hinh thai c?a 34 m?u đ??i ??i đ?c tr??ng thanh. ^[1] M?t ph?n quan tr?ng c?a nghien c?u la ca th? m?u g?c c?a loai: b? x??ng c?a m?t con đ?c tr??ng thanh b? dan đ?a ph??ng gi?t n?m 2013. M?u m?t nay co net b? ngoai khac bi?t v?i đ?ng lo?i, nh?t la nh?ng đ?c đi?m nh?t đ?nh c?a r?ng va s?. ^[4] S? va postcranial hi?n đ??c tr?ng bay t?i b?o tang đ?ng v?t h?c Bogor . ^[1]

Phat sinh loai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

So sanh di truy?n cho th?y P. tapanuliensis tach kh?i đ??i ??i Sumatra kho?ng 3,4 tri?u n?m tr??c, ^{[1] [4] [5]} nh?ng cang b? co l?p h?n sau s? ki?n sieu phun trao Toba ch?ng 75.000 n?m tr??c. Hai loai v?n co nh?ng ti?p xuc r?i r?c, cho t?i 10.000 đ?n 20.000 n?m tr??c. đ? so sanh, đ??i ??i Sumatra va đ??i ??i Borneo tach kh?i nhau kho?ng 670.000 n?m tr??c. Hai hon đ?o t?ng n?i v?i nhau (va cung la m?t ph?n c?a Sundaland ). N?i P. tapanuliensis s?ng ngay nay co l? g?n v?i ch? ma t? tien chung c?a ba loai đ??i ??i đa đ?n, t? đong Nam A l?c đ?a. ^[1]

S? l??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Qu?n th? duy nh?t c?a loai nay ch? co it h?n 800 ca th?, co s? l??ng nh? nh?t trong cac loai chi đ??i ??i . 78% loai nay s?ng ? Hutan Lindung (R?ng phong h?), 8% chung phan b? trong khu b?o t?n Cagar Alam đ??c b?o v? nghiem ng?t va 14% con l?i phan b? trong ph?m vi hoan toan khong đ??c b?o v?.

Phan b? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Qu?n th? c?a loai nay ch? đ??c bi?t đ?n ? vung cao c?a H? sinh thai Batang Toru, co di?n tich kho?ng 1.500 km², 1.022 km² trong đo la moi tr??ng s?ng thich h?p cho chung. Chung c?ng xu?t hi?n ? cac khu r?ng đ?m l?y than bun đ?t th?p ? khu v?c Lumut . Co 1 s? bao cao vao n?m 1879 đa mo t? cac cu?c ch?m tran c?a đ??i ??i g?n th? tr?n nh? Mantinggi, phia nam c?a qu?n th? hi?n t?i.

Th?c ?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Loai nay đa đ??c quan sat luc ?n m?t s? loai, vi d?: Agathis borneensis, Gymnostoma sumatranum,... th?nh tho?ng chung c?ng đ??c quan sat th?y ?n m?t s? loai th?c v?t ? Gunung Palung, vi d?: Sundacarpus amara, qu? c?a m?t loai Agathis khong xac đ?nh,...

đe d?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Do đ?a hinh ? khu v?c la c?c k? hi?m tr? nen cac m?i đe d?a ch? gi?i h?n nh? ch?t pha r?ng đ??c b?o v? b?t h?p phap, s?n b?n va gi?t h?i trong xung đ?t mua mang va buon ban đ??i ??i non. Tuy nhien, tinh tr?ng xam l?n va s?n b?n ngay cang gia t?ng trong nh?ng th?p k? g?n đay do dong ng??i di c? t? đ?o Nias, phia tay Sumatra đ?nh c? tren đ?t r?ng đ??c b?o v? ? bia r?ng Batang Toru, n?i hi?n khong co tuyen b? ch? quy?n v? đ?t đai. Ngoai ra, b?t ch?p s? thay đ?i hi?n tr?ng đ?t t? ??r?ng s?n xu?t sang r?ng phong h? vao n?m 2014, m?t cong ty v?n duy tri gi?y phep khai thac 300 km² gay tranh cai n?m trong khu r?ng nguyen sinh thu?c ph?m vi hi?n t?i c?a loai nay. Phia tay qu?n th? co m?t m? vang va b?c đa chuy?n đ?i thanh đ?t danh cho qu?n th? c?a loai nay, m?c du th? nh?ng vi?c khai thac v?n ti?p di?n d?n đ?n tranh cai. G?n đay, 1 d? an th?y đi?n đa đ??c đ? xu?t ? khu v?c co m?t đ? đ??i ??i cao nh?t, co th? ?nh h??ng đ?n 100 km² t?c 10% qu?n th? c?a chung.

B?o t?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đa co m?t s? hanh đ?ng nh?t đ?nh nh?m b?o t?n loai nay, vi d?: giao d?c ng??i dan nh?m b?o v? loai nay, đ??c b?o v? b?i lu?t phap qu?c t?, ... Hien t?i, đ??i ??i Tapanuli c?ng đ??c lu?t phap qu?c t? b?o v? đ??c li?t ke trong Ph? l?c I c?a Cong ??c CITES.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]