Phong phong x? , phong b?c x? hay b?c x? n?n la th??c đo m?c đ? b?c x? ion hoa hi?n di?n trong moi tr??ng t?i m?t v? tri c? th? ma khong ph?i do c? y đ?a ngu?n b?c x? vao.

B?c x? n?n b?t ngu?n t? nhi?u ngu?n khac nhau, g?m c? t? nhien va nhan t?o. Chung bao g?m c? b?c x? v? tr? va phong x? moi tr??ng t? cac v?t li?u phong x? t? nhien (nh? radon va radium ), c?ng nh? tia X nhan t?o dung trong y t?, b?i phong x? t? cac v? th? nghi?m v? khi h?t nhan va tai n?n h?t nhan .

T?i Vi?t Nam th??ng g?i theo ti?ng Phap la "phong phong x?" ( rayonnement de fond ) c?a vung, va đoi khi g?i theo ti?ng Anh la "b?c x? n?n" ( background radiation ).

đ?nh ngh?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?c x? n?n đ??c C? quan N?ng l??ng Nguyen t? Qu?c t? đ?nh ngh?a la "Li?u ho?c su?t li?u (ho?c m?t s? đo quan sat đ??c lien quan đ?n li?u ho?c su?t li?u) đ??c quy cho t?t c? cac ngu?n khac v?i (cac) ngu?n đ??c ch? đ?nh. ^[1]

Vi v?y, c?n phan bi?t gi?a li?u l??ng đa co ? m?t v? tri, đ??c đ?nh ngh?a ? đay la "phong n?n" va li?u l??ng do m?t ngu?n đ??c gi?i thi?u va ch? đ?nh co ch? y. đi?u nay r?t quan tr?ng khi cac phep đo b?c x? đ??c th?c hi?n t? m?t ngu?n b?c x? xac đ?nh, n?i n?n hi?n co ?nh h??ng đ?n phep đo nay. M?t vi d? s? la phep đo o nhi?m phong x? trong phong b?c x? gamma , co th? lam t?ng t?ng s? đ?c cao h?n d? ki?n ??ch? t? o nhi?m.

Tuy nhien, n?u khong co ngu?n b?c x? nao đ??c ch? đ?nh la c?n quan tam, thi phep đo t?ng li?u b?c x? t?i m?t đ?a đi?m th??ng đ??c g?i la b?c x? n?n , va đay th??ng la tr??ng h?p t? l? li?u xung quanh đ??c đo cho m?c đich moi tr??ng.

B?c x? n?n t? nhien [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ch?t phong x? v?n co m?t s?n trong t? nhien, co th? phat hi?n đ??c trong đ?t, đa, n??c, khong khi va th?m th?c v?t, va t? đo no đ??c hit vao ho?c ?n vao c? th? s?ng. Ngoai s? ti?p xuc ben trong nay, con ng??i con nh?n đ??c s? ti?p xuc ben ngoai t? cac ch?t phong x? con ben ngoai c? th? va t? b?c x? v? tr? t? khong gian. Li?u l??ng t? nhien trung binh tren toan th? gi?i đ?i v?i con ng??i la kho?ng 2,4 mSv (240 mrem) m?i n?m. ^[2]

Con s? nay cao g?p b?n l?n m?c ph?i nhi?m b?c x? nhan t?o trung binh tren toan th? gi?i, vao n?m 2008 len t?i kho?ng 0,6 mmilisievert (60 mrem) m?i n?m. ? m?t s? n??c phat tri?n, nh? Hoa K? va Nh?t B?n, ph?i nhi?m nhan t?o trung binh l?n h?n ph?i nhi?m t? nhien, do kh? n?ng ti?p c?n phep ch?n đoan b?ng hinh ?nh y khoa nhi?u h?n. ? Chau Au, m?c ph?i nhi?m n?n t? nhien trung binh theo qu?c gia dao đ?ng t? d??i 2 mSv (200 mrem) hang n?m ? V??ng qu?c Anh đ?n h?n 7 mSv (700 mrem) hang n?m đ?i v?i m?t s? nhom ng??i ? Ph?n Lan. ^[3]

Theo C? quan N?ng l??ng Nguyen t? Qu?c t? thi:

"Ph?i nhi?m v?i b?c x? t? cac ngu?n t? nhien la đ?c đi?m khong th? tranh kh?i c?a cu?c s?ng hang ngay ? c? moi tr??ng lam vi?c va cong c?ng. Ph?i nhi?m nay trong h?u h?t cac tr??ng h?p it ho?c khong quan tam đ?n xa h?i, nh?ng trong m?t s? tinh hu?ng nh?t đ?nh, vi?c đ?a ra cac bi?n phap b?o v? s?c kh?e c?n đ??c xem xet. ch?ng h?n nh? khi lam vi?c v?i qu?ng urani va thori , va cac Ch?t phong x? X?y ra T? nhien (NORM) khac. Nh?ng tinh hu?ng nay đa tr? thanh tam đi?m chu y c?a C? quan trong nh?ng n?m g?n đay." ^[4]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Phong phong x? .

• Background radiation description from the Radiation Effects Research Foundation
• Environmental and Background Radiation FAQ from the Health Physics Society
• Radiation Dose Chart L?u tr? 2018-07-15 t?i Wayback Machine from the American Nuclear Society
• Radiation Dose Calculator t? C?c B?o v? Moi sinh Hoa K? (United States Environmental Protection Agency)