H? th?ng c?p b?c trong phan lo?i khoa h?c
Trong
phan lo?i sinh h?c
, m?t
b?
(
ti?ng La tinh
:
ordo
, s? nhi?u
ordines
) la m?t c?p n?m gi?a
l?p
va
h?
.
Lien b?
hay
t?ng b?
, r?i c?
phan l?p
đoi khi c?ng đ??c s? d?ng va no n?m gi?a
l?p
va
b?
. Cac chi ti?t chinh xac cho danh phap chinh th?c ph? thu?c vao h?
quy t?c danh phap
đ??c ap d?ng.
B? la m?t c?p đ?c bi?t trong phan lo?i sinh h?c va no co ten rieng đ?c bi?t đ? phan bi?t c?a chinh minh (ch? khong ph?i ch? la g?i chung cho cai g?i la
chi cao h?n
(
genus summum
)) l?n đ?u tien đ??c m?t nha th?c v?t h?c ng??i
đ?c
la
Augustus Quirinus Rivinus
đ? xu?t trong phan lo?i c?a ong đ?i v?i th?c v?t (cac chuyen lu?n trong th?p nien 1690).
Carolus Linnaeus
la ng??i đ?u tien ap d?ng thu?t ng? nay m?t cach ?n đ?nh trong s? phan chia c?a c? ba
gi?i
trong t? nhien (bao g?m
khoang v?t
,
th?c v?t
va
đ?ng v?t
) trong cu?n
Systema Naturae
(1735, ?n b?n l?n th? nh?t) c?a ong.
C?n l?u y r?ng đ?i v?i th?c v?t c?a cac b? theo Linnaeus, trong
Systema Naturae
va trong
Species Plantarum
, m?t cach ch?t ch? la nhan t?o, đ??c đ?a ra đ? phan chia cac l?p nhan t?o thanh cac nhom nh? h?n ma co th? l?nh h?i đ??c. Trong khi t?
ordo
l?n đ?u tien đ??c s? d?ng m?t cach ?n đ?nh cho cac đ?n v? t? nhien c?a th?c v?t, thi trong cac cong trinh v? phan lo?i trong th? k? 19, ch?ng h?n nh?
Prodromus
c?a de Candolle va
Genera Plantarum
c?a Bentham & Hooker, no l?i th? hi?n nh? la cac
đ?n v? phan lo?i
ma ngay nay ng??i ta gan cho c?p h? (xem them
Ordo naturalis
).
Trong cac ?n ph?m v? th?c v?t c?a Phap, t?
Familles naturelles des plantes
(1763) c?a
Michel Adanson
cho t?i cu?i th? k? 19 thi t?
famille
(s? nhi?u:
familles
) đa đ??c s? d?ng nh? la t? t??ng đ??ng trong ti?ng Phap cho t? La tinh
ordo
. S? t??ng đ??ng nay đa đ??c th? hi?n m?t cach ro rang trong
Lois de la nomenclature botanique
(1868) c?a
Alphonse Louis Pierre Pyrame de Candolle
, ti?n than c?a
Quy t?c qu?c t? cho danh phap th?c v?t
hi?n nay đang đ??c s? d?ng.
Trong cac
quy t?c
qu?c t? đ?u tien c?a
danh phap th?c v?t
n?m 1906 thi t? h? (
familia
) đa đ??c gan cho c?p ma ng??i Phap g?i la "famille", trong khi t? b? (
ordo
) đa đ??c danh cho c?p cao h?n, ma c?p nay trong th? k? 19 thong th??ng hay đ??c g?i la
cohors
(s? nhi?u:
cohortes
).
Trong
đ?ng v?t h?c
, cac b? theo Linnaeus đa d??c s? d?ng m?t cach ?n đ?nh h?n. đi?u đo co ngh?a la cac b? trong ph?n đ?ng v?t h?c c?a
Systema Naturae
la ch? t?i cac nhom t? nhien c?a đ?ng v?t. M?t vai ten g?i cac b? c?a Linnaeus v?n con đ??c s? d?ng hi?n nay (vi d?
Lepidoptera
cho m?t b? ch?a cac loai
b??m đem
va
b??m ngay
, hay
Diptera
cho b? ch?a cac loai
ru?i
,
mu?i
,
ru?i nhu?
,
mu?i v?n
,..