Ca trap đ? Nh?t B?n
(
Danh phap khoa h?c
:
Pagrus major
) hay con g?i la
ca trap bi?n
la m?t loai
ca bi?n
trong h? ca trap
Sparidae
phan b? t?
?n đ?
đ?n
Nh?t B?n
, s?ng ? cac vung n??c b? bi?n.
Hi?n nay ? Nh?t B?n co nhi?u loai ca trap nh? ca trap đ? (red sea bream),
ca trap đen
(black porgy) va ca banh đ??ng ba ch?m (yellowback sea bream) v?i nh?ng cai ten nh? Batodai, Hanadai, Ishidai, Kinmeidai, Mekkidai, nh?ng loai n?i ti?ng nh?t la
Madai
(true sea bream). Ngay c? Madai c?ng đ??c g?i b?ng nhi?u ten khac nhau tuy vao khu v?c: Oodai hay Hondai. Ca trap đ? Nh?t B?n co v? tri quan tr?ng trong
?m th?c
va
v?n hoa
c?a đ?t n??c nay.
No đ??c nuoi r?t nhi?u ? cac t?nh Ehime, Mie va Saga. Ca t? nhien đ??c đanh b?t ch? y?u ngoai kh?i Nagasaki, Fukuoka, Kumamoto va Yamaguchi. Khong co nhi?u ca Madai đ??c b?t ? Shizuoka nh?ng cac loai khac thi r?t nhi?u, đ?c bi?t la quanh ban đ?o Izu. S?n l??ng ca nuoi la 80.000 t?n m?t n?m, s?n l??ng đanh b?t t? nhien ch? 15.000 t?n. Hang n?m Nh?t B?n nh?p kh?u kho?ng 6.500 t?n.
Chi?u dai t?i đa c?a ca la 100 cm. Chung co than cao, d?p ben, r?ng phia sau c?a ham nh?, gi?ng nh? r?ng ham, ham d??i h?i ng?n h?n ham tren, vay đuoi chia nhanh t??ng đ?i v?i thuy nh?n. phia tren đ? th?m, phia d??i mau tr?ng b?c v?i nhi?u ch?m xanh ong anh nh? n?m r?i rac ? n?a tren c?a than, cac vay h?i h?ng, v?i đ?nh c?a thuy đuoi d??i mau tr?ng.
Ca trap co v?y c?ng va x??ng. Th?t ca co th? đ??c dung lam sashimi ch?t l??ng cao, ph?n đ?u c?ng co th? đ??c n?u ?n, x??ng va đuoi c?ng co th? đ??c dung n?u l?y n??c ca. Ca trap co th? đ??c b?o qu?n trong kho đong l?nh hay trong t? l?nh, nh?ng nen đ??c dung ngay sau khi mua. Mua ca t?t nh?t keo dai t? mua đong cho t?i mua xuan.
Loai ca nay th??ng xu?t hi?n ? nhi?u cau t?c ng? Nh?t B?n. “
Th? com tom kho, b?t con ca trap
”, hay “
Ca trap ??n ?n c?ng th?y ngon
”. Nh?ng cau t?c ng? n?i ti?ng nay cho th?y trong v?n hoa Nh?t B?n, ca trap đ?ng ngh?a v?i s? xa x? va ch?t l??ng cao. Trong ti?ng Nh?t co m?t lo?i snack đ??c g?i la
taiyaki
(たい?き), co ngh?a g?n gi?ng “
ca trap n??ng
”. Tuy nhien, đay ch? la m?t lo?i banh co hinh ca lam b?ng b?t đ?u co đ??ng. Con ca la tai, ca trap đ?, đ??c d?ch sang ti?ng Anh la ‘sea bream’, ho?c ‘red sea bream’, ho?c th?nh tho?ng ch? la ‘snapper’.
Ca trap đ? co m?t v? tri đ?c bi?t trong n?u ?n Nh?t B?n. Ca trap đ? co mau đ? đ?c đao đ??c xem la đem l?i may m?n va vi th? loai ca nay th??ng đ??c ?n nguyen con vao d?p n?m m?i,
ti?c c??i
hay cac d?p đ?c bi?t. Tuy nhien, ng??i Nh?t thich ca trap đ? khong ch? vi cai ten. Ng??i Nh?t B?n th??ng ?n ca trap đ? ? cac đam c??i, ?n m?ng sinh đ??c em be, ho?c n?m m?i, đ? may m?n. Th?c t?, ca trap đ? ch? la m?t trong s? nh?ng mon ?n n?m m?i truy?n th?ng đ??c xem la co tri?n v?ng t?t vi ten c?a chung.
Ca trap đ? đ??c dung đ? đanh d?u chi?n th?ng, b?i vi ten c?a no trong ti?ng Nh?t t??ng t? t? co ngh?a “đang đ? ?n m?ng”. Con ca đ??c ?n đ? co may m?n trong cac d?p vui v?. Con ca khong ph?i la v?t trang tri ch? đ??c dung b?i cac chinh tr? gia, nh?ng tay đo v?t sumo chi?n th?ng ho?c tren ban ?n đ? ?n m?ng nh?ng d?p vui v?. M?t ly do cho đi?u nay ? Nh?t B?n la s? t??ng t? c?a t? ‘Tai’ va t? ‘vui m?ng’, ‘tri?n v?ng t?t’ ho?c ‘đang đ? ?n m?ng’ ? o-medetai. C?m con ca am ch? m?t tro ch?i ch?, con ca ‘tai’ đ?i di?n cho ‘o-medetai’”, Con ca cang l?n cang t?t, no cho th?y ng??i vung m?nh m?.
No c?ng la m?t con ca ?n ngon nh?t, t?i Nh?t B?n t? lau no đa đ??c xem la ‘vua c?a cac loai ca’ ? Nh?t B?n, đ??c dung lam th?c ph?m it nh?t 5.000 n?m, va đ??c dung lam c?ng v?t hang n?m cho cac hoang đ?. Ca trap đ? b?t đ??c ? bi?n In đ??c v?n chuy?n t?i ch? ca Osaka, n?i no n?i ti?ng đ?n n?i m?t v? tri đ?c bi?t ? ch? danh rieng cho ca trap s?ng đ??c thanh l?p vao n?m 1831.
Madai la lo?i nguyen li?u đ??c ?a thich ? Nh?t B?n đ? lam sashimi. Ng??i Nh?t c?ng thich n??ng va h?p. T? xa x?a, ng??i Nh?t c?ng đa b?o qu?n ca nguyen li?u trong miso g?o, mirin (r??u sake ng?t), va konbu (
rong bi?n
), nh?ng ngay nay lo?i ca nay đa tr? thanh mon ?n xa x?. Ch? co loai it gia tr? h?n, nh? kinmeidai, la đ??c lam kho (himono), m?t lo?i đ?c s?n c?a vung Shizuoka, vung nay s?n xu?t phan n?a t?t c? cac lo?i ca kho ? Nh?t B?n.
Konbujime/nigiri sushi t?m trong rong bi?n. Khi lam sushi, madai (va cac lo?i ca trap khac) la r?t đa d?ng. Ho?c mon nigiri sushi đ?n gi?n, Oshizzushi/sushi ep, o?c Zuke/??p trong ponzu, sake, mirin. Ca trap trong ngon trong mon temarizushi/ sushi nigiri tron nh? ki?u Kyoto. Tai shirako, gi?ng nh? tarako/
ca tuy?t
, tui tinh c?a con ca trap đ?c đ??c đanh gia cao, th?m chi h?n c? tui tinh c?a ca tuy?t, co th? ?n s?ng/lu?c ho?c n??ng s? ho?c trong gunkan sushi nigiri.
D? li?u lien quan t?i
Pagrus major
t?i
Wikispecies
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2013). "Pagrus major" in
FishBase
. March 2013 version.
- Eschmeyer, William N., ed.
1998
. Catalog of Fishes. Special Publication of the Center for Biodiversity Research and Information, num. 1, vol. 1-3. California Academy of Sciences.
San Francisco
,
California
,
Estados Unidos
. 2905.
ISBN 0-940228-47-5
.
- Fenner, Robert M.:
The Conscientious Marine Aquarist
. Neptune City,
Nueva Jersey
,
Estados Unidos
: T.F.H. Publications,
2001
.
- Helfman, G., B. Collette y D. Facey:
The diversity of fishes
. Blackwell Science, Malden, Massachusetts,
Estados Unidos
,
1997
.
- Hoese, D.F.
1986
:. A M.M. Smith y P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag,
Berlin
,
Alemania
.
- Mauge, L.A.
1986
. A J. Daget, J.-P. Gosse y D.F.E. Thys van den Audenaerde (eds.) Check-list of the freshwater fishes of Africa (CLOFFA). ISNB,
Bruselas
; MRAC,
Tervuren
,
Flandes
; y ORSTOM,
Paris
,
Francia
. Vol. 2.
- Moyle, P. y J. Cech.:
Fishes: An Introduction to Ichthyology
, 4a. edicion, Upper Saddle River,
Nueva Jersey
,
Estados Unidos
: Prentice-Hall. Ano
2000
.
- Nelson, J.:
Fishes of the World
, 3a. edicion.
Nueva York
,
Estados Unidos
: John Wiley and Sons. Ano
1994
.
- Wheeler, A.:
The World Encyclopedia of Fishes
, 2a. edicion,
Londres
: Macdonald. Ano
1985
.