Ngh? vi?n Y
(
ti?ng Y
:
Parlamento Italiano
) la qu?c h?i c?a n??c C?ng hoa Italia. La c? quan l??ng vi?n l?p phap v?i 600 đ?i bi?u đ??c b?u (
parlamentari
). Ngh? vi?n bao g?m H? vi?n (Vi?n đ?i bi?u) v?i 400 đ?i bi?u (
deputati
) va Th??ng vi?n C?ng hoa v?i 200 th??ng ngh? s? (
senatori
) đ??c b?u cung v?i m?t s? it th??ng ngh? s? su?t đ?i khong qua b?u c? la cac c?u T?ng th?ng ho?c do T?ng th?ng b? nhi?m. M?i vi?n co nhi?m v? va quy?n h?n nh? nhau, Hi?n phap khong co s? phan bi?t v?i nhau. Nh?ng vi Ch? t?ch Th??ng vi?n đong vai tro la nguyen th? qu?c gia khi thay th? T?ng th?ng, vi v?y theo truy?n th?ng Th??ng vi?n đ??c coi la th??ng ngh? vi?n.
Ch?c n?ng c?a Ngh? vi?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ngh? vi?n la c? quan đ?i di?n c?a nhan dan trong th? ch? c?ng hoa, va cac đ?o lu?t phu h?p.
Do Hi?n phap C?ng hoa n?m 1948, hai vi?n c?a Ngh? vi?n s? h?u cung quy?n va quy?n h?n: d?ng đ?c bi?t c?a dan ch? đ?i ngh? (đ??c g?i la l??ng vi?n hoan h?o) đa đ??c quy đ?nh trong
đ?o lu?t Albertine
va tai s? d?ng sau khi l?t đ? ch? đ? đ?c tai ?ng h?
phat xit
c?a nh?ng n?m 1920 va nh?ng n?m 1930 trong Chi?n tranh th? gi?i th? hai.
Hai vi?n đ?c l?p v?i nhau va khong g?p m?t nhau ngo?i tr? hoan c?nh đ?c bi?t do Hi?n phap quy đ?nh. Sau cu?c tr?ng c?u dan y hi?n phap n?m 2020, H? vi?n g?m co 630 đ?i bi?u, trong khi th??ng vi?n co 315 th??ng ngh? s? va s? l??ng nh? th??ng ngh? s? con s?ng: c?u T?ng th?ng C?ng hoa va tren 5 thanh vien đ??c T?ng th?ng b? nhi?m vi đa đong gop cho l?nh v?c khoa h?c va xa h?i mang t?m qu?c gia. Tinh đ?n thang 1/2024 co 5 ngh? s? su?t đ?i (trong đo hi?n khong co c?u T?ng th?ng).
đ?c quy?n chinh c?a Ngh? vi?n la l?p phap, đo la quy?n ban hanh lu?t. đ?i v?i d? th?o đ? tr? thanh lu?t c?n ph?i co s? ch?p thu?n b?i 2 vi?n. M?t d? th?o s? đ??c th?o lu?n t?i m?t trong 2 vi?n, sau đo s?a đ?i, va đ??c ch?p thu?n ho?c bac b?; n?u đ??c ch?p thu?n chuy?n t?i vi?n con l?i co th? s?a đ?i, ch?p thu?n va bac b?; n?u đ??c ch?p thu?n ma khong c?n s?a đ?i d? th?o s? đ??c T?ng th?ng ban hanh va tr? thanh lu?t. N?u đ??c s?a đ?i, d? lu?t quay l?i vi?n kh?i đ?u, co th? ch?p thu?n d? lu?t đa đ??c s?a đ?i, sau đo ban hanh ho?c bac b? no.
Ngh? vi?n ?ng h? phi?u cho Chinh ph?, do T?ng th?ng C?ng hoa b? nhi?m, va t? n?m 1994 th??ng đ??c lanh đ?o lien minh th?ng c? đ?ng đ?u, trong khi n?n C?ng hoa đ? nh?t đ??c l?a ch?n b?ng bi th? cac chinh đ?ng ch? y?u. Chinh ph? ph?i nh?n đ??c s? b? phi?u ?ng h? c?a 2 vi?n tr??c khi chinh th?c n?m quy?n, Ngh? vi?n co th? yeu c?u cu?c b? phi?u m?i b?t c? luc nao n?u h?n ng?ch c?a vi?n yeu c?u. N?u Chinh ph? khong đ?t đ??c trong b? phi?u, bu?c ph?i t? ch?c; n?u nh? v?y, chinh ph? m?i đ??c hinh thanh ho?c T?ng th?ng C?ng hoa yeu c?u gi?i tan vi?n va keu g?i cu?c b?u c? m?i.
Ngh? vi?n t? ch?c phien h?p chung b?u T?ng th?ng C?ng hoa (trong tr??ng h?p nay 58 đ?i bi?u khu v?c đ??c b? sung), 5 (1/3) đ?i bi?u c?a Toa an Hi?n phap (
Corte Costituzionale
) va 1/3 H?i đ?ng T? phap T?i cao. No co th? b? phi?u lu?n t?i T?ng th?ng v? vi hi?n ho?c ph?n qu?c (cho đ?n nay ch?a x?y ra).
Vi?c b?u c? H? vi?n va Th??ng vi?n đ??c quy đ?nh t?i Lu?t s? 165 ngay 3/11/2017. Lu?t quy đ?nh m?t h? th?ng b?u c? song song g?m hai ph??ng th?c b?u c?, v?i kho?ng 1/3 (37%) s? gh? đ??c b?u theo h? th?ng
đ?u phi?u đa s? t??ng đ?i
, va s? gh? con l?i (63%) đ??c phan chia t? l? theo
ph??ng phap d'Hondt
. Lu?t b?u c? nay đ??c nom na g?i la
Rosatellum bis
, hay đ?n gi?n la
Rosatellum
, theo ten c?a h? ngh? s?
Ettore Rosato
c?a đ?ng
Italia Viva
, la ng??i đ?u tien ky d? lu?t nay khi đ??c đ? x??ng.
B?u c? Th??ng vi?n C?ng hoa
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Th??ng vi?n g?m 200 gh? đ??c b?u b?i cong dan Y t? 18 tu?i tr? len. Theo lu?t
Rosatellum bis
, trong t?ng s? 200 gh? g?m:
- 74 gh? đ??c b?u c? tr?c ti?p ? cac
khu v?c b?u c?
m?t gh?;
- 126 gh? đ??c b?u c? theo t? l? ? cac
vung hanh chinh
(trong s? đo co 4 gh? danh cho cac cong dan ? h?i ngo?i).
Ngoai ra, theo đi?u 59 c?a
Hi?n phap C?ng hoa Y
, Th??ng vi?n co cac th??ng ngh? s? su?t đ?i nh? đa neu tren.
Th??ng vi?n đ??c b?u b?ng m?t la phi?u duy nh?t. Tren la phi?u g?m ten c?a cac ?ng c? vien c?a khu v?c b?u c? (theo
đ?u phi?u đa s? t??ng đ?i
). V?i m?i ?ng c? vien, tren la phi?u ghi kem theo đ?ng ?ng h? va danh sach đ?ng đ??c dung đ? tinh s? gh? t? l?. Nh?ng gh? nay đ??c phan chia trong m?i vung. M?i danh sach đ?ng ph?i gianh đ??c it nh?t 3% s? phi?u b?u đ? đ??c chia gh? (tr??ng h?p la lien minh đa đ?ng thi ph?i gianh đ??c it nh?t 10% s? phi?u va co it nh?t m?t đ?ng trong lien minh gianh đ??c 3% s? phi?u) va đ??c tinh theo t?ng s? phi?u c? n??c. Tuy v?y, cac danh sach đ?ng đ?i di?n cho cac c?ng đ?ng
ngon ng? thi?u s?
ph?i đ?t m?t m?c t?i thi?u khac la 20% s? phi?u va đ??c tinh tren s? phi?u c?a vung.
H? vi?n g?m 400 gh? đ??c b?u b?i cong dan Y t? 18 tu?i tr? len. Theo lu?t
Rosatellum bis
, trong t?ng s? 400 gh? g?m:
- 147 gh? đ??c b?u c? tr?c ti?p ? cac
khu v?c b?u c?
m?t gh?;
- 253 gh? đ??c b?u c? theo t? l? c? n??c (trong s? đo co 8 gh? danh cho cac cong dan ? h?i ngo?i).
H? vi?n c?ng đ??c b?u c? tren m?t la phi?u duy nh?t nh? Th??ng vi?n C?ng hoa, ch? khac ? ch? s? gh? t? l? đ??c tinh d?a tren trung binh s? phi?u c? n??c.
Ngh? vi?n Y la m?t trong s? it c? quan l?p phap tren th? gi?i đ? gh? cho cong dan t?i h?i ngo?i. Co 8 gh? ? H? vi?n va 4 gh? t?i Th??ng vi?n theo Lu?t s? 459 ngay 27/12/2001 (b? sung đi?u 48, 56 va 57 Hi?n phap C?ng hoa Y), hay con g?i la Lu?t
Tremaglia
.
Palazzo Madama
, tr? s? c?a
Th??ng vi?n C?ng hoa
.
Th??ng ngh? s? hi?n t?i đ??c b?u sau cu?c t?ng tuy?n g?n nh?t.
Palazzo Montecitorio
, tr? s? c?a
Vi?n đ?i bi?u
.
H? ngh? s? hi?n t?i đ??c b?u sau cu?c t?ng tuy?n g?n nh?t.
|
|---|
Qu?c gia
co ch? quy?n
| |
|---|
Qu?c gia đ??c
cong nh?n h?n ch?
| |
|---|
Ph? thu?c va
vung lanh th? khac
| |
|---|