N??c c?t d?a
con g?i la
s?a d?a
, la n??c c?t l?y t?
c?m d?a
đa đ??c n?o, xay th?t nh?.
[1]
N??c c?t d?a đ??c s? d?ng r?ng rai trong ?m th?c t?i nhi?u n??c tren th? gi?i đ?c bi?t la ? nh?ng qu?c gia vung nhi?t đ?i gio mua, tr?ng nhi?u d?a nh?
Vi?t Nam
,
Indonesia
,
Malaysia
v.v.
? Vi?t Nam, khai ni?m n??c c?t d?a đ??c s? d?ng ph? thong, tuy đay la khai ni?m ch?a th?c s? chu?n xac vi n??c c?t d?a th??ng ch? n??c v?t đ?u tien, t? n??c th? hai tr? đi g?i la n??c dao (hay n??c d?o). Khai ni?m s?a d?a (ma cac ngon ng? ph? thong nh?
ti?ng Anh
c?ng dung t??ng t?) cho n?i ham khai ni?m r?ng va chinh xac h?n.
Trong gia đinh th??ng ng??i n?i tr? ch?n lo?i d?a th?t gia, co
c?m d?a
day va ch?c, bao ho?c n?o th?t nh?. Sau đo cho vao kh?n v?t ho?c may ep l?y ch?t d?ch mau tr?ng đ?c va đ?c sanh g?i la "n??c c?t d?a". Sau khi đa v?t l?y n??c c?t d?a, th??ng ng??i n?i tr? ti?p t?c ba vao chut n??c nong va l?i v?t, ep t?n d?ng đ? l?y n??c nhi, con goi la "n??c dao d?a". C? hai lo?i n??c c?t va n??c dao noi tren đ?u g?i chung la s?a d?a, hay g?i la n??c c?t d?a b?t k? chung th?c s? la n??c c?t d?a, hay la n??c c?t hoa l?n v?i cac n??c dao.
[1]
Hi?n nay, khi cac s?n ph?m t?
d?a
đa đ??c th??ng m?i hoa toan c?u. N??c c?t d?a c?ng đ??c s?n xu?t b?ng nh?ng may moc xay, tan, nghi?n va ep chuyen bi?t. S?n ph?m đ??c đong chai, l? va l?u thong tren toan
th? gi?i
nh? m?t d?ng n??c s?t, m?t lo?i th?c ph?m ho?c nguyen li?u đ? ch? bi?n nhi?u đ? ?n.
[1]
N??c c?t d?a co mau tr?ng đ?c, h?i sanh, mui v? beo, th?m va ng?t thanh do co nhi?u
d?u d?a
.
N??c c?t d?a sau khi đ??c v?t, ep s? n?u chin đ? s? d?ng nh? m?t nguyen li?u cho nhi?u mon ?n c? mon ng?t l?n mon m?n b?ng cach r??i tr?c ti?p len đ? ?n ho?c ch? bi?n cung cac nguyen li?u khac.
Cac mon ?n Vi?t Nam s? d?ng n??c c?t d?a
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Hang tr?m mon ?n Vi?t, nhi?u nh?t la mi?n Tay Vi?t Nam dung n??c c?t d?a nh? m?t th? n??c s?t đ? l?y h??ng v? va dinh d??ng, trong đo n?i ti?ng co cac mon ?n mi?n Nam:
- Cac mon m?n:
?c len
ken d?a, chao
ca loc
n??c c?t d?a, ?ch xao n??c c?t d?a, d?i l??n rim n??c c?t d?a, r?n h? xao l?n v?i n??c c?t d?a,
ca ba sa
kho n??c c?t d?a,
banh xeo
,
m?m kho
,...
- Cac lo?i che ng?t:
che b??i
,
che b?p
,
che đ?u xanh
b?t bang, che đ?u xanh ph? tai, che
banh l?t
ba ba, che chu?i ch?ng, chu?i xao d?a,
che đ?u tr?ng
, che đ?u ph?ng...
- Banh:
banh trang
Tay Ninh,
banh trang M? L?ng
, banh ph?ng S?n đ?c,
banh đuc
, banh trang n??c d?a
Tam Quan
(
Binh đ?nh
),
banh da l?n
, banh ? đ?u xanh,
banh t?m bi
,
banh canh
tom
n??c c?t d?a,...
- Cac lo?i k?o nh?
k?o d?a
...
Cac mon ?n co n??c c?t d?a tren th? gi?i
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Mon
ca ri
ki?u
?n đ?
đ??c n?u v?i m?t l??ng kha l?n n??c c?t d?a, cho v? beo ng?y.
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
N??c c?t d?a
.
|