L?c l??ng Lien quan tam n??c:
Anh
,
Phap
,
Hoa K?
,
đ?c
,
Y
,
Nh?t B?n
,
Nga
,
Ao-Hung
Lien quan tam n??c
hay
Bat Qu?c Lien Quan
(八國聯軍) la lien minh c?a tam qu?c gia đ? qu?c nh?m ch?ng l?i s? n?i d?y c?a phong trao
Ngh?a Hoa đoan
t?p kich vao cac s? quan c?a tam qu?c gia nay ? Trung Qu?c g?m:
Anh
,
Phap
,
M?
,
đ?c
,
Y
,
Nh?t
,
Nga
va
Ao-Hung
vao n?m 1900.
Lien quan tam n??c đa d?p t?t
Phong trao Ngh?a Hoa đoan
. S? ki?n lien quan đong chi?m B?c Kinh sau nay đ??c Trung Qu?c g?i la
Qu?c n?n Canh Ty
(庚子國難).
Cu?i đ?i Thanh, Trung Qu?c b? cac đ? qu?c n??c ngoai ?c hi?p khi?n d?n đ?n cu?c n?i d?y Ngh?a Hoa đoan. L?c l??ng nay t?n cong ng??i ph??ng Tay va cac s? quan n??c ngoai khi?n cac n??c quy?t đ?nh lien minh đan ap. N?m 1900, t??ng đ?c Seymour ch? huy lien quan 8 n??c ti?n đanh B?c Kinh.
Lien quan 8 n??c ban đ?u g?p kho kh?n do g?p s? khang c? c?a quan tri?u đinh va Ngh?a Hoa đoan. Lien quan ben đi?u 32 tau chi?n cung h?n m?t v?n linh len b? ti?p ?ng. H? đ?a t?i h?u th? cho Tr?n t?ng binh Thien Tan La Vinh Quang ch? huy phao đai đ?i Co: “
H?n đ?nh trong vong hai ngay ph?i giao n?p phao đai đ? lien quan ki?m soat
.” La Vinh Quang c? tuy?t yeu c?u c?a lien quan, yeu c?u quan Thanh b?o v? phao đai l?p t?c co s? chu?n b?. Lien quan t? hai phia đ?ng th?i ti?n cong phao đai. Quan tri?u đinh va Ngh?a Hoa đoan ? g?n đo ph?i h?p ch?ng l?i. Qua g?n b?y ti?ng đ?ng h? chi?n đ?u quy?t li?t, ngay 21 thang 5 (t?c ngay 17 thang 6 d??ng l?ch), phao đai th?t th?. Sau khi chi?m đ??c phao đai đ?i Co, tren d?c truy?n đ??ng s?t t? đ?i Co t?i Thien Tan, h? dan cao th?: “
N?u co binh linh c?a Ngh?a Hoa đoan hay quan tri?u đinh dam c?n tr? cu?c hanh quan, chung ta nh?t đ?nh s? t?ng c??ng s?c m?nh, tieu di?t t?n sao huy?t
”. T? Hy Thai h?u tri?u t?p h?i ngh? Ng? ti?n đ?i th?n, quy?t đ?nh tuyen chi?n v?i Lien quan tam n??c, tren th?c t?, ba đ? cho quan Ngh?a Hoa đoan giao chi?n, con b?n than thi “t?a s?n quan h? đ?u”.
Ngh?a Hoa đoan đa v?a cho ng??i pha ho?i đ??ng giao thong c?a k? đ?ch va ti?n hanh ch?n đanh v?a đ?a quan t?p k?t v? Thien Tan chu?n b? phong th?. Tr??ng đ?c Thanh, Tao Phuc đi?n, D??ng Th? Th?n, L?u Th?p C?u, Han D? L?, Lam H?c Nhi cung cung quan s? co m?t. Nhan dan cac n?i g?n Thien Tan c?ng cung ph?i h?p. H? t?ng cho quan Ngh?a Hoa đoan “đ?c th?ng binh” (banh chi?n th?ng), c? chi?n th?ng; loi keo s? chu y c?a ng??i kh?p n?i b?ng t?m bi?n v?i hang ch? “Ngh?a Hoa th?n quy?n, chi?n vo b?t th?ng” đ? c? đ?ng tinh th?n ch?ng quan xam l??c c?a ngh?a quan.
Lien quan tr??c h?t đ?a quan chi?m nha ga Lao Long đ?u n?m tren đ??ng t?i B?c Kinh, l?i b?c c?u phao n?i v?i To gi?i T? Truc Lam ? b? ben kia song đ? lien h? v?i quan ? đo. Ngh?a Hoa đoan ph?n cong đ? gianh l?i khu v?c nay. Quan Ngh?a Hoa đoan tieu di?t h?n n?m tr?m quan Nga, chi?m đ??c nha ga Lao Long đ?u va ph?n đ?t phia b?c. C?ng luc đo, Tr??ng đ?c Thanh mang h?n n?m nghin quan Ngh?a Hoa đoan trong “Thien h? đ? nh?t đoan” t? tr?n đ?c L?u t?i ti?n cong manh li?t vao to gi?i Truc Lam. Trong to gi?i, lien quan chon r?t nhi?u min đ? ch? quan Ngh?a Hoa đoan ti?n vao. Tr??ng đ?c Thanh l?p t?c cho ng??i tim m?y ch?c con trau, đuoi trau bu?c r? t?m d?u r?i cham l?a. đan trau ho?ng s? lao v? phia tr??c, đuoi trau l?a b?c nghi ngut khi?n tr?n đ?a nao lo?n. Toan b? min do quan Tay d??ng chon s?n n? inh tai nh?c oc, “đ?a loi tr?n” c?a h? pha s?n. Quan Ngh?a Hoa đoan x?c t?i, tieu di?t r?t nhi?u quan xam l??c, sau đo c??p boc, thieu h?y nhi?u nha c?a. Trong cu?c chi?n đ?u b?o v? Thien Tan, m?t b? ph?n quan tri?u đinh c?ng tich c?c tham gia chi?n đ?u, co m?t s? gia nh?p quan Ngh?a Hoa đoan. Nh?ng Bang bi?n B?c d??ng quan v? đ?i th?n T?ng Khanh đ?n Thien Tan đa ch? huy quan tri?u đinh bao vay quan Ngh?a Hoa đoan. đ?ng th?i, cung luc đo, m?t l?c l??ng quan tri?u đinh ti?n hanh t?p kich t? phia sau lam h?n hai nghin chi?n s? Ngh?a Hoa đoan th??ng vong, pha h?y hoan toan cac c? đi?m c?a quan Ngh?a Hoa đoan ? Thien Tan. V?a ph?i chi?n đ?u ch?ng quan tri?u đinh, v?a ph?i chi?n đ?u ch?ng quan Tay d??ng, sau nh?ng hy sinh n?ng n?, cu?i cung, ngay 17 thang 6 (t?c ngay 13 thang 7 d??ng l?ch), Thien Tan r?i vao tay lien quan tam n??c.
Sau đo, lien quan tam n??c đa ti?n hanh cu?c th?m sat va c??p boc ? Thien Tan r?i ti?n v? phia B?c Kinh. T? Hy Thai h?u ho?ng s?, c? V?nh L?c t?i s? quan c?a quan xam l??c c?u hoa. Lien quan khong ch?p nh?n ngh? hoa ma ti?p t?c ti?n v? B?c Kinh. T? Hy Thai h?u hoa trang thanh m?t ph? n? nong dan mang theo Hoang đ? Quang T? va cac v?n vo đ?i th?n l?ng l? t?i Tay An. Cac quy t?c va đ?i th?n c?ng đua nhau b? ch?y. Thanh B?c Kinh ch?ng m?y ch?c r?i vao tinh tr?ng h?n lo?n. đ? ?n đ?nh tinh th?n dan chung, Ngh?a Hoa đoan m?t m?t t? ch?c l?c l??ng, chu?n b? ch?ng quan xam l??c m?t m?t ng?n ch?n quan quan tri?u đinh b? ch?y. Khi quan Nga cung lien quan cac n??c t?i đong Ti?n mon, quan Ngh?a Hoa đoan gi?t ch?t m?t t??ng quan, hai quan th?ng binh va r?t nhi?u binh linh. Quan Nh?t B?n dung trang ph?c quan tri?u đinh, gi? lam quan c?a T?ng Khanh cung ng??i Han chui vao đ?i ng? Ngh?a Hoa đoan t?i tr??c c?a Tri?u D??ng va đong Tr?c g?i linh canh c?a Ngh?a Hoa đoan m? c?ng. Quan Ngh?a Hoa đoan m?c m?u m? c?ng thanh. Ngay 20 thang 7 (t?c 14 thang 8 d??ng l?ch) lien quan tam n??c ti?n vao thanh B?c Kinh, s? ki?n đo đ??c g?i la Qu?c n?n Canh Ty (庚子國難).
Tr??c h?t, h? t?p trung ? đong Giao dan c?ng, sau đo chia quan ra nhi?u h??ng, t? Thien An Mon, đong Hoa Mon cung ti?n đanh Hoang cung. Quan Ngh?a Hoa đoan va m?t s? v? binh c?a Hoang cung ti?n hanh nh?ng cu?c chi?n đ?u phong ng?, chung dung tr??ng mau, đ?i đao, g?y g?c va m?t s? sung l?y đ??c c?a lien quan đ? ch?ng l?i. Lien quan tam n??c dung cac lo?i sung va phao hi?n đ?i ti?n cong, r?t nhi?u linh đa hy sinh. Cu?i cung, h? đanh giap la ca v?i quan đ?ch, dung s?c l?c đ? ch?ng l?i s? xam nh?p c?a quan đ?ch vao Hoang cung. Qua ba ngay ba đem chi?n đ?u, lien quan tam n??c đa ti?n đ??c vao Hoang cung, r?i chia B?c Kinh lam nhi?u khu v?c khac nhau đ? chi?m đong.
Sau khi chi?m đ??c B?c Kinh, lien quan tam n??c con ti?n hanh đ?t pha, c??p boc va th?m sat dan chung. B?t c? n?i nao Ngh?a Hoa đoan đa t?ng đ?t chan, h? đ?u đ?t h?t. S? ng??i b? thieu chay len t?i h?n 1.700 ng??i. Ng??i ch?t đ?y đ??ng, ng??i con s?ng c?ng khong co ch? tru ng?. B?t c? ai b? nghi ng? la quan Ngh?a Hoa đoan c?ng đ?u b? gi?t. Nh?ng t?n th?t sau cu?c ti?n cong nay khong th? th?ng ke đ?y đ?. Nh?ng k? tran d? b?o, nh?ng v?n v?t quy hi?m trong
C? Cung
va
Di Hoa Vien
đ?u b? c??p s?ch đ? bu cho thi?t h?i c?a lien quan. Nhi?u th? t?ch c? c?a Trung Qu?c nh? “V?nh L?c đ?i đi?n” c?ng b? đ?t chay ho?c c??p đo?t. Nhi?u b?o v?t hi?n n?m ? cac vi?n b?o tang ?
New York
,
Paris
,
London
...
đ?n luc nay, tri?u đinh nha Thanh l?i c? Ly H?ng Ch??ng ngh? hoa v?i quan xam l??c, ch?p nh?n “Ngh? hoa đ?i c??ng” do lien quan đ?a ra. Ngay 27 thang 7 n?m Quang T? th? 27 (ngay 7 thang 9 n?m 1901), nha Thanh ky
Hi?p ??c Tan S?u
v?i 8 n??c. đi?u ??c đa cho phep cac n??c đ? qu?c đ??c đ?t tuy?n đ??ng s?t t? B?c Kinh t?i S?n H?i Quan va binh linh thu?c cac s? quan đ??c đong quan ? B?c Kinh, pha h?y phao đai đ?i Co va phao đai n?m gi?a B?c Kinh va Thien Tan, b?i th??ng 450.000 v?n l??ng b?c. đay la m?t bi?u hi?n m?i th? hi?n cac n??c đ? qu?c ch? ngh?a ti?n them m?t b??c trong vi?c kh?ng ch? Trung Qu?c.