Bach khoa toan th? m? Wikipedia
L?c h?t nhan
(hay la
s? t??ng tac gi?a
nucleon
v?i nucleon
ho?c la
ph?n d? c?a l?c t??ng tac m?nh
) la l?c t??ng tac gi?a hai hay nhi?u
nucleon
. No la nguyen nhan gay ra s? g?n k?t c?a cac
proton
va cac
n? tron
? trong
h?t nhan nguyen t?
.
đoi khi l?c h?t nhan đ??c g?i la
ph?n d? c?a
l?c t??ng tac m?nh
, trong s? t??ng ph?n đ?i v?i
s? t??ng tac m?nh
, th? ma hi?n nay đ??c hi?u la nguyen nhan gay ra cac
tan x? l??ng t?
(
QCD
). S? phan chia nay co hi?u l?c t? nh?ng n?m 1970 do vi?c thay đ?i trong cac ki?u m?u (m?u nguyen t?). Tr??c th?i gian đo,
l?c h?t nhan m?nh
đ? c?p đ?n ti?m n?ng ben trong nucleon. Sau khi đ?a vao m?u
h?t quark
(m?u nguyen t? h?t quark),
s? t??ng tac m?nh
mang y ngh?a
tan x?
l??ng t?.
L?c h?t nhan đa tr? thanh v?n đ? trung tam
v?t ly h?t nhan
t? khi l?nh v?c nay đ??c t?o ra vao n?m 1932 v?i kham pha v?
neutron
c?a
James Chadwick
. M?c đich truy?n th?ng c?a v?t ly h?t nhan la s? hi?u bi?t va đ?c tinh c?a
h?t nhan nguyen t?
trong cac thu?t ng? c?a s? t??ng tac ch? nguyen cac c?p nucleon v?i nhau, ho?c la cac l?c đ??c t?o t? cac c?p nucleon.
Cac tinh ch?t c? b?n c?a l?c h?t nhan
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
G?m 10 tinh ch?t:
- ban kinh t??ng tac be.
- co tinh ch?t loi đ?y.
- co c??ng đ? l?n.
- l?c h?t nhan co tinh ch?t bao hoa.
- L?c h?t nhan khong xuyen tam.
- L?c h?t nhan ph? thu?c vao s? đ?nh h??ng spin.
- l?c h?t nhan ph? thu?c vao t?c đ? va ch?m c?a cac nucleon.
- L?c h?t nhan la l?c trao đ?i.
- đ?c l?p
đi?n tich
.
- l?c h?t nhan la l?c nhi?u h?t.
- Gerald Edward Brown and A. D. Jackson,
The Nucleon-Nucleon Interaction
, (1976) North-Holland Publishing, Amsterdam
ISBN 0-7204-0335-9
- R. Machleidt and I. Slaus, "The nucleon-nucleon interaction",
J. Phys.
G
27
(2001) R69
(topical review)
.
- Kenneth S. Krane, "Introductory Nuclear Physics", (1988) Wiley & Sons
ISBN 0-471-80553-X
- P. Navratil and W.E. Ormand, "Ab initio shell model with a genuine three-nucleon force for the p-shell nuclei", Phys. Rev. C
68
, 034305 (2003).