L? h?i
Bon Om Touk (Khmer: ???????????, IPA: [bon om tuːk])
(con g?i la
L? h?i n??c
,
l? h?i đua ghe
,
Um-tuk
) t?i
Campuchia
b?t ngu?n t? r?t lau trong l?ch s?. L? h?i đ??c t? ch?c vao đung luc n??c song
Me Kong
b?t đ?u chu k? c?n c?a no. Co r?t nhi?u n?i t? ch?c l? h?i đua ghe nh?ng t?p trung đong nh?t la l? h?i t? ch?c t?i th? đo
Phnom Penh
tren song
Tonle Sap
(co ngh?a la song ng?t) ngay phia tr??c m?t
Cung đi?n Hoang Gia Campuchia
. đay c?ng chinh la th?i đi?m duy nh?t trong n?m
Tonle Sap
co hi?n t??ng đ?i dong ch?y c?a no. L? nay đ??c t? ch?c vao d?p tr?ng tron vao cu?i thang 10 ho?c đ?u thang 11, va th??ng keo dai 3 ngay, con g?i la
l? dang bong len chua
hay
l? dang y ca sa
hay la
l? Kathina
.
[1]
[2]
Ngay th? hai c?a l? h?i la ngay Og Ambok (
Ok om bok
, ngh?a la
đut c?m d?p
), th??ng la vao ngay 15 thang 10 am l?ch, va lien quan đ?n vi?c th? cung M?t tr?ng.
[3]
đua ghe vao ngay l?
L? h?i đua ghe (Um-tuk) di?n ra hang n?m vao ngay r?m thang 11 trung v?i cu?i mua m?a. Vao th?i đi?m nay, n??c trong cac h? va đ?m l?y tran ng?p, t?o ra cac canh đ?ng n??c menh mong b?i đ?p phu sa cho v? mua s?p t?i. Khi n??c song Me Kong dang len vao mua m?a t? thang 8 cho t?i thang 11, n??c t? dong
Me Kong
tran vao
song Tonle Sap
ch?y ng??c len
Bi?n H?
phia Tay B?c. Khi k?t thuc mua m?a, n??c t? Bi?n h? l?i ch?y xuoi xu?ng song
Me Kong
t? tay b?c đ?n
đong Nam
, t?o nen s? đi?u ti?t t? nhien vo cung thu?n l?i cho s?n xu?t nong nghi?p va th?y s?n ?
Campuchia
va
Tay Nam B?
Vi?t Nam.
T?i Vi?t Nam, l? h?i đua thuy?n t??ng t? la
l? h?i đua ghe ngo
đ??c c?ng đ?ng ng??i Khmer t? ch?c vao d?p
Ak Ambok
(Khmer: ???????, IPA: [??k ?mboːk]) ho?c Ok om bok vao ngay r?m thang 10 am l?ch.
L? h?i đua ghe đa đ??c ghi chep t? r?t lau trong l?ch s? c?a
Campuchia
c?ng nh? m?t s? qu?c gia lan c?n. Tren cac b?c t??ng t?i kinh đo
Angkor
xay d?ng t? th? k? 12 đa co t?c c?nh c?a l? h?i đua ghe r?t ro rang. Hi?n nay co 3 gi? thuy?t v? ngu?n g?c c?a l? h?i nay, v?i m?t s? khac bi?t đang k?:
Phu đieu
Th?y chi?n Tonle Sap
.
Theo cac s? li?u con l?u trong
Vi?n Ph?t h?c Campuchia
, ngay t? th?i vua
Jayavarman VII
? th? k? 12 ? k? nguyen Angkor r?c r?, ng??i
Khmer
đa chi?n th?ng oanh li?t trong m?t tr?n
th?y chi?n
v?i n??c lang gi?ng
Champa
. Chi?n th?ng nay (kho?ng n?m 1177-1181) gi?i phong lanh th? b? chi?m đong cho ng??i Khmer va b?t đ?u th?i k? hoa binh lau dai cho v??ng qu?c. đ? k? ni?m chi?n th?ng nay, hang n?m l? h?i đua ghe đ??c ti?n hanh m?t cach t?ng b?ng tren kh?p đ?t n??c. Tren cac b?c t??ng c?a thanh
Bayon
t?i Angkor, ng??i ta đa tim th?y nh?ng hinh ?nh kh?c tren đa mo t? th?y quan
Khmer
v?i vua
Jayavarman VII
d?ng c?m đang c?m m?t ng?n giao va cung ten đ?ng tren thuy?n vua.
- Theo tai li?u c?a nha s?
Th?ch Pen
(gi?ng vien
Tr??ng Ph?t h?c Khmer
t?i t?nh
Tra Vinh
, Vi?t Nam) co neu s? ki?n r?ng vao th?i k?
Longvek
(1528 sau
Cong Nguyen
) vua
Ang Chan I
ch? đ?nh
Ponhea Tat
lam vua (pho v??ng) vung
Bassak
(
Tay Nam B?
Vi?t Nam ngay nay). Vua
Ponhea Tat
chia th?y quan c?a ong thanh 3 đ?o nh? sau: đ?o tien phong (g?m nh?ng thuy?n nh? va dai t??ng t? thuy?n đua ngay nay); đ?o d? b? (thuy?n l?n h?n đ?o tien phong, g?m hai hang cheo song song nhau); đ?o
Bassak
(g?m cac thuy?n l?n co mai che, mai cheo đ??c c? đ?nh vao than tau, ch? y?u đ? v?n chuy?n l??ng th?c). Vao ngay r?m thang 11 hang n?m, cac đ?o quan tren t? ch?c h?i đua thuy?n đ? bi?u d??ng s?c m?nh quan s? c?a v??ng qu?c t?i m?t khuc song dai tren song
Peam Kanthao
ngay t?i n?i h?p l?u c?a cac con song đ? th?y quan t? nhi?u vung d? dang t?i tham gia đua tai.
- Theo gi? thuy?t th? 3, l? h?i đua ghe la m?t s? ki?n truy?n th?ng đ?c s?c nh?t c?a ng??i dan Khmer, ra đ?i cung v?i th?i gian đ?o Ph?t đ??c du nh?p t?i vung đ?t nay. L? h?i đ??c t? ch?c vao ngay r?m đ? bay t? long c?m ?n đ?i v?i
đ?c Ph?t
. Tuy nhien, l?i co nhi?u nha nghien c?u cho r?ng, l? h?i lam nh?m bay t? s? bi?t ?n va kinh tr?ng đ?i v?i th?n song va th?n đ?t đa mang đ?n cho ng??i dan cu?c s?ng no đ? va yen binh.
Nh?ng co l? thuy?t ph?c nh?t v?n la y ngh?a xu?t phat t? nh?ng cu?c tuy?n ch?n binh s? va nh?ng tr?n đ?u c?a th?y binh th?i
Angkor
. B?ng ch?ng la nh?ng hinh ?nh đieu kh?c tren đ?n th?
Bayon
va
Banteay Chmar
co r?t nhi?u mieu t? v? nh?ng tr?n đ?u tuy?n ch?n binh s? thong qua nh?ng cu?c đua thuy?n hay nh?ng tr?n chi?n tan kh?c c?a th?y binh luc b?y gi?.
Og Ambok
ho?c
Ak Ambok
, mon c?m truy?n th?ng c?a L? h?i Bon Om Touk c?a Campuchia, đ??c ph?c v? v?i c?m d?p, chu?i, d?a va nho trong m?t h? gia đinh Khmer binh th??ng.
L? h?i la d?p đ? ng??i Khmer th? hi?n b?n s?c v?n hoa truy?n th?ng, tai n?ng, s? nhanh nh?n. D?ng c?m, s? kien tri, ngh? thu?t, h?nh phuc, s? yeu chu?ng hoa binh, s? đoan k?t c?ng đ?ng, ni?m t? hao dan t?c va tren h?t la long yeu n??c c?ng nh? y th?c b?o v? đ?t n??c, b?o v? lanh th?, b?o v? dan t?c. L? h?i nay c?ng la d?p đ? ng??i dan Khmer th? hi?n s? phat tri?n r?t đa d?ng c?a n?n nong nghi?p lua n??c v?i r?t nhi?u s?n v?t lam ra t? nh?ng vung đ?t phi nhieu, mau m?.
L? h?i v?a la cu?c tranh tai, v?a la l? h?i c?m ?n
đ?c Ph?t
đa ban cho mua b?i thu va c?u mong no ?m. La d?p đ? on l?i s?c m?nh khong th? chia c?t c?a l?c l??ng th?y quan c?a
đ? ch? Khmer
c? va gi?i thi?u s? đa d?ng c?a cac ph??ng ti?n giao thong đ??ng th?y c?a dan t?c Khmer.
Co r?t nhi?u ho?t đ?ng di?n ra su?t l? h?i nh? đua thuy?n, đ?t phao hoa, trinh di?n thuy?n đ?ng tren song thu hut hang ngan ng??i t? kh?p n?i đ? v? Phnom Penh. D?p nay c?ng la d?p ng??i dan Campuchia kh?p n?i đ? v? Phom Penh du l?ch, g?p g? h? hang,..v..v… L? h?i đua thuy?n đ??c xem la cai đinh c?a l? h?i v?i s? tham gia c?a cac đ?i thuy?n đ?n t? cac t?nh kh?p c? n??c c?a Campuchia va c? đ?i thuy?n c?a cac qu?c gia khac đ?n tham d? nh?:
Vi?t Nam
,
Thai Lan
, v..v..
đua thuy?n hay l? h?i n??c n?m 2010 ? Phnompenh - Campuchia tr? thanh tai h?a khi th?m c?nh
gi?m đ?p
len nhau t?i c?u V?ng (đ?o Kim C??ng) lam g?n 1000 ng??i ch?t va b? th??ng.
- L?ch s? Campuchia - Nha xu?t b?n Dan t?c - N?m 1989.
(ti?ng Vi?t)
(ti?ng Anh)
|
|---|
| Phong c?nh
| | |
|---|
| Cong trinh
| |
|---|
| ?m th?c
| |
|---|
| L? h?i v?n hoa
| |
|---|