Kurdistan thu?c Iraq

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Khu v?c Kurdistan
Ten b?ng ngon ng? chinh th?c
Qu?c k? Huy hi?u
B?n đ?
Vị trí của Kurdistan thuộc Iraq
V? tri c?a Kurdistan thu?c Iraq
   Lanh th? chinh th?c c?a Khu v?c Kurdistan thu?c Iraq
   Lanh th? h?p nh?t b?i Kurdistan thu?c Iraq
   Lanh th? Kurdistan thu?c Iraq tuyen b? ch? quy?n
   Ph?n con l?i c?a Iraq
Vị trí của Kurdistan thuộc Iraq
V? tri c?a Kurdistan thu?c Iraq
   Kurdistan thu?c Iraq t?i Trung đong
Qu?c ca
Ey Reqib
"Oi K? thu"
Hanh chinh
Chinh ph? Dan ch? ngh? vi?n
T?ng th?ng Masoud Barzani
Th? t??ng Nechervan Barzani
L?p phap Ngh? vi?n
Th? đo Erbil (Hewler)
36°11′B 44°00′đ  /  36,183°B 44°đ  / 36.183; 44.000
Thanh ph? l?n nh?t th? đo
đ?a ly
Di?n tich 78.736 km²
30,399 mi²
Mui gi? UTC +3
L?ch s?
11/3/1970 Hi?p đ?nh đ??c ky k?t
10/1991 Quy?n t? tr? th?c t?
4/7/1992 Chinh ph? khu v?c đ??c thanh l?p
30/1/2005 Hi?n phap chuy?n giao
Ngon ng? chinh th?c Ti?ng Kurd , Ti?ng B?c Kurd , ti?ng ? R?p
Ton giao H?i giao (h?u h?t la Sunni ), Thien chua , đ?o Yazdan [1]
Dan s? ??c l??ng (2015 [2] ) 5,5 tri?u ng??i
Kinh t?
GDP ( PPP ) T?ng s?: 200 t?
GDP (danh ngh?a) (2016) T?ng s?: 23,6  t? đola M? [3]
Binh quan đ?u ng??i: 4,452 đola M? [3]
đ?n v? ti?n t? Dinar Iraq ( IQD )
Thong tin khac
Ma ISO 3166-1 IRQ
Ten mi?n Internet .krd
Ma đi?n tho?i +964
Lai xe ben ph?i

Kurdistan thu?c Iraq , ten chinh th?c la Khu v?c Kurdistan [4] ( ti?ng Kurd : ??????? ????????, chuy?n t?: Heremi Kurdistan ; ti?ng ? R?p : ????? ??????? ‎, chuy?n t? Iql?m Kurdist?n ), n?m ? phia b?c Iraq va la khu t? tr? duy nh?t c?a qu?c gia nay. [5] V?i v? th? giap v?i cac khu v?c đ?nh c? c?a ng??i Kurd ? Iran v? phia đong, Th? Nh? K? v? phia b?c va Syria v? phia tay, khu v?c nay con đ??c g?i la Nam Kurdistan (ti?ng Trung Kurd: ??????? ????????; ti?ng B?c Kurd : Ba?ure Kurdistane). [6] Khu v?c nay đ??c Chinh ph? Khu v?c Kurdistan qu?n ly, v?i th? đo la Erbil .

Kurdistan la m?t n?n dan ch? ngh? vi?n v?i m?t h?i đ?ng khu v?c bao g?m 111 gh?. [7] Masoud Barzani , ng??i đ?u tien đ??c b?u lam t?ng th?ng n?m 2005, tai đ?c c? vao n?m 2009. Vao thang 8 n?m 2013 ngh? vi?n keo dai nhi?m k? t?ng th?ng c?a ong them hai n?m. Nhi?m k? c?a ong k?t thuc va ngay 19 thang 8 n?m 2015 sau khi cac chinh đ?ng khong đi t?i th?a thu?n keo dai nhi?m k? cho ong. Hi?n phap m?i c?a Iraq xac đ?nh Khu v?c Kurdistan la m?t chinh th? lien bang thu?c Iraq, va đ?a ti?ng Kurd va ti?ng Arab lam ngon ng? chinh th?c c?a Iraq. B?n t?nh Duhok , Hawler , Silemani , va Halabja chi?m kho?ng 41.710 kilomet vuong (16.100 d?m vuong Anh) va co dan s? 5,5 tri?u ng??i (2015) [2] . N?m 2014, trong cu?c kh?ng ho?ng Iraq 2014 , cac l?c l??ng Kurdistan thu?c Iraq chi?m đ??c kha nhi?u vung lanh th? tranh ch?p B?c Iraq .

S? thanh l?p Khu v?c Kurdistan b?t ngu?n t? hi?p đ?nh quy?n t? tr? thang 3/1970 gi?a phe đ?i l?p ng??i Kurd va chinh ph? Iraq sau nhi?u n?m xung đ?t kh?c li?t . Tuy v?y hi?p đ?nh khong đ??c th?c thi va vao n?m 1974 mi?n b?c Iraq l?i chim trong m?t cu?c xung đ?t đ?m mau khac gi?a ng??i Kurd va chinh ph? than ? R?p c?a Iraq. Sau đo Chi?n tranh Iran-Iraq 1980?88 va đ?c bi?t la chi?n d?ch di?t ch?ng Anfal c?a quan Iraq đa gay t?n h?i l?n đ?n dan c? va t? nhien c?a Kurdistan thu?c Iraq. Sau cu?c n?i d?y n?m 1991 c?a ng??i Kurd ? mi?n b?c va ng??i h?i giao Shia ? mi?n nam ch?ng l?i Saddam Hussein , quan Peshmerga (quan đ?i c?a ng??i Kurd thu?c Iraq) đa đ?y lui đ??c quan Iraq kh?i khu v?c phia b?c. M?c du th??ng vong đang k? va cu?c kh?ng ho?ng t? n?n ? cac khu v?c bien gi?i Iran va Th? Nh? K? thi chi?n th?ng c?a Peshmerga va s? thanh l?p vung c?m bay ? mi?n b?c Iraq sau Chi?n tranh vung V?nh 1991 đa t?o đa cho quy?n t? tr? c?a ng??i Kurd va thuc đ?y cho s? tr? l?i c?a ng??i Kurd t? n?n. Do ng??i Kurd khong ng?ng giao tranh v?i quan chinh ph?, quan đ?i Iraq bu?c ph?i rut kh?i Kurdistan vao thang 10 n?m 1991 va đanh ch?p nh?n th? ch? t? tr? de facto c?a khu v?c nay. N?m 1992, cac phong trao chinh tr? l?n c?a KDP va PUK đa l?p nen Chinh ph? Khu v?c Kurdistan ban t? tr?. Cu?c t?n cong Iraq 2003 va cac thay đ?i v? chinh tr? m? đ?u cho vi?c phe chu?n Hi?n phap Iraq m?i vao n?m 2005.

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ “Religions in the Iraqi Kurdistan Region of Iraq” . Kurdistan regional government. 2015. B?n g?c l?u tr? ngay 23 thang 7 n?m 2015 . Truy c?p ngay 1 thang 6 n?m 2016 .
  2. ^ a b http://rudaw.net/turkish/kurdistan/0409201511
  3. ^ a b http://www.iraq-jccme.jp/pdf/arc/04_krg_Investment_factsheet_en.pdf
  4. ^ “Constitution of Iraq” (PDF) . 2005. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 28 thang 11 n?m 2016 . Truy c?p ngay 27 thang 9 n?m 2015 .
  5. ^ Viviano, Frank (thang 1 n?m 2006). “The Kurds in Control” . H?i đ?a ly Qu?c gia Hoa K? . Washington, D.C. Truy c?p ngay 5 thang 6 n?m 2008 . K? t? sau chi?n tranh Vung V?nh 1991, g?n 8 tri?u ng??i Kurds đa đ??c h??ng quy?n t? tr? hoan toan t?i khu v?c Kurdistan thu?c Iraq...
  6. ^ Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland , (2014), c?a Ofra Bengio, Nha xu?t b?n đ?i h?c Texas
  7. ^ About (PDF) , Kurdistan regional government, 10 thang 9 n?m 2008, B?n g?c ( PDF ) l?u tr? ngay 30 thang 3 n?m 2012 , truy c?p ngay 2 thang 6 n?m 2016 .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kurdistan_thu?c_Iraq&oldid=69155389 ”