한국   대만   중국   일본 
Kinh t? Moldova ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Kinh t? Moldova

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Toa nha Trung tam th??ng m?i qu?c t? Skytower ? Th? đo Chisinau (Ki-si-nh?p)
M?t nha b?ng ? Floresti

N?n kinh t? c?a Moldova hi?n nay la m?t n?n kinh t? co thu nh?p trung binh cao m?i n?i [1] [2] v?i Ch? s? Phat tri?n Con ng??i cao [2] Moldova la m?t qu?c gia đong Au khong giap bi?n, giap Ukraine ? phia đong va Romania ? phia Tay. T?ng la m?t n??c c?ng hoa thu?c Lien Xo c? va ngay nay la ?ng c? vien cho thanh vien c?a Lien minh Chau Au [3] . Kinh t? Moldova đa sa sut nhi?u sau s? s?p đ? c?a Lien Xo va Moldova la n??c ngheo nh?t chau Au [4] . Tinh đ?n n?m 2016, GDP c?a Moldova đ?t 6.650 USD, đ?ng th? 145 th? gi?i va đ?ng th? 43 chau Au. Ngay nay, Moldova luon c? g?ng thoat kh?i s? ?nh h??ng v? kinh t?-chinh tr? c?a Nga đ? h??ng v? chau Au nh? m?t đ?t n??c ti?n đ?n ch?ng Nga c?a ph??ng Tay [5] [6] [7] .

T?ng quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhin chung, đay la m?t đ?t n??c phat tri?n thien v? nong nghi?p v?i s? ?u đai c?a cac đi?u ki?n t? nhien va khi h?u on hoa . đ?t đai mau m? va khi h?u l?c đ?a on hoa c?a Moldova (v?i mua he ?p va mua đong d?u) khi?n n??c nay la m?t trong nh?ng vung nong nghi?p tru phu nh?t t? th?i c? đ?i, va la ngu?n cung c?p cac s?n ph?m nong nghi?p chinh cho đong nam Au. Moldova co khi h?u thich h?p cho nong nghi?p nh?ng khong co cac tr? l??ng khoang s?n chinh. Vi th?, n?n kinh t? n??c nay ph? thu?c nhi?u vao nong nghi?p , v?i cac s?n ph?m trai cay, rau, r??u , va thu?c la . Ngoai s?n l??ng nh? h?n c?a cac s?n ph?m nong nghi?p nh? h?t c?i d?u (85 nghin t?n). Moldova co s?n l??ng nho va tao l?n th? 20 va 25 tren th? gi?i, va s?n l??ng m?n va h?t h??ng d??ng l?n th? 10 va 15 c?a th? gi?i th? gi?i [8] .

Moldova n?i ti?ng v? cac s?n ph?m r??u. Trong nhi?u n?m ngh? tr?ng nho va s?n xu?t r??u t?i Moldova la cong vi?c chinh c?a ng??i dan. N??c nay co m?t nganh cong nghi?p r??u v?i c? s? h? t?ng t?t. Di?n tich cac v??n nho la 147,000ha, trong s? đo 102,500ha hi?n đ??c s? d?ng cho s?n xu?t th??ng m?i. đa ph?n s?n xu?t r??u c?a Moldova danh cho xu?t kh?u. Nhi?u gia đinh co cong th?c va cach ch? bi?n nho rieng đa đ??c truy?n qua nhi?u th? h?. Moldova ph?i nh?p kh?u toan b? d?u m? , than , va khi t? nhien , ph?n l?n t? Nga . Moldova la m?t qu?c gia đ?i tac c?a ch??ng trinh n?ng l??ng INOGATE EU, v?i b?n m?c tieu chinh: t?ng c??ng an ninh n?ng l??ng , h?i t? cac th? tr??ng n?ng l??ng c?a cac qu?c gia thanh vien tren c? s? cac nguyen t?c c?a th? tr??ng n?ng l??ng n?i b? EU , h? tr? phat tri?n n?ng l??ng b?n v?ng , va thu hut đ?u t? vao cac d? an n?ng l??ng vi l?i ich chung va l?i ich khu v?c. [9]

Cac ch? s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t đi?m kinh doanh ? Floresti

N?m 2005 (Bao cao Phat tri?n Con ng??i 2008), GDP tren đ?u ng??i đ??c ghi nh?n ? m?c US $ 4,100 theo PPP , th?p h?n 2.32 l?n so v?i m?c trung binh c?a th? gi?i (US $ 9,543). H?n n?a, GDP tren đ?u ng??i c?ng ? d??i m?c trung binh c?a vung (US $ 9,527 PPP). N?m 2005, kho?ng 20.8% dan s? s?ng d??i m?c ngheo kh? va co m?c thu nh?p th?p h?n US $ 2.15 (PPP) m?i ngay. Moldova đ??c x?p h?ng trung binh v? phat tri?n con ng??i va ? m?c 111 tren 177 n??c. Ch? s? Phat tri?n Con ng??i đ?t 0.708 th?p h?n m?c trung binh th? gi?i. Moldova v?n la n??c ngheo nh?t chau Au v? GDP tren đ?u ng??i chinh th?c (khong tinh kinh t? ng?m) hi?n ? m?c $1,808.729 [10] . GDP n?m 2007 la $4.104 t?. [11] T?ng 3% so v?i n?m 2006.

Theo Ch? s? T? do Kinh t? n?m 2020, Moldova x?p th? 85 tren toan c?u v?i t?ng đi?m la 62,5, t?ng 0,5 so v?i n?m 2020 [12] . Theo Ch? s? Thu?n l?i Kinh doanh n?m 2020, Kho?ng cach t?i Bien gi?i c?a Moldova la 74,4/100 (th? 48 tren toan c?u), t?ng 1,3 so v?i n?m 2019 [13] . Vao thang 12 n?m 2015, m?c l??ng trung binh c?a nhan vien nha n??c la MDL 4162 va m?c l??ng trung binh c?a khu v?c t? nhan la MDL 5684, t?ng l?n l??t 4,0% va 8,6% so v?i n?m 2014 [14] . đi?m s? n?m 2004 c?a T? ch?c Minh b?ch Qu?c t? cho Moldova la 2,3. Sau đo, đi?m s? th? tr??ng phi chinh th?c c?a Moldova la 4 vao n?m 2005. N?m 2011, đi?m tham nh?ng c?a Moldova la 2,9, t?t h?n so v?i n?m 2004 [15] . Thang 9 n?m 2005 đa co 1 tri?u ng??i s? d?ng đi?n tho?i di đ?ng t?i Moldova. S? ng??i s? d?ng đi?n tho?i di đ?ng đa t?ng 47.3% trong quy đ?u n?m 2008 so v?i n?m tr??c va đ?t con s? 2.886.000 [16] . Cu?i n?m 2008 co 1.151.000 ng??i s? d?ng Internet t?i Moldova v?i s? truy c?p internet t?ng th? đ?t 30,1%. [17]

C?i cach [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t canh đ?ng xanh bat ngat ? Grigorievca

Sau s? tan ra c?a Lien bang Xo vi?t n?m 1991, s? thi?u h?t nhien li?u đa d?n t?i tinh tr?ng t?t gi?m m?nh s?n xu?t. Nh? m?t ph?n c?a n? l?c t? do hoa kinh t? đ?y tham v?ng, Moldova đa đ?a ra m?t đ?ng ti?n t? co th? chuy?n đ?i , t? do hoa gia c?, ng?ng cac kho?n tr? c?p cho cac doanh nghi?p nha n??c, h? tr? t? nhan hoa đ?t đai, bai b? cac bi?n phap qu?n ly xu?t kh?u va t? do hoa lai su?t. Chinh ph? đa tham gia cac tho? thu?n v?i Ngan hang Th? gi?i va Qu? Ti?n t? Qu?c t? đ? khuy?n khich t?ng tr??ng. Nh?ng khuynh h??ng g?n đay cho th?y chinh ph? C?ng s?n mu?n đ?o ng??c m?t s? chinh sach trong s? đo, va tai t?p th? hoa đ?t đai trong khi t?ng c??ng gi?i h?n v?i l?nh v?c kinh t? t? nhan.

N?n kinh t? đa co m?c t?ng tr??ng d??ng, 2.1% n?m 2000 va 6.1% n?m 2001. T?ng tr??ng v?n ? m?c kha n?m 2007 (6%), m?t ph?n nh? nh?ng cu?c c?i cach va b?i s? b?t đ?u t? m?t c? s? nh?. N?n kinh t? v?n d? b? t?n th??ng b?i gia nhien li?u cao, th?i ti?t b?t th??ng, va s? hoai nghi c?a nh?ng nha đ?u t? n??c ngoai. Sau cu?c kh?ng ho?ng tai chinh khu v?c n?m 1998 , Moldova đa co b??c ti?n l?n trong vi?c th?c hi?n va duy tri s? ?n đ?nh kinh t? vi mo va tai chinh. H?n n?a, h? đa th?c hi?n nhi?u cu?c c?i cach c? c?u va th? ch? c?n thi?t cho s? ho?t đ?ng hi?u qu? c?a m?t n?n kinh t? th? tr??ng. Nh?ng n? l?c đo đa giup duy tri s? ?n đ?nh kinh t? vi mo va tai chinh d??i cac đi?u ki?n kho kh?n t? ben ngoai, cho phep tai t?ng tr??ng kinh t? va đong gop vao vi?c t?o d?ng m?t moi tr??ng đ?nh h??ng cho n?n kinh t? trong t??ng lai va phat tri?n trong trung h?n.

Du co nh?ng n? l?c đo, va du kinh t? đa t?ng tr??ng tr? l?i, Moldova v?n x?p h?ng th?p v? tieu chu?n s?ng va cac ch? s? phat tri?n con ng??i so v?i cac n?n kinh t? đang chuy?n ti?p khac. Du n?n kinh t? đa t?ng tr??ng lien t?c sau n?m 2000: v?i 2.1%, 6.1%, 7.8% va 6.3% giai đo?n 2000 va 2003 (v?i m?c t?ng tr??ng d? bao 8% n?m 2004), m?i ng??i co th? th?y r?ng nh?ng con s? đo con lau m?i đ?t m?c n?m 1994, v?i t?ng tr??ng g?n 40% GDP n?m 1990. Vi th?, trong th?p k? v?a qua it hanh đ?ng đa đ??c th?c hi?n nh?m gi?m b?t s? d? b? t?n th??ng c?a n?n kinh t? qu?c gia, Sau m?t s? suy gi?m kinh t? nghiem tr?ng, nh?ng thach th?c kinh t? va xa h?i, s? ph? thu?c vao n?ng l??ng t? ben ngoai, Moldova ti?p t?c đ?ng ? m?t trong nh?ng m?c th?p nh?t chau Au v? thu nh?p tren đ?u ng??i. Trong nong nghi?p, c?i cach kinh t? b?t đ?u v?i c?i cach đ?t đai.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ “World Economic Outlook Database, April 2022. Emerging market and developing economies. Emerging and developing Europe (16 countries)” . IMF.org . International Monetary Fund . Truy c?p ngay 16 thang 8 n?m 2022 .
  2. ^ a b “World Bank Country and Lending Groups” . datahelpdesk.worldbank.org . World Bank . Truy c?p ngay 16 thang 8 n?m 2022 .
  3. ^ “EU awards Ukraine and Moldova candidate status” . BBC News (b?ng ti?ng Anh). 23 thang 6 n?m 2022 . Truy c?p ngay 16 thang 8 n?m 2022 .
  4. ^ “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? ngay 21 thang 8 n?m 2009 . Truy c?p ngay 9 thang 9 n?m 2009 .
  5. ^ đi?n Kremlin bao đ?ng quan h? r?t c?ng th?ng v?i Moldova vi n??c nay 'ch?ng Nga'
  6. ^ Toan c?nh c?ng th?ng gi?a Nga va Moldova
  7. ^ Moldova c?m nh?n s?c nong t? l?a xung đ?t Ukraine
  8. ^ “Moldova production in 2018, by FAO” .
  9. ^ “INOGATE website” .
  10. ^ World Economic Outlook Database, thang 4 n?m 2009
  11. ^ “2007 evaluation” (PDF) . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 14 thang 5 n?m 2011 . Truy c?p ngay 9 thang 9 n?m 2009 .
  12. ^ “Moldova Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption” . B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 8 n?m 2015 . Truy c?p ngay 2 thang 4 n?m 2023 .
  13. ^ “Doing Business in Moldova - World Bank Group” . B?n g?c l?u tr? ngay 17 thang 10 n?m 2010.
  14. ^ “Average earnings in the IV-th quarter 2018” . statistica.md . National Bureau of Statistics of the Republic of Moldova . Truy c?p ngay 3 thang 3 n?m 2019 .
  15. ^ Transparency International e.V. “2011 Corruption Perceptions Index -- Results” . B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 8 n?m 2012 . Truy c?p ngay 3 thang 3 n?m 2015 .
  16. ^ B?n m?u:Ro R. Moldova are deja peste dou? milioane de utilizatori ai serviciilor de telefonie mobil? L?u tr? 2011-07-22 t?i Wayback Machine - Agen?ia Na?ionala pentru Reglementare in Comunica?ii Electronice ?i Tehnologia Informa?iei ( ANRCETI )
  17. ^ ITU and ANRCETI (National Regulatory Agency for Electronic Communications and Information Technology of the Republic of Moldova)

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinh_t?_Moldova&oldid=71430573 ”