한국   대만   중국   일본 
Ki?u Cong Ti?n ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Ki?u Cong Ti?n

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Ki?u Cong Ti?n
T?nh H?i quan Ti?t đ? s?
T?i v? 937–938
Ti?n nhi?m D??ng đinh Ngh?
K? nhi?m Ngo Quy?n
Thong tin chung
Sinh ?
Phong Chau , Phu Th?
M?t 938
đ?i La
Ten đ?y đ?
Ki?u Cong Ti?n (矯公羨)

Ki?u Cong Ti?n ( ch? Han : 矯公羨 ho?c 皎公羨 ; 870 - 938 ) la ng??i Phong Chau ( Phu Th? , Vi?t Nam ), la T?nh H?i quan Ti?t đ? s? (m?t ch?c quan đ?i nha đ??ng ) cu?i cung cai tr? lanh th? Vi?t Nam trong th?i k? T? ch? t? n?m 937 đ?n n?m 938 . H?u du? c?a ong sau nay tr? thanh 2 trong s? 12 s? quan ? khu v?c Phong Chau la Ki?u Cong Han va Ki?u Thu?n .

Theo h? D??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ki?u Cong Ti?n v?n la hao tr??ng Phong Chau ( Phu Th? ) t? th?i h? Khuc t? ch?. Khi vua Nam Han xam chi?m T?nh H?i quan (ten g?i Vi?t Nam luc đo), b?t Khuc Th?a M? , t??ng c? c?a h? Khuc la D??ng đinh Ngh? t?p h?p l?c l??ng ? Ai chau đ? ch?ng Han.

Ki?u Cong Ti?n đ?n theo D??ng đinh Ngh? va đ??c D??ng đinh Ngh? dung lam gia t??ng. M?t s? tai li?u noi r?ng D??ng đinh Ngh? nh?n t?t c? 3.000 trang s? đ?n đ?u quan lam "con nuoi" (ngh?a t?) va Ki?u Cong Ti?n c?ng ? trong s? đo.

N?m 931, Ki?u Cong Ti?n theo D??ng đinh Ngh? ti?n quan ra B?c đanh đu?i quan Nam Han v? n??c. D??ng đinh Ngh? t? x?ng la Ti?t đ? s? , Ti?n đ??c sai gi? Phong Chau .

Ph?n h? D??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 937, Ki?u Cong Ti?n gi?t ch?t D??ng đinh Ngh?, n?m l?y quy?n binh, t? x?ng la T?nh H?i quan Ti?t đ? s? . Theo cac th?n ph?, ngay trong hang ng? h? Ki?u đa co chia r?. Con Ki?u Cong Ti?n la Ki?u Cong Chu?n va chau n?i la Ki?u Cong Han khong theo Ti?n. Ki?u Cong Chu?n mang con nh? la Ki?u Cong đ?nh v? Phong Chau, Ki?u Cong Han mang quan vao Ai chau theo Ngo Quy?n . Ch? co m?t ng??i con khac c?a Ki?u Cong Chu?n la Ki?u Thu?n theo giup ong n?i.

Sat h?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t s? t??ng c? c?a D??ng đinh Ngh? ma tieu bi?u la Ngo Quy?n - con r? D??ng đinh Ngh? - quy?t tam tieu di?t Ki?u Cong Ti?n. Ngo Quy?n đang tr?n th? Ai chau, t?p h?p l?c l??ng ? đo va phat l?i keu g?i m?i ng??i ch?ng Cong Ti?n. Cac hao tr??ng, hao ki?t nhi?u n?i nh? D??ng Tam Kha , đinh Cong Tr? , Ki?u Cong Han , đ? C?nh Th?c ... v? theo. Cong Ti?n b? co l?p, s? hai c?u c?u vua Nam Han, Nam Han Cao T? l?p t?c phai con trai la L?u Ho?ng Thao đem binh sang T?nh H?i quan.

Thang 4 n?m 938, Ngo Quy?n mang quan ra B?c. Theo th?n ph? thi đ?o quan tien phong do D??ng Tam Kha va con tr??ng Ngo Quy?n la Ngo X??ng Ng?p ch? huy. đ?o quan nay nhanh chong h? thanh đ?i La , gi?t ch?t Ki?u Cong Ti?n, khi đo quan Han ch?a k?p đ?n c?u giup Ti?n, Cong Ti?n x?ng Ti?t đ? s? ch?a đ?y 1 n?m.

Tranh ghep đa mo ph?ng tr?n B?ch đ?ng 938

Khi quan Nam Han keo đ?n n?i, Ngo Quy?n theo k? c?a Ki?u Cong Han bay s?n tr?n đ?a c?c tren song B?ch đ?ng ch? đ?i va đanh b?i gi?t ch?t L?u Ho?ng Thao, đo la tr?n B?ch đ?ng đ?u tien trong l?ch s? Vi?t Nam , qua đo đa ch?m d?t h?n 1000 n?m B?c thu?c .

Theo th?n ph?, ng??i chau n?i duy nh?t ?ng h? ong la Ki?u Thu?n thoat ch?t khi thanh đ?i La b? h?, b? tr?n v? ?n nau ? H?i H? ( Phu Th? ). Ngo Quy?n n? tinh anh Ki?u Thu?n la Ki?u Cong Han co cong theo giup nen khong h?i t?i. Sau nay khi nha Ngo suy y?u, Ki?u Thu?n l?i n?i d?y tr? thanh m?t s? quan trong lo?n 12 s? quan va b? đinh B? L?nh d?p tan.

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • đ?i Vi?t S? ky Toan th? .
  • Nha đinh d?p lo?n va gi? n??c - Nguy?n Danh Phi?t, Nha Xu?t b?n đ?i h?c va Trung h?c chuyen nghi?p, 1991.
  • Cac nhan v?t l?ch s? Vi?t Nam th? k? X.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ti?n nhi?m:
D??ng đinh Ngh?
T?nh H?i quan Ti?t đ? s?
937 - 938
K? nhi?m:
L?u Ho?ng Thao (ch?a nh?n ch?c)