Paul Joseph Goebbels
hay co ten phien am d?a theo ti?ng đ?c la
Gio-xep G?-ben
[1]
[2]
(
ti?ng đ?c:
[??œb?ls]
ⓘ
;
[3]
(29 thang 10 n?m 1897 ? 1 thang 5 n?m 1945) la m?t chinh tr? gia ng??i đ?c gi? ch?c
B? tr??ng B? Giac ng? qu?n chung va Tuyen truy?n
c?a
đ?c Qu?c xa
t? 1933 đ?n 1945. Goebbels la m?t trong s? nh?ng tr? ly g?n g?i va thu?c h? t?n tam nh?t c?a
Adolf Hitler
; ong đ??c bi?t đ?n v?i nh?ng l?n
di?n thuy?t tr??c cong chung
cung t? t??ng
bai Do Thai
sau s?c va hi?m đ?c c?a minh, b?i v?y Goebbels đa ?ng h? vi?c t?n di?t
ng??i Do Thai
trong v?
Holocaust
.
Goebbels co mong mu?n tr? thanh m?t tac gi?, ong gianh đ??c t?m b?ng
Ti?n s? Tri?t h?c
t?i
đ?i h?c Heidelberg
vao n?m 1921. Ba n?m sau, Goebbels gia nh?p
đ?ng Qu?c xa
va c?ng tac v?i
Gregor Strasser
t?i chi nhanh phia B?c c?a h?. N?m 1926 Goebbels đ??c b? nhi?m lam
Gauleiter
(lanh đ?o đ?a ban) c?a Berlin, t?i đay ong b?t đ?u quan tam đ?n vi?c s? d?ng bi?n phap
tuyen truy?n
đ? giup nang cao v? th? va xuc ti?n cac k? ho?ch c?a đ?ng. Sau khi
nh?ng ng??i Qu?c xa len n?m quy?n
vao n?m 1933, B? Tuyen truy?n c?a Goebbels đa nhanh chong gianh l?y va th?c thi quy?n giam sat qu?n ly cac ph??ng ti?n truy?n thong, ngh? thu?t, va thong tin t?i đ?c. Goebbels t? ra đ?c bi?t thong th?o trong vi?c s? d?ng cac ph??ng th?c t??ng đ?i m?i m? nh? phat thanh va phim ?nh đ? ph?c v? cho m?c đich tuyen truy?n. đ? tai tuyen truy?n g?m co bai Do Thai, cong kich Giao h?i C? đ?c, va sau s? bung n? c?a Th? chi?n th? hai la n? l?c đ?nh h??ng tinh th?n.
Vao n?m 1943, Goebbels b?t đ?u gay ap l?c len Hitler nh?m gi?i thi?u cac bi?n phap t?o nen "chi?n tranh toan di?n", trong đo co vi?c đong c?a cac doanh nghi?p khong c?n thi?t, bu?c ph? n? gia nh?p l?c l??ng lao đ?ng kh? sai, va t?n d?ng nh?ng nam gi?i thu?c cac nganh ngh? đ??c mi?n tr??c đay đ? cho nh?p ng?. Hitler v? sau b? nhi?m Goebbels lam Toan quy?n Chi?n tranh toan di?n vao ngay 23 thang 7 n?m 1944, nh? đo Goebbels đa ti?n hanh cac bi?n phap, đa ph?n th?t b?i, nh?m lam t?ng quan s? ph?c v? trong nganh s?n xu?t v? khi va quan đ?i (
Wehrmacht
).
Khi cu?c chi?n g?n khep l?i c?ng la luc đ?c Qu?c xa đ?i m?t v?i th?t b?i, th?i đi?m đo Goebbels đoan t? v?i v?
Magda
va
nh?ng đ?a con c?a minh
t?i Berlin. T? ngay 22 thang 4 n?m 1945 gia đinh h? tru ?n d??i
Vorbunker
, m?t ph?n t? h?p boongke d??i m?t đ?t c?a Hitler.
Hitler t? sat
vao ngay 30 thang 4. Theo nh?
b?n di chuc c?a Hitler
, Goebbels len k? nhi?m ong trong vai tro
Th? t??ng đ?c
. Goebbels gi? ch?c v? nay trong vong m?t ngay, tr??c khi cung v? h? đ?c sau đ?a con r?i t? sat.
Paul Joseph Goebbels sinh ngay 29 thang 10 n?m 1897 t?i
Rheydt
, m?t thanh ph? cong nghi?p n?m v? phia nam
Monchengladbach
, g?n
Dusseldorf
.
Cha m? Goebbels đ?u la nh?ng ng??i theo Cong giao va xu?t than t? t?ng l?p th?p kem trong xa h?i.
Fritz, cha c?a Goebbels, la m?t đ?c cong; con m? ong, Katharina (
nee
Odenhausen), t?ng la m?t ta đi?n, ba la
ng??i Ha Lan
.
Goebbels co n?m anh ch? em ru?t: Konrad (1893?1947), Hans (1895?1949), Maria (1896?1896), Elisabeth (1901?1915), va Maria (1910?1949),
ng??i sau nay đa k?t hon v?i nha lam phim đ?c
Max W. Kimmich
vao n?m 1938.
N?m 1932, Goebbels cong b? m?t cu?n sach nh? v? gia ph? c?a minh nh?m bac b? nh?ng tin đ?n cho r?ng ba ong co g?c gac Do Thai.
Thu? nh?, s?c kh?e c?a Goebbels la khong đ??c t?t v?i nh?ng l?n ?m đau, b?nh t?t, trong đo co m?t đ?t viem ph?i keo dai. Ban chan ph?i c?a ong b? d? t?t, no qu?o vao trong, d?y va ng?n h?n ban chan trai, do nguyen nhan
b?m sinh
.
Ong t?ng tr?i qua m?t đ?t đi?u tr? gi?i quy?t d? t?t nay ngay tr??c khi b??c vao ti?u h?c, tuy nhien khong thanh cong.
Do m?t chan ng?n, Goebbels th??ng ph?i đeo m?t v?t d?ng ? chan va s? d?ng m?t lo?i giay đ?c bi?t; b??c đi c?a ong la kh?p kh?nh. đi?u nay c?ng la nguyen nhan khi?n ong khong th? ph?c v? cho quan đ?i trong th?i k?
Th? chi?n th? nh?t
.
Goebbels t?ng theo h?c t?i m?t tr??ng
Gymnasium
[a]
C? đ?c va hoan thanh k? thi
Abitur
[b]
vao n?m 1917.
T?i l?p c?a minh, Goebbels la h?c sinh đ?ng đ?u va theo truy?n th?ng ong đa vinh d? đ??c phat bi?u t?i l? trao gi?i.
Cha m? Goebbels ban đ?u k? v?ng con trai h? s? tr? thanh m?t linh m?c Cong giao va Goebbels th?t s? đa c?t nh?c v? đi?u nay.
Quang th?i gian ti?p theo Goebbels nghien c?u v?n h?c va l?ch s? t?i cac tr??ng đ?i h?c
Bonn
,
Wurzburg
,
Freiburg
, va
Munich
.
Trong giai đo?n đo ong b?t đ?u khong con chu tam đ?n ton giao.
Cac nha s? h?c, trong đo co
Richard J. Evans
va
Roger Manvell
, cho r?ng vi?c luon đ??c phai n? theo đu?i su?t cu?c đ?i co th? coi nh? m?t s? bu đ?p cho th? tr?ng ?m y?u c?a Goebbels.
Vao thang 5 n?m 1918, t?i Freiburg, Goebbels g?p g? va r?i vao cu?c tinh v?i Anka Stalherm, m?t ng??i con gai h?n ong ba tu?i.
Hai ng??i đa cung t?i Wurzburg đ? ti?p t?c qua trinh h?c t?p, ren luy?n.
Tuy nhien, ch? hai n?m sau, vao n?m 1920, m?i quan h? gi?a h? ch?m d?t va y đ?nh t? t? đa l?p đ?y tam tri Goebbels vi đi?u nay.
[c]
Trong n?m 1921, Goebbels vi?t m?t cu?n ti?u thuy?t ban t? truy?n co t?a
Michael
, m?t tac ph?m g?m ba ph?n ma hi?n ch? con sot l?i ph?n I va III.
Ong c?m th?y nh? đang t? thu?t l?i cau chuy?n c?a rieng minh.
Goebbels co th? đa them vao n?i dung bai Do Thai va t? li?u v? m?t ng??i lanh đ?o co s?c loi cu?n khong lau tr??c th?i đi?m cu?n sach đ??c nha xu?t b?n c?a
đ?ng Qu?c xa
Eher-Verlag
cho xu?t b?n n?m 1929.
Trong quang th?i gian h?c t?p va nghien c?u t?i
đ?i h?c Heidelberg
, Goebbels lam
lu?n an ti?n s?
v?
Wilhelm von Schutz
, m?t nha so?n k?ch lang m?n th? k? 19.
Ong t?ng k? v?ng đ??c lam lu?n an d??i s? h??ng d?n c?a
Friedrich Gundolf
, nha nghien c?u v?n h?c n?i ti?ng t?i th?i đi?m đo. D??ng nh? Goebbels khong c?m th?y kho ch?u v?i vi?c Gudolf la ng??i Do Thai.
Tuy nhien, Gundolf đa khong con th?c hi?n nhi?m v? gi?ng d?y, do đo ong gi?i thi?u Goebbels đ?n giao s? cung c?ng tac
Max Freiherr von Waldberg
, ong nay c?ng la ng??i Do Thai.
Waldberg la ng??i g?i y cho Goebbels đ? tai lu?n an v? Wilhelm von Schutz. Sau khi tr?i qua qua trinh lam lu?n an va m?t k? thi v?n đap, Goebbels đ?t h?c v?
Ti?n s? Tri?t h?c
vao n?m 1921.
Giai đo?n ti?p theo, Goebbels tr? v? nha va lam cong vi?c tr? giao, ben c?nh đo ong con ki?m đ??c chan ky gi? cho m?t t? bao đ?a ph??ng. T? t??ng
bai Do Thai
đang d?n l?n m?nh, va vi?c khong ?a v?n hoa hi?n đ?i đa đ??c ph?n anh qua nh?ng bai vi?t c?a Goebels khi đo.
Vao mua he n?m 1922, Goebels g?p g? va b?t đ?u cu?c tinh v?i Else Janke, m?t giao vien.
Sau khi Janke ti?t l? vi?c mang n?a dong mau Do Thai trong minh, Goebbels phat bi?u "s? loi cu?n đa tieu tan".
D?u v?y, m?i quan h? gi?a h? v?n ti?p t?c cho đ?n n?m 1927.
Goebbels ti?p t?c c? g?ng trong vong vai n?m đ? tr? thanh m?t tac gi?.
Ong b?t đ?u vi?t
nh?t ky
t? n?m 1923 nh? m?t cach gi?i t?a đam me vi?t lach va duy tri thoi quen nay trong su?t ph?n con l?i c?a cu?c đ?i.
V?i vi?c khong ki?m đ??c thu nh?p t? hai tac ph?m v?n h?c c?a minh (ong vi?t hai v? k?ch vao n?m 1923, c? hai đ?u khong ban đ??c
), Goebbels bu?c ph?i lam cac vi?c nh? ng??i g?i đi?n ? s? giao d?ch ch?ng khoan va th? ky ngan hang ?
Cologne
, m?t cong vi?c ma ong ghet cay ghet đ?ng.
Sau khi b? sa th?i kh?i ngan hang vao thang 8 n?m 1923, Goebbels tr? v? Rheydt.
Trong quang th?i gian nay, ong say me đ?c va ch?u ?nh h??ng t? cac tac ph?m c?a
Oswald Spengler
,
Fyodor Dostoyevsky
, va
Houston Stewart Chamberlain
, nha v?n ng??i đ?c sinh ra ? Anh v?i
The Foundations of the Nineteenth Century
(1899) la m?t trong nh?ng tac ph?m đ??c xem la tieu chu?n c?a phe
c?c h?u
t?i đ?c.
Ong c?ng b?t đ?u nghien c?u "v?n đ? xa h?i" va đ?c cac tac ph?m c?a
Marx
va
Engels
.
Theo ti?u s? gia
Peter Longerich
, v?n phong nh?t ky c?a Goebbels giai đo?n t? cu?i 1923 đ?n đ?u 1924 bi?u l? m?t ng??i đan ong co đ?c, b?n tam b?i cac v?n đ? "ton giao-tri?t h?c", va thi?u đi n?ng l?c đ?nh h??ng.
K? t? gi?a thang 12 n?m 1923 tr? v? sau, n?i dung nh?t ky cho th?y Goebbels h??ng đ?n phong trao dan t?c
volkisch
.
Goebbels chu tam đ?n
Adolf Hitler
va
ch? ngh?a Qu?c xa
l?n đ?u vao n?m 1924.
Thang 2 n?m đo, phien toa x? Hitler v? t?i ph?n qu?c b?t đ?u theo sau n? l?c chi?m quy?n khong thanh c?a ong ta t?i
Munich
vao ngay 8?9 thang 11 n?m 1923 (cu?c đ?o chinh th?t b?i đ??c bi?t đ?n v?i ten g?i
đ?o chinh nha hang bia
).
Phien toa thu hut r?t nhi?u s? chu y c?a bao gi?i va no đa tr? thanh san kh?u cho Hitler tuyen truy?n.
Goebbels b? đ?ng Qu?c xa thu hut ph?n l?n b?i s?c hut c?a Hitler va ni?m tin vao l?i cam k?t c?a ong ta.
Trong kho?ng th?i gian đo, Goebbels gia nh?p đ?ng Qu?c xa, tr? thanh thanh vien s? 8762.
Cu?i n?m 1924, ong đ? ngh? đ??c lam vi?c v?i
Karl Kaufmann
,
Gauleiter
(th? l?nh đ?a ban c?a đ?ng) c?a vung Rhine-Ruhr. Kaufmann phan cho Goebbels c?ng tac cung
Gregor Strasser
, m?t nha t? ch?c Qu?c xa hang đ?u t?i mi?n B?c n??c đ?c, ng??i đa thue Goebbels lam vi?c cho t? tu?n bao c?a h? đ?ng th?i lam th? ky cho cac v?n phong đ?ng trong khu v?c.
Goebbels c?ng tr? thanh phat ngon vien c?a đ?ng va ng??i đ?i di?n cho vung
Rhineland
-
Westphalia
.
Cac thanh vien thu?c chi nhanh phia b?c c?a đ?ng d??i quy?n Strasser, trong đo co Goebbels, co quan đi?m thien v? xa h?i ch? ngh?a h?n so v?i nhom đ?ch th? Hitler ? Munich.
Strasser b?t đ?ng v?i Hitler v? nhi?u ph?n trong c??ng l?nh đ?ng va t? thang 11 n?m 1926 ong b?t đ?u co m?t s? xet l?i.
Goebbels
Hitler nhin nh?n nh?ng hanh đ?ng c?a Strasser nh? m?t m?i đe d?a đ?n quy?n l?c c?a minh va ong đa tri?u t?p 60
Gauleiter
va th? l?nh đ?ng, trong đo co Goebbels, t?i m?t
h?i ngh? đ?c bi?t t? ch?c t?i Bamberg
, đ?a đi?m thu?c
Gau
Franconia
c?a Streicher. T?i đay Hitler co m?t bai di?n thuy?t keo dai hai gi? ph?n đ?i ch??ng trinh chinh tr? m?i c?a Strasser.
Hitler ph?n đ?i nh?ng ki?n th?c, t? t??ng xa h?i ch? ngh?a đ?n t? vung mi?n B?c, tuyen b? no s? đ?ng ngh?a v?i "Bolshevik hoa n??c đ?c v? m?t chinh tr?". Them n?a la, s? "khong co hoang than, ch? co ng??i đ?c", va m?t ch? đ? d?a tren lu?t phap "… khong co h? th?ng boc l?t c?a ng??i Do Thai;... đ? c??p boc c?a nhan dan chung ta". T??ng lai s? đ??c b?o đ?m b?ng vi?c gianh l?y đ?t, khong ph?i thong qua t??c đo?t nh?ng khu đ?t c?a gi?i quy t?c, ma la qua thu?c đ?a hoa nh?ng vung lanh th? ? phia đong.
Goebbels rung minh tr??c quan ni?m c?a Hitler cho r?ng nh?ng đ?c đi?m c?a ch? ngh?a xa h?i la "m?t s? sang t?o c?a ng??i Do Thai", va kh?ng đ?nh c?a ong ta r?ng s? h?u t? s? khong b? chinh quy?n Qu?c xa chi?m đo?t. Goebbels vi?t trong nh?t ky: "Toi khong con tin t??ng hoan toan n?i Hitler. đo la m?t đi?u kh?ng khi?p: s? ?ng h? ben trong toi đa m?t".
Trong ni?m hy v?ng gianh chi?n th?ng tr??c nh?ng đ?ch th? đ?i l?p, Hitler s?p x?p cac cu?c h?p v?i ba th? l?nh
Gau
Greater Ruhr t?i Munich, trong đo co Goebbels.
Goebbels ?n t??ng v?i vi?c Hitler đi xe rieng đ?n g?p h? t?i nha ga. T?i hom đo, c? Hitler va Goebbels đ?u co nh?ng bai di?n thuy?t t?i m?t đ?i h?i di?n ra ? nha hang bia.
Ngay hom sau, Hitler đ?a tay đ? ngh? hoa gi?i v?i ba ng??i, đ?ng vien h? đ? l?i nh?ng b?t đ?ng ? phia sau. Ong ta đ?ng th?i cho Goebbels th?y "cai nhin sau s?c m?i" v? "v?n đ? xa h?i".
Goebbels hoan toan đ?u hang va dang đ?n Hitler t?t c? long trung thanh c?a minh;? m?t l?i th? chan th?t, va ong đa gi? v?ng l?i th? ?y trong su?t quang đ?i con l?i. "Toi yeu m?n ong ?y;... Ong ?y đa ngh? đ?n m?i vi?c," Goebbels vi?t. "M?t tri tu? s?c s?o t?i m?c co th? tr? thanh lanh đ?o c?a toi. Toi cui đ?u tr??c con ng??i v? đ?i, m?t thien tai chinh tr?". Sau nay Goebbels vi?t: "Adolf Hitler, toi yeu quy ong vi ong v?a v? đ?i v?a gi?n d?. Nh?ng gi ma ng??i ta g?i la m?t thien tai".
K?t qu? sau cac cu?c h?p ? Bamberg va Munich, d? th?o ch??ng trinh đ?ng m?i c?a Strasser b? bai b?.
Ch??ng trinh Qu?c gia Xa h?i ch? ngh?a
ban đ?u n?m 1920 đ??c gi? l?i y nguyen, va v? th? lanh đ?o đ?ng c?a Hitler đa đ??c c?ng c? đang k?.
Tuyen truy?n vien ? Berlin
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Theo l?i m?i c?a Hitler, Goebbels đa phat bi?u t?i cac cu?c h?p đ?ng ? Munich va t?i k?
đ?i h?i đ?ng
th??ng nien t? ch?c ? Weimar n?m 1926.
đ? ph?c v? cho cac s? ki?n n?m sau, Goebbels l?n đ?u tham gia vao vi?c l?p k? ho?ch. Ong cung Hitler s?p x?p th?c hi?n m?t b? phim v? k? đ?i h?i.
Vi?c th? hi?n t?t t?i cac s? ki?n giup Goebbels nh?n đ??c nh?ng l?i tan d??ng, đi?u nay đa đ?nh hinh t? t??ng chinh tr? c?a ong sao cho phu h?p v?i t? t??ng c?a Hitler va lam ong c?m ph?c c?ng nh? th?n t??ng Hitler h?n n?a.
Goebbels đ??c m?i vao v? tri
Gauleiter
c?a vung Berlin trong thang 8 n?m 1926. Ong t?i Berlin vao gi?a thang 9 va ti?p nh?n ch?c v? nay m?t thang sau. Nh? v?y k? ho?ch chia r? va phan tan nhom
Gauleiter
vung Tay B?c c?a Hitler, nhom ma Goebbels ph?c v? d??i quy?n Strasser, đa thanh cong.
Hitler ban cho Goebbels quy?n th? l?n tren kh?p khu v?c, cho phep Goebbels đ?nh ra đ??ng l?i t? ch?c va lanh đ?o
Gau
Berlin. Goebbels đ??c n?m quy?n ki?m soat cac l?c l??ng
Sturmabteilung
(SA) va
Schutzstaffel
(SS) khu v?c va ch? đap l?i minh Hitler.
Goebbels đa h? th?p s? l??ng đ?ng vien tich c?c va h?a h?n nh?t xu?ng con 600. Nh?m giup t?ng ngan qu?, ong l?p phi đ?ng vien va b?t đ?u thu phi tham d? cac cu?c h?p đ?ng.
Nh?n th?c đ??c gia tr? c?a tinh cong khai (c? m?t tich c?c l?n tieu c?c), ong c? tinh kich đ?ng cac cu?c ?u đ? ? nha hang bia va ngoai đ??ng ph?, bao g?m c? cac cu?c t?n cong b?o l?c nh?m vao
đ?ng C?ng s?n đ?c
.
Goebbels đi theo xu h??ng phat tri?n hi?n th?i ap d?ng cac hinh th?c qu?ng cao trong th??ng m?i vao l?nh v?c chinh tr?, trong đo co vi?c dung nh?ng kh?u hi?u loi cu?n va am hi?u ?n y.
Nh?ng y t??ng m?i c?a Gobbels trong cach trinh bay ap phich bao g?m s? d?ng c? l?n, m?c đ?, va cac tieu đ? mang tinh bi ?n, kho hi?u kich thich ng??i đ?c nghien c?u ph?n ch? nh? đ? xac đ?nh y ngh?a.
Goebbels phat bi?u t?i m?t đ?i h?i chinh tr? v?i t? th? hai tay ch?ng hong th? hi?n uy quy?n (1932).
Goebbels di?n thuy?t ? Berlin (1934). C? ch? tay nay đ??c s? d?ng trong luc đ?a ra m?t l?i c?nh bao ho?c đe d?a.
C?ng nh? Hitler, Goebbels ren luy?n k? n?ng di?n thuy?t tr??c m?t t?m g??ng. Tr??c m?i bu?i h?i ngh? la nh?ng nghi th?c tu?n hanh, ca hat va cac đ?a đi?m đ??c trang tri b?ng nh?ng bi?u ng? c?a đ?ng. Goebbels ch?n th?i đi?m xu?t hi?n (h?u nh? toan la mu?n) sao cho đ?t hi?u qu? c?m xuc t?i đa. Ong th??ng len k? ho?ch t? m? cho nh?ng l?n di?n thuy?t, s? d?ng nh?ng c? ch?, đi?u b?; đ?ng th?i co kh? n?ng ?ng bi?n, thay đ?i man th? hi?n đ? lam sao k?t n?i v?i khan thinh gi? m?t cach hi?u qu?.
Th? đo?n khieu khich nh?m thu hut s? chu y cho đ?ng c?a Goebbels cung v?i b?o l?c x?y ra t?i cac k? h?p đ?ng va cac cu?c bi?u tinh đa d?n t?i vi?c đ?ng Qu?c xa b? c?nh sat Berlin c?m t? ngay 5 thang 5 n?m 1927.
Cac v? b?o l?c v?n ti?p t?c, nh? la vi?c nh?ng ng??i Qu?c xa tr? vo c? t?n cong ng??i Do Thai tren đ??ng ph?.
Goebbels ch?u l?nh c?m di?n thuy?t ch?n cong c?ng cho đ?n cu?i thang 10.
Trong quang th?i gian nay, Goebbels nh?n th?y t? bao
Der Angriff
la m?t ph??ng ti?n tuyen truy?n h?u ich cho vung Berlin. đo la m?t t? bao co phong cach hi?n đ?i mang tinh ch?t hung h?ng.
đi?u lam Goebbels th?t v?ng la s? phat hanh ban đ?u th?p, ch? 2.000 t?. N?i dung c?a bao n?ng tinh ch?ng c?ng s?n va bai Do Thai.
M?t trong s? nh?ng m?c tieu cong kich ?a thich c?a t? bao nay la Pho Chanh C?nh sat Berlin ng??i Do Thai
Bernhard Weiß
. Goebbels gan cho Weiß bi?t danh co tinh xuc ph?m "Isidore" va ti?n hanh chi?n d?ch ph? bang khong ng?ng nh?m vao ong nay v?i hy v?ng no s? kich đ?ng m?t cu?c tr?n ap ma t? đo ong co th? khai thac.
đ?ng th?i, Goebbels ti?p t?c c? g?ng xam nh?p vao l?nh v?c v?n h?c v?i m?t phien b?n ch?nh s?a c?a cu?n
Michael
ma cu?i cung c?ng đ??c xu?t b?n, cung hai v? k?ch khong thanh cong (
Der Wanderer
va
Die Saat
).
Die Saat
la tac ph?m k?ch cu?i cung c?a Goebbels.
Quang th?i gian ? Berlin Goebbels quan h? v?i r?t nhi?u ph? n?, trong đo co c? tinh c? Anka Stalherm, ng??i khi đo đa k?t hon va co m?t đ?a con nh?. Goebbels yeu m?t ai đo r?t nhanh, nh?ng c?ng d? chan n?n va chuy?n sang ng??i ph? n? khac. Ong lo l?ng qua v? cai cach ma m?t m?i quan h? nghiem tuc co th? gay tr? ng?i đ?n s? nghi?p c?a minh.
đ?u n?m 1928, l?nh c?m đ?ng Qu?c xa đ??c d? b?, g?n th?i đi?m cu?c tuy?n c? Ngh? vi?n t? ch?c vao ngay 20 thang 5.
K?t qu? la th?t v?ng, đ?ng Qu?c xa m?t đi g?n 100.000 c? tri va ch? đ?t t? l? 2,6% s? phi?u tren toan qu?c. Tinh rieng ? Berlin thi k?t qu? con th?t v?ng h?n khi h? ch? nh?n đ??c 1,4% s? phi?u b?u.
Goebbels la m?t trong 12 thanh vien c?a đ?ng Qu?c xa đ??c b?u vao Ngh? vi?n.
đi?u nay giup ong đ??c mi?n truy t? nhi?u v? vi?c con t?n đ?ng, m?t trong s? đo la b?n an ba tu?n giam ong nh?n trong thang 4 vi t?i xuc ph?m pho chanh c?nh sat Weiß.
Thang 2 n?m 1931 Ngh? vi?n thay đ?i cac đi?u l? mi?n gi?m, va Goebbels đa bu?c ph?i n?p ph?t vi nh?ng phat ngon co tinh boi nh? tren t?
Der Angriff
trong n?m tr??c đo.
Tren t? bao
Berliner Arbeiterzeitung
c?a minh, Gregor Strasser đa ch? trich m?nh m? th?t b?i c?a Goebbels trong vi?c thu hut nh?ng la phi?u ? khu v?c thanh th?.
Xet t?ng quan đ?ng Qu?c xa đ?t k?t qu? kh? quan h?n h?n ? nh?ng vung nong thon, m?t vai n?i h? gianh đ??c 18% s? phi?u.
đi?u nay m?t ph?n la nh? vi?c Hitler đa tuyen b? cong khai ngay tr??c th?i đi?m b?u c? v? đi?u 17 c?a ch??ng trinh đ?ng, đo la sung cong đ?t ma khong b?i th??ng va s? ch? ap d?ng đ?i v?i nh?ng k? đ?u c? ng??i Do Thai, khong nh?m đ?n đ?i t??ng la ch? s? h?u đ?t t?.
Sau cu?c tuy?n c?, đ?ng Qu?c xa chuy?n sang chu tr?ng vao vi?c tim cach thu hut nhi?u la phi?u h?n ? nh?ng vung nong nghi?p va vao thang 5, Hitler đa xem xet b? nhi?m Goebbels lam chanh tuyen truy?n đ?ng.
Goebbels l??ng l?, ong lo ng?i vi?c Gregor Strasser chuy?n ch?c v? s? d?n t?i s? chia r? trong đ?ng. Goebbels t? nhin nh?n b?n than r?t phu h?p v?i v? tri nay va ong b?t đ?u xay d?ng nh?ng y t??ng lam th? nao đ? co th? ap d?ng tuyen truy?n vao trong tr??ng h?c va cac ph??ng ti?n truy?n thong đ?i chung.
Cai ch?t c?a
Horst Wessel
n?m 1930 đa đ??c Goebbels l?i d?ng lam cong c? tuyen truy?n ch?ng C?ng s?n.
đ?n n?m 1930, tinh tr?ng xung đ?t ac li?t gi?a m?t ben la nh?ng ng??i Qu?c xa va ben kia la nh?ng ng??i C?ng s?n đa d?n t?i s? ki?n th? l?nh đam linh SA đ?a ph??ng
Horst Wessel
b? hai đ?ng vien
đ?ng C?ng s?n đ?c
b?n. Wessel ch?t hai ngay sau trong b?nh vi?n.
Goebbels đa khai thac cai ch?t c?a Wessel, bi?n nhan v?t nay thanh m?t t? s? ch?t vi đ?o. Hanh khuc
Die Fahne hoch
(t?m d?ch:
Gi??ng cao ng?n c?
) c?a Wessel đ??c đ?i ten thanh
Horst-Wessel-Lied
(
Bai ca c?a Horst Wessel
) va Goebbels chinh th?c tuyen b? bai hat nay la đ?ng ca c?a đ?ng Qu?c xa.
đ?c la qu?c gia ch?u tac đ?ng l?n t? cu?c
đ?i Suy thoai
va đ?n n?m 1930 thi t? l? th?t nghi?p đa t?ng m?nh.
Trong quang th?i gian nay, nhom c?a Strasser b?t đ?u cho xu?t b?n m?t t? nh?t bao m?i ? Berlin mang ten
Nationaler Sozialist
(
Qu?c gia Xa h?i ch? ngh?a
).
C?ng nh? nh?ng xu?t b?n ph?m khac, t? bao nay truy?n t?i nh?ng đ?c đi?m ch? ngh?a Qu?c xa mang quan đi?m c?a h? bao g?m ch? ngh?a dan t?c, ch?ng t? b?n, c?i cach xa h?i, bai ph??ng Tay.
Goebbels than phi?n d? d?i v? t? bao c?a nhom đ?ch th? Strasser v?i Hitler va th?a nh?n r?ng thanh cong c?a h? khi?n bao c?a ong ? Berlin b? "đ?y vao chan t??ng".
Vao cu?i thang 4 n?m 1930, Hitler thong bao cong khai va kien quy?t v? s? đ?i đ?ch v?i Gregor Strasser, đ?ng th?i b? nhi?m Goebbels lam th? l?nh tuyen truy?n c?a đ?ng Qu?c xa thay th? Strasser.
M?t trong nh?ng vi?c đ?u tien ma Goebbels lam đo la c?m ?n b?n phat hanh vao bu?i t?i c?a
Nationaler Sozialist
.
Ngoai ra, Goebbels con đ??c trao quy?n qu?n ly cac t? bao Qu?c xa ? đ?c, bao g?m c? t? bao l?u hanh tren toan qu?c c?a đ?ng,
Volkischer Beobachter
(
Quan sat vien Nhan dan
). Ong v?n ph?i đ?i đ?n ngay 3 thang 7 đ? co thong bao Otto Strasser cung đ?i ng? đa r?i đ?ng. Ngay khi hay tin, Goebbels c?m th?y nh? nhom va vui m?ng vi "c?n kh?ng ho?ng" v?i Strasser cu?i cung đa ch?m d?t va Strasser đa m?t đi m?i quy?n hanh.
S? suy thoai nhanh chong c?a n?n kinh t? d?n t?i vi?c chinh ph? lien hi?p gi?i th? vao ngay 27 thang 3 n?m 1930. M?t n?i cac m?i đ??c thanh l?p va
Paul von Hindenburg
đa s? d?ng quy?n l?c t?ng th?ng c?a minh đ? chi ph?i thong qua cac
ngh? đ?nh kh?n c?p
.
Hindenburg đa b? nhi?m
Heinrich Bruning
lam
th? t??ng
.
Goebbels ph? trach chi?n d?ch tranh c? Ngh? vi?n c?a đ?ng Qu?c xa, cu?c tuy?n c? di?n ra vao ngay 14 thang 9 n?m 1930. Chi?n d?ch v?n đ?ng co quy mo h?t s?c l?n v?i hang ngan cu?c mit tinh va nh?ng bai phat bi?u tren kh?p đ?t n??c.
Cac bai phat bi?u c?a Hitler t?p trung đ? l?i cho
C?ng hoa Weimar
la nguyen nhan gay ra kh?ng ho?ng kinh t?, nh?t la vi?c chinh ph? nay tuan theo cac đi?u kho?n c?a
Hoa ??c Versailles
khi?n đ?c ph?i b?i th??ng chi?n phi, đi?u đa đ??c ch?ng minh la th? ph?m pha ho?i n?n kinh t? đ?t n??c. Hitler đ? xu?t m?t xa h?i đ?c m?i c?n c? vao ch?ng t?c va s? đoan k?t dan t?c.
Thanh qu? th?ng l?i khi?n c? Hitler va Goebbels ph?i b?t ng?: Qu?c xa đa tr? thanh đ?ng l?n th? hai ? đ?c sau khi nh?n đ??c 6,5 tri?u la phi?u tren toan qu?c va gianh 107 gh? trong Ngh? vi?n.
Goebbels cung con gai Helga ben c?nh Hitler
Vao cu?i n?m 1930 Goebbels g?p
Magda Quandt
, m?t ng??i ph? n? ly d? ch?ng t?ng gia nh?p đ?ng Qu?c xa vai thang tr??c. Quandt lam cong vi?c tinh nguy?n trong cac c? quan đ?ng ? Berlin va giup Goebbels s?a so?n đ?ng s? sach rieng t?.
C?n h? c?a ba ?
Reichkanzlerplatz
đa s?m tr? thanh đi?m h?p m?t ?a thich c?a Hitler va cac đ?ng vien Qu?c xa.
Goebbels va Quandt k?t hon vao ngay 19 thang 12 n?m 1931.
Goebbels đa t? ch?c cac chi?n d?ch v?n đ?ng kh?ng l? bao g?m cac cu?c mit tinh, di?u hanh, cac bai phat bi?u, va chuy?n du hanh quanh đ?t n??c c?a Hitler b?ng may bay cung kh?u hi?u "Fuhrer phia tren n??c đ?c", cho hai cu?c tuy?n c? trong n?m 1932.
Ong con th?c hi?n nhi?u chuy?n phat bi?u trong cac chi?n d?ch tranh c? nay,
m?t vai trong s? đo đ??c cong b? tren
đ?a than
va sach nh?. Ong c?ng tham gia vao cong vi?c s?n xu?t m?t lo?t
phim cam
co th? s? đ??c chi?u t?i cac cu?c h?p đ?ng, du cho h? khong co đ? s? trang thi?t b? đ? ap d?ng hinh th?c nay m?t cach r?ng rai.
Cac ap phich v?n đ?ng c?a Goebbels, khong it trong s? chung ch?a nh?ng hinh ?nh b?o l?c nh? m?t ng??i đan ong kh?ng l? c?i tr?n tieu di?t nh?ng đ?ch th? chinh tr? hay nh?ng k? thu khac.
Ong th??ng mo t? nh?ng th? đ?i l?p nh? la "
nh?ng ten t?i ph?m thang 11
", "nh?ng ten Do Thai gi?t day", hay m?i đe d?a c?ng s?n.
S? ?ng h? danh cho đ?ng ti?p t?c t?ng, tuy nhien c? hai cu?c tuy?n c? đ?u khong d?n t?i m?t chinh ph? đa s?. Vao ngay 30 thang 1 n?m 1933, trong m?t n? l?c nh?m binh ?n hoa đ?t n??c va c?i thi?n tinh hinh kinh t?, Hindenburg đa b? nhi?m Hitler lam th? t??ng đ?c.
Ngh? thu?t tuyen truy?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Gobbels gop cong r?t l?n cho s? đi len c?a Qu?c xa, nh? ngh? thu?t tuyen truy?n c?a ong, ma vai vi?c đi?n hinh đ??c ghi d??i đay.
"Li?t s?" Qu?c xa
.. M?t trong nh?ng ch? huy
SA
c?p c? s? ? th? đo
Berlin
la
Horst Wessel
, con c?a m?t m?c s? Tin lanh. Anh nay b? gia đinh, b? h?c đ? đ?n ng? trong m?t khu nha t?i tan, s?ng chung v?i m?t ph? n? luc tr??c lam gai ban dam va c?ng hi?n cu?c đ?i c?a anh ta đ? chi?n đ?u cho Qu?c xa. Nhi?u ng??i ch?ng Qu?c xa cho r?ng Wessel ki?m ti?n b?ng cach lam ma co d?t gai, nh?ng co l? đ?y la l?i phong đ?i. Ch?c ch?n la anh ta giao thi?p v?i ma co va gai m?i dam. Thang 2/1930, b? đ?ng vien C?ng s?n h? sat. đang l? Wessel đa đi vao quen lang cung v?i hang tr?m n?n nhan khac c?a hai ben đa b? minh khi xo xat tren đ??ng ph?. Ch? co đi?u khac bi?t: Wessel co m?t ca khuc do anh ta so?n c? nh?c va l?i. đ?y la bai
Horst Wessel
(c?ng co t?a la
Die Fahne Hoch
? Ng?n c? gi??ng cao), ch?ng bao lau tr? thanh ca khuc chinh th?c c?a đ?ng Qu?c xa va sau nay la qu?c ca chinh th?c th? hai ? sau bai
Deutschland uber Alles
? c?a đ? ch? Th? Ba. Nh? ngh? thu?t tuyen truy?n kheo leo c?a Gobbels, Horst Wessel tr? thanh m?t trong nh?ng anh hung huy?n tho?i v? đ?i nh?t c?a phong trao, đ??c ca t?ng la ng??i co ly t??ng thu?n khi?t đa b? minh vi s? nghi?p.
Tuyen truy?n th?ng l?i b?u c?
. Ngay
15 thang 1
n?m
1933
, trong khi Schleicher đang hoan h? noi v? ngay tan c?a Hitler, Qu?c xa đ?t k?t qu? kh? quan trong cu?c b?u c? ? Bang Lippe, chi?m 39% s? phi?u trong t?ng s? 90.000 phi?u, t?ng đ??c 17% so v?i k? b?u c? tr??c. Tuy k?t qu? ch? la nh? nhoi so v?i c?p toan qu?c, Gobbels ch? huy m?t chi?n d?ch truyen truy?n m?nh m? cho "th?ng l?i" nay. đi?u l? lung la vi?c tuyen truy?n gay ?n t??ng cho m?t s? ng??i c?a phe b?o th?, k? c? ng??i đ?ng sau T?ng th?ng
Ludwig von Hindenburg
, ch? y?u la Chanh v?n phong Meissner va con trai ong, Oskar. Hitler đa gay ?n t??ng m?nh v?i ng??i con trai c?a T?ng th?ng khi hai ng??i g?p g? rieng v?i nhau. T? đo, ?nh h??ng c?a Hitler lan đ?n ng??i cha.
Hitler tranh c? T?ng th?ng
. Trong cu?c b?u c? T?ng th?ng đ?c thang 5 n?m 1932, Hitler lao minh vao chi?n d?ch tranh c? v?i n?ng l??ng d? d?i, di chuy?n kh?p n??c đ?c, phat bi?u v?i đam đong trong nhi?u bu?i đ?i h?i va thoi thuc h? đ?n m?c đ? cu?ng lo?n. Gobbels va Strasser, hai ng??i co tai ?n noi lam me m?n long ng??i, c?ng lao vao l?ch phat bi?u t??ng t?. Nh?ng ch?a h?t. H? ch? đ?o m?t chi?n d?ch tuyen truy?n r?m r? ma n??c đ?c ch?a t?ng th?y bao gi?. H? dan hang tri?u pa-no đ?y mau s?c kh?p cac thanh ph? va th? tr?n, phan ph?i 8 tri?u t? b??m va them 12 tri?u b?n t? bao c?a đ?ng, t? ch?c 3.000 bu?i mit-tinh l?n nh? m?i ngay kh?p n??c đ?c. L?n đ?u tien trong m?t cu?c b?u c? ? đ?c, Qu?c xa s? d?ng phim ?nh, them may hat phat ra loa đ?t tren xe t?i.
Khai m?c Ngh? vi?n
. Hitler cung Gobbels th?c hi?n m?t đ?ng thai th?n s?u khai m?c phien h?p Ngh? vi?n m?i ? Nha th? Doanh tr?i
Potsdam
, la thanh đ?a c?a n??c Ph? xa x?a, g?i l?i trong long ng??i đ?c nhi?u hoai ni?m v? đ? ch? quang vinh. Ngay đ??c ch?n đ? c? hanh l? khai m?c Ngh? vi?n đ?u tien c?a Qu?c xa,
21 thang 3
n?m
1933
, c?ng co y ngh?a. đ?y la ngay k? ni?m Bismarck khai m?c Ngh? vi?n đ?u tien c?a đ? ch? th? Hai vao n?m 1871. Gobbels (đa nh?m ch?c B? tr??ng B? Giac ng? qu?n chung va Tuyen truy?n ngay
13 thang 3
n?m
1933
) ph? trach dan d?ng nghi th?c va ch? đ?o cong tac truy?n thanh kh?p c? n??c. đ? t? l? long khiem t?n sau s?c đ?i v?i v? T?ng th?ng, Hitler cui đ?u th?t th?p tr??c m?t Hindenburg va n?m l?y ban tay ong. Trong anh sang nh?p nhay c?a nh?ng ng?n đen may ?nh va gi?a ti?ng l?ch k?ch c?a may quay phim ? ma Gobbels đa cho b? tri cung v?i micro ? nh?ng goc c?nh thich h?p nh?t ? hinh ?nh v? Th?ng ch? đ?c va ng??i h? s? g?c Ao n?m ch?t tay nhau đ??c ghi l?i cho c? n??c đ?c va th? gi?i cung xem.
Th? v?n h?i Berlin 1936
. Qua
Th? v?n h?i
nay Gobbels co m?t c? h?i b?ng vang đ? t?o ?n t??ng cho th? gi?i v? nh?ng thanh t?u c?a đ? ch? Th? Ba. Nao n??c đ?c t?o nen phong thai t?t nh?t co th? đ??c. Ch?a t?ng co Th? v?n h?i nao đ??c t? ch?c ngo?n m?c nh? th? v?i ch??ng trinh gi?i tri phong phu nh? th?. Goring, Ribbentrop va Gobbels t? ch?c nhi?u bu?i ti?p tan l?ng l?y đon khach n??c ngoai. Du khach, nh?t la ng??i Anh va ng??i M?, co ?n t??ng m?nh đ?i v?i nh?ng gi h? nhin th?y: hi?n nhien la m?t dan t?c h?nh phuc, kh?e m?nh, than thi?n, đoan k?t d??i Hitler. H? cho bi?t đ?y la c? s? khac bi?t so v?i nh?ng gi h? đ?c qua nh?ng bai bao g?i đi t? Berlin.
Chu?n b? vi?c thon tinh chau Au
. đ? l?y c? cho đ?c xam l?ng
Ao
n?m 1938, Gobbels d?ng nen nh?ng m?u chuy?n v? tinh hinh r?i lo?n đ? ? xo xat, b?n gi?t, c??p boc ? tren đ??ng ph? chinh ?
Vien
.
N?m 1939, Qu?c xa c?ng đa dan d?ng đ? đanh l?a dan đ?c va nh?ng ng??i c? tin khac ? chau Au. Trong nhi?u ngay, đi?p vien đ?c đa xach đ?ng nhi?u v? gay r?i ? cac thanh ph?
Ti?p Kh?c
. H? khong đ??c thanh cong l?m vi ly do oai o?m nh? cong s? đ?c ?
Praha bao
cao: "C?nh sat Ti?p Kh?c đ??c l?nh khong hanh đ?ng ch?ng ng??i đ?c, ngay c? trong cac tr??ng h?p b? khieu khich." Nh?ng Gobbels đa khu?y đ?ng bao chi đ?c gay ?n ao v? cai ma h? g?i la nh?ng hanh đ?ng kh?ng b? c?a ng??i Ti?p Kh?c ch?ng l?i ng??i đ?c đang th??ng. Nh? đ?i s? Phap bao cao v?
Paris
, nh?ng hang tit l?n trong gi?ng nh? tr??ng h?p ma TS. Gobbels đa d?ng nen trong cu?c kh?ng ho?ng
Sudetenland
. Qua đ?y, Hitler co th? tr?n an ng??i dan đ?c r?ng đ?ng bao c?a h? s? khong ph?i ch?u c?nh b? v? lau n?a.
Qu?c xa hoa n?n v?n hoa
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao bu?i t?i
10 thang 5
n?m
1933
, kho?ng 4 thang r??i sau khi Hitler tr? thanh th? t??ng, m?t c?nh t??ng x?y ra ?
Berlin
ch?a t?ng th?y ? th? gi?i ph??ng Tay k? t? th?i
Trung c?
. Kho?ng gi?a đem, cu?c di?u hanh r??c đu?c c?a hang nghin sinh vien k?t thuc tren qu?ng tr??ng đ?i di?n đ?i h?c Berlin. M?t đ?ng sach kh?ng l? đ??c cham l?a, r?i khi ng?n l?a bung len co them sach đ??c nem vao, cu?i cung kho?ng 20.000 quy?n sach chay thanh tro. C?nh t??ng t??ng t? di?n ra ? vai thanh ph? khac. Chi?n d?ch đ?t sach đa b?t đ?u.
Nhi?u quy?n sach do đam sinh vien nem vao đ?ng l?a đem ?y d??i đoi m?t hai long c?a TS. Gobbels la tac ph?m c?a nh?ng tac gi? đa n?i ti?ng tren th? gi?i. Trong s? tac gi? đ?c g?m co
Thomas Mann
,
Heinrich Mann
,
Lion Feuchtwanger
,
Jakob Wassermann
,
Stefan Zweig
,
Erich Maria Remarque
,
Walther Rathenau
,
Albert Einstein
,
Alfred Kerr
va
Hugo Preuss
? ng??i cu?i cung đa đong gop vao vi?c so?n th?o b?n hi?n phap c?a C?ng hoa đ?c. Cac tac gi? n??c ngoai g?m:
Jack London
,
Upton Sinclair
,
Helen Keller
,
Margaret Sancher
,
H.G. Wells
,
Havelock Ellis
,
Arthur Schnitzler
, Freud, Gide, Zola, Proust.
B? tr??ng Gobbels phat bi?u v?i sinh vien sau khi cac quy?n sach đa hoa thanh tro:
Tam h?n c?a dan t?c đ?c co th? c?t len ti?ng noi tr? l?i. Nh?ng ng?n l?a nay khong nh?ng r?i chi?u h?i k?t c?c c?a m?t k? nguyen c?, ma con soi sang cho k? nguyen m?i.
K? nguyen Qu?c xa m?i c?a n?n v?n hoa đ?c đ??c soi sang khong ch? b?i nh?ng đ?ng l?a đ?t sach v?, ma con qua nh?ng quy đ?nh theo t?m m?c ch?a m?t qu?c gia ph??ng tay hi?n đ?i nao t?ng th?y. Co bi?n phap am th?m, khong th? hi?n bi?u t??ng nh? đ?ng l?a sach nh?ng h?u hi?u, nh? vi?c quy đ?nh s? ?n b?n l?u hanh ho?c tr? trong th? vi?n va đ? tai c?a sach m?i. Ngay t? th?i gian đ?u, ngay
22 thang 9
n?m
1933
, Ban V?n hoa đ? ch? đ??c thanh l?p va đ??c giao cho Gobbels qu?n ly. Ch?c n?ng c?a Ban nay đ??c lu?t quy đ?nh nh? sau:
Nh?m theo đu?i m?t chinh sach c?a v?n hoa đ?c, c?n thi?t ph?i t?p h?p l?i nh?ng ngh? s? co sang ki?n trong m?i l?nh v?c vao m?t t? ch?c d??i quy?n lanh đ?o c?a Qu?c xa. đ? ch? khong nh?ng s? quy đ?nh đ??ng h??ng ti?n tri?n v? tinh th?n va tam linh, ma con s? ch? đ?o va t? ch?c cac nganh ngh?.
Nhi?u phong đ??c đ?t ra d??i Ban V?n hoa đ? ch? đ? h??ng d?n va ki?m soat cu?c s?ng v?n hoa: cac phong đ? ch? v? m? thu?t, am nh?c, san kh?u, v?n h?c, bao chi, truy?n thanh va phim ?nh. M?i ng??i ho?t đ?ng trong nh?ng l?nh v?c nay đ?u b? bu?c ph?i gia nh?p m?t phong t??ng ?ng, trong đ?y cac quy?t đ?nh va ch? đ?o co hi?u l?c theo lu?t đ?nh. Trong s? cac ch?c n?ng khac, cac phong co th? tr?c xu?t ? ho?c t? ch?i đ?n xin gia nh?p ? ng??i "thi?u tin c?y v? chinh tr?." Co ngh?a la ng??i khong s?t s?ng l?m v?i Qu?c xa th??ng b? c?m hanh ngh? va th? la m?t k? sinh nhai.
S? ki?m soat bao chi, truy?n thanh va phim ?nh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
M?i bu?i sang, bien t?p vien c?a cac nh?t bao ? Berlin va thong tin vien bao chi xu?t b?n n?i khac t? t?u ? B? Tuyen truy?n đ? nghe TS. Gobbels ho?c ph? ta c?a ong thong bao cho phep in tin nao va c?m tin nao, vi?t b?n tin ra sao va đ? t?a nh? th? nao, chi?n d?ch truyen truy?n nao ph?i ch?m d?t va chi?n d?ch nao ph?i b?t đ?u, va bai xa lu?n nao c?n vi?t. N?u co tr??ng h?p hi?u l?m, m?t v?n b?n đ??c g?i đi kem l?i ch? d?n b?ng mi?ng. V?n b?n đ??c g?i b?ng đi?n tin ho?c th? b?u đi?n đ?n cac t? bao ? xa.
Lu?t Bao chi ngay
4 thang 10
n?m
1933
quy đ?nh ng??i "trong s?ch" v? chinh tr? va ch?ng t?c m?i đ??c lam bien t?p vien d??i th?i Qu?c xa: ph?i co qu?c t?ch đ?c, thu?c ch?ng t?c Aryan va khong k?t hon v?i ng??i Do Thai. đi?u 14 c?a Lu?t Bao chi quy đ?nh bien t?p ph?i "lo?i ra kh?i bao chi b?t k? bai vi?t nao... co xu h??ng lam suy y?u s?c m?nh c?a đ?c Qu?c xa, y chi n?i t?i ho?c ben ngoai c?a dan t?c đ?c, n?n qu?c phong c?a đ?c... ho?c xuc ph?m danh d? va ph?m gia c?a n??c đ?c." đ?y la nh?ng vi ph?m ma n?u Lu?t đ??c ap d?ng tr??c 1933 s? tr?n ap t?t c? bien t?p vien c?a Qu?c xa. Bay gi? Lu?t d?n đ?n vi?c lo?i b? nh?ng t? bao va ng??i lam bao khong ph?i la Qu?c xa. Vai t? bao con t?n t?i la nh? V?n phong Bao chi đ?c can thi?p vi mu?n duy tri nh?ng t? bao danh ti?ng qu?c t? nay h?u t?o ?n t??ng cho th? gi?i ben ngoai.
Khi m?i t? bao ? đ?c đa đ??c ch? d?n ph?i đ?ng gi, vi?t b?n tin va xa lu?n nh? th? nao, đi?u khong kh?i la co s? tuan ph?c tai h?i lan tran kh?p bao chi c? n??c. Ngay c? m?t dan t?c v?n đa đ??c đi?u hanh ch?t ch? va ch?u ph?c tung ch? đ? c?ng c?m th?y chan ngan v?i nh?t bao. S? phat hanh bao gi?m nhanh chong. Trong 4 n?m đ?u c?a ch? đ? Qu?c xa, s? t?a bao gi?m t? 3.607 xu?ng con 2.671.
Ng??i n??c ngoai ? Berlin c?ng nh?n ra cach th?c ma bao chi, d??i quy?n ch? đ?o chuyen nghi?p c?a Gobbels, đang l?a d?i ng??i dan đ?c c? tin. Trong sau n?m, t? khi Qu?c xa "đi?u ph?i" cac t? nh?t bao, co ngh?a la d?p t?t t? do bao chi, ng??i dan đa b? c?t đ?t kh?i s? th?t c?a nh?ng gi di?n ra tren th? gi?i.
Co luc vao n?m 1934, Gobbels keu g?i cac bien t?p vien hay khum num khong nen vi?t bai qua đ?n đi?u. M?t bien t?p vien l?i qua n?ng n? v?i ch? th? nay, vi?t bai ch? trich B? Tuyen truy?n qua nghiem kh?c khi?n cho bao chi tr? nen chan ng?t. T? tu?n bao c?a ong nay l?p t?c b? đinh b?n ba thang va chinh ong b? Gobbels đ?a vao tr?i t?p trung.
Nganh truy?n thanh va phim ?nh c?ng b? nhanh chong u?n n?n đ? ph?c v? cho m?c đich truyen truy?n c?a Nha n??c Qu?c xa. Gobbels th??ng len ti?ng tren đai truy?n thanh (truy?n hinh ch?a xu?t hi?n luc nay). Qua C?c Truy?n thanh trong B? Tuyen truy?n, ong ki?m soat hoan toan va leo lai cac ch??ng trinh truy?n thanh cho m?c đich c?a minh. Cong vi?c cang them d? dang vi ? đ?c, gi?ng nh? nh?ng qu?c gia chau Au khac, Nha n??c n?m đ?c quy?n l?nh v?c truy?n thanh.
Nganh phim ?nh v?n con n?m trong tay cong ty t? nhan, nh?ng B? Tuyen truy?n va Phong Phim ?nh ki?m soat m?i ho?t đ?ng trong nganh, v?i ch?c n?ng ? theo ngon t? c?a m?t bai xa lu?n chinh th?c ? "nh?m đ?a nganh phim ?nh thoat ra kh?i ph?m tru c?a nh?ng t? t??ng kinh t? t? do..."
Trong c? hai tr??ng h?p, h?u qu? đ?i v?i ng??i đ?c la mang đ?n nh?ng ch??ng trinh truy?n thanh va phim ?nh ng? ng?n va chan pheo, c?ng gi?ng nh? bao chi xu?t b?n đ?nh k?. Ngay c? m?t dan t?c v?n quen ch?u o ep c?ng t? y ph?n khang. Ng??i ham m? lanh xa nh?ng phim c?a Qu?c xa va chen chuc đ?n xem m?t s? it phim n??c ngoai (ph?n l?n la phim Hollywood h?ng nhi) ma Goring cho phep chi?u trong n??c. Co luc gi?a th?p k? 1930, B? tr??ng N?i v? Wilhelm Frick ra m?t l?i c?nh cao nghiem kh?c v? "thai đ? ph?n tr?c c?a khan gi? phim ?nh."
T??ng t?, cac ch??ng trinh truy?n thanh b? che bai th?m t?, đ?n n?i ch? t?ch Phong Truy?n thanh Horst Dressler-Andress tuyen b? l?i ta than nh? th? la "xuc ph?m đ?n n?n v?n hoa đ?c" va s? khong đ??c dung th?. Trong nh?ng ngay nay ? th?p k? 1930s, thinh gi? đ?c co th? b?t nghe m?t s? đai n??c ngoai ma khong s? r?i ro đ?n tinh m?ng nh? trong Th? chi?n II sau nay. Co l? nhi?u ng??i đ?c lam th?, tuy tac gi? co c?m t??ng TS. Gobbels đa đung khi cho r?ng truy?n thanh la cong c? tuyen truy?n h?u hi?u nh?t.
Ng??i ta d? ch?u ?nh h??ng b?i nganh bao chi va truy?n thanh b? ki?m duy?t trong m?t n??c chuyen ch?. đi?u đang ng?c nhien la ch? đ? tuyen truy?n dai d?ng g?m nh?ng đi?u b?a đ?t va bop meo s? th?t cu?i cung gay ?n t??ng tren tam t? con ng??i va th??ng khi?n h? d? l?m l?c. S?ng nhi?u n?m d??i ch? đ? tuyen truy?n lien t?c co tinh toan thi kho ma thoat kh?i t?m ?nh h??ng. Trong nha rieng ho?c v?n phong ng??i đ?c, đoi luc trong bu?i chuy?n tro c?i m? v?i m?t ng??i m?i g?p ? nha hang, qu?y bia, quan cafe, ng??i n??c ngoai th??ng nghe nh?ng l?i kh?ng đ?nh l? lung t? ng??i co v? nh? thong minh va co h?c th?c. Hi?n nhien la h? l?p l?i nh? con v?t nh?ng đi?u vo ly ma h? đa nghe qua đai truy?n thanh ho?c đ?c qua bao chi. đoi luc ng??i n??c ngoai co th? th? noi ra s? th?t, nh?ng đ??c đap l?i v?i cai nhin kinh ng?c, v?i s? im l?ng, nh? th? ta đa ph?m thanh. T? đ?y, co th? nh?n ra ch? la vo ich n?u c? ti?p c?n v?i m?t t? t??ng đa b? b? cong, đa th?m nhu?n theo cach ma Hitler va Gobbels mu?n u?n n?n.
Vai v? vi?c tuyen truy?n n?i b?t khac
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
V? đanh đ?m tau hanh khach Athenia
. T?i ngay
3 thang 9
n?m
1939
, chi?c tau
Athenia
c?a Anh ch? 1.400 hanh khach b? đanh đ?m luc 9 gi?, cach Hebrides (tay Scotland) kho?ng 320 kilomet v? phia tay. Co 112 hanh khach t? vong, trong s? ?y co 28 ng??i mang qu?c t?ch M?. B? Tuyen truy?n đ?c ki?m tra v?i B? T? l?nh H?i quan đ?c, đ??c bao khong co tau ng?m đ?c trong vung, va l?p t?c ph? nh?n trach nhi?m c?a đ?c. Ngay
22 thang 10
, đich than Gobbels phat bi?u tren song truy?n thanh ma k?t an Churchill đa đanh đ?m chi?c
Athenia
, va ngay hom sau bao chi đ?c ph? h?a theo.
đo đ?c
Karl Donitz
, luc nay la t? l?nh l?c l??ng tau ng?m, nhi?u n?m sau ti?t l? s? th?t:
Toi g?p Th??ng uy H?m tr??ng Lemp, khi chi?c tau tr? v? c?n c?, va anh ?y yeu c?u noi chuy?n rieng v?i toi. Toi nh?n th?y ngay la anh ta t? v? r?t bu?n; anh noi ngay v?i toi r?ng anh ngh? anh co trach nhi?m trong vi?c đanh đ?m tau
Athenia
. Tuan theo ch? th? c?a toi luc tr??c, anh đa đ? y theo doi th??ng thuy?n đ??c v? trang thanh tau tu?n d??ng, va đa ra l?nh b?n ng? loi đanh đ?m m?t chi?c tau ma sau đ?y qua đai truy?n thanh anh m?i bi?t la chi?c
Athenia
, ch? vi anh đa nh?n l?m la m?t tau tu?n d??ng.
đ?c b?n chim chi?c Royal Oak
. Ngay
14 thang 10
n?m
1939
, tau ng?m
U-17
c?a đ?c xam nh?p h? th?ng phong v? c?a c?n c? h?i quan Anh Scapa Flow va b?n chim tau thi?t giap
Royal Oak
Anh đang th? neo, khi?n cho 786 s? quan va th?y th? t? vong. đ?y la m?t th?ng l?i đang k? ma TS. Gobbels khai thac t?n l?c trong chi?n d?ch tuyen truy?n c?a đ?c, va nang cao v? th? c?a h?i quan trong đ?u oc c?a Hitler.
Chi?m Phao đai Eben Emael
. Thang 5 n?m 1940, khi đanh qua Tay Au, đ?c đ?t chi?n cong hi?n hach khi chi?m đ??c Phao đai Eben Emael ki?m soat đi?m h?p l?u c?a
Song Meuse
va Kenh Albert. Phao đai hi?n đ?i nay n?m ? v? tri co t?m quan tr?ng chi?n l??c, đ??c xem la co c?u truc kien c? nh?t chau Au, kien c? h?n b?t k? cong s? nao ma Phap xay ?
Phong tuy?n Maginot
ho?c đ?c xay ? B?c t??ng Tay. Phao đai g?m m?ng l??i giao thong hao sau b?ng be-tong c?t thep, nh?ng ? sung đ??c b?o v? b?ng l?p thep day do 1.200 quan đi?u hanh, đ??c cho la co th? ch?ng tr? vo th?i h?n nh?ng cu?c oanh kich c?a may bay va đ?i phao. Nh?ng trong vong 30 ti?ng đ?ng h? phao đai nay l?i r?i vao tay 80 binh s? đ?c d??i quy?n ch? huy c?a m?t trung s?. (Trung uy ch? huy b? s? c? khi?n ong đ?n mu?n.) Quan đ?c bay đ?n b?ng 9 may bay l??n đap tren noc phao đai, va ch? ch?u thi?t h?i nh?: 6 thi?t m?ng va 19 b? th??ng. TS. Gobbels phat tan tin đ?n la đ?c co "v? khi m?i." T? chi?n d?ch tuyen truy?n nay, chi?n th?ng Eben Emael c?a đ?c tr? thanh m?t huy?n tho?i.
X? ly nhom am m?u am sat Hitler
. Sau
v? am sat h?t Hitler
ngay
20 thang 7
n?m
1944
, phien x? đ?u tien c?a Toa an Nhan dan di?n ra ? Berlin vao cac ngay
7
-
8 thang 8
. Gobbels đa ra l?nh quay phim t?ng phut c?a phien toa đ? mang ra chi?u cho binh s? va dan chung xem đ? lam g??ng. Vi th?, nhi?u cach th?c đa đ??c th?c hi?n đ? lam cho cac ph?m nhan trong loi thoi l?ch th?ch. H? ?n m?c qu?n ao khong ra ki?u gi c?, khong đ??c c?o rau, khong co c? ao, khong co ca-v?t, khong th?t l?ng khi?n cho qu?n trong l?ng th?ng. đ?c bi?t, v? Th?ng ch? Witzleben m?t th?i kieu hanh gi? gi?ng nh? m?t ong c? xac x?, mom mem.
đ?n khi thi hanh an t? hinh, t?ng ng??i b? l?t tr?n cho đ?n eo, m?t thong l?ng b?ng s?i day d??ng c?m đ??c trong vao c? h? va phia tren bu?c vao cai moc treo th?t. May quay phim v?n ch?y re re trong khi t? t?i đong đ?a va ng?t th?, chi?c qu?n khong co day l?ng cu?i cung t?t xu?ng, khi?n cho h? tr?n tru?ng trong khi ch?t m?t cach đau đ?n. Theo ch? th?, cung đem ?y cu?n phim đ??c trang r?i đ??c chuy?n đ?n cho Hitler xem cung nh?ng ?nh ch?p trong phien toa. Co ng??i noi Gobbels c? gi? khong b? ng?t x?u b?ng cach l?y hai ban tay che đoi m?t.
Cu?n phim quay phien toa đ??c quan đ?ng minh tim th?y va mang ra chi?u t?i
Toa an Nurnberg
. Nh?ng khong th? tim th?y cu?n phim quay vi?c thi hanh an; co l? Hitler đa ra l?nh tieu h?y vi s? r?i vao tay k? thu. Gobbels cho rap n?i cu?n phim va mang ra chi?u cho binh s? xem. Nh?ng h? t? ch?i xem. T?i Tr??ng Vo b? Lichterfelde, h? b??c ra ngoai ngay khi kh?i chi?u cu?n phim. Ch?ng bao lau, cu?n phim khong con đ??c l?u hanh n?a.
Gobbels đa đ? ngh? b?n ngay tu binh phi cong đ?ng minh đ? tr? đ?a vi?c nem bom xu?ng cac thanh ph? c?a đ?c.
Phao đai Qu?c gia
. Thang 4/1945, quan M? ch? con cach Berlin 100 kilomet. Th? t??ng Anh
Winston Churchill
va gi?i lanh đ?o quan s? Anh cong kich t??ng
Dwight Eisenhower
m?t cach cay đ?ng vi đa khong ti?n đ?n Berlin tr??c quan Nga ? la vi?c d? dang. Nh?ng Eisenhower va b? tham m?u c?a ong b? am ?nh v?i y ngh? la ph?i g?p rut ti?n len mi?n đong-nam sau khi b?t tay v?i quan Nga h?u chi?m đ??c cai g?i la Phao đai Qu?c gia. đay la n?i đ??c cho la Hitler đang t?p h?p nh?ng l?c l??ng con l?i đ? c? ch?ng c? trong vung
nui Alps
h?u nh? khong th? b? đanh xuyen th?ng.
"Phao đai Qu?c gia" ch? la m?t huy?n tho?i. No ch? hi?n h?u trong tro tuyen truy?n c?a Gobbels va trong đ?u oc c?n tr?ng c?a t?ng hanh dinh c?a Eisenhower đa qua c? tin. T? đ?u thang 3 n?m 1945, quan bao đ?ng minh đa đanh đ?ng Eisenhower r?ng Qu?c xa đang d? tru xay d?ng m?t phao đai kien c? vung r?ng nui va chinh Hitler s? ch? huy cu?c phong th? ? đay t? bi?t th? ngh? d??ng ? Berchtesgaden. Bao cao cho bi?t nh?ng vach nui l?m h?m ph? đ?y b?ng "tren th?c t? la khong th? đanh th?ng đ??c." Bao cao ti?p:
? đay, đ??c che ch?n b?i thien nhien va b?i nh?ng v? khi bi m?t h?u hi?u nh?t ch?a đ??c phat minh, cac th? l?c t? tr??c đ?n gi? đi?u hanh n??c đ?c s? tai t? ch?c đ? v?c d?y n??c nay; ? đay h? s? ch? t?o v? khi trong nh?ng nha may ch?ng bom, l?u tr? th?c ph?m va thi?t b? trong nh?ng hang nui r?ng rai n?m d??i đ?t, va tuy?n ch?n đ?c bi?t m?t đoan quan g?m nh?ng ng??i tr? đ??c đ??c hu?n luy?n v? chi?n tranh du kich, r?i v? trang va ch? đ?o c? quan đ?i n?m vung đ? gi?i phong đ?c kh?i cac l?c l??ng đang chi?m đong.
đay trong co v? nh? nh?ng tac gi? bi ?n ng??i Anh va M? đa xam nh?p quan bao c?a Eisenhower đ? gieo r?c huy?n tho?i. Du sao đi n?a, t?ng hanh dinh c?a Eisenhower xem vi?c nay la nghiem tr?ng. T??ng tham m?u tr??ng Bedell Smith d??i quy?n Eisenhower thi ng?m ngh? đ?n kh? n?ng khi?p đ?m "c?a m?t chi?n d?ch keo dai trong vung r?ng nui Alps" khi?n gay t?n th?t n?ng cho binh s? M? va keo tai vo t?n cu?c chi?n.
đay c?ng la l?n cu?i cung TS. Gobbels đ?y sang ki?n đa thanh cong trong vi?c gay ?nh h??ng đ?n ti?n trinh chi?n l??c b?ng man thao cay tuyen truy?n. Vi l?, tuy Adolf Hitler luc đ?u co ngh? đ?n rut vao vung r?ng nui Ao-Bayern ? g?n sinh quan va la n?i ong co ngoi bi?t th? ? vung Obersalzberg ? đ? c? ch?ng c?, ong v?n l??ng l? r?i cu?i cung đa qua mu?n.
Sau khi quan M? b?t tay v?i quan Nga ben b?
song Elbe
, cach
Berlin
kho?ng 40 kilomet v? phia nam ngay
25 thang 4
, lanh th? đ?c b? c?t ra lam hai m?nh b?c va nam.
Adolf Hitler
b? co l?p ? Berlin. Nh?ng ong va vai th? h? cu?ng tin nh?t, tren t?t c? la Gobbels, v?n con tin vao ni?m hy v?ng r?ng s? đ??c c?u nguy vao phut chot b?ng m?t phep l?.
M?t bu?i t?i đ?p tr?i trong thang 4, Gobbels đ?c cho Hitler nghe m?t trong nh?ng quy?n sach ma Hitler thich nh?t:
L?ch s?
Friedrich đ?i đ?
c?a nha v?n
Thomas Carlyle
ng??i
Scotland
. Ch??ng ong đang đ?c trinh bay nh?ng ngay đen t?i nh?t trong cu?c
Chi?n tranh B?y N?m
tan kh?c, khi nha
vua
lam vao đ??ng cung va b?o cac quan đ?i th?n r?ng đ?n ngay
15 thang 2
n?u tinh hinh khong sang s?a thi ong s? t? b? va u?ng thu?c đ?c. Giai đo?n l?ch s? nay kha t??ng đ?ng v?i hi?n t?i, va h?n Gobbels đ?c len v?i c? gi?ng đi?u k?ch tinh:
"H?i đ?c Vua qu? c?m! Hay ch? đ?i trong it lau, r?i nh?ng ngay th?ng kh? s? qua đi. M?t tr?i may m?n c?a Ng??i đa ? tren t?ng may va ch?ng bao lau s? soi r?i đ?n Ng??i." Ngay
12 thang 2
,
N? hoang Nga
qua đ?i,
Phep l? c?a V??ng tri?u Brandenburg
đa đ?n.
Gobbels cho bi?t đoi m?t c?a Hitler đ?m l?.
V?i s? khich l? nh? th? h? xin hai la s?
chiem tinh
, đ??c l?u tr? trong v?n phong "nghien c?u" đa d?ng c?a
Himmler
. M?t la s? la c?a Hitler l?p nen ngay
30 thang 1
n?m
1933
, ngay ong len c?m quy?n; la kia la c?a n?n
C?ng hoa Weimar
, do m?t chiem tinh gia ?n danh l?p ngay
9 thang 11
n?m
1918
, ngay sang l?p n?n C?ng hoa.
M?t s? ki?n k? di?u đa t? ro, c? hai la s? tien đoan chi?n tranh bung n? n?m 1939, nh?ng chi?n th?ng cho đ?n n?m 1941, r?i m?t lo?t nh?ng th?t b?i v?i đon n?ng nh?t trong nh?ng thang đ?u n?m 1945, đ?c bi?t trong hai tu?n đ?u thang 4. Trong hai tu?n cu?i thang 4, ta co thanh cong t?m th?i. R?i s? đ?n th?i k? đinh tr? cho đ?n thang 8, va hoa binh trong thang nay. Trong ba n?m k? n??c đ?c s? g?p nguy kho, nh?ng b?t đ?u t? n?m 1948 s? tr?i d?y.
Tinh th?n đ??c c?ng c? b?i Carlyle va s? tien đoan k? di?u c?a nh?ng vi sao, ngay
6 thang 4
Gobbels ban b? l?i hi?u tri?u binh s? đang rut lui:
Lanh t? đa tuyen b? r?ng ngay c? trong n?m nay, v?n may s? đ?n... T? ch?t th?c s? c?a thien tai la tinh th?n t?nh tao va nh?n th?c ch?c ch?n v? s? thay đ?i đang đ?n. Lanh t? bi?t th?i kh?c chinh xac thay đ?i s? đ?n. đ?nh m?nh đa phai ong đ?n v?i chung ta h?u trong giai đo?n kh?n kh? ben ngoai va ben trong nay, chung ta s? ch?ng giam cho phep l?...
Ch? m?t tu?n sau, vao đem
12 thang 4
, Gobbels tin r?ng "th?i kh?c chinh xac" đa đ?n. đ?y la ngay co them tin x?u. Quan M? đa xu?t hi?n tren
xa l? Dessau-Berlin
, đ?c đa v?i va ra l?nh pha h?y hai nha may lam thu?c sung con l?i n?m g?n đ??ng ti?n quan. T? luc nay tr? đi, binh s? đ?c khong đ??c ti?p t? them đ?n d??c n?a. đ?n đem
12 thang 4
, trung tam Berlin b?c chay do may bay Anh khong kich. Nh?ng gi con l?i c?a Ph? Th? t??ng va
Khach s?n Adlon
đ?u bung chay. M?t th? ky đ?a tin kh?n đ?n Gobbels:
Roosevelt
đa ch?t!
G??ng m?t Gobbels r?ng r? h?n len. Ong keu: "Mang ra r??u sam-banh ngon nh?t. Va g?i đi?n cho Lanh t?!"
Hitler đang ? trong m?t bong-ke sau ch? cho cu?c khong kich k?t thuc. Ong nh?c đi?n tho?i.
Gobbels noi: "Lanh t?, toi xin ch?c m?ng ong! Roosevelt đa ch?t! La s? chiem tinh tien đoan trong hai tu?n cu?i thang 4 s? co đi?m ngo?t cho chung ta. Hom nay la Th? Sau, ngay
13 thang 4
. đay la đi?m ngo?t!"
Khong co tai li?u ghi chep ph?n ?ng c?a Hitler, nh?ng co th? t??ng t??ng ong c?m th?y ph?n kh?i qua Carlyle va chiem tinh h?c. Rieng Gobbels va
Krosigk
thi s??ng th?a.
Nh?ng tinh hinh ngay cang t?i t?, quan đ?ch ngay cang ti?n g?n đ?n Berlin. Ngay
22 thang 4
n?m
1945
, Hitler cho g?i Gobbels đ?n, m?i ong nay, ba v? cung sau đ?a con vao ng? trong bong-ke c?a Lanh t? vi ngoi nha c?a h? đa b? bom pha h? h?i n?ng. Ong bi?t r?ng it nh?t ng??i thu?c h? cu?ng tin va trung thanh nay, cung v?i gia đinh, s? ? ben ong cho đ?n cung.
Gi?a 1 va 3 gi? sang
29 thang 4
, Hitler c? hanh hon l? chinh th?c v?i
Eva Braun
. Gobbels va
Bormann
ky lam ng??i ch?ng.
Sau nghi l? ng?n g?n la b?a đi?m tam ?n m?ng hon l? trong phong rieng c?a Hitler. R??u sam-banh đ??c khui ra, va ngay c? ba Manzialy, ng??i n?u cac mon ?n chay cho Hitler, c?ng đ??c m?i d?, cung v?i cac th? ky, t??ng l?nh, Tham m?u tr??ng L?c quan
Krebs
va
Burgdorf
, Bormann, cung hai v? ch?ng Gobbels. H? noi chuy?n v? nh?ng ngay t??i đ?p xa x?a va nh?ng đ?ng chi trong đ?ng vao th?i con g?n bo v?i nhau. Hitler noi m?t cach triu m?n v? c? h?i ong lam phu r? trong hon l? c?a Gobbels. Bu?i ti?c m?ng hon l? chim vao khong khi ?m đ?m; vai ng??i khach c? gi?u nh?ng gi?t n??c m?t.
Trong b?n "Tuyen cao Chinh tr?", Hitler tr?c xu?t nh?ng k? ph?n b?i va ch? th? cho
Donitz
cach b? nhi?m ng??i trong chinh ph? m?i. H? la "nh?ng ng??i co danh gia v?n s? hoan t?t nhi?m v? ti?p t?c cu?c chi?n b?ng m?i cach." Gobbels s? la Th? t??ng. Luc 4 gi? sang ngay Ch? Nh?t,
29 thang 4
n?m
1945
. Hitler tri?u vao Gobbels, Bormann, cac T??ng Krebs va Burgdorf đ? ch?ng ki?n khi ong ky vao "Tuyen cao Chinh tr?" va h? đ?u ky ten lam ch?ng.
TS. Gobbels khong mu?n s?ng ? n??c đ?c sau khi v? Lanh t? ma ong ton th? đa ra đi. Ong đa g?n k?t đ?nh m?nh c?a minh v?i Hitler, ng??i duy nh?t đa đ?a ong len đai danh v?ng. Ong đa la nha tien tri va chuyen gia tuyen truy?n cho phong trao Qu?c xa. Chinh ong, sau Hitler, la ng??i đa s?n sinh nh?ng huy?n tho?i. đ? l?u truy?n nh?ng huy?n tho?i nay, khong nh?ng Lanh t? ma c? ng??i tr? ly than c?n nh?t ? ng??i duy nh?t trong s? nh?ng chi?n h?u c? đa khong ph?n b?i ong ? ph?i hy sinh qua cai ch?t. Ong c?ng ph?i neu m?t g??ng sang v?n s? đ??c nh? mai qua cac th? h? va m?t ngay nao đ?y s? giup kh?i l?i ng?n l?a c?a ch? ngh?a Qu?c xa.
Co l? đ?y la nh?ng y ngh? c?a Gobbels khi tr? v? c?n phong nh? c?a ong trong bong-ke đ? vi?t l?i l?i v?nh bi?t cho cac th? h? hi?n t?i va t??ng lai. Ong đ?t tieu đ? la "Ph? l?c cho Tuyen cao Chinh tr? c?a Lanh t?."
Lanh t? đa ra l?nh cho toi r?i Berlin... va tham gia v?i t? cach m?t thanh vien hang đ?u trong chinh ph? do ong ch? đ?nh.
L?n đ?u tien trong đ?i, toi ph?i t? ch?i tuan hanh l?nh c?a Lanh t?. V? toi va cac con toi đ?u t? ch?i cung v?i toi. Ngoai s? ki?n la nh?ng c?m ngh? v? nhan tinh va long trung thanh c?a rieng toi khong cho phep toi b? r?i Lanh t? trong gi? kh?c kho kh?n nay, n?u khong lam th? cho đ?n cu?i đ?i toi s? hi?n than la k? ph?n b?i đang h? th?n va la ten vo l?i th?p hen, s? m?t c? long t? tr?ng c?ng nh? s? tr?ng v?ng c?a đ?ng bao toi...
Trong c?n ac m?ng c?a nh?ng hanh đ?ng b?i ph?n vay quanh Lanh t? trong nh?ng ngay kh?ng ho?ng nh?t c?a cu?c chi?n, ph?i co ng??i nao đ?y ? k? ben ong cho đ?n phut cu?i ma khong đoi h?i gi...
Toi tin qua cach nay toi đang ph?c v? t?t nh?t cho t??ng lai c?a dan t?c đ?c. Trong hoan c?nh kho kh?n s?p đ?n, neu g??ng t?t la đi?u quan tr?ng h?n con ng??i...
Vi ly do ?y, cung v?i v? toi, va thay m?t cho cac con toi v?n con qua nh? khong th? t? phat bi?u va n?u đ? l?n khon h?n s? hoan toan đ?ng y v?i quy?t đ?nh nay, toi xin bay t? y mu?n khong gi lay chuy?n đ??c la s? khong r?i kh?i th? đo c?a đ? ch? ngay c? n?u th? đo th?t th?, ma ? l?i ben Lanh t?, đ? k?t li?u cu?c s?ng ma đ?i v?i ca nhan toi khong con gia tr? gi n?a n?u toi khong th? dung cu?c s?ng nay đ? ph?c v? Lanh t? va ? ben ong.
Gobbels vi?t xong vao luc 5 gi? r??i sang ngay
29 thang 4
.
Luc 2 gi? r??i x? chi?u ngay
30 thang 4
, Hitler cung Eva Braun noi l?i v?nh bi?t v?i nh?ng ng??i ph? ta than c?n nh?t: Gobbels, hai t??ng Krebs va Burgdorf, cac th? ky, va ng??i n?u b?p Manzialy. Ba v? Gobbels khong xu?t hi?n. Gi?ng nh? Eva Braun, ng??i ph? n? c??ng ngh? va xinh đ?p v?i mai toc b?ch kim nay c?m th?y tho?i mai đ??c ch?t cung ng??i ch?ng. Nh?ng ba c?m th?y kh? s? v?i vi?c gi?t sau đ?a con ? nh?ng ngay nay đang vui v? no đua trong bong-ke ma khong h? bi?t gi c?. Hai ho?c 3 đem tr??c, ba đa noi v?i n? phi cong Reitsch:
Co Hanna than yeu, khi phut cu?i đa đ?n co ph?i giup toi n?u toi tr? nen y?u long vi m?y đ?a tr?... Chung no thu?c v? đ? ch? th? Ba va thu?c v? Lanh t?, va n?u c? hai đ?u khong con n?a thi khong con co ch? cho chung no. Toi s? nh?t la toi qua y?u đu?i vao th?i kh?c cu?i.
Bay gi?, ? trong gian phong rieng nh? h?p, ba đang c? g?ng v??t qua n?i s? hai cung c?c nh?t. Cac con c?a ba va tu?i c?a chung la: Hela 12, Hilda 11, Helmut 9, Holde 7, Hedda 5, va Heide 3.
? hanh lang ben ngoai, Gobbels, Bormann cung vai ng??i khac ch? đ?i trong khi Hitler cung Eva Braun ? trong phong rieng c?a h? l?p t? k?t li?u cu?c đ?i.
Hai thi th? đ??c mang ra ngoai khu v??n, trong khi đ?i bac ng?ng b?n, đ??c đ? xu?ng m?t h? đ?n r?i đ?t b?ng x?ng. Nhom ng??i, do Gobbels va Bormann d?n đ?u, rut vao đ?ng trong h?m tranh bom n?i c?a thoat hi?m. Khi ng?n l?a bung len, h? đ?ng nghiem, đ?a canh tay ph?i len chao theo ki?u Qu?c xa. Nghi th?c di?n ra ng?n g?n, vi đ?n phao c?a H?ng quan l?i b?t đ?u r?i xu?ng khu v??n. Nhom ng??i con s?ng đi vao ben trong bong-ke, đ? l?i ng?n l?a lam n?t cong vi?c xoa đi m?i d?u v?t c?a Adolf Hitler va v? c?a ong.
Luc 3:15 gi? chi?u, Gobbels ong g?i b?c đi?n c?a rieng minh cho Donitz ? la thong tin vo tuy?n cu?i cung phat đi t? bong-ke.
Th?y s? đo đ?c Donitz
T?I M?T
Lanh t? qua đ?i hom nay luc 15 gi? 30. Di chuc đ? ngay
29 thang 4
c? ong lam T?ng th?ng đ? ch?... [K? ti?p la ten nh?ng ng??i ch? ch?t đ??c b? nhi?m vao n?i cac.]
Theo l?nh c?a Lanh t?, Di chuc đa đ??c g?i đ?n ong t? Berlin... Bormann co y đ?nh đi đ?n ong hom nay va thong bao cho ong ro tinh hinh. Th?i gian va cach th?c loan tin cho bao chi va binh s? la tuy n?i ong. Xin cho bi?t đa nh?n đ??c.
Gobbels
Gobbels ngh? khong c?n thi?t bao cho ng??i Lanh t? m?i v? y đ?nh c?a rieng ong. đ?u bu?i t?i 1/5, ong th?c hi?n y đ?nh. Sau đ?a tr? đ??c chich thu?c đ?c. R?i Gobbels g?i tuy vien c?a ong, đ?i uy
SS
Guenther Schwaegermann
, va ch? th? anh nay đi tim m?t it x?ng.
Gobbels noi: "Schwaegermann, đay la s? b?t trung t?i t? nh?t. Cac t??ng l?nh đa ph?n b?i Lanh t?. T?t c? đa m?t. Toi s? ch?t, cung v?i v? toi va gia đinh."
Ngay v?i tuy vien c?a minh, Gobbels v?n khong cho bi?t la ong v?a cho ng??i sat h?i cac con c?a minh: "Anh s? đ?t xac c?a chung toi. Anh co th? lam đ??c ch??"
Schwaegermann tr? l?i minh lam đ??c, r?i phai hai h? ly đi tim x?ng. It phut sau, kho?ng 8:30 gi?, khi ben ngoai b?t đ?u s?m t?i, TS. Gobbels va ba v? đi qua bong-ke, chao gia bi?t ng??i nao h? g?p trong hanh lang, đi len cac b?c c?u thang đ? ra khu v??n. N?i đay, theo yeu c?u c?a h?, ng??i h? ly SS b?n hai phat sung vao phia sau đ?u. H? đ? 4 can x?ng len hai thi th? r?i cham l?a, nh?ng vi?c h?a thieu khong tr?n v?n. Nh?ng ng??i con s?ng sot trong bong-ke nong long mu?n ch?y thoat ra ngoai va khong đ? m?t th?i gi? ma lo h?a thieu nh?ng ng??i đa ch?t.
Ngay hom sau, quan đ?i Lien Xo tim th?y thi th? chay thanh than c?a hai v? ch?ng va l?p t?c nh?n d?ng đ??c h?.
Ulrich Matthes
đong vai trong b? phim
đ?c
Downfall
n?m 2004.
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Joseph Goebbels
.
|
- ^
Gymnasium la m?t lo?i tr??ng h?c v?i đ?c đi?m r?t chu tr?ng vi?c h?c va cung c?p ch??ng trinh
giao d?c trung h?c
tien ti?n, t?i m?t s? n??c chau Au va
CIS
. Theo cach hi?u ngay nay, Gymnasium th??ng đ??c đ? c?p đ?n nh? nh?ng tr??ng trung h?c t?p trung vao vi?c chu?n b? cho h?c sinh h??ng t?i b?c đ?i h?c. đ?i v?i h? th?ng giao d?c c?a đ?c, Gymnasium la m?t trong ba lo?i tr??ng trung h?c va no la lo?i tien ti?n nh?t, hai lo?i kia la Realschule va Hauptschule.
- ^
Abitur la (nh?ng) k? thi cu?i cung c?a h?c sinh trung h?c. T?i đ?c, no co ch?c n?ng v?a nh? m?t k? thi t?t nghi?p, v?a nh? m?t k? thi đ?i h?c.
- ^
Trong s? gi?y v? c?a Goebbels đ??c đ?a ra ban đ?u gia n?m 2012 co h?n 100 b?c th? tinh gi?a ong va Stalherm.
The Telegraph
2012
.
- Beevor, Antony
(2002).
Berlin: The Downfall 1945
. London: Viking-Penguin Books.
ISBN
978-0-670-03041-5
.
- Dollinger, Hans (1967) [1965].
The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan
. New York: Bonanza.
ISBN
978-0-517-01313-7
.
- Evans, Richard J.
(2003).
The Coming of the Third Reich
. Penguin Group.
ISBN
978-0-14-303469-8
.
- Evans, Richard J. (2005).
The Third Reich in Power
. New York: Penguin.
ISBN
978-0-14-303790-3
.
- Evans, Richard J. (2008).
The Third Reich At War
. New York: Penguin Group.
ISBN
978-0-14-311671-4
.
- Goebbels, Joseph (thang 9 n?m 1935).
“Jews will destroy culture”
. Nazi Party Congress at Nuremberg.
- Hale, Oron J. (1973).
The Captive Press in the Third Reich
. Princeton, NJ: Princeton University Press.
ASIN
B0011UXVDG
.
ISBN
0-691-00770-5
.
- “Hitler's Last Days”
.
mi5.gov.uk
. MI5 Security Service
. Truy c?p ngay 6 thang 6 n?m 2015
.
- Hull, David Stewart (1969).
Film in the Third Reich: A Study of the German Cinema, 1933?1945
. Berkeley: University of California Press.
- Joachimsthaler, Anton (1999) [1995].
The Last Days of Hitler: The Legends, the Evidence, the Truth
. Trans. Helmut Bogler. London: Brockhampton Press.
ISBN
978-1-86019-902-8
.
- Kershaw, Ian
(2008).
Hitler: A Biography
. New York: W. W. Norton & Company.
ISBN
978-0-393-06757-6
.
- Longerich, Peter
(2010).
Holocaust: The Nazi Persecution and Murder of the Jews
. Oxford; New York: Oxford University Press.
ISBN
978-0-19-280436-5
.
- Longerich, Peter (2015).
Goebbels: A Biography
. New York: Random House.
ISBN
978-1400067510
.
- Manvell, Roger
;
Fraenkel, Heinrich
(2010) [1960].
Doctor Goebbels: His Life and Death
. New York: Skyhorse.
ISBN
978-1-61608-029-7
.
- Rees, Laurence
(writer, director)
Kershaw, Ian
(writer, consultant) (2012).
The Dark Charisma of Adolf Hitler
(television documentary). UK:
BBC
. Truy c?p ngay 6 thang 9 n?m 2014
.
- Reuth, Ralf Georg
(1994).
Goebbels
. Harvest.
ISBN
978-0-15-600139-7
.
- Shirer, William L.
(1960).
The Rise and Fall of the Third Reich
. New York: Simon & Schuster.
ISBN
978-0-671-62420-0
.
- Siemens, Daniel (2013).
The Making of a Nazi Hero: The Murder and Myth of Horst Wessel
. I.B.Tauris.
ISBN
978-0-85773-313-9
.
- Snell, John L. (1959).
The Nazi Revolution: Germany's Guilt Or Germany's Fate?
. Boston: Heath & Co.
OCLC
504833477
.
- Staff (ngay 28 thang 3 n?m 1938).
“Hitler Takes Austria: Goebbels and Reichsautobahn”
.
LIFE Magazine
.
4
(3): 20
. Truy c?p ngay 28 thang 2 n?m 2016
.
- Staff (ngay 25 thang 9 n?m 2012).
“Joseph Goebbels love letters up for auction”
.
The Telegraph
. Associated Press.
B?n g?c
l?u tr? ngay 23 thang 9 n?m 2016
. Truy c?p ngay 29 thang 2 n?m 2016
.
- Thacker, Toby (2010) [2009].
Joseph Goebbels: Life and Death
. New York: Palgrave Macmillan.
ISBN
978-0-230-27866-0
.
- Vinogradov, V. K. (2005).
Hitler's Death: Russia's Last Great Secret from the Files of the KGB
. Chaucer Press.
ISBN
978-1-904449-13-3
.
- The rise and fall of the Third Reich ? A history of Nazi Germany
c?a William L. Shirer, Nha xu?t b?n Simon & Schuster, Inc. (1960).
- Michael I. Handel,
War, strategy, and intelligence
, Routledge, 1989.
ISBN 0-7146-3311-9
.
- Bramsted, Ernest (1965).
Goebbels and National Socialist Propaganda, 1925?1945
. Michigan State University Press.
- Gilbert, Martin
(2006).
Kristallnacht: Prelude to Destruction
. New York: HarperCollins.
ISBN
978-0-06-057083-5
.
- Heiber, Helmut (1972).
Goebbels
. New York: Hawthorn Books.
OCLC
383933
.
- Herf, Jeffrey
(2005). “The 'Jewish War': Goebbels and the Antisemitic Campaigns of the Nazi Propaganda Ministry”.
Holocaust and Genocide Studies
.
19
(1): 51?80.
- Miller, Michael D.; Schulz, Andreas (2012). Albrecht, Herbert; Huttmann, H. Wilhelm (bien t?p).
Gauleiter. 1. The Regional Leaders of the Nazi Party and their Deputies, 1925 ? 1945
. Bender.
ISBN
978-1-932970-21-0
.
- Moeller, Felix (2000).
The Film Minister: Goebbels and the Cinema in the Third Reich
. Axel Menges.
ISBN
978-3-932565-10-6
.
- Mollo, Andrew (1988). Ramsey, Winston (bien t?p). “The Berlin Fuhrerbunker: The Thirteenth Hole”.
After the Battle
. London: Battle of Britain International (61).
- Rentschler, Eric (1996).
The Ministry of Illusion: Nazi Cinema and Its Afterlife
. Cambridge: Harvard University Press.
ISBN
978-0-674-57640-7
.
|
|---|
| Lanh t?
| | |
|---|
| L?ch s?
| |
|---|
| C? quan
| |
|---|
| ?n ph?m
| |
|---|
Nhan v?t
n?i b?t
| |
|---|
Cac bai
lien quan
| |
|---|
|
|---|
|
Nh?ng vien ch?c thay quy?n co ten đ??c in nghieng
| |
|
1
Cho đ?n thang 5, 1941.
|
|
|---|
| Theo lanh th?
| |
|---|
Danh sach va
m?c th?i gian
| |
|---|
| Tai nguyen
| |
|---|
|
|
|
|
- Y?u t? ban đ?u
- H?u qu?
- T??ng nh?
|
|---|
Nh?ng y?u
t? ban đ?u
| |
|---|
| H?u qu?
| |
|---|
| T??ng ni?m
| |
|---|
|
|