Jigme Singye Wangchuck
(
ti?ng Dzongkha
:
??????????????????????????
; sinh ngay
11 thang 11
n?m
1955
) la
Druk Gyalpo
th? 4 c?a
V??ng qu?c Bhutan
t? n?m 1972 đ?n khi thoai v? vao n?m 2006 đ? nh??ng ngoi con trai c? c?a ong la
Jigme Khesar Namgyel
. Ong đ??c ghi nh?n v?i nhi?u c?i cach nh?m hi?n đ?i hoa đ?t n??c. Trong nhi?m k? c?a minh, nha vua đa ?ng h? vi?c s? d?ng ch? s?
T?ng h?nh phuc qu?c gia
(GNH) đ? đo l??ng s? h?nh phuc c?a ng??i dan thay cho ch? s?
T?ng s?n ph?m n?i đ?a
(GDP).
Nha vua, khi ?y con la v??ng t? Jigme Singye, đ??c sinh vao ngay 11 thang 11 n?m 1955 t?i
cung đi?n Dechencholing
, thanh ph?
Thimphu
,
Bhutan
.
[1]
Cha ong la vua
Jigme Dorji
, m? la thai h?u
Kesang Choden
.
[2]
Ngay sau khi ra đ?i, hai v? quan ch?c
?n đ?
va
Tich Kim
đa đ?n Bhutan đ? g?i l?i chuc m?ng đ?n nha vua va hoang h?u c?ng nh? đ? bay t? long kinh tr?ng c?a h? v?i v? v??ng t? tr?. N?m 4 tu?i, vao kho?ng n?m 1959, Thai t? Jigme Singye l?n đ?u tien nh?n đ??c nh?ng l?i chuc t?t đ?p va s? kinh tr?ng t? qu?n chung, t?ng ni va quan ch?c t?i cung đi?n
Tashichho Dzong
.
Nha vua đ??c giao d?c trong cung Dechencholing t? n?m 6 tu?i (1961), sau m?t th?i gian ong theo h?c t?i
tr??ng Thanh Giuse
(
en
)
, thanh ph?
Darjeeling
, ?n đ?. N?m 1964 ong h?c t?i
tr??ng nam sinh n?i tru Heatherdown
,
Anh Qu?c
va hoan thanh vao n?m 1969. Trong giai đo?n ti?p theo ong ti?p t?c đ??c giao d?c t?i cung đi?n Namselling tr??c khi nh?p h?c t?i H?c vi?n Ugyen Wangchuck (thanh l?p n?m 1970), thu?c Satsham Choten, thanh ph?
Paro
,
Bhutan
.
N?m 1971, vua
Jigme Dorji
đa b? nhi?m b? nhi?m ong - khi đo đ??ng la thai t? Bhutan - lam Ch? t?ch ?y ban K? ho?ch Qu?c gia, ch?u trach nhi?m l?p va t? ch?c th?c hi?n k? ho?ch phat tri?n n?m n?m.
[3]
Ngay 16 thang 6 n?m 1972, ong đ??c phong t??c
T?ng đ?c Trongsa
, tr? thanh T?ng đ?c Trongsa th? 15 c?a Bhutan. K? ho?ch phat tri?n n?m n?m l?n th? ba
[4]
- keo dai t? n?m 1972 đ?n n?m 1977 - đa ch?ng ki?n s? ki?n đ?c vua Jigme Dorji b?ng ha. N?m ?y Thai t? Jigme Singye đ?ng quang khi m?i 16 tu?i. K? ho?ch phat tri?n n?m n?m l?n th? t? di?n ra t? n?m 1976 đ?n n?m 1981.
[5]
Tren c??ng v? la qu?c v??ng Bhutan, Ch? t?ch ?y ban K? ho?ch qu?c gia, nha vua đa đi?u hanh vi?c th?c hi?n k? ho?ch t? cai nhin bao quat va ngay cang chi ti?t h?n.
L? c??i hoang gia c?a nha vua đ??c t? ch?c cong khai t?i đ?n Dechog Lhakhang thu?c cung đi?n
Punakha Dzong
vao ngay 31 thang 10 n?m 1988.
Cac chuy?n th?m c?p cao t?i Bhutan
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Co nhi?u cu?c trao đ?i th?m vi?ng ? m?c cao nh?t gi?a
?n đ?
va
Bhutan
trong su?t 34 n?m ong tr? vi. Th? t??ng ?n đ?
Rajiv Gandhi
đa vi?ng th?m Bhutan vao n?m 1985.
Narasimha Rao
đa vi?ng th?m Bhutan vao n?m 1993. Trong 34 n?m tr? vi, ong đ?n Delhi 17 l?n. M?i quan h? gi?a ?n đ? va Bhutan đa tr? nen than thi?t va ?m ap d??i th?i Wangchuck, va ?n đ? v?n la đ?i tac phat tri?n chinh c?a Bhutan.
M?i quan h? c?a Bhutan v?i ?n đ? ph?n l?n đ??c chinh th?c hoa v?i Hi?p ??c h?u ngh? n?m 1949. Trong chuy?n vi?ng th?m vao thang 7 n?m 2006, Wangchuck đa đ? ngh? ?n đ? xem xet va vi?t l?i b?n hi?p đ?nh 57 n?m đ? c?p nh?t no cho b?i c?nh hi?n t?i. Ngay 10 thang 2 n?m 2007, Hi?p ??c H?u ngh? m?i đ??c ky gi?a Jigme Khesar Namgyel Wangchuck va B? tr??ng Ngo?i giao ?n đ? ong
Pranab Mukerjee
.
Trong th?i tr? vi c?a ong, Wangchuck đa ti?p đon nhi?u chinh khach n??c ngoai cao c?p đ?n Bhutan bao g?m cac Th? t??ng khac nhau c?a ?n đ?; Ch? t?ch PLO
Yasser Arafat
n?m 1985; Thai t?
Naruhito
c?a Nh?t B?n n?m 1987; Cong chua
Galyani Vadhana
c?a Thai Lan; cac Vua
Birendra
va N? hoang
Aishwarya
c?a
Nepal
; T?ng th?ng
Muhammad Ershad
c?a
Bangladesh
vao n?m 1988;
T?ng Th? ky Lien h?p qu?c
Javier Perez de Cuellar
vao n?m 1989; ng
Maumoon Abdul Gayoom
c?a
Maldives
; hoang t?
Vajiralongkorn
c?a
Thai Lan
vao n?m 1991; T?ng th?ng
Ranasinghe Premadasa
c?a
Sri Lanka
n?m 1992; Th? t??ng Khaleda Zia c?a Bangladesh; Vua Carl XVI Gustaf va N? hoang Silvia c?a Th?y đi?n n?m 1994; B? tr??ng Ngo?i giao ?n đ?, IK Gujral n?m 1996; Pho Th? t??ng Uc Tim Fischer va Hoang t?, cong chua Akishino c?a Nh?t B?n đa đ?n th?m Bhutan vao n?m 1997; Thai t? Charles c?a x? Wales va c?u Th? t??ng Nh?t B?n, Toshiki Kaifu va Ch? t?ch SAARC, T?ng th?ng Maumoon Abdul Gayoom c?a Maldives đ?n Bhutan vao n?m 1998.