Sultan ul Quam Nawab Jassa Singh Ahluwalia
(1718 ? 1783) la m?t tin đ? theo
đ?o Sikh
, v? lanh t?
Sikh
co uy tin trong th?i ki
Lien minh nh?ng ng??i Sikh
. Ong c?ng la Misldar c?a Quan đ?i (Misl)
Ahluwalia
. Th?i ki nay la m?t giai đo?n chuy?n ti?p, keo dai kho?ng t? khi
Banda Bahadur
qua đ?i n?m 1716 t?i khi
đ? qu?c Sikh
đ??c thi?t l?p n?m 1801. Th?i ki nay c?ng đ??c g?i la "K? nguyen c?a nh?ng misl". N?m 1772, ong thanh l?p
Nha n??c Kapurthala
.
Sultan ul Quam Nawab Jassa Singh Ahluwalia sinh ra ? lang Ahl/Ahlu/Ahluwal g?n Lahore, đ??c thanh l?p b?i t? ph? ong, Sadda Singh, m?t mon đ? c?a Guru th? sau c?a đ?o Sikh,
Guru Har Gobind
. Do đo, ong đ??c đ?t ten la '
Ahluwalia
. Cac b?c t? tien ong la nh?ng
Kalal
(nha buon r??u). Vi th?, ong đ??c g?i la Jassa Singh Kalal.
Than ph? ong, Sardar Badar Singh qua đ?i n?m 1723, khi Ahluwalia ch? v?a m?i 5 tu?i. M? ong ph?i xin
Mata Sundari
, qu? ph?
Guru Gobind Singh
, nuoi d?y Jassa Singh. Mata Sundari đ?ng y lam đi?u đo.
Nh?ng cu?c xam l?ng c?a Ahmed Shah Abdali
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ahmed Shah Abdali
, m?t c?n t??ng c?a
Nadir Shah
, len lam vua
Afghanistan
sau khi Shah b? gi?t vao thang 6 n?m 1747. Abdali thanh l?p tri?u đ?i
Sadozai
, vi ong thu?c m?t
khel
Pashtun
cung ten.
T? thang 12 n?m 1747 đ?n 1769, Abdali phat đ?ng t?ng c?ng 9 cu?c vi?n chinh vao
?n đ?
. Cac cu?c chinh ph?t c?a Abdali đanh đ? s? cai tr? c?a
Mogul
?
vung Punjab
va cac vung đ?t ?
B?c ?n
. Trong
Tr?n Panipat l?n th? ba
, Abdali đ?p tan nh?ng tham v?ng c?a ng??i
Maratha
v? phia B?c. Th? la Abdali co y đ?nh xam l??c vung đ?t Punjab c?a ng??i Sikh.
Cu?c xam l??c l?n th? sau n?m 1762
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao ngay 5 thang 2 n?m 1762, Ahmad Shah Abdali xam l??c ?n đ? l?n th? sau, đ? đanh ng??i Sikh. Abdali nghe đ??c hung tin: t??ng c?a Abdali, Nur-ud-Din Bamezai, b? đanh b?i trong tay quan Sikh - nh?ng ng??i m? r?ng đ?a ban ra ngoai Punjab nhanh chong va b?u v? th? l?nh c?a h?: Nam t??c
Jassa Singh Ahluwalia
, vua x? Lahore. đ? lo?i tr? m?i đe do? c?a Sikh v?i lanh th? ? ?n đ? c?a minh, Abdali va quan s? r?i
Kandahar
. Quan Abdali nhanh chong đu?i k?p ng??i Sikh khi h? rut v?
Malwa
sau khi v??t song
Satluj
.
đoan b? hanh di chuy?n bao g?m m?t ph?n đang k? trong t?ng dan s? Sikh va ch?a, ngoai nh?ng ng??i linh t?i ng?, nhi?u ng??i gia, ph? n? va tr? em đ?u đ??c đ?a đ?n n?i an toan.
Cu?c xam l??c l?n th? tam c?a Afghan n?m 1766
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Thang 11 n?m 1766 Abdali keo quan đ?n Punjab l?n th? tam v?i m?c đich "kh? l? gi?c Sikh". Ng??i Sikh l?i ph?i dung ten chi?n thu?t c?
Dhai-phut
('đanh, ch?y va quay l?i đanh ti?p') (sau n?i ti?ng v?i
Tr?n Chillianwala
ch?ng
Th?c dan Anh
xam l??c). H? r?i kh?i Lahore, nh?ng l?i đ?i m?t tr?c ti?p v?i t??ng Afghan la
Jahan Khan
? Amritsar. K?t qu? la quan Sikh đ?i th?ng, quan Afghan rut lui v?i 5.000 binh s? thi?t m?ng. Jassa Singh Ahluwalia cung v?i 2.000 quan Sikh đi quanh tup l?u c?a quan Afghan, va c??p pha no.
Jassa Singh ti?p t?c cu?c chi?n tranh. Sau khi cu?c xam l??c l?n th? chin (c?ng la l?n cu?i cung) c?a Abdali ch?m d?t n?m 1769, Jassa Singh chi?m
Kapurthala
t? tay Rao Ibrahim Bhatti n?m 1774, va đ?t n?i đay lam tr? s? c?a minh. Jassa Singh
qua đ?i
?
Amritsar
n?m 1783. Ong khong co con, va đ??c k? t?c b?i Bhag Singh - con trai Bhag la Fateh Singh la c?n th?n c?a
Ranjit Singh
sau nay.
M?t tem b?u phi k? ni?m '
Baba Jassa Singh Ahluwalia
đ??c
Chinh ph? ?n đ?
phat hanh ngay
4 thang 4
n?nm
1985
.
Baron Sultan ul Quam Nawab Jassa Singh Kalal con đ??c g?i la 'Guru ka lal' (đ?a con yeu c?a Guru).
- Singh, Harbans "The Heritage of the Sikhs."
- Singh, Khushwant "History of the Sikhs."