Isaakios I Komnenos
(
ti?ng Hy L?p
:
Ισα?κιο? A' Κομνην??
,
Isaakios I Komn?nos
; k.
1007
?
1060
/
61
) la
Hoang đ? đong La Ma
t? n?m
1057
đ?n n?m
1059
, thanh vien t?i v? đ?u tien c?a nha
Komnenos
. D??i th?i k? tr? vi ng?n ng?i, Isaakios đa c? g?ng khoi ph?c l?i tinh hinh tai chinh suy ki?t c?a đ? qu?c va thi?t ch? nghiem ng?t x?a kia.
Isaakios la con trai c?a
Manuel Erotikos Komnenos
, ph? than c?a ong t?ng gi? ch?c
strategos autokrator
phia đong d??i th?i Hoang đ?
Basileios II
, va tr?n th? thanh
Nicaea
đ? phong ph?n quan
Bardas Skleros
t?i xam ph?m vao n?m
978
.
Manuel noi
ti?ng Hy L?p
nh? ti?ng m? đ?;
[3]
theo Steven Runciman, ong co th? la ng??i
Hy L?p
hay ng??i
Vlach
b? Hy L?p hoa
.
[4]
Co y ki?n cho r?ng ten g?i c?a gia t?c nay b?t ngu?n t? thanh ph?
Komne
, n?m g?n
Philippopolis
x?
Thracia
.
[5]
Manuel l?i đ??c Basileios II đ? m?t t?i do cong lao gi? thanh
Nicaea
c?a ong vao n?m 978, tranh kh?i s? qu?y nhi?u c?a ph?n quan
Bardas Skleros
. đ? ghi nh?n long trung thanh c?a Manuel, Basileios đa ban cho ong nh?ng vung đ?t đai ? g?n
Kastamuni
t?i
Paphlagonia
.
[6]
N?m 1020, tr??c luc lam chung, Manuel đa g?i g?m hai ng??i con coi la Isaakios va
Ioannes
cho hoang đ? s?n soc.
[7]
C? hai đ?u đ??c Basileios giao d?c c?n th?n t?i
tu vi?n
Stoudios
r?i sau đo đ? b?t len hang ng? quan ch?c c?p cao. Manuel con co m?t co con gai, sinh n?m
1012
va k?t hon vao kho?ng n?m
1031
v?i
Mikhael Dokeianos
,
Katepano
n??c
Y
, cho đ?n khi m?t vao n?m
1050
.
Su?t trong th?i k? xao tr?n c?a b?y v? vua th?a k? g?p rut sau tri?u đ?i Basileios, Isaakios nh? vao hanh th?n tr?ng đa gianh đ??c long tin c?a quan đ?i. T? n?m
1042
đ?n n?m 1057, ong la t??ng l?nh đong quan t?i
Anatolia
. N?m 1057, sau khi b? Hoang đ?
Mikhael VI
l?ng nh?c ngay gi?a tri?u đ??ng,
[8]
ong li?n kh?i binh d?y lo?n t?i
Paphlagonia
va nh?p b?n cung v?i gi?i quy t?c ? kinh đo m?u đ? ti?m v?.
[9]
Quan đ?i đ?ng long ton pho Isaakios len ngoi hoang đ? vao ngay 8 thang 6 n?m 1057, va quan quan tri?u đinh b? ong đanh tan tanh trong
tr?n Petroe
.
[10]
Mikhael VI tr? nen h?t ho?ng khi hay tin b?i tr?n ben sai vien đ?i th?n ti?ng t?m l?ng l?y
Mikhael Psellos
lam s? gi? t?i th??ng l??ng v?i phe n?i d?y, đ? ngh? nh?n Isaakios lam con nuoi va ban t??c hi?u
Caesar
,
[11]
nh?ng đ? xu?t c?a ong đa b? t? ch?i cong khai. B?n than Isaakios t? ra c?i m? h?n trong cu?c đam phan va tri?u đinh h?a h?n s? trao cho ong danh ph?n đ?ng hoang đ?. Th? nh?ng, trong qua trinh m?t đam đa n? ra m?t v? b?o đ?ng ?ng h? Isaakios ?
Constantinopolis
.
[11]
Mikhael VI ch?ng con cach nao khac đanh ph?i thoai v?, Th??ng ph?
Mikhael Keroularios
chinh th?c lam l? đ?ng quang cho Isaakios vao ngay 1 thang 9 n?m 1057,
[12]
v?i s? nh?t tri c?a qu?n th?n.
[13]
Hanh đ?ng đ?u tien c?a tan hoang đ? la ban th??ng cho phe canh quy t?c nh?ng ch?c v? nh?m tach h? r?i kh?i kinh thanh Constantinopolis,
[13]
va b??c k? ti?p la kh?c ph?c tinh hinh tai chinh suy ki?t c?a đ? ch?.
[14]
Ong bai b? nhi?u lo?i ti?n tr? c?p va an s?ng đ??c cac tien đ? ban phat cho nh?ng tri?u th?n l??i nhac, va ti?p nh?n l?i qu? trach v? t?i bang b? c?a Mikhael Keroularios b?ng m?t chi?u ch? l?u đay ong nay vao n?m
1058
,
[12]
r?i ra s?c chi?m đo?t m?t ph?n hue l?i t? cac tu vi?n giau co lam c?a rieng. Isaakios ch? ti?n hanh cu?c vi?n chinh duy nh?t th?o ph?t Vua
Andrew I x? Hungary
va s?c dan du m?c
Pecheneg
đa b?t đ?u tran vao c??p boc vung bien c??ng phia b?c vao n?m 1059.
[15]
Ngay sau khi chi?n d?ch nay thanh cong, ong cho ky hoa ??c v?i
V??ng qu?c Hungary
va d?n quan tr? v? Constantinopolis.
[16]
Luc v? t?i n?i thi hoang đ? lam tr?ng b?nh đ?n n?i đam tuy tung c? t??ng r?ng nha vua đa qua đ?i. Isaakios rung minh khi suyt n?a b? set đanh trung luc đang đ?ng d?a vao m?t g?c cay trong chi?n d?ch chinh ph?t ng??i Pecheneg, va cho r?ng b?nh tinh c?a minh la m?t d?u hi?u v? s? khong hai long c?a Chua.
[17]
Nhom tri?u th?n b?t man do
Michael Psellos
c?m đ?u đa khong b? l? th?i c? nay,
[12]
h? gay s?c ep bu?c Isaakios ph?i ch? đ?nh
Konstantinos Doukas
lam ng??i k? v?, đ? lo?i tr? chinh ng??i em trai c?a ong la Ioannes Komnenos.
[18]
Tr??c th? l?c ngay cang l?n d?n c?a phe Doukas, Isaakios đa thoai v? vao ngay 22 thang 11 n?m 1059, b?t ch?p y nguy?n c?a hoang đ? va hoang h?u
Catherine x? Bulgaria
. Gi?ng nh? Isaakios, v? con ong c?ng b??c chan vao tu vi?n s?ng n?t ph?n đ?i con l?i.
[19]
Du b?o toan đ??c tinh m?ng, Isaakios Komnenos ch?ng co tham v?ng đoi l?i ngai vang ma ch?n cach ?n c? t?i tu vi?n
Stoudion
va tr?i qua hai n?m cu?i đ?i lam
tu s?
,
[17]
xen k? nh?ng nghien c?u v?n h?c ch?t đ?ng t?i phong rieng c?a đam đ?y t?. L?i chu gi?i c?a ong trong b? s? thi
Iliad
va cac tac ph?m khac v? th? ca c?a
Homer
v?n con l?i đ?n ngay nay. Ong qua đ?i vao cu?i n?m 1060 ho?c la đ?u n?m 1061. M?c tieu l?n nh?t trong đ?i Isaakios la khoi ph?c l?i th? ch? c? c?a tri?u đinh,
[13]
va cac c?i cach c?a ong, du khong đ??c long gi?i quy t?c va giao s?, va khong đ??c dan chung th?u hi?u, ch?c ch?n la đa gop ph?n vao s? tr??ng t?n c?a
đ? qu?c đong La Ma
.
Isaakios k?t hon v?i
Catherine
, con gai c?a
Ivan Vladislav
, Sa hoang
Bulgaria
.
[12]
Isaakios đa đ?a ba len lam
Augusta
.
Sau khi ch?ng minh thoai v?, ba d??ng nh? co ra tham chinh v?i Konstantinos X, nh?ng sau cung đa thoai ?n v? tu vi?n
Myrelaion
d??i
phap danh
Xene.
C? hai v? ch?ng co v?i nhau hai đ?a con g?m:
- Manuel Komnenos (kho?ng 1030 ? 1042/57), co kh? n?ng la "con trai c?a Komnenos" đ??c ghi nh?n la đa đinh hon v?i con gai c?a
protospatharios
Helios. Ong m?t vao kho?ng n?m 1042?1057.
- Maria Komnene (sinh kho?ng 1034), Psellos t?ng nh?n xet v? v? đ?p s?c n??c h??ng tr?i c?a ba, th? nh?ng ba v?n ch?a thanh gia l?p th?t va cung thoai ?n v?i m?u h?u v? Myrelaion.
- Canduci, Alexander (2010),
Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors
, Pier 9,
ISBN
978-1-74196-598-8
- George Finlay,
History of the Byzantine and Greek Empires from 1057?1453
, Volume 2, William Blackwood & Sons, 1854
- Kazhdan, Alexander
bien t?p (1991).
The Oxford Dictionary of Byzantium
. Oxford University Press.
ISBN
978-0-19-504652-6
.
- Norwich, John Julius (1993),
Byzantium: The Apogee
, Penguin,
ISBN
0-14-011448-3
- Runciman, Steven
(1951)
A History of the Crusades, Vol. I: The First Crusade,
Cambridge University Press.
- Varzos, Konstantinos (1984).
Η Γενεαλογ?α των Κομνην?ν
[
The Genealogy of the Komnenoi
]
(PDF)
(b?ng ti?ng Greek).
A
. Thessaloniki: Centre for Byzantine Studies, University of Thessaloniki.
Qu?n ly CS1: ngon ng? khong ro (
lien k?t
)
[
lien k?t h?ng
]
- ^
Konstantinos Paparregopoulos, History of the Greek Nation
- ^
Runciman, p. 54
- ^
Kazhdan, pg. 1143
- ^
Runciman, pp. 54-55
- ^
Finlay, pg. 10
- ^
Norwich, pg. 328
- ^
Canduci, pg. 270
- ^
Attaleiates: History 55.7?56.1
- ^
a
b
Norwich, pg. 332
- ^
a
b
c
d
ODB
, "Isaac I Komnenos" (C. M. Brand, A. Cutler), pp. 1011?1012.
- ^
a
b
c
Norwich, pg. 333
- ^
Finlay, pg. 11
- ^
Norwich, pg. 335
- ^
Finlay, pg. 14
- ^
a
b
Canduci, pg. 271
- ^
Norwich, pg. 336
- ^
Finlay, pg. 15