H?ng T? mi?u
Di s?n th? gi?i
H?ng T? mi?u
Th? ph?ng
Th? t?
Nguy?n Phuc Luan
1733 ? 1765
Th? t? phi
Nguy?n Th? Hoan
1736 ? 1811
Thong tin mi?u
Th?	nhan v?t l?ch s?
đ?a ch?	Hu? ,  Vi?t Nam
Website	Trang m?ng chinh th?c
Di s?n th? gi?i
Complex of Hue Monuments
Phan lo?i	Di s?n v?n hoa
Tieu chu?n	IV
Ngay cong nh?n	1993
M?t ph?n c?a	Qu?n th? di tich C? đo Hu?
H? s? tham kh?o	678
x t s

H?ng mi?u (興廟) hay H?ng T? mi?u (興祖廟, H?ng ngh?a la kh?i nghi?p, ngh?a khac la th?nh v??ng ) la ngoi mi?u th? Th? t? Nguy?n Phuc Luan (hay Nguy?n Phuc Con) va ba Nguy?n Th? Hoan - song than c?a vua Gia Long , v? tri ? tay nam Hoang thanh (cach Th? mi?u ch?ng 50 met v? phia B?c), thanh ph? Hu? , t?nh Th?a Thien Hu? . Ngoi mi?u hi?n đ??c dung đ? th?. ^{[1] [2]}

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nguy?n Phuc Luan, đang l? s? la ng??i len ngoi chua, nh?ng trong n?i b? chua Nguy?n co lo?n quy?n th?n Tr??ng Phuc Loan nen ong b? giam vao ng?c va m?t t?i nha rieng. Tuy m?t s?m (32 tu?i): nh?ng ong đa đ? l?i đ?n 6 ng??i con trai va 4 ng??i con gai, trong đo co Nguy?n Phuc Anh , t?c Gia Long - v? hoang đ? đ?u tien c?a tri?u Nguy?n sau nay. ^[3]

Sau khi len ngoi hoang đ? n?m 1802 , vua Gia Long tim l?i m? ph?n c?a cha va xay d?ng m?t ngoi mi?u đ? th? ph?ng. Theo sach s? tri?u Nguy?n, vi?c xay d?ng đ??c hoan t?t ch? trong 4 thang ( thang 4 n?m 1804 đ?n thang thang 8 n?m 1804) tren đ?a đi?m c?a Th? mi?u ngay nay, chinh th?c s? d?ng t? thang 3 n?m 1805, ngoi mi?u khi ?y co ten la Hoang Kh?o mi?u ( ngoi mi?u dung đ? th? ph?ng vua cha ). ^{[3] [4]}

đ?n n?m 1821, vua Minh M?ng cho d?i Hoang Kh?o mi?u lui v? phia sau đ?a đi?m c? 50m đ? s? d?ng khu đ?t c?a Hoang Kh?o mi?u xay Th? mi?u. Cong vi?c di d?i di?n ra t? 23-3 đ?n 16-4, sau khi hoan t?t ong cho đ?i ten khu mi?u thanh H?ng T? mi?u. ^{[2] [4]}

Thang 2 n?m 1947 , khu mi?u b? đ?t chay cung v?i T? C?m thanh va nhi?u cung đi?n khac trong đ?t tieu th? khang chi?n c?a Vi?t Minh. ^[4]

N?m 1950, B?o đ?i v? Hu? mua l?i An Khanh v??ng t? , v?n la n?i th? m?t ng??i dong doi hoang t?c la An Khanh v??ng Nguy?n Phuc Quang (con vua Gia Long ) v?i gia 300.000 đ?ng (ti?n luc ?y) đ? xay d?ng l?i thanh H?ng mi?u m?i. N?m 1951, m?t nha th?u luc b?y gi? co ten la Nguy?n Ng?c Bang đ??c giao vi?c d?i An Khanh v??ng t? v? tai l?p thanh H?ng mi?u m?i. ^{[5] [6]}

N?m 1995, no đ??c trung tu l?i m?t l?n n?a. Trong l?n nay, mi?u đ??c s?n son thi?p vang. ^[2]

Ki?n truc [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ki?n truc c?a H?ng mi?u hi?n t?i co n?n t?ng t? An Khanh v??ng t? . Nh?ng vi m?t b?ng c?a H?ng mi?u c? nh? h?n An Khanh v??ng t? nen khi xay d?ng ng??i ta bu?c ph?i d?i hai hang c?t m?i ben va c?t b?t m?t s? mai ? c? hai ben. ^[6]

Tren m?t m?t b?ng g?n nh? vuong: 19m x 19,20m ng??i ta c?u truc toa nha theo th?c trung diem va trung l??ng c?a cac cung đi?n khac ? Hu?. Mi?u la m?t ngoi nha kep ch?ng 400m² mai đ??c l?p b?ng ngoi am d??ng men vang, n?n cao 0,68 m bo b?ng đa Thanh. Toan b? dan tro (9 hang c?t tinh t? tr??c đ?n dau va 8 hang c?t tinh t? trai sang ph?i, ke chan tren đa t?ng) cung v?i cac m?ng trang tri đ?u đ??c lam b?ng g? quy: lim , sao , k?n k?n , hue m?c . T?t c? cac keo đi?u đ??c trang r?t tinh x?o, m?t d??i va m?t tren đ?u đ??c tr?m tr? hoa la va hinh ?nh co tac d?ng lam cac b? ph?n g? tr? nen nh? nhang. Cac c?t tr?n tuy nh?, nh?ng hai đ?u đ??c đ?o vu?t vao r?i n? ra hinh hoa sen, r?t ?n kh?p v?i nhau. Gi?a 2 c?t tr?n c?a m?i vi keo con d?ng them cac khung g? đ??c ch?m l?ng hinh k? ha v?i kich c? khac nhau thay đ?i theo t?ng t?ng. ^{[6] [7] [8]}

H? th?ng lien ba chia lam 4 t?ng m?i t?ng phan kho?ng thanh cac o h?c đ??c trang tri theo l?i Nh?t thi Nh?t h?a kh?c n?i nhi?u ch? đ?: đoi sao, đan t?, pho sach.. đoi ch? con co c? cay ki?m va cay nh? y. ^[8]

M?t d??i m?t ti?n h? doanh đ??c trang tri m?t d?i b?n g? hinh ch? U chai ra lam o h?c v?i l?i trang tri gi?ng h? th?ng nh?t lien h?. ^[8]

Hai giang ap chot đ?i x?ng nhau d??i tr?n th?a l?u, co hai b?c đ? b?ng g? đ??c ch?m n?i, ch?m l?ng, ch?m kenh bong ? c? hai m?t trong va ngoai, ? chinh gi?a m?i m?t la hinh ?nh n?i c?a m?t trong 8 bat b?u . ^[8]

đ?ng tr??c mi?u co m?t hang c?t g?m sau cai đ?ng tren m?t san đ??c xay b?ng xi m?ng gi? đa. ? đ?u c?t ch?p hinh hoa sen đ? l?y con-x?n (console). ^[7]

Ph?n chinh doanh g?m co 3 gian va 2 kep, ti?n doanh co 5 gian va 2 chai đ?n. M?t tr??c c?a m?i chai đ?n ma m? m?ng t??ng xay đ??c trang tri ch? "th?" cach đi?u, co tac d?ng t?ng tinh ch?i l?c. ^[7]

San tr??c H?ng mi?u co hinh ch? nh?t (20m x 18,45m) đ??c lat g?ch bat trang. Gi?a san la đ??ng th?n đ?o lat b?ng đa thanh, ch?y t? b?c th?m ra đ?n mi?u mon phia tr??c r?ng 2,15m. Song song v?i hang c?t hien la day cac ch?u s? tr?ng cay c?nh m?i ch?u đ?t tren đon b?ng đa g?m sau cai. Ben ph?i san co m?t cai l? dung đ? đ?t t? s?. ^[8]

Ben ph?i trai trong khuon vien H?ng mi?u con co hai ngoi nha Th?n Kh? (nha kho c?a th?n) va Th?n Tru (nha b?p c?a th?n). Cac khuon vien đ??c bao b?c b?ng m?t b?c t??ng cao xay b?ng g?ch v?i 4 c?a đ?i x?ng t?ng c?p: Ch??ng Khanh, D?c Khanh, Tri T??ng va ?ng T??ng. Ben trai khuon vien hi?n v?n con 2 bia đa: bia đa d?ng n?m 1804 kh?c bai Ng? ch? c?a Gia Long va bia đa d?ng n?m 1821 kh?c bai Ng? ch? c?a Minh M?ng noi l?i l?ch s? xay d?ng H?ng mi?u va Th? mi?u. ^[9]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Phan Thu?n An (2005). Qu?n th? di tich Hu? . Nha xu?t b?n Tr?.