Donald Ervin Knuth
(sinh ngay
10 thang 1
, n?m
1938
) la m?t nha
khoa h?c may tinh
n?i ti?ng hi?n đang la giao s? danh d? t?i
đ?i h?c Stanford
.
Knuth đ??c bi?t đ?n nhi?u nh?t la tac gi? c?a b? sach
Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
(
The Art of Computer Programming
, TAOCP), m?t trong nh?ng sach tham kh?o đ??c coi tr?ng nh?t trong nganh khoa h?c may tinh. Ong đ??c trao gi?i Turing n?m 1974 cho b? sach nay. Ong đa t?o ra nganh
phan tich thu?t toan
va đa đem l?i nhi?u c?ng hi?n n?n t?ng cho nganh khoa h?c may tinh ly thuy?t. Ong đa t?o ra h? th?ng s?p ch?
T
E
X
va h? th?ng phat h?a phong ch?
METAFONT
, va c?ng la ng??i kh?i x??ng khai ni?m
l?p trinh h?c th?c
(
literate programming
).
N?n t?ng giao d?c va ho?t đ?ng h?c thu?t
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sinh ra t?i
Milwaukee, Wisconsin
, ong nh?n b?ng
c? nhan
va
th?c s?
nganh
Toan h?c
n?m
1960
t?i
H?c vi?n K? thu?t Case
(nay la m?t ph?n c?a tr??ng đ?i h?c Bach khoa Case Western). N?m 1963, ong l?y b?ng
ti?n s?
Toan t?i
H?c vi?n K? thu?t California
, n?i ong tr? thanh giao s? va b?t đ?u vi?t cu?n
Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
, tho?t tien đ??c d? tinh la m?t b? b?y t?p. N?m 1968, ong xu?t b?n t?p th? nh?t. Cung n?m đo, ong vao d?y t?i tr??ng Stanford.
N?m
1971
, ong la ng??i đ?u tien nh?n
gi?i Grace Murray Hopper
do
Hi?p h?i May tinh
(ACM) trao t?ng. Ong đa nh?n đ??c nhi?u gi?i khac, trong đo co
gi?i Turing
,
Huy ch??ng Khoa h?c Qu?c gia
,
Huy ch??ng John von Neumann
, va
gi?i Kyoto
. Sau khi xu?t b?n t?p th? ba c?a b? sach minh, ong t? v? b?c t?c v?i cac d?ng c? xu?t b?n c? l? s? c?a th?i đo va t? tay t?o ra cac d?ng c?
T
E
X
va
METAFONT
.
Vi cac đong gop c?a ong vao l?nh v?c khoa h?c may tinh, trong n?m
1990
ong đ??c t?ng ch?c v? đ?c bi?t
Giao s? Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
va sau nay đ??c đ?i thanh
Giao s? danh d? Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
.
N?m
1992
ong tr? thanh m?t thanh vien trong
Vi?n Han lam Khoa h?c Phap
. Trong n?m đo ong ng?ng gi?ng d?y va nghien c?u t?i
đ?i h?c Stanford
đ? hoan t?t b?
Ngh? thu?t L?p trinh May tinh
. N?m
2003
ong đ??c b?u vao
H?c h?i Hoang gia Anh
(Royal Society). đ?n n?m 2004, ba quy?n đ?u c?a b? sach c?a ong đa đ??c tai b?n, va ong đang vi?t cu?n th? t?, b?n th?o đ??c th??ng xuyen c?p nh?t tren trang web c?a ong. Trong th?i gian nay, m?i n?m ong co nh?ng bu?i di?n gi?ng khong chinh th?c t?i
đ?i h?c Stanford
. Ong c?ng la giao s? th?nh gi?ng t?i Phong th?c nghi?m tinh toan c?a
đ?i h?c Oxford
,
v??ng qu?c Anh
.
Ngoai nh?ng tac ph?m v?
Khoa h?c may tinh
, Knuth c?ng la tac gi? c?a cu?n
3:16 Bible Texts Illuminated (1991)
,
ISBN 0-89579-252-4
, trong đo ong c? g?ng nghien c?u
Kinh Thanh
b?ng ph??ng phap l?y m?u phan t?ng ng?u nhien, t?c la phan tich dong 16, ch??ng 3 trong m?i quy?n kinh. M?i dong nay đ??c đi kem v?i m?t minh h?a b?ng ngh? thu?t vi?t ch? do nhom cac nha th? phap đ?ng đ?u la Hermann Zapf đong gop.
Tinh hai h??c c?a Knuth
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Knuth la ng??i l?p trinh n?i ti?ng va đ??c bi?t đ?n c? trong tinh
hai h??c
.
- Ong tr? m?t t? sec mang ten gi?i th??ng Knuth tr? gia 2,56 đo-la cho m?i phat hi?n l?i sai trong cac quy?n sach c?a ong, b?i vi
"256 xu la m?t đo-la theo
h? th?p l?c phan
".
(tuy nhien trong cu?n
3:16 Bible Texts Illuminated
,
ong hao phong t?ng len thanh 3,16 đo-la). Theo m?t bai bao trong t?p chi
Technology Review
c?a
Vi?n Cong ngh? Masachusetts
thi nh?ng t?m sec nay "n?m trong nh?ng chi?n l?i ph?m cao quy nh?t c?a gi?i tin h?c".
[1]
- Phien b?n c?a ph?n m?m
TeX
đ??c đanh s? ti?n d?n đ?n
s? sieu vi?t
π
, t?c la phien b?n t?ng d?n 3, 3.1, 3.14 va c? th?. T??ng t? phien b?n c?a
Metafont
đ??c đanh s? d?n đ?n h?ng s? toan h?c
e
.
- Ong đa t?ng c?nh bao nh?ng ng??i s? d?ng ph?n m?m c?a ong la
C?n th?n v?i l?i trong cac dong l?nh tren; Toi m?i ch? ch?ng minh la no đung ch? ch?a th?"
.
[2]
- T?t c? cac ph? l?c trong cac tung th? v?
May tinh va x?p ch?
đ?u co tieu đ? b?t đ?u v?i ky t? nh?n d?ng ph? l?c.
- Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
t?p 3 (1973) co ch? m?c "Ti?n nhu?n but, vi?c s? d?ng, 405". Trang 405 khong h? đ? c?p đ?n ti?n hoa h?ng ma ch? co m?t l??c đ? c?a m?t "s?p x?p ki?u đan ?ng" ? hinh 2. Co v? đan ?ng trong nha ong (xem ph?n
Ca nhan
d??i đay) đ??c mua b?ng ti?n nhu?n but t?
Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
.
[3]
- Trong l?i t?a c?a quy?n
Concrete Mathematics
: Khi Knuth l?n đ?u tien d?y l?p
Concrete Mathematics
t?i Stanford, ong đa gi?i thich tieu đ? h?i l? b?ng cach ch?i ch?. (
Concrete Mathematics
co th? đ??c hi?u la "toan h?c c? th?" ho?c "toan h?c be tong".) Ong noi r?ng đo chinh la vi?c ong th? d?y m?t mon Toan kho (
hard
? "c?ng") ch? khong d? dang (
soft
? "m?m"). Ong noi r?ng trai v?i s? mong ch? c?a cac đ?ng s?, ong s? khong d?y
Ly thuy?t t?p h?p
l?n
đ?nh ly nhung c?a Stone
(
Stone embedding theorem
? "đ?nh ly kh?m Ng?c") va
compact hoa c?a Stone-?ech
. (M?t vai sinh vien nganh
xay d?ng dan d?ng
đa đ?ng d?y va l?ng l? r?i kh?i phong.)
- Knuth cong b? bai bao "khoa h?c" đ?u tien ? m?t t?p chi tr??ng h?c vao n?m 1957 d??i tieu đ? "H? th?ng can đo
Potrzebie
." Trong đo, ong đ?nh ngh?a
đ?n v? c? b?n
c?a
đ? dai
nh? la đ? day c?a s? 26 c?a
t?p chi hai h??c
MAD
, va đ?t ten đ?n v? c? b?n c?a
l?c
la "
toi-s?-gi-?
" (
whatmeworry
). T?p chi
MAD
đa mua bai bao nay va xu?t b?n trong s? 33 vao thang 6 n?m 1957.
- Bai bao "toan h?c" đ?u tien c?a Knuth la m?t bai ng?n g?i vao cu?c thi "tim ki?m tai n?ng khoa h?c" cho h?c sinh c?p 3 n?m 1955, va xu?t b?n n?m 1960, trong đo ong th?o lu?n v? nh?ng h? s? c?a
c? s?
am. V? sau ong m? r?ng chung thanh nh?ng h? s? co c? s? la
s? ph?c
. đ?c bi?t ong đ?nh ngh?a h? s? m?t ph?n t? ?o, trong đo s? d?ng s? 2i lam n?n t?ng, co đ?c tr?ng khong gi?ng binh th??ng la m?i s? ph?c đ?u co th? bi?u di?n v?i cac ch? s? 0, 1, 2 va 3 ma khong c?n d?u.
- Bai bao c?a Knuth v?
đ? ph?c t?p thu?t toan
c?a cac bai hat truy?n th?ng va hi?n đ?i đ??c tai b?n hai l?n d??i ten
đ? ph?c t?p c?a cac bai hat
trong cac t?p chi
khoa h?c may tinh
.
- đ? ch? ro khai ni?m phep tinh vong tron, Knuth c? tinh lam
Circular definition
va
Definition, circular
ch? đ?n nhau trong ch? m?c
Ngh? thu?t l?p trinh may tinh
t?p 1.
M?t trong cac s? thich rieng c?a Knuth la ch?i nh?c, đ?c bi?t la ch?i
đan ?ng
. Trong nha ong co m?t cai đan ?ng. Knuth ph? nh?n vi?c minh co tai n?ng trong nh?c c?.
Ong khong dung
th? đi?n t?
va noi r?ng ong s? d?ng no t? kho?ng n?m 1975 đ?n t?n
thang 1
n?m
1990
va nh? th? la đa qua đ? cho m?t cu?c đ?i. Ong c?m th?y vi?c tr? l?i th? theo "ch? đ? lo" hi?u qu? h?n, vi d? ch?n ra m?t ngay trong ba thang đ? g?i th? theo đ??ng b?u đi?n.
V? ong la Jill Knuth vi?t m?t cu?n sach nghi th?c t? l? v?i tieu đ?
Bi?u ng? khong l?i
đ??c xu?t b?n b?i Resource Publications vao n?m 1986. H? co hai con.
[4]
Ong la thanh vien h?i b?ng h?u
Theta Chi
.
Knuth s? d?ng ch??ng trinh so?n th?o
Emacs
.
[5]
Ong co m?t
ten Trung Qu?c
高德納 (am Han Vi?t: Cao đ?c N?p;
binh am
: G?o Dena), do Frances Yao đ?t n?m 1977 ngay tr??c chuy?n th?m đ?u tien c?a ong t?i Trung Qu?c.
[2]
Danh sach ng?n cac tac ph?m c?a ong
[6]
:
- T?p 1: Nh?ng thu?t toan c? b?n (b?n in l?n th? 3), 1997. Addison-Wesley Professional,
ISBN 0-201-89683-4
- T?p 2: Nh?ng thu?t toan ban s? tr?c (b?n in l?n th? 3), 1997. Addison-Wesley Professional,
ISBN 0-201-89684-2
- T?p 3: S?p x?p va tim ki?m (b?n in l?n th? 2), 1998. Addison-Wesley Professional,
ISBN 0-201-89685-0
- T?p 4: Nh?ng thu?t toan t? h?p, đang vi?t
- T?p 5: Nh?ng thu?t toan v? cu phap, đang chu?n b?, d? ki?n ra m?t vao n?m 2015
[7]
- Donald E. Knuth, Ngh? thu?t l?p trinh may tinh, fascicles:
- Volume 1, Fascicle 1:
MMIX
? A RISC Computer for the New Millennium, 2005.
ISBN 0-201-85392-2
- Volume 4, Fascicle 2: Generating All Tuples and Permutations, 2005.
ISBN 0-201-85393-0
- Volume 4, Fascicle 3: Generating All Combinations and Partitions, 2005.
ISBN 0-201-85394-9
- Volume 4, Fascicle 4: Generating All Trees?History of Combinatorial Generation, 2006.
ISBN 0-321-33570-8
- Donald E. Knuth, The TeXbook (Reading, Massachusetts: Addison-Wesley), 1984.
ISBN 0-201-13448-9
- Donald E. Knuth, The METAFONTbook (Reading, Massachusetts: Addison-Wesley), 1986.
ISBN 0-201-13444-6
- Ronald L. Graham
, Donald E. Knuth, Oren Patashnik, Concrete Mathematics: A Foundation for Computer Science, 2nd edition (Reading, Massachusetts: Addison-Wesley), 1994.
ISBN 0-201-55802-5
- Selected papers
series:
[8]
- Donald E. Knuth, Literate Programming (Center for the Study of Language and Information - Lecture Notes), 1992.
ISBN 0-937073-80-6
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Computer Science (Stanford, California: Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes, no. 59), 1996.
ISBN 1-881526-91-7
- Donald E. Knuth, Digital Typography (Stanford, California: Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes, no. 78), 1999.
ISBN 1-57586-010-4
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Analysis of Algorithms (Stanford, California: Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes, no. 102), 2000.
ISBN 1-57586-212-3
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Computer Languages (Stanford, California: Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes, no. 139), 2003.
ISBN 1-57586-381-2
(cloth),
ISBN 1-57586-382-0
(paperback)
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Discrete Mathematics (Stanford, California: Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes, no. 106), 2003.
ISBN 1-57586-249-2
(cloth),
ISBN 1-57586-248-4
(paperback)
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Design of Algorithms (scheduled for publication in 2007)
- Donald E. Knuth, Selected Papers on Fun and Games (scheduled for publication in 2007)
- Donald E. Knuth, 3:16 Bible Texts Illuminated (Madison, Wisconsin: A-R Editions), 1990.
ISBN 0-89579-252-4
- Donald E. Knuth, Things a Computer Scientist Rarely Talks About (Center for the Study of Language and Information - CSLI Lecture Notes no 136), 2001.
ISBN 1-57586-326-X
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Donald Knuth
.
|
|
---|
1960s
| |
---|
1970s
| |
---|
1980s
| |
---|
1990s
| |
---|
2000s
| |
---|
Th?p nien 2010
| |
---|
Th?p nien 2020
| |
---|