Djoser (Netjerikhet)
Danh sach vua Turin "Dsr-it" Manetho "Tosarthros"
Pharaon
V??ng tri?u	29 n?m theo Manetho hay 28 n?m theo Bia đa Palermo ( V??ng tri?u th? 3 )
Tien v??ng	Sanakhte ? ho?c Khasekhemwy
K? v?	Sekhemkhet
Ten hi?u Ten Horus Netjerikhet
Hon ph?i	Inetkawes, Hetephernebti
Cha	Khasekhemwy ?
M?	Nimaethap ?
L?ng m?	Kim t? thap c?a Djoser

Djoser (hay con đ??c đ?c la Djeser va Zoser ) la v? pharaon n?i ti?ng nh?t va đ??c xem la ng??i sang l?p ra V??ng tri?u th? 3 vao th?i C? V??ng qu?c Ai C?p . Ong la con trai c?a vua Khasekhemwy v?i hoang h?u Nimaethap , nh?ng hi?n khong ro li?u ong th?c s? la ng??i đa k? v? ngoi vua sau khi vua cha qua đ?i hay khong ho?c co th? con co m?t v? vua nao khac. H?u h?t cac b?n danh sach vua th?i Ramesses đ?u ghi l?i ten c?a m?t v? vua la Nebka n?m phia tr??c ten c?a ong, nh?ng hi?n v?n con ch?a th? đ?ng nh?t đ??c đ??c ten c?a v? vua nay v?i ten horus nao khac cung th?i. Djoser con đ??c g?i v?i nhi?u ten g?i khac nhau nh? Tosorthros  (t? Manetho) va Sesorthos  (t? Eusebius).

Danh tinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?c t??ng b?ng đa voi đ??c s?n mau c?a Djoser, hi?n đang n?m trong b?o tang Ai C?p ? Cairo , la b?c t??ng co kich c? b?ng ng??i th?t c? nh?t c?a Ai C?p . ^[1] Ngay nay t?i n?i no đ??c tim th?y ? Saqqara , m?t b?n sao b?ng th?ch cao c?a b?c t??ng đa đ??c đ?t t?i v? tri ban đ?u c?a no. B?c t??ng nay đ??c tim th?y trong cac cu?c khai qu?t kh?o c? giai đo?n t? n?m 1924-1925.

Trong nh?ng dong ch? kh?c đ??ng th?i, ong đ??c g?i la Netjerikhet , co ngh?a la "con ng??i th?n thanh." Cac ghi chep sau nay, bao g?m m?t trich d?n d??i th?i Tan V??ng qu?c v? cac cong trinh xay d?ng c?a ong, đa giup ch?ng th?c r?ng Netjerikhet va Djoser đ?u la cung m?t ng??i.

Trong khi Manetho ghi l?i r?ng Necherophes la v? vua đ?u tien c?a tri?u đ?i th? ba thi b?n danh sach Vua Turin l?i ghi la Nebka . Nhi?u nha Ai C?p h?c gi? đay tin r?ng Djoser m?i la v? vua đ?u tien c?a tri?u đ?i nay, đi?u nay co đ??c la d?a tren th? t? cac v? vua ti?n nhi?m c?a Khufu đ??c đ? c?p đ?n trong Cu?n gi?y coi Westcar va t? đo rut ra k?t lu?n r?ng Nebka nen đ??c đ?t vao v? tri n?m gi?a tri?u đ?i c?a Djoser va Huni , ch? khong ph?i cai tr? tr??c Djoser. Nha Ai C?p h?c ng??i Anh Toby Wilkinson đa kh?ng đ?nh r?ng nh?ng con d?u niem phong n?m ? l?i vao ngoi m? c?a Khasekhemwy t?i Abydos ch? mang ten c?a vua Djoser ch? khong ph?i ten c?a Nebka. đi?u nay giup ?ng h? quan đi?m cho r?ng Djoser đa mai tang, va do đo tr?c ti?p k? v? Khasekhemwy ch? khong ph?i la Nebka ^[2] .

Gia đinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?i vi n? hoang Nimaethap đ??c nh?c đ?n v?i t??c hi?u "Ng??i M? c?a nh?ng ng??i con c?a đ?c Vua" tren m?t chi?c binh v?i d?u tri?n c?a Khasekhemwy , cho nen m?t s? tac gi? cho r?ng ba la m? c?a Djoser va Khasekhemwy la cha c?a ong. đi?u nay c?ng đ??c ch?ng th?c b?i m?t chi?c binh khac co nien đ?i vao tri?u đ?i c?a Djoser, tren đo ba đ??c g?i la "M? c?a đ?a Vua c?a hai vung đ?t". D??ng nh? ba v?n con đ??c th? cung t?i t?n tri?u đ?i c?a Sneferu .

Hetephernebti đ??c xem la m?t trong nh?ng hoang h?u c?a Djoser nh? vao nh?ng ch? kh?c tren "m?t lo?t cac bia đa ranh gi?i n?m c?nh b?c t??ng bao quanh Kim t? thap b?c thang (bay gi? chung hi?n đang n?m trong cac vi?n b?o tang khac nhau) va t? m?t m?nh phu đieu v? c?a m?t toa nha t?i Hermopolis" hi?n đang n?m t?i b?o tang Ai C?p ? Turin. ^[3]

Inetkawes la ng??i con gai duy nh?t c?a h? đ??c bi?t đ?n. Ngoai ra con co m?t ng??i ph? n? thu?c hoang gia n?a đ??c ch?ng th?c la đa s?ng d??i tri?u đ?i c?a Djoser, nh?ng ten c?a ba đa b? h?y ho?i. M?i quan h? gi?a Djoser va v? vua k? v? ong, Sekhemkhet , l?i khong đ??c ro rang, va th?i đi?m ong qua đ?i c?ng khong ch?c ch?n.

Tri?u đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ? dai tri?u đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Manetho ghi l?i r?ng Djoser đa cai tr? Ai C?p trong su?t 29 n?m, trong khi b?n danh sach Vua Turin ghi l?i la 19 n?m. C?n c? vao s? l??ng cac d? an xay d?ng quan tr?ng c?a ong, đ?c bi?t t?i Saqqara , m?t s? h?c gi? cho r?ng Djoser ph?i co m?t tri?u đ?i keo dai g?n ba th?p k?. Do đo, con s? c?a Manetho đ?a ra d??ng nh? chinh xac h?n, theo nh? phan tich c?a Wilkinson va vi?c tai khoi ph?c l?i t?m bia Bien nien s? Hoang gia . Wilkinson sau khi tai khoi ph?c l?i Bien nien s? đa xac đ?nh r?ng tri?u đ?i c?a Djoser keo dai "tr?n v?n 28 n?m ho?c vai thang c?a n?m 28", đi?u nay co đ??c la nh? vao s? ki?n ki?m ke s? l??ng gia suc đ??c ghi l?i tren bia đa Palermo va m?nh v? 1 bia đa Cairo, t?i th?i đi?m b?t đ?u va k?t thuc tri?u đ?i c?a Djoser, t? n?m 1-5 va t? n?m 19-28. Th?t khong may, h?u h?t trong s? cac s? ki?n n?m đ?u khong th? con đ?c đ??c. Ch? con s? ki?n n?m đ?ng quang c?a nha vua la con nguyen v?n, ti?p theo đo la nh?ng s? ki?n cung n?m nh? " l? đon nh?n hai cay tr? c?t" va "l? keo day cho phao đai Qau-Netjerw" ("nh?ng ng?n đ?i c?a cac v? th?n") ^[4]

Thanh t?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau khi len ngoi, ong đa đem quan chinh ph?c cac b? l?c đ?a ph??ng ? ban đ?o Sinai . Ong c?ng t? ch?c cac cu?c tham hi?m cac m? qu?ng co gia tr? nh?  lam ng?c  va  đ?ng . Chung ta bi?t đ??c đi?u nay la nh? vao nh?ng dong ch? kh?c tren đa đ??c tim th?y trong sa m?c Sinai, va tren đo đoi luc kh?c h?a c? bi?u t??ng c?a th?n Seth cung v?i bi?u t??ng c?a Horus , ma v?n kha ph? bi?n d??i tri?u đ?i c?a Khasekhemwy . Ngoai ra, ban đ?o Sinai con co t?m quan tr?ng v? m?t chi?n l??c nh? la m?t vung đ?m n?m gi?a vung chau th? song Nile va chau A .

M?t s? m?nh phu đieu v? đ??c tim th?y ? Heliopolis va Gebelein đa đ? c?p đ?n ten c?a Djoser va ghi l?i r?ng ong đa ra l?nh cho xay d?ng cac cong trinh ? nh?ng thanh ph? nay. Ngoai ra, ong co th? đa ?n đ?nh bien gi?i phia nam c?a v??ng qu?c t?i thac n??c th? nh?t tren song Nile. M?t t?m bia đa con đ??c bi?t đ?n v?i ten g?i Bia đa n?n đoi đ??c cho la co nien đ?i vao tri?u đ?i c?a Djoser, nh?ng co l? no đa đ??c t?o ra d??i tri?u đ?i Ptolemaios , thu?t l?i r?ng chinh nh? vao vi?c vua Djoser đa cho xay d?ng l?i ngoi đ?n Khnum tren hon đ?o Elephantine t?i thac n??c th? nh?t, ma vi th? n?n đoi keo dai b?y n?m ? Ai C?p đa k?t thuc. M?t s? h?c gi? coi cau chuy?n c? nay gi?ng nh? la m?t truy?n thuy?t đ??c l?u truy?n vao th?i đi?m t?m bia đa nay đ??c kh?c. Tuy nhien, no c?ng cho th?y r?ng h?n hai ngan n?m sau ng??i Ai C?p v?n con nh? đ?n Djoser.

M?c du d??ng nh? luc đ?u Djoser đa cho xay d?ng m?t l?ng m? dang d? t?i Abydos ( Th??ng Ai C?p ), cu?i cung thi b?n than ong l?i đ??c an tang trong kim t? thap n?i ti?ng c?a minh t?i Saqqara ? H? Ai C?p . B?i vi vua Khasekhemwy la v? pharaoh cu?i cung đ??c chon c?t t?i Abydos, cho nen m?t s? nha Ai C?p h?c suy lu?n r?ng qua trinh d?i đo phia b?c đa đ??c hoan t?t d??i tri?u đ?i c?a Djoser.

Djoser va Imhotep [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t trong nh?ng ng??i n?i ti?ng nh?t cung th?i v?i vua Djoser đo chinh la v? t? t??ng c?a ong, "ng??i đ?ng đ?u x??ng đong tau c?a hoang gia" va "ng??i giam sat t?t c? cac cong trinh b?ng đa", Imhotep . Imhotep đa giam sat cac d? an xay d?ng nh? l?ng m? c?a vua Djoser va vua Sekhemkhet . C?ng co th? Imhotep đa đ??c đ? c?p đ?n trong cu?n gi?y coi Westcar n?i ti?ng, trong m?t cau chuy?n đ??c g?i la " Khufu va cac phap s?". Nh?ng b?i vi cu?n gi?y coi nay đa b? h? h?ng n?ng ? ph?n đ?u c?a no, cho nen ten c?a Imhotep đa khong con n?a. M?t cu?n gi?y coi khac đ?n t? đ?n th? Tebtunis co nien đ?i vao th? k? th? 2, v?n con l?u gi? m?t cau chuy?n dai đ??c vi?t theo l?i vi?t binh dan k? v? Djoser va Imhotep. D??i tri?u đ?i c?a Djoser, Imhotep đa gi? m?t vai tro quan tr?ng va n?i ti?ng đ?n m?c ong ta co đ??c vinh d? đ??c kh?c ten len b?c t??ng c?a vua Djoser đ?t trong khu ngh?a trang c?a nha vua ? Saqqara.

L?ng m? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Djoser đ??c chon c?t trong thap kim t? thap n?i ti?ng c?a ong ? Saqqara . Kim t? thap nay ban đ?u đ??c xay d?ng g?n gi?ng nh? la m?t mastaba hinh vuong, nh?ng sau đo n?m mastaba khac đa đ??c x?p ch?ng len mastaba đ?u tien, va m?i cai mastaba sau l?i nh? h?n cai tr??c, cho đ?n cong trinh nay tr? thanh kim t? thap b?c thang đ?u tien c?a Ai C?p. Ng??i ch?u trach nhi?m giam sat cong trinh xay d?ng nay la đ?i t? t? Imhotep.

Kim t? thap [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Kim t? thap b?c thang đ??c xay d?ng b?ng đa voi. No la m?t c?u truc đ? s? va bao g?m c? m?t hanh lang kin duy nh?t d?n đ?n g?n trung tam c?a cong trinh, đo?n cu?i c?a hanh lanh nay k?t thuc vao trong m?t c?n phong tho, t?i đay l?i vao d?n đ?n h?m m? đa đ??c gi?u kin. Kim t? thap nay co chi?u cao 62 met va co kich th??c ph?n mong la kho?ng 125 X 109 met. No đ??c ph? ngoai b?ng m?t l?p đa voi tr?ng m?n. ^[5]

C?u truc ng?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ben d??i kim t? thap b?c thang la m?t h? th?ng me cung ng?m kh?ng l? bao g?m cac day hanh lang va nh?ng phong ch?a. Phong chon c?t chinh n?m ? trung tam khu ph?c h?p ng?m nay va đ??c n?i v?i b? m?t thong qua m?t đ??ng ?ng sau 28m. Co m?t phi?n đa co tr?ng l??ng 3,5 t?n đ??c dung đ? niem phong l?i vao c?a đ??ng ?ng nay. Ph?c h?p mai tang ng?m nay bao g?m b?n day phong tr?ng bay. Day phong tr?ng bay phia đong co ba b?c phu đieu b?ng đa voi kh?c h?a vua Djoser đang tr?i qua l? h?i Hebsed . Cac b?c t??ng xung quanh va n?m gi?a cac b?c bich h?a nay đ??c trang tri b?ng nh?ng vien g?ch b?ng s? co mau xanh lam. Trong khi đo cac day phong tr?ng bay khac l?i v?n ch?a đ??c hoan thi?n.

? phia đong c?a kim t? thap, n?m sat ngay cac phong ch?a mau xanh la 11 m? ?ng khac co đ? sau t? 30 đ?n 32 met va n?m ch?ch d?n theo h??ng tay. Cac m? hinh ?ng t? I - V đ??c s? d?ng đ? chon c?t cac thanh vien thu?c hoang gia, cac m? hinh ?ng VI - XI đa đ??c s? d?ng nh? nh?ng ngoi m? t??ng tr?ng đ? ch?a nh?ng đ? v?t đ??c chon theo cac v? tien v??ng c?a tri?u đ?i th? 1 va th? 2. Ng??i ta đa tim th?y h?n 40.000 binh đa, bat đa va l? đa đ??c lam t? cac lo?i v?t li?u khac nhau trong cac gian phong nay. Ten hoang gia c?a cac v? vua nh? Den , Semerkhet , Nynetjer va Sekhemib đa đ??c ch?m kh?c len nh?ng chi?c binh nay. đi?u nay khi?n cac nha nghien c?u ngh? r?ng Djoser đa cho khoi ph?c l?i nh?ng ngoi m? ban đ?u c?a cac v? tien v??ng va sau đo niem phong đ? mai tang quy gia trong cac gian phong nay đ? b?o v? chung.

Ph?c h?p ngh?a trang [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Kim t? thap b?c thang c?a Djoser đ??c bao quanh b?i m?t b?c t??ng ng?n v?i chi?u cao 10 m, ben trong la m?t cai san r?ng 37,06 acre (15 ha).Ben trong san nay con co m?t s? toa nha đ??c dung vao m?c đich ton giao ch?ng h?n nh? L?ng m? phia Nam, San phia Nam, S?nh đ??ng phia Nam, S?nh đ??ng phia B?c, Hang c?t L?i vao va Serdab v?i b?c t??ng ng?i n?i ti?ng c?a Djoser.

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Djoser .

Th? m?c

• Atiya, Farid (ngay 1 thang 1 n?m 2006). Ancient Egypt . American Univ in Cairo Press. ISBN   978-977-17-3634-9 .
• Berrett, LaMar C. (ngay 1 thang 4 n?m 1996). Discovering the World of the Bible . Cedar Fort. ISBN   978-0-910523-52-3 .

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Rosanna Pirelli, "Statue of Djoser" in Francesco Tiradritti (editor): The Treasures of the Egyptian Museum . American University in Cairo Press, Cairo 1999, p. 47.
• Toby Wilkinson: Early Dynastic Egypt . Routledge, London 2001, pp. 83 & 95
• Toby Wilkinson: Royal Annals of Ancient Egypt: The Palermo Stone and Its Associated Fragments . Kegan Paul International, London 2000.
• I. E. S. Edwards: The Pyramids of Egypt . West Drayton 1947; Rev. ed. Harmondsworth 1961; Rev. ed. Harmondsworth 1985 (dt. Ausgabe Die agyptischen Pyramiden, 1967)

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• A Detailed profile of Djoser