Dante Alighieri

S?a lien k?t
Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin.
Bach khoa toan th? m? Wikipedia

"Dante" đ?i h??ng t?i đay. đ?i v?i cac đ?nh ngh?a khac, xem Dante (đ?nh h??ng) .
Dante Alighieri
Bức chân dung đầu và ngực của Dante trong bộ áo khoác màu đỏ trắng và mũ trùm đầu
Chan dung m?t nghieng v? theo ki?u tempera
b?i Sandro Botticelli , 1495
Sinh k.  1265
Firenze , C?ng hoa Florence
M?t 13 ho?c 14 thang 2 , 1321
k.  56 tu?i
Ravenna , Lanh th? Giao hoang
Ngh? nghi?p Nha chinh tr? , nha th?, nha ly thuy?t ngon ng?, nha ly thuy?t chinh tr?
Qu?c t?ch Ng??i Florence
Giai đo?n sang tac H?u k? Trung C?
Trao l?u Dolce Stil Novo
Tac ph?m n?i b?t Th?n khuc

Durante degli Alighieri ( ti?ng Y:  [du?rante de?? ali??j?ːri] ), th??ng đ??c bi?t v?i ten g?i ng?n g?n Dante Alighieri hay, đ?n gi?n h?n, Dante ( ti?ng Y:  [?dante] ; / ? d ?ː n t e? / , ti?ng Anh c?ng / ? d æ n t i , - t e? / ; k.  1265 ? 1321), la m?t nha th? l?n ng??i Y vao giai đo?n H?u k? Trung C? . Tac ph?m Th?n khuc ( La Divina Commedia ) c?a ong, nguyen g?c la Comedia (ti?ng Y hi?n đ?i: Commedia ) va sau đo đ??c đ?t ten thanh la Divina b?i Giovanni Boccaccio , đ??c coi la t?p th? quan tr?ng nh?t c?a th?i k? Trung C? va la tac ph?m v?n h?c v? đ?i nh?t b?ng ti?ng Y . [1] [2]

Vao cu?i th?i k? Trung C?, h?u h?t th? ca đ??c vi?t b?ng ti?ng Latin , ch? nh?ng đ?c gi? co h?c th?c nh?t m?i co th? ti?p c?n đ??c. Tuy nhien, trong De vulgari eloquentia ( V? hung bi?n b?ng ti?ng b?n x? ), Dante đa b?o v? vi?c s? d?ng ti?ng b?n x? trong v?n ch??ng. Ong th?m chi s? vi?t b?ng ph??ng ng? Toscana trong cac tac ph?m nh? Cu?c đ?i m?i ( La Vita Nuova , 1295) va Th?n khuc ; s? l?a ch?n khong chinh th?ng nay đa đ?t ra m?t ti?n l? ma nh?ng nha v?n Y quan tr?ng nh? Petrarch va Boccaccio s? ti?p n?i.

Dante đa đong vai tro ch? đ?o trong vi?c ki?n t?o n?n v?n h?c Y, va nh?ng mieu t? c?a ong v? đ?a ng?c (Hell), Luy?n ng?c (Purgatory) va Thien đang (Heaven) đa mang t?i ngu?n c?m h?ng cho s? đ?nh hinh ? quy mo l?n h?n c?a ngh? thu?t ph??ng Tay . [3] [4] Ong đ??c trich d?n co ?nh h??ng đ?n John Milton , Geoffrey Chaucer va Alfred Tennyson , trong s? nhi?u ng??i khac. Ngoai ra, vi?c s? d?ng l?n đ?u tien c?a h? th?ng v?n ba dong l?ng nhau, hay terza rima , la do ong kh?i x??ng. ? Y, ong th??ng đ??c g?i la il Sommo Poeta ("Nha th? t?i cao") va il Poeta ("Nha th?"); ong, Petrarch, va Boccaccio c?ng đ??c g?i la "ba su?i ngu?n" ho?c "ba ngoi".

Cu?c đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nien thi?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dante sinh t?i Firenze , C?ng hoa Firenze , nay thu?c Y. Khong ro ngay sinh chinh xac c?a ong, m?c du ng??i ta th??ng cho r?ng ong sinh kho?ng n?m 1265. đi?u nay co th? đ??c suy ra t? nh?ng am ch? mang tinh t? b?ch trong Th?n khuc . Ph?n đ?u tien c?a no, Ho? ng?c ( Inferno ), b?t đ?u v?i cau "Nel mezzo del cammin di nostra vita" ("Con đ??ng đ?i toi đa đi đ?n n?a"), ng? y r?ng Dante đa kho?ng 35 tu?i, b?i tu?i th? trung binh theo Kinh Thanh (Thi Thien 89:10, Vulgate) la 70 tu?i; va k? t? khi chuy?n du hanh t??ng t??ng c?a ong đ?n am ph? di?n ra vao n?m 1300, ong co l? đ??c sinh vao kho?ng n?m 1265. M?t s? cau th? c?a ph?n Thien đang ( Paradiso ) trong Th?n khuc c?ng cung c?p m?t đ?u m?i co th? cho r?ng ong đ??c sinh ra d??i chom Song T? : "Cai ch?t h?p c?a m?t đ?t c?ng sinh ra tan b?o, - Toi chuy?n đi cung sao Song t? b?t di?t - Tr??c toi, hi?n ra t?t c?, t? đ?i nui đ?n b? bi?n, - R?i m?t toi quay l?i v?i đoi m?t xinh đ?p" (XXII 151?154). N?m 1265, m?t tr?i n?m ? cung Song T? trong kho?ng t? 11 thang 5 t?i 11 thang 6 ( l?ch Julius ). [5]

Giovanni Boccaccio mo t? ngo?i hinh va thai đ? ?ng x? c?a Dante nh? sau: "nha th? co chi?u cao trung binh, va trong nh?ng n?m sau nay, ong h?i cong m?t chut, v?i dang đi t? t?n va nh? nhang. Ong luon ?n m?c trang ph?c ch?nh t? nh?t, nh? đ? phu h?p v?i nh?ng n?m chin ch?n tr??ng thanh. Khuon m?t ong dai, m?i c?a ong h?i kho?m, va m?t ong to ch? khong nh?. X??ng ham c?a ong l?n, va moi d??i nho ra. Ong co m?t lan da nau, toc va rau day, đen va xo?n, va v? b? ngoai luon u s?u va đ?y t? l?." [6]

Chan dung Dante, t? m?t b?c bich ho? ( fresco ) ? Palazzo dei Giudici, Firenze

Dante noi r?ng gia đinh c?a ong la h?u du? c?a ng??i La Ma c? đ?i ( Ho? ng?c , XV, 76), nh?ng ng??i h? hang đ?u tien ong co th? nh?c đ?n b?ng ten la Cacciaguida degli Elisei ( Thien đang , XV, 135), ng??i khong sinh ra tr??c n?m 1100. Cha c?a Dante, Alaghiero [7] hay Alighiero di Bellincione , la m?t ng??i theo phe Guelfo Tr?ng, khong b? tr? thu sau khi phe Ghibellini th?ng tr?n Montaperti vao gi?a th? k? 13. đi?u nay g?i y r?ng Alighiero ho?c gia đinh ong co th? đa đ??c h??ng m?t s? uy tin va đ?a v? đ??c b?o v?, m?c du m?t s? ng??i cho r?ng m?t Alighiero khong ho?t đ?ng chinh tr? co v? th? ? m?c th?p đ?n n?i khong đ??c coi la đang đ? ph?i l?u vong. [8]

Gia đinh Dante trung thanh v?i phe Guelfo, m?t lien minh chinh tr? ?ng h? Giao hoang va tham gia vao s? đ?i đ?u ph?c t?p đ?i v?i phe Ghibellini, nh?ng ng??i đ??c h?u thu?n b?i Hoang đ? La Ma Th?n thanh . M? c?a nha th? la Bella, co th? la m?t thanh vien c?a gia t?c Abati. [7] Ba qua đ?i khi Dante ch?a đ?y m??i tu?i, va Alighiero s?m k?t hon l?n n?a, v?i Lapa di Chiarissimo Cialuffi. Khong ch?c li?u ong co th?c s? k?t hon v?i ng??i ph? n? nay hay khong, vi nh?ng ng??i goa ph? b? gi?i h?n v? m?t xa h?i trong nh?ng v?n đ? nh? v?y, nh?ng ng??i ph? n? nay ch?c ch?n đa sinh cho ong hai đ?a con, ng??i em trai cung cha khac m? Francesco va ng??i em gai Tana (Gaetana). Khi Dante 12 tu?i, ong đ??c h?a hon v?i Gemma di Manetto Donati , con gai c?a Manetto Donati, thanh vien c?a gia t?c Donati quy?n l?c. [7] Lo?i hon nhan đinh ??c ? l?a tu?i nay kha ph? bi?n va bao g?m m?t bu?i l? chinh th?c, bao g?m nh?ng b?n đinh ??c đa ky tr??c m?t m?t cong ch?ng vien . Nh?ng trong th?i gian nay, Dante đa mang long yeu ng??i khac, Beatrice Portinari (con g?i la Bice), ng??i ma ong g?p l?n đ?u khi m?i 9 tu?i. Nhi?u n?m sau khi k?t hon v?i Gemma, ong tuyen b? đa g?p l?i Beatrice; ong đa vi?t nhi?u b?n sonnet cho Beatrice nh?ng ch?a bao gi? đ? c?p đ?n Gemma trong b?t k? bai th? nao c?a minh. Ngay chinh xac c?a cu?c hon nhan c?a ong khong đ??c bi?t t?i: thong tin ch?c ch?n duy nh?t la, tr??c khi ong l?u vong vao n?m 1301, ong co ba ng??i con (Pietro, Jacopo va Antonia). [7]

Dante ? Verona , v? b?i Antonio Cotti

Dante đa chi?n đ?u cung đ?i k? binh Guelfo trong tr?n Campaldino (ngay 11 thang 6 n?m 1289). [9] Chi?n th?ng nay mang l?i m?t s? c?i cach cho hi?n phap Firenze . đ? tham gia vao n?n chinh tr? cong, ng??i ta ph?i ghi danh vao m?t trong nhi?u ph??ng h?i th??ng m?i ho?c ngh? nhan c?a thanh ph?, vi v?y Dante đa gia nh?p Ph??ng h?i c?a Bac s? va Ng??i bao ch? thu?c (Physicians' and Apothecaries' Guild). Trong nh?ng n?m sau, ten c?a ong đoi khi đ??c ghi l?i la co phat bi?u ho?c b? phi?u trong cac h?i đ?ng khac nhau c?a n??c c?ng hoa. Tuy nhien, m?t ph?n đang k? s? bien b?n t? cac cu?c h?p nh? v?y trong nh?ng n?m 1298?1300 đa b? th?t l?c, do đo, m?c đ? th?t s? s? tham gia c?a Dante vao cac h?i đ?ng thanh ph? la khong ch?c ch?n.

Gemma đa sinh cho Dante nhi?u đ?a con. M?c du nhi?u ng??i khac sau đo đ??c cho la con cai c?a ong, co kh? n?ng ch? co Jacopo, Pietro, Giovanni va Antonia la nh?ng đ?a con th?c s? c?a ong. Antonia sau nay tr? thanh m?t n? tu, l?y cai ten X? Beatrice.

H?c v?n va thi ca [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Khong co nhi?u đi?u đ??c bi?t v? h?c v?n c?a Dante; ong co l? đ??c h?c ? nha ho?c trong m?t tr??ng h?c thu?c m?t nha th? hay tu vi?n ? Firenze. Ng??i ta bi?t r?ng ong đa nghien c?u th? ca Toscana va ng??ng m? cac tac ph?m c?a nha th? ng??i Bologna Guido Guinizelli ?ng??i ma trong Luy?n ng?c ( Purgatorio ) - XXVI, ong mo t? la "cha" c?a minh?t?i th?i đi?m khi tr??ng phai Sicilia ( Scuola poetica Siciliana ), m?t nhom v?n hoa t? Sicilia , đa tr? nen n?i ti?ng ? Toscana. Ni?m h?ng thu c?a ong đa d?n d?t ong t?i kham pha nh?ng bai th? b?ng ti?ng Provence c?a nh?ng ng??i hat rong , nh? Arnaut Daniel , va cac nha v?n Latin c? đ?i c? đi?n , bao g?m Cicero , Ovid va đ?c bi?t la Virgil . [10]

T??ng Dante t?i Uffizi , Firenze

Dante noi r?ng ong l?n đ?u g?p Beatrice Portinari , con gai c?a Folco Portinari , ? tu?i len chin, va tuyen b? đa yeu co " ngay t? cai nhin đ?u tien ", ma d??ng nh? khong noi chuy?n v?i co. [11] Ong g?p co th??ng xuyen sau 18 tu?i, th??ng xuyen chao h?i tren đ??ng ph?, nh?ng khong bao gi? bi?t qua ro v? co. Trong th?c t?, ong đa thi?t l?p m?t vi d? v? cai g?i la tinh yeu phong nha (courtly love), m?t hi?n t??ng đ??c phat tri?n trong thi ca Phap va Provence ? cac th? k? tr??c. Tr?i nghi?m v? tinh yeu nh? Dante kha đi?n hinh, nh?ng bi?u hi?n c?a ong v? no la hoan toan đ?c nh?t. B?i tinh yeu nay ma Dante đ? l?i d?u ?n c?a anh ta tren dolce stil novo ( phong cach ng?t ngao m?i , m?t thu?t ng? ma Dante t? đ?t ra), va ong s? tham gia cung cac nha th? va nha v?n đ??ng đ?i khac đ? kham pha nh?ng khia c?nh ch?a t?ng đ??c nh?n m?nh c?a tinh yeu ( Amore ). Tinh yeu danh cho Beatrice (nh? Petrarch s? cho Laura m?t chut khac bi?t) s? la ly do cho th? ca va cho cu?c s?ng c?a ong, cung v?i ni?m đam me v? chinh tr?. Trong nhi?u bai th? c?a minh, co đ??c mo t? v?i m?t n?a th?n thanh, lien t?c quan sat va mang đ?n s? h??ng d?n v? m?t tam linh v?i ong, đoi khi kh?c nghi?t. Khi Beatrice qua đ?i vao n?m 1290, Dante tim n?i tru ?n trong v?n h?c Latin. [12] Tac ph?m Convivio ghi chep l?i c?m nh?n c?a ong khi đ?c De consolatione philosophiae c?a Boethius va De Amicitia c?a Cicero. Sau đo, ong danh th?i gian cho cac nghien c?u tri?t h?c t?i cac tr??ng phai ton giao nh? tr??ng phai Dominica ? Santa Maria Novella . Ong đa tham gia vao cac cu?c tranh lu?n r?ng hai dong kh?t th?c chinh c?a cac tu s? ( Franciscan va Dominican ) đ??c t? ch?c cong khai ho?c gian ti?p t?i Firenze, tr??c đay gi?i thich cac giao ly c?a cac nha huy?n mon va Thanh Bonaventura , sau nay gi?i thich v? cac ly thuy?t c?a Thanh Tommaso d'Aquino . [13]

? tu?i 18, Dante g?p g? Guido Cavalcanti , Lapo Gianni , Cino da Pistoia va ngay sau đo la Brunetto Latini ; h? cung nhau tr? thanh nh?ng ng??i lanh đ?o phong trao dolce stil novo. Brunetto sau đo đ??c đ? c?p m?t cach đ?c bi?t trong Th?n khuc ( Ho? ng?c , XV, 28) v? nh?ng gi ong đa d?y Dante: Trong luc đo toi v?n đi va tro chuy?n, - V?i Ngai Brunetto va h?i: - Nh?ng ai n?i đay la b?n đ??ng quan tr?ng nh?t c?a ong. [14] Kho?ng 50 bai binh lu?n th? c?a Dante đ??c bi?t đ?n (đ??c g?i la Rime , v?n đi?u), nh?ng bai khac đ??c đ?a vao Cu?c đ?i m?i va Convivio sau nay. Cac nghien c?u khac đ??c bao cao, ho?c suy lu?n t? Cu?c đ?i m?i ho?c Th?n khuc , v? h?i ho? va am nh?c.

Minh ho? ph?n Luy?n ng?c ( Purgatorio ) b?i Paul Gustave Louis Christophe Dore
Minh ho? ph?n Thien đang ( Paradiso ) (c?a Th?n khuc ) b?i Paul Gustave Louis Christophe Dore
Minh ho? ph?n Thien đang ( Paradiso ) (c?a Th?n khuc ) b?i Paul Gustave Louis Christophe Dore

Firenze va chinh tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Xem them thong tin: Guelfo va Ghibellini (phe chinh tr?)

Dante, gi?ng nh? h?u h?t ng??i Firenze th?i đo, b? loi keo vao cu?c xung đ?t Guelfo?Ghibellini . Ong đa chi?n đ?u trong tr?n Campaldino (ngay 11 thang 6 n?m 1289), v?i phe Guelfo ng??i Firenze ch?ng l?i phe Ghibellini ng??i Arezzo ; [9] [15] sau đo vao n?m 1294, ong la m?t trong nh?ng h? t?ng c?a Charles Martel x? Anjou (chau trai c?a Charles I c?a Anjou ) trong khi ong nay ? Firenze. đ? ti?p t?c s? nghi?p chinh tr? c?a minh, ong tr? thanh m?t d??c s?. Ong khong co y đ?nh hanh ngh? chuyen nghi?p, nh?ng m?t lu?t đ??c ban hanh vao n?m 1295 yeu c?u cac quy t?c mu?n tham gia vao ban b? c?a nha n??c c?n đ??c ghi danh vao m?t trong nh?ng Corporazioni delle Arti e dei Mestieri, do đo Dante đ??c nh?n vao Ph??ng h?i Nha bao ch? thu?c. Ngh? nay khong phu h?p vi luc đo sach v? đ??c ban t? c?a hang c?a cac nha bao ch?. La m?t chinh tr? gia, ong ch? th?c hi?n đ??c it quy?t đ?nh nh?ng gi? ch?c t?i nhi?u b? khac nhau trong m?t vai n?m trong m?t thanh ph? đ?y b?t ?n v? chinh tr?.

Dante Alighieri, chi ti?t trong tranh fresco c?a Luca Signorelli , Nha nguy?n San Brizio , Nha th? Chinh toa Orvieto

Sau khi đanh b?i phe Ghibellini, phe Guelfo chia r? thanh hai phe phai chinh tr?: phe Guelfo Tr?ng ( Guelfi Bianchi )?phe phai c?a Dante, d?n đ?u b?i Vieri dei Cerchi?va phe Guelfo đen ( Guelfi Neri ), d?n d?t b?i Corso Donati . M?c du s? chia r? ban đ?u d?c theo dong h?, s? khac bi?t v? t? t??ng n?y sinh d?a tren quan đi?m đ?i l?p v? vai tro c?a Giao hoang trong cac v?n đ? c?a Firenze, v?i phe đen ?ng h? Giao hoang va phe Tr?ng mu?n nh?n đ??c s? t? do nhi?u h?n kh?i Roma. Phe Tr?ng gianh đ??c quy?n l?c đ?u tien va tr?c xu?t phe đen. đap l?i, Giao hoang Bonifacius VIII len k? ho?ch cho quan đ?i chi?m đong Firenze. N?m 1301, Charles c?a Valois , em trai c?a vua Philippe IV c?a Phap , d? ki?n ??s? vi?ng th?m Firenze vi Giao hoang đa b? nhi?m ong lam ng??i hoa gi?i cho Toscana . Nh?ng chinh quy?n thanh ph? đa đ?i x? v?i cac đ?i s? c?a Giao hoang m?t cach t?i t? m?t vai tu?n tr??c đo, tim ki?m s? đ?c l?p kh?i ?nh h??ng c?a Giao hoang. Ng??i ta tin r?ng Charles đa nh?n đ??c nh?ng ch? d?n khong chinh th?c khac, vi v?y h?i đ?ng đa g?i m?t phai đoan đ?n Roma đ? xac đ?nh y đ?nh c?a Giao hoang. Dante la m?t trong nh?ng đ?i bi?u nay.

L?u vong va qua đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Giao hoang Bonifacius nhanh chong gi?i tan cac đ?i bi?u khac va yeu c?u Dante ? l?i Roma. Cung th?i đi?m đo (ngay 1 thang 11 n?m 1301), Charles c?a Valois ti?n vao Firenze cung v?i phe Guelfo đen, trong sau ngay ti?p theo đa pha h?y nhi?u thanh ph? va gi?t ch?t nhi?u k? thu. M?t chinh ph? Guelfo đen m?i đ??c thi?t l?p, va Cante dei Gabrielli da Gubbio đ??c b? nhi?m lam th?ng đ?c podesta c?a thanh ph?. Vao thang 3 n?m 1302, Dante, m?t ng??i theo phe Guelfo Tr?ng thong qua vi?c sap nh?p, cung v?i gia t?c Gherardini , đa b? k?t an l?u vong trong hai n?m va ra l?nh ph?i đong m?t kho?n ti?n ph?t l?n. [16] Dante đa b? cao bu?c tham nh?ng va co hanh vi sai trai v? m?t tai chinh b?i chinh quy?n Guelfo đen trong kho?ng th?i gian ma Dante t?ng la tr??ng tu vi?n thanh ph? tr??c đo (v? tri cao nh?t c?a Firenze) trong hai thang vao n?m 1300. [17] Nha th? v?n ? l?i Roma vao n?m 1302, khi Giao hoang, h?u thu?n cho phe Guelfo đen, "g?i y" r?ng Dante nen ? l?i. Firenze, d??i s? c?m quy?n c?a phe Guelfo đen, do đo coi Dante la k? tr?n tranh phap lu?t. [18] Dante đa khong tr? kho?n ti?n ph?t, m?t ph?n vi ong tin r?ng ong khong co t?i va m?t ph?n vi t?t c? tai s?n c?a ong ? Firenze đa b? t?ch thu b?i phe Guelfo đen. Ong b? k?t an l?u vong v?nh vi?n; n?u ong quay l?i Firenze ma khong tr? kho?n ti?n ph?t, ong co th? b? thieu s?ng. (Thang 6 n?m 2008, g?n b?y th? k? sau khi ong qua đ?i, h?i đ?ng thanh ph? Firenze đa thong qua m?t đ?ng thai hu? b? b?n an c?a Dante.) [19]

M?t m?t n? ng??i ch?t đ??c tai t?o c?a Dante Alighieri ? Palazzo Vecchio , Firenze
Ngo?i th?t va n?i th?t l?ng m? c?a Dante ? Ravenna , xay d?ng n?m 1780

Ong đa tham gia vao m?t s? n? l?c c?a phe Guelfo Tr?ng đ? gianh l?i quy?n l?c, nh?ng đ?u th?t b?i do co s? ph?n b?i. Dante, c?m th?y cay đ?ng tr??c s? đ?i x? ma ong nh?n đ??c t? nh?ng k? thu c?a minh, c?ng tr? nen c?m th?y ghe t?m v?i vi?c đ?u đa l?n nhau trong n?i b? va s? khong hi?u qu? c?a cac đ?ng minh x?a kia, va th? s? ch? theo phe phai c?a rieng minh. Ong đ?n Verona v?i t? cach la khach m?i c?a Bartolomeo I della Scala , sau đo chuy?n đ?n Sarzana ? Liguria. Sau đo ong đ??c cho la đa s?ng ? Lucca v?i m?t ng??i ph? n? ten la Gentucca, ng??i khi?n ong yen long (va sau đo đ??c nh?c t?i v?i long bi?t ?n trong Luy?n ng?c , XXIV, 37). M?t s? ngu?n tin ph?ng đoan cho r?ng ong đa vi?ng th?m Paris vao kho?ng gi?a n?m 1308 đ?n n?m 1310, va cac ngu?n khac th?m chi con kem tin c?y h?n cho r?ng ong đa đ?n Oxford : nh?ng tuyen b? nay, l?n đ?u tien xu?t hi?n trong cu?n sach c?a Boccaccio v? Dante vai th?p k? sau khi ong qua đ?i, d??ng nh? đ??c truy?n c?m h?ng t? nh?ng đ?c gi? c?m kich tr??c qua trinh nghien c?u sau r?ng va s? thong thai c?a nha th?. Ro rang, s? tinh thong tri?t h?c c?a Dante va ni?m h?ng thu v?i v?n h?c c?a ong cang ngay cang sau s?c h?n trong qua trinh l?u vong va khi ong khong con b?n r?n v?i cong vi?c hang ngay c?a m?t chinh khach Firenze, va đi?u nay đ??c minh ch?ng trong cac tac ph?m v?n xuoi c?a ong trong giai đo?n nay, nh?ng khong co b?ng ch?ng xac th?c nao noi r?ng ong đa t?ng r?i n??c Y. Tac ph?m Immensa Dei dilectione testante c?a Dante g?i đ?n vua Henry VII c?a Luxembourg xac nh?n n?i c? tru c?a minh "ben d??i su?i Arno, g?n Tuscany" vao thang 3 n?m 1311.

N?m 1310, Hoang đ? La Ma Th?n thanh Henry VII c?a Luxembourg hanh quan vao Y mang theo 5.000 quan. Dante nhin nh?n ong ta nh? m?t Charlemagne m?i, ng??i s? khoi ph?c l?i l? nghi c?a Hoang đ? La Ma Th?n thanh cho vinh quang tr??c đay c?a no va c?ng chi?m l?i Firenze t? phe Guelfo đen. Ong đa vi?t th? g?i vua Henry va m?t s? hoang t? c?a Y, yeu c?u h? tieu di?t phe Guelfo đen. Hoa tr?n gi?a ton giao va nh?ng m?i quan tam rieng t? trong cac tac ph?m c?a minh, ong đa t?o nen s? gi?n d? t?i t? nh?t c?a Thien Chua ch?ng l?i thanh ph? c?a minh va đ? xu?t m?t s? m?c tieu c? th? c?ng la k? thu ca nhan c?a minh. Chinh trong th?i gian nay, ong đa vi?t De Monarchia ( V? n?n quan ch? ), đ? xu?t m?t ch? đ? quan ch? th? gi?i d??i th?i Henry VII.

T??ng đai Dante ? Piazza Santa Croce t?i Firenze, Enrico Pazzi , 1865

T?i m?t th?i đi?m nao đo trong th?i gian l?u vong, ong đa hinh dung ra ch? đ? c?a Th?n khuc , nh?ng ngay thang nay khong ch?c ch?n. Tac ph?m nay mang s? t? tin l?n h?n nhi?u va co quy mo l?n h?n b?t c? th? gi ong t?ng sang tac ? Firenze; co kh? n?ng ong th?c hi?n m?t tac ph?m nh? v?y ch? sau khi nh?n ra tham v?ng chinh tr? c?a minh, đi?u đa tr? thanh trung tam trong ong đ?i v?i s? tr?c xu?t c?a minh, đa b? t?m ng?ng m?t th?i gian, co th? la mai mai. M?t đi?u c?ng đang chu y r?ng Beatrice đa tr? l?i v?i tri t??ng t??ng c?a ong v?i ?nh h??ng đ??c khoi ph?c va co y ngh?a r?ng h?n so v?i Cu?c đ?i m?i ; trong Convivio (vi?t k.  1304?07 ), ong đa tuyen b? r?ng ky ?c v? s? lang m?n tr? trung nay đa thu?c v? qua kh?.

M?t d?u hi?u s?m ? ben ngoai cho th?y t?p th? đang đ??c ti?n hanh sang tac la m?t thong bao c?a Francesco da Barberino, đ??c đ?a vao t?p Documenti d'Amore ( Nh?ng bai h?c v? tinh yeu ) c?a minh, đ??c vi?t vao n?m 1314 ho?c đ?u n?m 1315. Phat bi?u c?a Virgil đ??c Francesco ghi chu b?ng nh?ng t? ng? đanh gia cao, r?ng Dante đa ti?p n?i v?n ch??ng kinh đi?n La Ma trong m?t t?p th? g?i la "Th?n khuc" va r?ng s? thi?t l?p c?a t?p th? nay (ho?c m?t ph?n c?a no) la th? gi?i ng?m; ? đay co ngh?a la đ?a ng?c. [20] Cac l?u y ng?n g?n khong cho th?y d?u hi?u khong th? ng?n c?n r?ng b?n than ong nay đa nhin th?y ho?c đ?c, ngay c? v?i ph?n Ho? ng?c khong thoi, ho?c ph?n nay đa đ??c xu?t b?n vao th?i đi?m đo, nh?ng no cho th?y vi?c sang tac đa đ??c ti?n hanh va vi?c phac th?o t?p th? co th? đa b?t đ?u m?t vai n?m tr??c đo. (M?t g?i y ? đay r?ng m?t hi?u bi?t v? tac ph?m c?a Dante c?ng nh?n m?nh m?t s? s? khai sang trong tac ph?m Officiolum [k.  1305?08 ] tr??c đo c?a Francesco da Barberino, m?t b?n th?o ch? đ??c kham pha vao n?m 2003. [21] ) Chung ta bi?t r?ng Ho? ng?c đa đ??c xu?t b?n vao n?m 1317; đi?u nay đ??c thi?t l?p b?i cac dong trich d?n xen k? trong l? c?a cac h? s? hi?n đ?i t? Bologna, nh?ng khong ch?c ch?n li?u ba ph?n c?a bai th? co đ??c xu?t b?n đ?y đ?, ho?c ch? m?t vai b?n canto , t?i m?t th?i đi?m hay khong. Ph?n Thien đang d??ng nh? đa đ??c xu?t b?n sau khi ong qua đ?i.

T?i Firenze, Baldo d'Aguglione tha th? cho h?u h?t nh?ng ng??i Guelfo tr?ng l?u vong va cho phep h? tr? v?. Tuy nhien, Dante đa đi qua xa trong cac la th? b?o l?c c?a minh g?i cho Arrigo (Henry VII) va b?n an c?a ong khong b? thu h?i.

N?m 1312, Henry t?n cong Firenze va đanh b?i phe Guelfo đen, nh?ng khong co b?ng ch?ng nao cho th?y Dante đa tham gia. M?t s? ng??i noi r?ng ong t? ch?i tham gia vao cu?c t?n cong vao thanh ph? c?a minh b?i m?t ng??i n??c ngoai; nh?ng ng??i khac cho r?ng ong đa tr? nen khong con đ??c ?a chu?ng v?i phe Guelph Tr?ng, va r?ng b?t k? d?u v?t nao trong con đ??ng cong danh c?a ong đa đ??c lo?i b? c?n th?n. Henry VII qua đ?i (vi b? s?t) vao n?m 1313, va khong con b?t k? hy v?ng nao đ? Dante co th? g?p l?i Firenze. Ong tr? v? Verona, n?i ma Cangrande I della Scala cho phep ong s?ng trong m?t s? s? b?o v? nh?t đ?nh va, co l?, ? m?c đ? cong b?ng c?a s? th?nh v??ng. Cangrande đ??c đ?a vao ph?n Thien đang ( Paradiso , XVII, 76).

Trong th?i gian l?u vong, Dante đa trao đ?i th? t? v?i nha th?n h?c ng??i Dominica Fr. Nicholas Brunacci OP [1240?1322], la m?t mon đ? c?a Tommaso d'Aquino t?i studium ? Santa Sabina ? Rome, va sau đo t?i Paris [22] [23] va c?a Albertus C? t?i studium Cologne. [24] Brunacci đa tr? thanh giao s? đ?c bai sinh ng? (lector) t?i studium ? Santa Sabina, ti?n than c?a đ?i h?c Giao hoang Thanh Tommaso d'Aquino , va sau đo ph?c v? trong Giao tri?u . [25]

N?m 1315, Firenze b? ep bu?c b?i Uguccione della Faggiuola (vien ch?c quan s? ki?m soat th? tr?n) ban an xa cho nh?ng ng??i l?u vong, k? c? Dante. Nh?ng vi đi?u nay, Firenze đoi h?i s? h?i h?n cong khai c?a cong chung ngoai m?t kho?n ti?n ph?t n?ng n?. Dante t? ch?i, noi r?ng thich cu?c s?ng l?u vong h?n. Khi Uguccione đanh b?i Firenze, an t? hinh c?a Dante đa đ??c gi?m xu?ng con qu?n thuc t?i gia, v?i đi?u ki?n la ong ph?i t?i Firenze đ? th? s? khong bao gi? vao th? tr?n n?a. Ong t? ch?i t?i đo, va b?n an t? hinh c?a ong đa đ??c xac nh?n va m? r?ng sang c? cac con trai c?a ong. Ong v?n hy v?ng vao cu?i cu?c đ?i r?ng ong co th? đ??c m?i tr? l?i Firenze v?i nh?ng đi?u ki?n đang kinh. đ?i v?i Dante, l?u vong g?n nh? la m?t hinh th?c c?a cai ch?t, t??c đo?t nhi?u danh tinh va di s?n c?a ong. Ong gi?i quy?t n?i đau kh? l?u vong trong Thien đang , XVII (55?60), n?i Cacciaguida, ong c? c?a ong, c?nh bao ong nh?ng gi mong đ?i:

Tranh t??ng c?a Dante trong B?o tang Uffizi , b?i Andrea del Castagno , k.  1450

... Tu lascerai ogne cosa diletta
piu caramente; e questo e quello strale
che l'arco de lo essilio pria saetta.
Tu proverai si come sa di sale
lo pane altrui, e come e duro calle
lo scendere e 'l salir per l'altrui scale...

... Chau s? ph?i r?i b? t?t c? nh?ng gi
Yeu quy nh?t va đo la m?i ten,
Ma cai cung l?u đay bi?t x? m? đ?u,
Chau s? c?m th?y v? đ?ng cay
C?a mi?ng banh ?n nh?,
Va b??c chan n?ng n? khi len xu?ng c?u thang ? đ?u...

V?i hy v?ng tr? v? Firenze, ong mo t? no nh? th? ong đa ch?p nh?n s? b?t kh? thi c?a no (trong Thien đang , XXV, 1?9):

Se mai continga che 'l poema sacro
al quale ha posto mano e cielo e terra,
si che m'ha fatto per molti anni macro,
vinca la crudelta che fuor mi serra
del bello ovile ov'io dormi' agnello,
nimico ai lupi che li danno guerra;
con altra voce omai, con altro vello
ritornero poeta, e in sul fonte
del mio battesmo prendero 'l cappello...

N?u khi nao x?y ra vi?c v?i t?p th? thieng lieng,
Ma c? tr?i va đ?t đa gop tay vao,
Va đa lam cho toi g?y mon sau nhi?u n?m tr?i.
Th?ng đ??c s? ac đ?c đa đ?y toi đi qua xa,
Kh?i que h??ng đ?p đ?, n?i toi đa ng? nh? c?u non,
Nh?ng thu đ?ch v?i l? soi gay chi?n.
V?i m?t gi?ng noi va m?t mai toc đ?i khac
Toi s? tr? v? la nha th? va ben b?n n??c
Toi đ??c r?a t?i va đ??c nh?n vong hoa ...

Alighieri ch?p nh?n l?i m?i c?a Hoang t? Guido Novello da Polenta t?i Ravenna vao n?m 1318. Ong hoan thanh ph?n Thien đang, va m?t n?m 1321 (th? 56 tu?i) khi tr? v? Ravenna t? m?t phai b? ngo?i giao đ?n Venezia, co th? la b?nh s?t ret nhi?m ph?i ? đo. Ong đ??c chon c?t t?i Ravenna t?i Nha th? San Pier Maggiore (sau nay g?i la San Francesco). Bernardo Bembo, praetor c?a Venezia , d?ng len m?t ngoi m? cho ong vao n?m 1483.

Bia k? ni?m trong V??ng cung thanh đ??ng Santa Croce, Firenze

Tren m?, m?t s? cau c?a Bernardo Canaccio, m?t ng??i b?n c?a Dante, danh rieng cho Firenze:

parvi Florentia mater amoris

Firenze, ng??i m? c?a tinh yeu nh? be

Di s?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Xem them: L?ng m? Dante

Ghi chep ti?u s? chinh th?c đ?u tien v? Dante la Vita di Dante (con đ??c g?i la Trattatello in laude di Dante ), đ??c vi?t sau n?m 1348 b?i Giovanni Boccaccio ; [26] M?c du m?t s? phat bi?u va ch??ng h?i c?a no đ??c coi la khong đang tin c?y tren c? s? nghien c?u hi?n đ?i, m?t b?n t??ng thu?t tr??c đo v? cu?c đ?i va tac ph?m c?a Dante đa đ??c đ?a vao cu?n Nuova Cronica c?a nha bien nien s? ng??i Firenze Giovanni Villani . [27]

Thanh ph? Firenze cu?i cung đa bay t? s? h?i ti?c cho cu?c đ?i l?u vong c?a Dante, va thanh ph? đa đ?a ra nh?ng yeu c?u l?p đi l?p l?i nh?m mang tr? l?i c?a di hai c?a ong. Ng??i giam h? thi th? ? Ravenna đa t? ch?i, ? m?t m?c đ? nao đo th?m chi con gi?u x??ng trong m?t b?c t??ng gi? c?a tu vi?n. Tuy nhien, m?t ngoi m? đ??c xay d?ng cho ong ? Firenze vao n?m 1829, trong V??ng cung thanh đ??ng Santa Croce . Ngoi m? đo đa đ??c đ? tr?ng k? t? đo, v?i di hai c?a Dante con n?m l?i ? Ravenna, cach r?t xa vung đ?t ma ong yeu quy. M?t tr??c c?a ngoi m? c?a ong ? Firenze ghi dong Onorate l'altissimo poeta ?d?ch tho co ngh?a la "Vinh danh nha th? cao quy nh?t". C?m t? nay la m?t trich d?n t? canto th? t? c?a Ho? ng?c , mo t? s? chao đon c?a Virgil khi ong tr? v? cung cac nha th? c? đ?i tuy?t v?i trong đ?i s?ng hoang s?. Dong ti?p theo, L'ombra sua torna, ch'era dipartita ("tinh th?n c?a ong, th? đa r?i b? chung ta, tr? v?"), v?ng m?t v?i ?n y sau s?c t? ngoi m? tr?ng.

Tau chi?n dreadnought đ?u tien c?a Y đ??c hoan thanh vao n?m 1913 va đ?t ten la Dante Alighieri đ? vinh danh ong.

Vao ngay 30 thang 4 n?m 1921, đ? k? ni?m 600 n?m ngay m?t c?a Dante, Giao hoang Benedict XV đa ban hanh m?t thong đi?p la In praeclara summorum , g?i ong la "m?t trong nh?ng thien tai n?i ti?ng ma đ?c tin Cong giao co th? t? hao" va la "ni?m t? hao va vinh quang c?a nhan lo?i ". [28]

N?m 2007, m?t qua trinh tai thi?t khuon m?t c?a Dante đa đ??c th?c hi?n trong m?t d? an h?p tac. Cac ngh? s? t? đ?i h?c Pisa va cac k? s? t?i đ?i h?c Bologna ? Forli đa xay d?ng mo hinh, mieu t? cac đ?c tr?ng c?a Dante h?i khac so v?i nh?ng gi ng??i ta t?ng ngh?. [29] [30]

Vao n?m 2008, chinh quy?n thanh ph? Firenze chinh th?c t? ch?c xin l?i cong khai vi vi?c tr?c xu?t Dante di?n ra 700 n?m tr??c. [31]

M?t l? k? ni?m đ??c t? ch?c vao n?m 2015 đ? k? ni?m l?n th? 750 ngay sinh c?a ong. [32] [33]

Tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Xem them: Th? lo?i:Tac ph?m c?a Dante Alighieri
Th?n khuc (1472)
De vulgari eloquentia , 1577

Dante la tac gi? c?a cac t?p Rime (Th?), Il convivio (B?a ti?c), De vulgari eloquentia (V? hung bi?n đ?i chung), De monarchia (V? ch? đ? quan ch?)... Tuy v?y, nh?ng tac ph?m nay ch? m?t s? it cac nha nghien c?u quan tam, con đ?c gi? kh?p th? gi?i h?u nh? ch? bi?t hai ki?t tac: La Vita Nuova ( Cu?c đ?i m?i ) va La Divina Commedia ( Th?n khuc ).

Tac ph?m La Vita nuova ( Cu?c đ?i m?i ) bao g?m th? va v?n xuoi, vi?t v? tinh yeu c?a Dante đ?i v?i Beatrice Portinari . Tinh yeu c?a Dante v?i Beatrice mang m?t quy mo v? tr?. Nha th? nhin th?y ? ng??i con gai tr?n t?c nay m?t y t??ng thanh th?n đ??c th? hi?n trong nh?ng con s?: "S? 3 la ngu?n g?c c?a s? 9, ba l?n ba la chin. Nh? v?y, n?u 3 co th? sinh ra 9 thi đi?u ki di?u ? trong minh ? Ba Ngoi : Chua Cha , Chua Con , Chua Thanh Linh ? ba trong m?t. T? đo rut ra k?t lu?n r?ng: ng??i con gai nay la con s? 9, ngh?a la đi?u ki di?u va ngu?n g?c c?a đi?u ki di?u nay la "Tam v? nh?t th?". Nh?ng l?p lu?n nay th? hi?n tinh th?n c?a th?i đ?i b?y gi? nh?ng ph?i noi r?ng nha th? đa d?ng c?m khi đem ng??i yeu c?a minh so sanh v?i Ba Ngoi th?n thanh.

Dante, đ?ng gi?a ng?n nui luy?n ng?c va thanh ph? Firenze, gi? ra đo?n incipit Nel mezzo del cammin di nostra vita ("Con đ??ng đ?i toi đa đi đ?n n?a") trong m?t chi ti?t c?a b?c h?a c?a Domenico di Michelino, Firenze, 1465.

Dante g?p Beatrice l?n đ?u khi nang len 9 tu?i. "Linh h?n c?a cu?c s?ng" nay đa bao trum l?y tam h?n c?a c?u be Dante. Beatrice ch? kh? nghieng mai đ?u cui chao ma đa lam cho chang trai Dante lang lang khon t?. Chang v?i vang đi v? phong rieng vi?t bai th? đ?u tien. Chin n?m sau hai ng??i g?p l?i nhau. H? nhin th?y Beatrice la Dante l?i lu?ng cu?ng, xuc đ?ng, khong th? lam ch? đ??c b?n than va t? nh? long s? khong bao gi? tim g?p Beatrice n?a. Nh?ng chi ti?t nay đ??c Dante mo t? r?t t? m? trong La Vita Nuova . Sau đo Beatrice đi l?y ch?ng nh?ng tinh yeu c?a Dante đ?i v?i nang v?n khong h? suy gi?m. Ng??c l?i, tinh yeu nay la ngu?n c?m h?ng cho Dante vi?t ra hai ki?t tac La Vita Nuova va La Divina Commedia . Beatrice m?t n?m 1290. Dante khoc su?t m?t n?m rong va nh?ng ng??i đ??ng th?i k? r?ng h? khong bao gi? con nhin th?y Dante c??i n?a. Dante va Beatrice Portinari tr? thanh m?t bi?u t??ng c?a tinh yeu đoi l?a trong v?n ch??ng th? gi?i nh? Petrarca va Laura de Noves , Tristan va Isolt , Romeo va Juliet .

Dante Alighieri , thu?c v? Giotto , trong nha nguy?n cung đi?n Bargello ? Firenze. B?c tranh lau đ?i nh?t v? Dante nay đa đ??c v? ngay tr??c khi ong l?u vong va đa đ??c ph?c h?i r?t nhi?u k? t? đo.

La Divina Commedia ( Th?n khuc ) la m?t tac ph?m b?ng th? đ? s? g?m ba ph?n: đ?a ng?c , T?nh th? , Thien đ??ng . M?i ph?n co 33 khuc, c?ng 1 khuc m? đ?u, t?t c? la 100 khuc v?i 14.233 cau th?. Ng??i ta v?n th??ng g?i La Divina Commedia la " Kinh Thanh c?a th?i Trung c? ". Trong tac ph?m v? đ?i nay, Dante đ?t ra cho minh m?t m?c đich v? đ?i: giup loai ng??i thoat kh?i n?i s? hai tr??c cai ch?t. Nhi?m v? nay ? th?i b?y gi? la vo cung quan tr?ng: trong linh h?n con ng??i co m?t n?i s? v? nh?ng c?c hinh ? đ?a ng?c ma ng??i ta v?n nghe qua nh?ng l?i rao gi?ng va thuy?t giao. Khac v?i nh?ng nha tri?t h?c theo tr??ng phai Epicurus , Dante khong khuyen ng??i đ?i quen đi cai ch?t, hay nh? nh?ng nha tri?t h?c th? k? Anh sang , kh?ng đ?nh r?ng đ?a ng?c la do cac cha đ?o ngh? ra, Dante tin r?ng đ?a ng?c la co th?t va ch? co s? Can đ?m, Danh d? va Tinh yeu co th? giup con ng??i thoat kh?i đ?a ng?c. Th?n khuc m? đ?u b?ng nh?ng l?i cay đ?ng v? cai ch?t c?a Beatrice nh?ng tac gi? b?ng nhien hi?u ra r?ng nang la con ng??i cao th??ng, trong tr?ng va khong th? ch?t. Th? la linh h?n c?a Beatrice , v?i s? giup đ? c?a Virgil đa d?n Dante, va cung v?i Dante la ng??i đ?c, đi h?t cac t?ng ng?c, ch?ng ki?n h?t nh?ng n?i kinh hoang c?a đ?a ng?c.

T??ng Dante Alighieri ? Verona

Tren canh c?ng vao đ?a ng?c co dong ch? "k? vao đay hay quen ni?m hy v?ng" nh?ng Virgil khuyen Dante hay quen n?i s? hai, vi r?ng ch? v?i đoi m?t m? to thi con ng??i m?i co th? nhin ra ngu?n g?c c?a m?i cai ac . C?ng theo Dante thi linh h?n con ng??i co th? b? đay xu?ng đ?a ng?c ngay c? khi than xac con s?ng nh?n nh? n?i d??ng th?, b?i vi đ?a ng?c khong ph?i la m?t đ?a đi?m hay n?i ch?n ma đ?a ng?c la m?t "tr?ng thai c?a long ng??i". Ng??i nao s?ng trong l?m l?i s? r?i vao tr?ng thai đo. Ngay c? l?m l?i c?a long thu h?n ? c? ng??i tr? thu va n?n nhan c?a s? tr? thu đ?u b? đay xu?ng đ?a ng?c , va m?t khi n?n nhan con c?m thu k? đa hanh h? minh thi v?n ch?a th? thoat ra kh?i đ?a ng?c.

La Divina Commedia ( Th?n khuc ) l?n đ?u tien đ??c d?ch ra ti?ng Vi?t n?m 1978 . đo la b?n trich d?ch 30 khuc c?a c? ba ph?n ra v?n xuoi co v?n đi?u c?a Kh??ng H?u D?ng va Le Tri Vi?n . G?n đay co b?n d?ch v?n xuoi Th?n Khuc tr?n b? c?a Nguy?n V?n Hoan (2005 va 2009) va b?n d?ch th? Th?n Khuc tr?n b? c?a H? Th??ng Tuy (ch?a in thanh sach). Tac ph?m La Vita Nuova ( Cu?c đ?i m?i ) co m?t b?n d?ch c?a H? Th??ng Tuy.

Trich đ?a ng?c , tr?n khuc XXXIII [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?ng đ?a ng?c th? chin, ng?c th? hai (Antenora), [34]
Ng?ng cai m?m t? đ?u lau g?m ghi?c
R?i chui m?m con nhu?m đ?y mau t??i
Vao m? toc c?a b?a ?n kh?ng khi?p.
 
4 đo?n noi: “Ng??i mu?n ta k? cho ng??i
N?i đau tuy?t v?ng tim ta vo xe
Khi ngh? đ?n, ta khong th?t nen l?i.
 
7 Nh?ng n?u cau chuy?n c?a ta co th?
T?o thanh b?n an v?i k? thu nay
Thi ta b?ng long v?a khoc v?a k?.
 
10 Ch?ng bi?t ng??i la ai, b?ng cach gi
Ma xu?ng đ??c đay, nh?ng nghe gi?ng noi
Thi đung ng??i la dan Phirenxe.
 
13 Ta la Ba t??c Ugolino m?t thu?
Con ten nay la Giam m?c Rugieri
Khong ng?u nhien ? m?t lang gi?ng nh? th?.
 
16 Do k?t qu? đ?c ac m?t am m?u
Tin ? no, khi?n cho ta b? b?t
R?i b? x? ch?t, khong c?n noi nhi?u.
 
29 Nh?ng co m?t đi?u ch?a ai bi?t ro
Cai ch?t c?a ta đ?c đ?a nh??ng nao
Ta c?m h?n! Ng??i hay nghe ta k?:
 
22 M?t o c?a nh? c?a m?t thap tu
R?i vi ta ma co ten Thap đoi
Con nhi?u ng??i b? giam gi? sau ta.
 
25 Qua o c?a bao l?n tr?ng tron khuy?t
Va khi trong c?n ac m?ng n?ng n?
Xe t?m man ph? che ngay phia tr??c.
 
28 M?t ten lanh chua ? ta th?y trong m? ?
Xua con soi va soi con tren nui
Ng?n cach Pida nhin th?y Lucca.
 
31 đan cho nhanh nh?n vi đ??c hu?n luy?n
B?n Goal?ngđi, Xitmongđi, L?ngph?r?ngđi
Ti?n len phia tr??c dan thanh tr?n tuy?n.
 
34 B?y cho đu?i ng??i b? va b?y con
H?u nh? đa ki?t s?c va m?t l?
Nh?ng chi?c r?ng nh?n ngo?m vao m?ng s??n.
 
37 Ta đa th?c gi?c khi v?a r?ng sang
Nghe nh?ng đ?a con khoc thet trong m?
Chung ? ben ta va đang đoi banh.
 
40 Ng??i khong r?i l? khi nghe nh?ng l?i
Gi? v?n lam con tim ta tan nat
Co bao gi? ng??i đ? n??c m?t r?i?
 
43 B?n tr? th?c gi?c, va g?n đ?n gi?
Theo l? th??ng chung đ??c ?n b?a sang
Nh?ng chung s? đi?u đa th?y trong m?.
 
46 Ta nghe ro ti?ng b?t c?a ra vao
C?a thap tu, ta ngoai nhin ? c?a đong
Ta nhin con, khong noi đ??c l?i nao.
 
49 Ta khong khoc nh?ng s?ng s? hoa đa
Con chung khoc, be Anxemo h?i ta:
“Sao cha l?i nhin chung con nh? th??”
 
52 Ta khong khoc, im l?ng nh? ng??i cam
Su?t c? ngay va c? đem sau đo
đ?n khi m?t tr?i quay l?i tr?n gian.
 
55 Tia n?ng l?t vao thap tu đau kh?
Ta nhin vao s?c m?t nh?ng đ?a con
Nh?n ra s?c m?t c?a minh nh? th?.
 
58 Qua xot xa, ta c?n ch?t ban tay
B?n tr? ngh? r?ng cha minh đang đoi
Chung đ?ng d?y va đ?ng thanh c?t l?i:
 
61 “Th?a cha, chung con b?t ph?n đau kh?
N?u cha b?ng long ?n th?t chung con
Cha l?y l?i th?t x??ng t? cha đo”.
 
64 Ta c? nen, tranh lam đau long them
Su?t hai ngay, t?t c? đ?u im b?t
M?t đ?t nghi?t nga sao ch?ng m? long!
 
67 Sang ngay th? t? Gatđo nga v?t
Xu?ng chan ta va n?c n? keu len:
“Cha ?i, sao ch?ng c?u con!” ? r?i ch?t.
 
70 C?ng nh? gi? đay, ng??i nhin th?y ta
Ta đa nhin ba đ?a kia l?n l??t
Ch?t đoi, va ngay th? sau thi ta
 
73 đa mu m?t, om chung trong s? hai
G?i ten con, sau khi ch?t hai ngay
R?i đ?n l??t ta ch?t vi cai đoi”.
 
76 Noi xong l?i, hai con m?t ng?u đ?
Ugolino v? cai s? th?m th??ng
Va g?m ti?p, r?ng s?c nh? r?ng cho.
ng?c th? ba (Toleme)
79 H?i Pida, o nh?c c?a m?i ng??i
Mi?n đ?p t??i, n?i ti?ng “xi” vang v?ng
Sao lang gi?ng ch?m tr? c?c hinh ng??i?
 
82 Capraia, Goocgona, hay hanh đ?ng
Hay ch?n l?i c?a dong song Acno
đ? dim ch?t sau b?c t??ng dan chung!
 
85 Vi du Ba t??c Ugolino co l?i
Trong vi?c ph?n b?i thanh tri cac ng??i
Nh?ng con chau ong lam gi nen t?i?
 
88 Tu?i con tr? khi?n chung thanh vo t?i
Thanh Tebe m?i, Ugucsion, Brigata
Va hai ng??i khac th? ta nh?c t?i.
 
91 Chung toi đ?n m?t n?i b?ng gia khac
Nghi?t nga bao trum len nh?ng am h?n
M?t khong ph?i cui g?m ma l?t ng??c.
 
94 Nh?ng gi?t n??c m?t ? đay b? ch?n
N?i kh? đau trong m?t b? ng?n dong
Ch?y ng??c vao trong cang them đau đ?n.
 
97 Nh?ng gi?t n??c m?t đ?u tien đa đong
Thanh hai cai m? l??i trai trong su?t
L?p đ?y h? m?t d??i b? mi cong.
 
100 Giay phut nay, c? ng? vi gia l?nh
M?i c?m xuc đ?u bi?n kh?i m?t toi
Nh? ch? con m?t lan da chai s?n.
 
103 Toi c?m th?y nh? co lan gio tho?ng
“Th?y ?i ? toi h?i ? gio t? đau ra
Vi ? đay khong khi đ?u x?p xu?ng?”
 
106 Th?y toi đap: “Con s? t?i n?i đo
Va m?t con s? th?y cau tr? l?i
S? th?y c?n nguyen c?a lan khi đo”.
 
109 M?t am h?n c?a l?nh gia, đem đen
Thet len r?ng: “H?i nh?ng h?n đ?c ac
Bay đ??c gianh rieng bu?ng ng?c cu?i cung.
 
112 Hay giup ta g? b? man b?ng c?ng
đ? n?i đau b?ng gi?t l? tuon ra
Tr??c khi b?ng gia lam cho đong c?ng”.
 
115 Toi tr? l?i: “Ta s? g? gium ng??i
Nh?ng ng??i la ai, hay cho ta bi?t
Ta chim d??i b?ng n?u ch?ng giup ng??i!”
 
118 “Ta la th?y dong Anberigo ? h?n đap ?
Ng??i đa gieo trai cay đ?c trong v??n
Nh?n v? chat thay cho cha la ng?t”.
 
121 Toi keu len: “O, ng??i ch?t r?i sao?”
H?n đap: “Tren kia, n?i tr?n th?
Khong bi?t đ??c than xac ta th? nao.
 
124 ? đay, x? Tolomea nay, theo l?
Nhi?u khi h?n r?i xu?ng đay, tr??c khi
Xac đ??c Atrop?t đ?a vao coi t?.
 
127 Va đ? ng??i s? vui long giup ta
G? ra dong l? th?y tinh tren m?t
Nen nh?: h?n b? ph?n b?i ngay a.
 
130 Nh? ta đay, xac s? b? chi?m đo?t
B?i con qu?, no cai qu?n xac nay
đ?n khi h?t h?n th?i gian cho xac.
 
133 H?n đi xu?ng, cho t?i khi đ?n đay
Co th? ng??i đ?i ch?a bi?t xac kia
Nh?ng h?n đa trong gia b?ng đong l?i.
 
136 đi?u đo c?n bi?t n?u ng??i m?i đ?n
Kia la ngai Br?ngca đoria
Ta đa cung ngai r?t nhi?u n?m thang”.
 
139 Toi keu len: “Ng??i đ?nh l?a ta ch?ng
Vi Br?ngca đoria ch?a ch?t
Ong v?n ?n, u?ng, ng?, m?c ao qu?n”.
 
142 H?n đap: “Trong v?c nh?a soi sung s?c
Miken D?ngke c?ng hay ch?a v?
V?i m?t đ?t ban chan ch?a đo?n tuy?t.
 
145 M?t con qu? vao xac Br?ngca
Dung xac no cung v?i ng??i than thich
Chung v?n cung nhau ti?p t?c hanh ngh?.
 
148 Nh?ng ban tay ng??i hay đ?a len m?t
G? h? ta!” Nh?ng toi đa khong đ?a
T?i gi gi? l?i v?i th?ng qu? quy?t.
 
151 Oi, dan Gienova, nh?ng k? d? h?i
Toan nh?ng k? đ?y thoi h? t?t x?u
Sao ch?ng đu?i bay kh?i m?t đ?t nay?
 
154 Cung m?t am h?n x? Romanha
Ta đa th?y m?t ten trong b?n đo
H?n đa b? đay xu?ng ng?c Cosito
 
157 Nh?ng xac con nh?n nh? n?i d??ng th?.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Bloom, Harold (1994). The Western Canon .
  2. ^ Shaw, Prue (2014). Reading Dante: From Here to Eternity . New York: Liveright Publishign Corporation. tr. Introduction. ISBN   9780871407429 .
  3. ^ Haller, Elizabeth K. (2012). “Dante Alighieri”. Trong Matheson, Lister M. (bien t?p). Icons of the Middle Ages: Rulers, Writers, Rebels, and Saints . 1 . Santa Barbara, CA: Greenwood. tr. 244. ISBN   978-0-313-34080-2 .
  4. ^ A., Murray, Charles (2003). Human accomplishment: the pursuit of excellence in the arts and sciences, 800 B.C. to 1950 (?n b?n 1). New York: HarperCollins. ISBN   9780060192471 . OCLC   52047270 .
  5. ^ Ngay sinh c?a ong đ??c li?t ke la "co th? la vao cu?i thang N?m" b?i Robert Hollander trong ph?n "Dante" trong T? đi?n th?i k? Trung C? (Dictionary of the Middle Ages), t?p 4. Theo Boccaccio, nha th? cho bi?t ong sinh vao thang N?m. Xem "Alighieri, Dante" trong Dizionario Biografico degli Italiani.
  6. ^ Holbrook, Richard. "Portraits of Dante from Giotto to Raffael: a critical study, with a concise iconography". 1911. London: P. L. Warner; Boston, New York, Cong ty Houghton Mifflin. Trang 16.
  7. ^ a b c d Chimenz, S.A. Alighieri, Dante . Dizionario Biografico degli Italiani (b?ng ti?ng Y). Enciclopedia Italiana . Truy c?p ngay 7 thang 3 n?m 2016 .
  8. ^ Santagata, Marco (2012). Dante: Il romanzo della sua vita . Milan: Mondadori. tr.  21 . ISBN   978-8804620266 .
  9. ^ a b Davenport, John (2005). Dante: Poet, Author, and Proud Florentine . Infobase Publishing. tr. 53. ISBN   978-1-4381-0415-7 . Truy c?p ngay 7 thang 3 n?m 2016 .
  10. ^ Alighieri, Dante (ngay 29 thang 10 n?m 2007). “Dante Alighieri” . Dante Alighieri . Truy c?p ngay 23 thang 8 n?m 2017 .
  11. ^ Dante Alighieri (2013). Delphi Complete Works of Dante Alighieri . 6 . Delphi Classics. ISBN   9781909496194 .
  12. ^ Alleen Pace Nilsen, Don L. F. Nilsen (2007). Names and Naming in Young Adult Literature . 27 . Scarecrow Press. tr. 133. ISBN   9780810866850 .
  13. ^ Dante Alighieri (1904). Philip Henry Wicksteed, Herman Oelsner (bien t?p). The Paradiso of Dante Alighieri . J.M. Dent and Company. tr.  129 .
  14. ^ Jay Ruud (2008). Critical Companion to Dante . Infobase Publishing. tr. 138. ISBN   9781438108414 .
  15. ^ “Guelphs and Ghibellines” . Dante Alighieri Society of Massachusetts. B?n g?c l?u tr? ngay 12 thang 12 n?m 2015 . Truy c?p ngay 30 thang 12 n?m 2015 .
  16. ^ Dino Compagni , Cronica delle cose occorrenti ne' tempi suoi
  17. ^ Robert Harrison, "Dante on Trial", NY Review of Books , ngay 19 thang 2 n?m 2015, pp. 36?37
  18. ^ Harrison, p. 36.
  19. ^ Malcolm Moore "Dante's infernal crimes forgiven", L?u tr? 2008-06-22 t?i Wayback Machine The Daily Telegraph , ngay 17 thang 6 n?m 2008. Truy c?p ngay 18 thang 6 n?m 2008.
  20. ^ Xem Bookrags.com and Tigerstedt, E.N. 1967, Dante; Tiden Mannen Verket ( Dante; The Age, the Man, the Work ), Bonniers, Stockholm, 1967. [ lien k?t h?ng ]
  21. ^ Fabio M. Bertolo (2003). “L′ Officiolum ritrovato di Francesco da Barberino” . Spolia ? Journal of Medieval Studies . Truy c?p ngay 18 thang 8 n?m 2012 .
  22. ^ “Aquinatis: Vida de Santo Tomas de Aquino” . Aquinatis.blogspot.com . Truy c?p ngay 27 thang 3 n?m 2017 .
  23. ^ “Le famiglie Brunacci” . Brunacci.it . Truy c?p ngay 27 thang 3 n?m 2017 .
  24. ^ Eugenio Garin. History of Italian Philosophy: VIBS . Books.google.com . tr. 85 . Truy c?p ngay 27 thang 3 n?m 2017 .
  25. ^ “Frater Nicolaus Brunatii [† 1322] sacerdos et predicator gratiosus, fuit lector castellanus, arectinus, perusinus, urbevetanus et romanus apud Sanctam Sabinam tempore quo papa erat in Urbe, viterbiensis et florentinus in studio generali legens ibidem annis tribus (Cr Pg 37v). Cuius sollicita procuratione conventus perusinus meruit habere gratiam a summo pontifice papa Benedicto XI ecclesiam scilicet et parrochiam Sancti Stephani tempore quo [maggio 13041 ipse prior actu in Perusio erat (Cr Pg 38r)” . E-theca.net . Truy c?p ngay 9 thang 5 n?m 2011 .
  26. ^ “Dante Alighieri” . The Catholic Encyclopedia . Truy c?p ngay 2 thang 5 n?m 2010 .
  27. ^ Vauchez, Andre; Dobson, Richard Barrie; Lapidge, Michael (2000). Encyclopedia of the Middle Ages . Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers. tr. 1517. ; Caesar, Michael (1989). Dante, the Critical Heritage, 1314(?)?1870 . London: Routledge. tr. xi.
  28. ^ " In praeclara summorum : Encyclical of Pope Benedict XV on Dante" . The Holy See. Truy c?p ngay 7 thang 11 n?m 2014.
  29. ^ Pullella, Philip (ngay 12 thang 1 n?m 2007). “Dante gets posthumous nose job ? 700 years on” . Statesman . Reuters . Truy c?p ngay 5 thang 11 n?m 2007 .
  30. ^ Benazzi, S (2009). “The Face of the Poet Dante Alighieri, Reconstructed by Virtual Modeling and Forensic Anthropology Techniques”. Journal of Archaeological Science . 36 (2): 278?283. doi : 10.1016/j.jas.2008.09.006 .
  31. ^ Florence sorry for banishing Dante
  32. ^ “Messaggio del Santo Padre al Presidente del Pontificio Consiglio della Cultura in occasione della celebrazione del 750° anniversario della nascita di Dante Alighieri” . Press.vatican.va. B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 5 n?m 2015 . Truy c?p ngay 21 thang 10 n?m 2015 .
  33. ^ “Translator” . Microsofttranslator.com . Truy c?p ngay 21 thang 10 n?m 2015 .
  34. ^ 13. Ba t??c Ugolino - Ugolino della Gherardesca (1210-1289), Ba t??c x? Donoratico va Pisa, t?ng la tr? th? chinh c?a vua Enzo. Do nh?ng sai l?m chinh tr?, n?m 1288 T?ng giam m?c Ruggieri (cau 28-30) keu g?i dan chung n?i d?y bu?c t?i ong la ph?n b?i t? qu?c. Ong b? b?t giam cung v?i hai đ?a con va hai đ?a chau trong m?t thap tu. B? b? ch?t đoi ? đay thang 5-1289.
    • 28-30. M?t ten đ? t? - đay la Ruggieri degli Ubaldini, T?ng giam m?c nha th?; xua con soi va soi con - ch? Ugolino va nh?ng đ?a tr?; tren day nui San Giulano ng?n cach hai thanh ph? Pisa va Lucca.
    • 32. B?n Goal?ngđi, Xitmongđi, L?ngph?r?ngđi - Gualandi, Sismondi, Lanfranchi - ba dong h? l?n thu?c phe Ghibellini đa t?p h?p l?i cung Ruggieri đ? ch?ng Ugolino.
    • 38. Nh?ng đ?a con khoc thet trong m? - trong nguyen b?n vi?t: nh?ng đ?a con trai nh?ng th?c ra Ugolino b? giam cung hai đ?a con trai cu?i va hai đ?a chau.
    • 80. N?i ti?ng “xi” vang v?ng - si, ti?ng Italia co ngh?a la vang. Noi v? ngu?n g?c c?a ti?ng Italia. Trong cac n??c thu?c nhom ngon ng? Roman (Lingue romanze) ng??i ta v?n thich dung ti?ng “si” đ? ch? Italia.
    • 81. Sao lang gi?ng ch?m tr? c?c hinh ng??i - ch? cac thanh ph? thu đ?ch v?i Pisa, đ?c bi?t la Lucca va Firenze.
    • 82. Capraia, Goocgona, hay hanh đ?ng - Caprai, Gorgona la hai đ?o nh? ? tay b?c ban đ?o Elba, n?i song Arno đ? ra bi?n, ma thanh ph? Pisa ? h? l?u c?a song nay.
    • 89. Thanh Tebe m?i - am ch? Pisa, theo truy?n thuy?t la do nh?ng ng??i t? Tebe đ?n l?p nen va c?ng gi?ng v?i Tebe ? đi?m hanh quy?t nh?ng v? v? chua t? c?a minh; Uguicione: con trai; Brigata: chau c?a Ugolino.
    • 90. Hai ng??i khac - đay la Anselmuccio (cau 50) va Gaddo (cau 67) c?a khuc ca nay, la chau va con trai c?a Ugolino.
    • 91. Chung toi đ?n m?t n?i b?ng gia khac - t? đay hai th?y tro đi vao vung th? ba c?a t?ng ng?c th? 9 (cau 124).
    • 104. Gio t? đau ra - th?i Trung c? ng??i ta cho r?ng nguyen nhan c?a gio la do tia n?ng m?t tr?i lam nong khong khi, nen Dante m?i h?i nh? v?y.
    • 118. Ta la th?y dong Anberigo - Alberigo dei Manfredi, th?y dong, m?t th? l?nh phe Gulffi ? Faenza co hi?m thu v?i hai ng??i than thich la Manfredo va Alberghetto. M?t l?n Alberigo m?i hai ng??i đ?n d? ti?c, cu?i bu?i ti?c h?n g?i: “Hay mang trai cay ra đay!”. đo la m?t hi?u đa đ?nh tr??c, b?n ng??i nha xong ra gi?t ch?t hai ng??i khach. T? đo co thanh ng? “Trai cay c?a th?y dong Alberigo”.
    • 120. Nh?n v? chat thay cho cha la ng?t - vi r?ng qu? cha la (dattero) bao gi? c?ng co v? ng?t ngao h?n qu? v? (figo), y noi n?i c?c hinh muon thu? d??i đ?a ng?c c?a Alberigo con kinh kh?ng h?n cai đau đ?n phut ch?c ma h?n mang đ?n cho nh?ng ng??i than thich c?a minh.
    • 121. O, ng??i ch?t r?i sao? - Dante ng?c nhien khi g?p Alberigo ? đ?a ng?c vi th?i đi?m nay (n?m 1300) h?n v?n đang con s?ng.
    • 124. Tolomeo (Tolomea) - ten g?i c?a vong th? ba t?ng đ?a ng?c th? chin, n?i đay ?i nh?ng t?i nhan đa sat h?i nh?ng ng??i khach đ?n nha minh. Ten g?i c?a vong ng?c nay l?y theo ten c?a Tolomeo di Gerico đa m?i Simone Maccabeo, hai con ong nay va m?t s? linh h?u đ?n nha minh ?n ti?c r?i gi?t ch?t t?t c?. Cau chuy?n nay đ??c k? t? m? trong Kinh Thanh (Macabe 1, XVI, 11-16).
    • 126. Xac đ??c Atrop?t đ?a vao coi t? - theo th?n tho?i Hy L?p, n? th?n Atropos gi? nhi?m v? c?t s?i ch? cu?c s?ng, s?i ch? b? c?t thi ng??i ch?t (X, TT., XXI, 25).
    • 137. Branca Doria - X, đN., XXII, 88-89 va chu thich ti?p theo.
    • 143-149. M?t con qu? vao xac Br?ngca - Branca Doria m?i b? v? la Michel Zanche (X, đN., XXII, 88) đ?n ?n ti?c r?i gi?t ch?t v?i s? giup đ? c?a m?t đ?a chau. H?n c?a Branca Doria xu?ng đ?a ng?c con s?m h?n c? h?n Michel Zanche đa b? gi?t. Trong cai xac c?a Branca Doria con s?ng, qu? s? đa chi?m ch? c?a linh h?n ngay sau khi gi?t ng??i, c? đ?a chau kia c?ng v?y.
    • 154. Cung m?t am h?n x? Romanha - t?c Alberigo dei Manfredi (cau 118).
    • 155. M?t ten trong b?n đo - t?c la Branca Doria (cau 137).

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Dante_Alighieri&oldid=71236691 ”