Ng??i Samari nhan lanh hay Ng??i Samari nhan đ?c la m?t d? ngon đ??c Lu-ca ghi l?i trong sach Phuc am mang ten ong . Nhi?u ng??i tin r?ng đay la d? ngon c?a Chua Gie-su đ??c thu?t l?i nh?m chuy?n t?i thong đi?p khuy?n khich long nhan ai danh cho m?i ng??i, va tinh th?n c?a Lu?t phap la quan tr?ng h?n v?n t?. Trong d? ngon nay, Chua Gie-su m? r?ng đ?nh ngh?a v? ng??i lan c?n v??t qua quan ni?m thong th??ng. ^[1]

D? ngon [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong sach Tin m?ng theo thanh Luca, d? ngon đ??c d?n vao b?ng m?t cau h?i, hay con đ??c g?i la “ đi?u r?n l?n ”:

Va nay co ng??i thong lu?t kia đ?ng len h?i đ?c Gie-su đ? th? Ng??i r?ng: “Th?a Th?y, toi ph?i lam gi đ? đ??c s? s?ng đ?i đ?i lam gia nghi?p?”

Ng??i đap: “Trong Lu?t đa vi?t gi? Ong đ?c th? nao?”

Ong ?y th?a: “Ng??i ph?i yeu m?n đ?c Chua, Thien Chua c?a ng??i, h?t long, h?t linh h?n, h?t s?c l?c, va h?t tri khon ng??i, va yeu m?n ng??i than c?n nh? chinh minh.”

đ?c Gie-su b?o ong ta: “Ong tr? l?i đung l?m. C? lam nh? v?y la s? đ??c s?ng.”

Nh?ng ong ?y mu?n ch?ng t? la minh co ly, nen m?i th?a cung đ?c Gie-su r?ng: “Nh?ng ai la ng??i than c?n c?a toi?”

? Lc 10:25?29

Chua Gie-su đap l?i cau h?i c?a ng??i thong lu?t b?ng m?t cau chuy?n:

đ?c Gie-su đap: “M?t ng??i kia t? Gie-ru-sa-lem xu?ng Gie-ri-kho , d?c đ??ng b? r?i vao tay k? c??p. Chung l?t s?ch ng??i ?y, đanh nh? t?, r?i b? đi, đ? m?c ng??i ?y n?a s?ng n?a ch?t. Tinh c?, co th?y t? t? c?ng đi xu?ng tren con đ??ng ?y. Trong th?y ng??i nay, ong tranh qua ben kia ma đi. R?i c?ng th?, m?t th?y Le-vi đi t?i ch? ?y, c?ng th?y, c?ng tranh qua ben kia ma đi. Nh?ng m?t ng??i Sa-ma-ri kia đi đ??ng, t?i ngang ch? ng??i ?y, c?ng th?y, va ch?nh long th??ng. Ong ta l?i g?n, l?y d?u l?y r??u đ? len v?t th??ng cho ng??i ?y va b?ng bo l?i, r?i đ?t ng??i ?y tren l?ng l?a c?a minh, đ?a v? quan tr? ma s?n soc. Hom sau, ong l?y ra hai quan ti?n , trao cho ch? quan va noi : ‘Nh? bac s?n soc cho ng??i nay, co t?n kem them bao nhieu, thi khi tr? v?, chinh toi s? hoan l?i bac.’ V?y theo ong ngh?, trong ba ng??i đo, ai đa t? ra la ng??i than c?n v?i ng??i đa b? r?i vao tay k? c??p?”

Ng??i thong lu?t tr? l?i: “Chinh la k? đa th?c thi long th??ng xot đ?i v?i ng??i ?y.”

đ?c Gie-su b?o ong ta: “Ong hay đi, va c?ng hay lam nh? v?y.”

? Lc 10:30?37

B?i c?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đi?u quan tr?ng c?n l?u y ? đay la ng??i dan x? Samari vao th?i ?y b? đ? k? va khinh mi?t nh? la dan b?i giao trong m?t c?a ng??i Do Thai , la nh?ng ng??i đang quay qu?n l?ng nghe Chua Gie-su k? cau chuy?n nay. Nh? th?, qua d? ngon, Chua Gie-su ch?n cho minh ch? đ? ch?ng phan bi?t ch?ng t?c va đ? cao tinh th?n hoa h?p gi?a cac dan t?c. Luc ?y, c?ng đ?ng ng??i Samari đang b? thu h?p d?n đ?n m?c g?n nh? tuy?t ch?ng, d?n đ?n h? qu? ngay cang it ng??i g?p g? hay ti?p xuc v?i ng??i Samari, ho?c ngay c? nghe noi v? h?. H?u nh? khong con ai l?u y đ?n s? t?n t?i c?a h?.

Su?t trong nh?ng ngay s?ng tren đ?t, Chua Gie-su luon b? nh?ng th?y thong giao va ng??i Pharisee theo đu?i đ? cao bu?c ngai la g?n g?i v?i nh?ng k? thau thu? va ph??ng t?i l?i , "Cac ng??i Pharisee va cac th?y thong giao phan nan v?i mon đ? Ngai r?ng: Sao cac ong l?i ?n u?ng v?i ph??ng thu thu? va b?n ng??i t?i l?i?". ^[2] Do đo, trong d? ngon nay, Chua Gie-su kh?ng đ?nh nh?ng ly l? khi?n ngai hanh đ?ng nh? th?, nh? đ??c thu?t l?i trong Phuc am Lu-ca, "Chua Gie-su đap: Khong ph?i ng??i kh?e m?nh c?n th?y thu?c, song la ng??i đau ?m. Ta khong đ?n đ? g?i ng??i cong chinh, song g?i k? co t?i ?n n?n". ^[3]

Ng??i b? k? c??p tr?n l?t trong d? ngon la hinh ?nh c?a nh?ng ng??i đau ?m, th??ng t?t trong tam linh. Nh?ng ng??i đ?u tien g?p k? kh?n kh? đang n?m ben đ??ng la th?y t? t? va ng??i Le-vi - nh?ng ng??i co nhi?m v? ch?m soc va giup đ? ng??i khac - l?i la nh?ng k? v?i vang tranh đi: m?t ngh?ch ly di?n ra trong d? ngon nay, nh?ng ng??i đ??c xa h?i xem la đ?o cao đ?c tr?ng l?i la nh?ng k? vo trach nhi?m, trong khi m?t k? b? xa h?i khinh mi?t, la ng??i ch?u đ?a l?ng ganh vac. Co l? th?y t? t? t? bi?n minh r?ng n?u c?u giup ng??i m?c n?n thi bu?c ph?i ch?m tay vao than th? m?t k? b?i giao, nh? th?, theo cach lu?n gi?i lu?t phap c?a h?, s? tr? nen b?t khi?t va ph?i th?c hi?n nghi l? thanh t?y theo đoi h?i c?a l? lu?t Moses . Th?y t? t? tha b? đi đ? gi? minh tinh s?ch theo quy đ?nh danh cho gi?i t? t? h?n la c?u m?t m?ng ng??i. Ng??i Le-vi (ch?c s?c ph?ng s? trong đ?n th?) c?ng hanh đ?ng t??ng t?. M?t thach th?c ?n gi?u trong d? ngon nay, n?u l?i bi?n minh la đung: Chung ta ch? nen th? hi?n long nhan ai khi thu?n ti?n, hay c?n ph?i đi ra đ? tich c?c giup đ? ng??i khac?". Th? c?a Giacobe ch??ng 4, cau 17 binh lu?n r?ng: "Cho nen, k? bi?t lam đi?u lanh ma ch?ng lam, thi ph?m t?i."

?n d? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

?n d? v? long nhan ai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Phuc am Mattheu k? r?ng, khi đ??c m?t ng??i h?i: " Th?a Th?y, trong sach Lu?t Mo-se, đi?u r?n nao la đi?u r?n tr?ng nh?t ? " (Mt 22:36) thi Gie-su đa tr? l?i: " Ng??i ph?i yeu m?n đ?c Chua, Thien Chua c?a ng??i, h?t long, h?t linh h?n va h?t tri khon ng??i. " (Mt 22:37); va ngai noi them: " ng??i ph?i yeu ng??i than c?n nh? chinh minh. " (Mt 22:39).

Th? nao la ng??i than c?n (co b?n d?ch khac la ng??i lan c?n hay ng??i lang gi?ng ), trong D? ngon Ng??i Samari nhan lanh nay, co th? hi?u Gie-su gi?i thich đo la b?t c? ng??i nao ma ta g?p, ng??i than c?n ? đay bao g?m t?t c? nh?ng ng??i đang c?n giup đ?, va nh? th? ph?i t? s? nhan ai, bi?t quan tam ng??i khac.

Trong bai gi?ng tren nui , Gie-su c?ng nh?c nh? " Phuc thay ai xot th??ng ng??i, vi h? s? đ??c Thien Chua xot th??ng. " (Mt 5:7) va " Anh em đa nghe Lu?t d?y r?ng: Hay yeu đ?ng lo?i va hay ghet k? thu. Con Th?y, Th?y b?o anh em: hay yeu k? thu va c?u nguy?n cho nh?ng k? ng??c đai anh em. " (Mt 5:44)

?n d? v? s? Sa nga c?a Loai ng??i va v? s? C?u r?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo lu?n gi?i c?a John W. Welch: ^[4]

"N?i dung c?a d? ngon nay la r?t thu v? va co y ngh?a ?ng d?ng th?c t?. Nh?ng sau xa h?n n?a, truy?n th?ng lau đ?i c?a C? đ?c giao xem d? ngon nay la ?n d? v? s? sa nga c?a loai ng??i va an s?ng c?u r?i Thien Chua danh cho h?. S? thong hi?u y ngh?a cau chuy?n ng??i Samari nhan lanh c?a h?i thanh s? khai đ??c th? hi?n tren nh?ng tac ph?m ngh? thu?t ? m?t giao đ??ng danh ti?ng xay d?ng t? th? k? 11 t?i thanh ph? Chartres ? n??c Phap . Tren m?t trong nh?ng c?a s? c?a nha th?, ph?n tren v? tranh Adam va Eva luc b? đu?i kh?i v??n Eden do ph?m t?i, va ngay ben d??i la tranh v? v? cau chuy?n ng??i Samari nhan lanh." Cach lu?n gi?i theo bi?u t??ng nay la ph? bi?n trong th?i k? Trung C? ^[5] ... T? th? k? th? 2, Irene ? Phap va Clemente thanh Alexandria đa nh?n ra r?ng ng??i Samari nhan lanh la bi?u t??ng cho Chua Gie-su đang c?u r?i loai ng??i sa nga mang đ?y th??ng tich c?a t?i l?i . Origene , m?t mon đ? c?a Clemente, gi?i thich r?ng cach lu?n gi?i theo phep ?n d? nay l?u truy?n t? cac tin h?u C? đ?c th?i k? h?i thanh tien kh?i:

Ng??i đan ong đang tren đ??ng đi xu?ng bi?u tr?ng cho Adam. Gie-ru-sa-lem la thien đang , Gie-ri-kho la th? gian. K? c??p la quy?n l?c thu đ?ch. Th?y t? t? la Lu?t phap, ng??i Le-vi la cac tien tri, ng??i Samari la Chua Gie-su. Cac v?t th??ng la long b?i ngh?ch c?a con ng??i đ?i v?i Thien Chua , con l?a la than th? Chua, quan tr?, n?i đon ti?p m?i ng??i mu?n vao, la h?i thanh... Ng??i ch? quan tr? la đ?u c?a h?i thanh, la ng??i ch?m soc n?n nhan. Va l?i h?a c?a ng??i Samari s? tr? l?i bi?u tr?ng cho s? tai lam c?a Chua Gie-su . ^[6]

Cach gi?i thich theo phep ?n d? nay khong ch? đ??c loan truy?n b?i cac mon đ? đ?u tien c?a Chua Gie-su, ma con đ??c l?u truy?n su?t th?i k? s? khai c?a C? đ?c giao b?i cac giao ph? nh? Irene , Clemente, va Origene. Trong th? k? th? t? va th? n?m co Chrysostom thanh Constantinopolis , Ambrosio thanh Milano , va Augustino thanh Hippo ".

?nh h??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

D? ngon nay la m?t trong nh?ng chuy?n k? n?i ti?ng nh?t trong Kinh Thanh va ?nh h??ng c?a no sau r?ng đ?n n?i trong v?n hoa ph??ng Tay ngay nay, thu?t ng? "Ng??i Samari" đ??c dung đ? ch? ng??i r?ng long nhan ai, s?n sang ra tay giup đ? nh?ng ng??i kh?n kho ma khong chut ng?i ng?n. T?i nhi?u qu?c gia noi ti?ng Anh , lu?t "ng??i Samari nhan lanh" ra đ?i nh?m mi?n thu? tinh tren kho?n ti?n m?t cong dan đong gop cho cac qu? t? thi?n .

Ngay nay cau chuy?n ng??i Samari nhan lanh đ??c k? l?i h?u nh? kh?p n?i tren th? gi?i, th??ng đ??c c?i bien đ? thich ?ng v?i nh?ng d? bi?t v? v?n hoa va đi?u ki?n xa h?i t?i n?i ch?n ma no đ??c truy?n đ?n.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? D? ngon Ng??i Samari nhan lanh .

• Brown, Raymond E. An Introduction to the New Testament Doubleday 1997 ISBN 0-385-24767-2
• Brown, Raymond E. et al. The New Jerome Biblical Commentary Prentice Hall 1990 ISBN 0-13-614934-0
• Kilgallen, John J. A Brief Commentary on the Gospel of Luke Paulist Press 1988 ISBN 0-8091-2928-0
• Miller, Robert J. The Complete Gospels Polebridge Press 1994 ISBN 0-06-065587-9
• Welch, John W. The Good Samaritan: The Forgotten Symbols . Ensign , thang 2 n?m 2007. p. 40-47.
• Welch, John W. The Good Samaritan: A Type and Shadow of the Plan of Salvation . Brigham Young University Studies, spring 1999, 51?115.