Cu?c kh?ng ho?ng t?i Venezuela

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Kh?ng ho?ng ? Venezuela
Tren xu?ng d??i, trai qua ph?i:
Nh?ng ng??i bi?u tinh đ?i đ?u v?i L?c l??ng C?nh sat Nhan dan t?i Plaza Francia vao ngay 18 thang 3 n?m 2014. Cac k? hang tr?ng tr?n trong c?a hang Venezuela. Hang tri?u ng??i Venezuela bi?u tinh t?i Caracas vao ngay 26 thang 10 n?m 2016. Nh?ng ng??i Venezuela đa x?p hang đ? vao m?t c?a hang.
Ngay 2 thang 6 n?m 2010 [1] ? nay
(13 n?m, 11 thang, 3 tu?n va 1 ngay) [2] [3]
đ?a đi?m
Venezuela
Nguyen nhan Chinh sach kinh t? , t?i ph?m , tham nh?ng , suy thoai kinh t? , thi?u h?t , th?t nghi?p , l?m phat phi ma , đ?c tai , vi ph?m nhan quy?n va xung đ?t chinh tr?.
Cac phe trong cu?c xung đ?t dan s?

Venezuela đ?i l?p

Democratic Unity Roundtable
( VP , PJ , UNT , COPEI etc.)

Movimiento Estudiantil
(T? ch?c đ?i l?p sinh vien)

Nh?ng ng??i ph?n đ?i chinh ph?

  • Sinh vien ch?ng chinh ph?

Resistencia [4]
(Cac nhom phong th? ph?n khang)
Ch? ngh?a can b?ng qu?c gia

?ng h? :


Khac:
  Australia [5]
  Bahamas [6]
  Barbados [6]
  Phap
  đ?c
  Israel
  Jamaica [7]
  Morocco
  New Zealand [8]
  Tay Ban Nha
  Th?y S?
  Hoa K? [9]
  Uruguay [10] [11]

Cac c? quan trong n??c:
  European Union

  NATO
Nhan v?t th? l?nh
Juan Guaido Nicolas Maduro

Independent
Lilian Tintori

National Equilibrium

Oscar Perez   †
Th??ng va t? vong
Ng??i ch?t 240
B? th??ng 18.400
C?m tu 34.332 [21]

Cu?c kh?ng ho?ng t?i Venezuela la cu?c kh?ng ho?ng kinh t? xa h?i va chinh tr? ma Venezuela đa tr?i qua t? n?m 2010 d??i th?i t?ng th?ng Hugo Chavez va ti?p t?c d??i th?i t?ng th?ng Nicolas Maduro . Tinh hinh hi?n t?i la cu?c kh?ng ho?ng kinh t? t?i t? nh?t trong l?ch s? Venezuela [22] va m?t trong nh?ng cu?c kh?ng ho?ng t?i t? nh?t co x?y ra ? chau M?. [23] [24] Cu?c kh?ng ho?ng la k?t qu? c?a nh?ng ng??i theo chinh sach dan tuy c?a Cach m?ng Bolivaria [25] b?t đ?u d??i chinh quy?n Chavez. Vao ngay 2 thang 6 n?m 2010, T?ng th?ng Chavez tuyen b? "cu?c chi?n kinh t?" do N?n khan hi?m nhu y?u ph?m t?i Venezuela ngay cang t?ng. [2] Cu?c kh?ng ho?ng t?ng c??ng theo chinh ph? Maduro, ngay cang nghiem tr?ng h?n do gia d?u s?t gi?m vao đ?u n?m 2015. [25] [26] [27]

S? s?t gi?m GDP qu?c gia va GDP binh quan đ?u ng??i t? n?m 2013 đ?n 2017 đa nghiem tr?ng h?n so v?i Hoa K? trong th?i k? đ?i suy thoai , ho?c c?a Nga , Cuba , va Albania sau s? s?p đ? c?a ch? ngh?a c?ng s?n . [28] [29] Trong nh?ng n?m g?n đay, t? l? l?m phat hang n?m cho gia tieu dung t?ng t?i hang tr?m th?m chi hang ngan ph?n tr?m, trong khi n?n kinh t? suy thoai ? m?c g?n 20% m?i n?m. [30] N?n đoi leo thang đ?n m?c cu?c Kh?o sat đi?u ki?n s?ng c?a Venezuela (ENCOVI) cho th?y g?n 75% dan s? đa m?t trung binh it nh?t 8,7 kg (19,4 lb) v? tr?ng l??ng do thi?u dinh d??ng h?p ly. [31] Theo m?t nghien c?u đ??c cong b? vao n?m 2018 b?i ba tr??ng đ?i h?c Venezuela, g?n 90% dan s? Venezuela hi?n đang s?ng trong c?nh ngheo kh?. [32]

K? t? khi cu?c kh?ng ho?ng n? ra vao n?m 2017, h?n 2,3 tri?u ng??i Venezuela đa r?i kh?i đ?t n??c [33] . Venezuela hi?n d?n đ?u th? gi?i v? t? l? gi?t ng??i, v?i 90 v? gi?t ng??i tren 100.000 ng??i dan vao n?m 2015 (so v?i 5,35 tren 100.000 ? M? ho?c 1,68 tren 100.000 ? Canada ) khi?n no tr? thanh m?t trong nh?ng qu?c gia b?o l?c nh?t th? gi?i.

B?i c?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Venezuela đa thi?t l?p đ??c m?t n?n dan ch? ?n đ?nh k? t? n?m 1958 va đ?t n??c nay đa tr?i qua m?t th?i k? phat tri?n th?nh v??ng. S? th?nh v??ng nay đa đ??c t?ng c??ng đang k? vao nh?ng n?m 1970, khi gia d?u t?ng v?t va Venezuela, m?t qu?c gia xu?t kh?u x?ng d?u hang đ?u th? gi?i, đa thu đ??c l?i nhu?n r?t l?n, khi?n cho thu nh?p binh quan đ?u ng??i c?a Venezuela t?ng t?i 40% trong th?p nien nay [34] [35] . Venezuela đa tr?i qua qua trinh hi?n đ?i hoa va tr? thanh m?t trong nh?ng n??c co GDP binh quan đ?u ng??i cao nh?t trong l?ch s?, đ?ng ti?n c?a n??c nay co co t? gia h?i đoai la 4 bolivares tren 1 đo la M? [34] .

Tuy nhien, vao nh?ng n?m 1980, cac qu?c gia s?n xu?t d?u khac (đ?c bi?t la ? R?p Saudi ) đa t?ng s?n l??ng d?u c?a h? va khi?n cho gia d?u gi?m m?nh. Ngu?n thu t? d?u c?a Venezuela gi?m đang k? va thu nh?p binh quan đ?u ng??i c?a n??c nay gi?m t?i 25%. đi?u nay khi?n cho Venezuela tr?i qua s? b?t ?n v? kinh t?- xa h?i ? trong n??c [36] . B?i chi c?a chinh ph? gay ra m?c n? l?n v?i t? l? ngheo đoi, l?m phat va th?t nghi?p gia t?ng trong khi thu nh?p c?a ng??i dan l?i gi?m [34] . Tham nh?ng c?ng lan r?ng v?i t? l? t?i ph?m gia t?ng hang n?m, khi?n cong chung Venezuela tr? nen ph?n n?. [34]

IMF đa cung c?p h? tr? cho Venezuela thong qua cac kho?n cho vay l?n, nh?ng v?i đi?u ki?n la chinh ph? Venezuela ph?i ban hanh c?i cach ngan sach va tai khoa đ? h?n ch? tham h?t. N?m 1989, T?ng th?ng Perez đa ap d?ng cac chinh sach kinh t? tan t? do , gi?m chi tieu danh cho phuc l?i xa h?i , va lo?i b? cac bi?n phap ki?m soat gia lau dai đ?i v?i nhi?u lo?i hang hoa. Nh?ng chinh sach nay đ??c t?ng l?p th??ng l?u va trung l?u r?t ?ng h?, nh?ng no l?i gay ?nh h??ng l?n đ?n t?ng l?p lao đ?ng c?a Venezuela. S? b?t man đa n? ra trong cu?c b?o lo?n "Caracazo" ngay 27 thang 2 n?m 1989. [37]

Nhi?m k? c?a T?ng th?ng Hugo Chavez [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hugo Chavez la m?t c?u s? quan quan đ?i co ti?ng t?m đang chu y t?i Venezuela, ong ta đa lanh đ?o m?t cu?c đ?o chinh khong thanh cong nh?m l?t đ? chinh quy?n T?ng th?ng Perez vao n?m 1992. Sau đo, vao n?m 1998, Chavez đa đ??c b?u lam T?ng th?ng Venezuela, ong ta gianh đ??c chi?n th?ng trong cu?c b?u c? nh? vao cac chi?n d?ch va tuyen truy?n dan tuy.

Gia d?u t?ng vao đ?u nh?ng n?m 2000 đa giup cho n?n kinh t? c?a Venezuela đ?t đ??c s? t?ng tr??ng ch?a t?ng th?y k? t? nh?ng n?m 1980. V?i y đ?nh duy tri quy?n l?c chinh tr? thong qua cac ch??ng trinh c?i cach xa h?i [38] , Chavez thanh l?p cac Cong tac Bolivar (Mission Bolivar) nh?m c?i thi?n cac đi?u ki?n kinh t?, v?n hoa va xa h?i c?a đ?t n??c. Chavez tuyen b? ch??ng trinh c?a ong nh?m ch?ng l?i d?ch b?nh, n?n mu ch?, s? kem dinh d??ng, ngheo kh?, va nh?ng t? n?n xa h?i khac [39] [40] [41] [42] . Cac cong tac Bolivar len k? ho?ch xay d?ng hang ngan phong kham y t? mi?n phi cho ng??i ngheo, c?ng nh? phan phat th?c ph?m va tr? c?p nha ? cho h?. M?t bao cao c?a OAS n?m 2010 [43] đa ch? ra nh?ng thanh t?u quan tr?ng trong vi?c gi?i quy?t n?n mu ch?, ch?m soc s?c kh?e va ngheo đoi [44] , cung nh?ng ti?n b? v? kinh t? va xa h?i ? Venezuela trong giai đo?n c?m quy?n ban đ?u c?a Chavez [45] . Ch?t l??ng cu?c s?ng c?a ng??i Venezuela c?ng đ??c c?i thi?n đang k? theo Ch? s? c?a Lien H?p Qu?c [46] . Tuy nhien, giai đo?n th?nh v??ng nay c?a Venezuela đa di?n ra vo cung ng?n ng?i. Vao đ?u th?p nien 2010, đ?t n??c đa b?t đ?u đ?i m?t v?i nh?ng kho kh?n v? kinh t? gay ra b?i chinh sach dan tuy c?a Chavez va vao ngay 2 thang 6 n?m 2010 Chavez đa tuyen b? m? man m?t "cu?c chi?n kinh t?".

Cac ch??ng trinh c?i cach xa h?i do chinh ph? c?a Chavez kh?i x??ng ph? thu?c r?t nhi?u vao ngu?n thu co đ??c t? vi?c xu?t kh?u d?u m?, n?n t?ng chinh c?a n?n kinh t? Venezuela, d?n t?i h? qu? la n?n kinh t? c?a đ?t n??c nay b? m?c ph?i b?nh Ha Lan [47] [48] (Noi ng?n g?n, m?t n?n kinh t? b? coi la m?c c?n b?nh Ha Lan khi no b?ng nhien tr? nen qua ph? thu?c vao m?t ngu?n tai nguyen, d?n đ?n s? sa sut c?a cac nganh kinh t? khac). Ngheo đoi, l?m phat va tinh tr?ng thi?u h?t ? Venezuela t?ng chong m?t trong nh?ng n?m cu?i nhi?m k? c?a Chavez [41] [46] [49] [50] [51] [52] [53] [54] [55] .

Ngay 7 thang 1/2009, Ngan hang Trung ??ng Venezuela cho bi?t t? l? l?m phat đa t?ng 25,1% trong n?m 2009. đay la t? l? l?m phat cao nh?t t?i khu v?c chau M?. Tuy nhien m?c l?m phat nay v?n khong b?ng m?c l?m phat 30,9% c?a n?m 2008. M?c l?m phat c?a Venezuela cao h?n r?t nhi?u 1 n??c c?ng th??ng hay b? l?m phat r?t cao la Argentina . Trong khi cung b? kh?ng ho?ng kinh t? nh? Venezuela nh?ng t? l? l?m phat c?a Argentina ch? t? 7-15% n?m 2009. Ng??i tieu dung Venezuela cho vi?c đi ch? mua s?m ngay cang kho kh?n. Theo h? thi "Co r?t it hang hoa gi?m gia, va đi?u nay la khong đ?. Du ngan sach c?a b?n co bao nhieu ti?n thi m?i vi?c mua s?m v?n kho kh?n. Toi khong bi?t lam th? nao ma nh?ng ng??i ngheo co th? co đ? l??ng th?c va c?ng khong bi?t h? s? lam th? nao." [56]

Hugo Chavez đem ngay 8/1 n?m 2009 tuyen b? pha gia đ?ng Bolivar c?a Venezuela khi?n t? gia c?a đ?ng n?i t? gi?m con m?t n?a so v?i USD. Tr??c đay, Hugo Chavez v?n lien t?c ph? nh?n chuy?n Chinh ph? c?a ong co th? pha gia đ?ng ti?n. Tuy nhien kinh t? Venezuela đa gi?m 2,9% trong n?m 2009 gay ra nh?ng ap l?c v? tai chinh bu?c ong ph?i đi t?i quy?t đ?nh pha gia đ?ng ti?n. Cac ch??ng trinh tr? c?p c?a Chavez nh? duy tri gia x?ng ? m?c d??i 0,1 USD/gallon (t??ng đ??ng h?n 500 VND/lit), đang lam cac ngu?n tai nguyen c?a Venezuela d?n c?n ki?t trong khi cac doanh nghi?p t? nhan khong dam t?ng m?c đ?u t? do lo ng?i v? nh?ng v? qu?c h?u hoa va sung cong th??ng hay x?y ra b?t ng? th?i Chavez khi?n n?n kinh t? cang them kho kh?n gi?a luc t?c đ? t?ng tr??ng tri tr? ma t? l? l?m phat l?i cao. [57]

Hugo Chavez (2008)

N?m 2010, t? l? l?m phat len m?c đ?nh đi?m 27%, n?m trong s? nh?ng n??c co t? l? l?m phat cao nh?t th? gi?i, m?c du Chinh ph? Venezuela n? l?c tr? gia cac m?t hang l??ng th?c va x?ng d?u. Hang tin AAP d?n ngu?n th?ng ke c?a chinh ph? cho bi?t l?m phat ? Venezuela n?m 2011 s? t?ng 28-30%. Trong nh?ng thang đ?u n?m 2011, gia m?t ph?n banh ngo đa t?ng g?p đoi, t? 3,5 len đ?n 7,5 bolivar (71.000 đ?ng). [58]

Ng??i dan đa t? ch?c nh?ng cu?c ph?n đ?i m?nh m? h?n. Cung v?i nguyen nhan thi?u h?t đi?n n??c, nh?ng ng??i ph?n đ?i c?ng noi đ?n tinh tr?ng m?t ki?m soat đ?i v?i t?i ph?m khi?n cho Venezuela đang co t? l? t?i ph?m cao nh?t th? gi?i. Ng??i bi?u tinh an ng? trong san v?n đ?ng khi di?n ra m?t tr?n đ?u bong chay đ? keu g?i ong Chavez t? ch?c. Ng??i bi?u tinh đa gi??ng cao kh?u hi?u đ?m ch?t th? thao: "Chavez, ong đa b? lo?i!" [59]

Theo cac nha phan tich, th?m h?a v? kinh t? ma Venezuela đang ti?p t?c ph?i ch?u đ?ng d??i th?i T?ng th?ng Nicolas Maduro hi?n nay v?n s? x?y ra ngay c? trong tr??ng h?p Chavez con n?m quy?n [60] . đ?u n?m 2013, ngay sau cai ch?t c?a Chavez, t? Foreign Policy đa tuyen b? r?ng b?t c? ai k? nhi?m Chavez đ?u s? "th?a h??ng m?t trong nh?ng n?n kinh t? r?i lo?n nh?t ? Chau M?" [47] [48] .

Nhi?m k? c?a T?ng th?ng Nicolas Maduro [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau cai ch?t c?a Chavez, Nicolas Maduro đa tr? thanh t?ng th?ng c?a Venezuela sau khi đanh b?i đ?i th? c?a minh la Henrique Capriles Radonski ch? v?i 235.000 phi?u b?u, t? l? chenh l?ch la 1,5%. [61] Maduro ti?p t?c duy tri h?u h?t cac chinh sach kinh t? c?a ng??i ti?n nhi?m Chavez. Khi nh?m ch?c t?ng th?ng, Maduro đa ph?i đ?i m?t v?i t? l? l?m phat cao va tinh tr?ng thi?u h?t hang hoa tieu dung tren kh?p c? n??c, [62] [63] nh?ng v?n đ? b?t ngu?n t? cac chinh sach c?a Chavez. [47] [64]

Maduro đ? l?i cho đ?u c? t? b?n đa thuc đ?y t? l? l?m phat cao va gay ra s? thi?u h?t ph? bi?n cac nhu y?u ph?m c? b?n t?i Venezuela. Ong ta noi r?ng ong ta đang chi?n đ?u trong m?t "cu?c chi?n kinh t?", coi cac bi?n phap kinh t? ma ong ta m?i ban hanh la "đon ph?n cong kinh t?" ch?ng l?i cac đ?i th? chinh tr? c?a ong ta, Maduro th?m chi con cao bu?c nh?ng đ?i th? c?a minh đang đ?ng sau m?t "am m?u kinh t? qu?c t?" [65] [66] [67] [68] [69] [70] . Tuy nhien, Maduro đa b? ch? trich vi ch? t?p trung vao d? lu?n, ma khong h? quan tam đ?n cac v?n đ? th?c t? ma cac nha kinh t? đa c?nh bao ho?c co b?t k? y t??ng gi đ? c?i thi?n tinh tr?ng kho kh?n c?a n?n kinh t? Venezuela [71] [72] .

Vao n?m 2014, Venezuela chinh th?c lam vao suy thoai kinh t? [73] va đ?n n?m 2016, qu?c gia nay co t? l? l?m phat la 800%, t? l? cao nh?t trong l?ch s? [74] [75] . Qu? ti?n t? qu?c t? d? bao t? l? l?m phat ? Venezuela s? la 1.000.000% vao n?m 2018 [76] [77] . T? l? th?t nghi?p đ??c d? bao s? len t?i 44% trong n?m 2019; IMF tuyen b? r?ng đay la t? l? th?t nghi?p cao nh?t tren th? gi?i k? t? khi k?t thuc Chi?n tranh Bosnia n?m 1995 [78] .

Cu?c kh?ng ho?ng kinh t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nha ? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

K? t? gi?a nh?ng n?m 2000 trong nhi?m k? t?ng th?ng c?a Chavez, Venezuela đa ph?i h?ng ch?u m?t cu?c kh?ng ho?ng nha ? [79] . N?m 2005, Phong Xay d?ng Venezuela (CVC) ??c tinh r?ng đ?t n??c thi?u h?t 1,6 tri?u ngoi nha, m?c du chinh quy?n Chavez đa h?a h?n s? xay d?ng 120.000 c?n nha đ? c?p cho ng??i dan nh?ng tren th?c t? m?i ch? co 10.000 c?n nha đ??c xay d?ng [80] . Do s? thi?u h?t nha ?, nhi?u ng??i Venezuela ngheo đa c? g?ng t? xay nha cho chinh minh b?t ch?p nh?ng r?i ro. [80]

đ?n n?m 2011, Venezuela b? thi?u h?t 2 tri?u c?n nha [79] [81] . Tinh tr?ng thi?u nha ? cang tr? nen tr?m tr?ng h?n khi cac cong ty t? nhan d?ng vi?c xay d?ng them nha ? do lo ng?i v? vi?c chi?m đo?t tai s?n va Chinh ph? thi khong co kh? n?ng xay d?ng va cung c?p nha ? [79] . đ?n n?m 2012, s? khan hi?m v?t li?u xay d?ng c?ng khi?n cho vi?c xay them nha ? cho ng??i dan tr? nen b?t kh? thi, v?i s?n l??ng kim lo?i ? m?c th?p ch?a t?ng th?y trong 16 n?m [82] . Vao cu?i nhi?m k? t?ng th?ng c?a Chavez vao n?m 2013, s? ng??i Venezuela b? thi?u nha ? đa t?ng len con s? 3 tri?u ng??i, r?t nhi?u ng??i ? th? đo Caracas ph?i s?ng trong cac khu ? chu?t [82] .

D??i th?i chinh ph? Maduro, tinh tr?ng thi?u nha ? ti?p t?c tr? nen t?i t? h?n. Maduro tuyen b? vao n?m 2014 r?ng do thi?u thep , t?t c? cac xe o to va ph??ng ti?n giao thong b? b? khong s? đ??c chinh ph? mua l?i va n?u ch?y đ? cung c?p thep cho vi?c xay d?ng nha ? [82] . Vao n?m 2016, nh?ng ng??i dan đ??c c? tru t?i nh?ng ngoi nha do chinh ph? cung c?p, th??ng la nh?ng ng??i ?ng h? Chinh ph?, do c?m th?y vo cung b?t binh v? tinh tr?ng thi?u h?t nhu y?u ph?m, đa t? ch?c cac cu?c bi?u tinh . M?t ng??i ph? n? Venezuela ten la Anna Karena tuyen b?: "Chung toi đa ch?u đ?ng đ? r?i. đi?u nay ph?i ch?m d?t". Theo Karena, trong toan b? khu ph?c h?p nha ? do chinh ph? xay d?ng, khong m?t c?n nha nao co h? th?ng d?n n??c. đi cung v?i đo la s? khan hi?m c?c đ? c?a nh?ng m?t hang c? b?n, ch?ng h?n nh? g?o , xa phong va thu?c men khi?n cho gia đinh co đieu đ?ng. Khong co đ? đi?u ki?n đ? mua cac m?t hang nay tren th? tr??ng ch? đen, Karena đa ph?i x?p hang hang gi?, đoi khi t? tr??c binh minh, ch? đ? mua đ? ?n [83] .

N? c?a Venezuela [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N? c?a Venezuela, n?m 2014

Theo Ngan hang Trung ??ng Venezuela, n? n??c ngoai c?a nha n??c Venezuela n?m 2014 đ??c chia thanh:

  • N? cong c?a Venezuela: no chi?m 55% t?ng s? n? va la kho?n n? v? trai phi?u n? trong va ngoai n??c, tin phi?u kho b?c va cac kho?n vay ngan hang.
  • N? tai chinh c?a PDVSA (Cong ty D?u khi Venezuela, do nha n??c s? h?u), chi?m 21% t?ng s? n?.
  • N? n??c ngoai, chi?m 15% t?ng s? n?.
  • N? c?a CADIVI , chi?m 9% t?ng s? n?.

Vao thang 11 n?m 2017, t? The Economist ??c tinh t?ng s? cac kho?n n? c?a Venezuela la 105 t? đo la M? va d? tr? c?a no ? m?c 10 t? đo la M? [84] .

Thi?u h?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t ng??i Venezuela đang th??ng th?c ngon lanh đ? ?n ki?m đ??c t? m?t bai rac

S? thi?u h?t nhu y?u ph?m tren di?n r?ng ? Venezuela đa di?n ra k? t? khi ban hanh cac bi?n phap ki?m soat gia c? va cac chinh sach khac trong th?i k? c?m quy?n c?a chinh ph? Hugo Chavez [85] . đ?n th?i k? c?m quy?n c?a T?ng th?ng Nicolas Maduro, tinh tr?ng khan hi?m nhu y?u ph?m đa ? m?c đ? vo cung tr?m tr?ng [86] .

M?t ng??i dan Venezuela l?c tim th?c ?n t?i m?t bai rac

Ng??i dan Venezuela đa ph?i đ?i m?t v?i n?i th?ng kh? c?a tinh tr?ng thi?u h?t cac lo?i th?c ph?m c? b?n, ch?ng h?n nh? s?a, cac lo?i th?t, ga, ca phe, g?o, d?u, b?t s? ch?, b?; c?ng nh? cac m?t hang tieu dung thi?t y?u nh? gi?y v? sinh, s?n ph?m v? sinh ca nhan va thu?c men [85] [87] [88] . Th?c ph?m tr? nen khan hi?m đ?n n?i nhi?u ng??i dan Venezuela đa ph?i ?n c? hoa qu? d?i ho?c th?m chi c? rac, nhi?u ng??i khac thi ph?i x?p hang ch? đ?i trong vo v?ng t?i cac c?a hang th?c ph?m ma cu?i cung ch?ng th? mua đ??c b?t c? th? gi- h?u h?t cac c?a hang va sieu th? c?ng đ?u nhanh chong h?t s?ch hang hoa [89] [90] [91] [92] [93] .

Vao thang 1 n?m 2016, ng??i ta ??c tinh r?ng t? l? khan hi?m th?c ph?m t?i Venezuela la t? 50% đ?n 80%. Qu?c h?i m?i đ??c b?u, bao g?m ch? y?u la cac đ?i bi?u phe đ?i l?p, tuyen b? r?ng m?t cu?c "kh?ng ho?ng l??ng th?c qu?c gia" đang di?n ra. H?n 500 ph? n? Venezuela đa li?u mang v??t bien trai phep sang Colombia đ? tim ki?m th?c ?n vao ngay 6 thang 7 n?m 2016 [94] . đ?n ngay 10 thang 7 n?m 2016, Venezuela t?m th?i m? c?a bien gi?i v?i Colombia trong vong 12 gi?. H?n 35.000 ng??i Venezuela đa đ? xo v??t bien sang Colombia đ? ki?m th?c ?n trong kho?ng th?i gian đo [95] . Ch? trong hai ngay, h?n 123.000 ng??i Venezuela đa v??t bien sang Colombia đ? tim ki?m th?c ?n. Chinh ph? Colombia đa thi?t l?p cai ma h? g?i la "hanh lang nhan đ?o" đ? giup đ? ng??i dan Venezuela [95] . C?ng trong kho?ng th?i gian đo vao thang 7 n?m 2016, đa xu?t hi?n m?t s? bao cao v? vi?c nhi?u ng??i Venezuela tuy?t v?ng l?c l?i cac bai rac đ? ki?m th?c ?n [91] [92] .

La qu?c gia s? h?u tr? l??ng d?u l?a l?n nh?t th? gi?i, th? nh?ng t? cu?i thang 10, đ?u thang 11 n?m 2018, cac thanh ph? đong dan ? mi?n Trung c?a Venezuela nh? Valencia va th? đo Caracas b?t đ?u xu?t hi?n tinh tr?ng khan hi?m x?ng d?u. đo la k?t qu? c?a tinh tr?ng s?t gi?m m?nh s?n l??ng khai thac d?u tho va ho?t đ?ng c?a cac nha may l?c d?u trong b?i c?nh Venezuela b??c vao n?m suy thoai kinh t? th? 5 lien ti?p [96] . Cac ch??ng trinh tr? c?p c?a Chavez nh? duy tri gia x?ng ? m?c d??i 0,1 USD/gallon (t??ng đ??ng h?n 500 VND/lit), lam cac ngu?n tai nguyen c?a Venezuela b? phung phi trong khi cac doanh nghi?p t? nhan khong dam t?ng m?c đ?u t? do lo ng?i v? nh?ng v? qu?c h?u hoa va sung cong th??ng hay x?y ra b?t ng? th?i Chavez khi?n n?n kinh t? cang them kho kh?n gi?a luc t?c đ? t?ng tr??ng tri tr? ma t? l? l?m phat l?i cao. [97] Nganh khai thac d?u tho, nganh cong nghi?p quan tr?ng nh?t c?a Venezuela, đang g?p kho kh?n nghiem tr?ng vi t?ng th?ng Hugo Chavez đa qu?c h?u hoa cac cong ty d?u m? n??c ngoai, c? g?ng khai thac qua m?c t? cong nghi?p d?u m? đ? tai tr? cho nh?ng ch??ng trinh tr? c?p c?a ong trong khi khong tai đ?u t? đung m?c do đo đa hy sinh kh? n?ng phat tri?n c?a nganh nay khi?n s?n l??ng khai thac đ??c ngay cang th?p do h? t?ng cong nghi?p d?u m? đang xu?ng c?p qua nhanh. Hi?n nganh cong nghi?p nay đang g?p kh?ng ho?ng đ?y toan b? n?n kinh t? Venezuela vao kh?ng ho?ng vi n??c nay qua ph? thu?c vao d?u m?. [98] [99]

Venezuela c?ng ph?i tr?i qua tinh tr?ng thi?u đi?n va s? c? m?t đi?n ? cac thanh ph? l?n la chuy?n di?n ra hang ngay. Vao ngay 20 thang 4 n?m 2016, chinh ph? đa bu?c ph?i phan ph?i đi?n cho cac h? gia đinh ? m??i bang thu?c Venezuela, bao g?m thanh ph? th? đo Caracas ; M?t s? n? l?c khac c?a chinh ph? nh?m h?n ch? vi?c s? d?ng đi?n, bao g?m c? thay đ?i mui gi? c?a Venezuela hay keu g?i t?t c? nh?ng ng??i ph? n? tren toan đ?t n??c Venezuela ng?ng s? d?ng may s?y toc , đa hoan toan th?t b?i [100] . Vao thang 3 n?m 2019, m?t s? c? m?t đi?n tren di?n r?ng c?c k? nghiem tr?ng đa x?y ra ? 16/23 bang va khu v?c th? đo c?a Venezuela , khi?n cho 43 ng??i dan thi?t m?ng do thi?u ngu?n cung c?p n??c, cac b?nh vi?n b? ng?ng ho?t đ?ng va h? th?ng giao thong b? ng?ng tre.

Tinh tr?ng khan hi?m n??c ng?t ? Venezuela khi?n cho chinh ph? bu?c ph?i phan ph?i n??c cho ng??i dan. Nha ? c?a r?t nhi?u ng??i dan Venezuela khong con đ??c ti?p c?n v?i đ??ng ?ng d?n n??c va thay vao đo h? ph?i d?a vao l??ng n??c it ?i do chinh ph? cung c?p cho h? vai l?n m?i thang. Thi?u n??c ng?t đ? sinh ho?t, nhi?u ng??i Venezuela b?t đ?u ?n c?p n??c ng?t t? cac b? b?i, toa nha cong c?ng va th?m chi c? xe t?i ch? d?u [101] . Do tinh tr?ng khan hi?m n??c ng?t, "cac tr??ng h?p m?c b?nh gh? l? , s?t ret , tieu ch?y va amip ? Venezuela đa t?ng v?t", theo Miguel Viscuna, Giam đ?c D?ch t? h?c c?a T?p đoan Y t? Trung ??ng Miranda [102] . Tinh tr?ng thi?u l??ng th?c va thu?c men v?n đa vo cung t?i t? l?i cang tr? nen tr?m tr?ng h?n [103] . Cac lo?i th?c ph?m đong l?nh b? h? h?i, va nhi?u c?a hang ban l? th?t , ca va s?a ph?i đong c?a do khong th? b?o qu?n đ??c s?n ph?m [104] . S?n l??ng th?t, s?a va rau qu? b? c?t gi?m m?t n?a. Tr??ng h?c , sieu th? , ngan hang va cac toa nha chinh ph? ph?i t?m ng?ng ho?t đ?ng. T?i b?nh vi?n, m?t trong nh?ng bac s? đa danh c? đem đ? c? g?ng c?u s?ng b?nh nhan ph?i b?t khoc: " Hom qua toi c?m th?y hoan toan b?t l?c, su?t đem dai toi đa c? g?ng giup đ? va c?u s?ng b?nh nhan ma khong co thi?t b? thich h?p đ? lam vi?c đo. Toi đang vo cung t?c gi?n. L?n nay, đo la b?nh nhan c?a toi, nh?ng n?u sau nay, đo la gia đinh toi thi sao? " [105] . Do thi?u đi?n, h? th?ng cung c?p n??c c?ng b? ?nh h??ng. Theo The Washington Post , kho?ng hai ph?n ba dan s? Venezuela (20 tri?u ng??i) khong co n??c ho?c khong đ? n??c đ? sinh ho?t trong vai tu?n sau s? c? m?t đi?n [106] . T?i Caracas , t? ngay 11 thang 3, đa co hang tr?m ng??i tran ra dong song Guaire b? o nhi?m v?i nh?ng chi?c thung phi đ? muc n??c song mang v? s? d?ng [107] . Nhi?u ng??i khac đa c? g?ng l?y n??c t? cac c?ng thoat n??c c?a thanh ph? [108] . Hang tr?m ng??i x?p hang d??i chan đ?i El Avila đ? l?y n??c t? cac con su?i [109] . Trong khi đo ? bang Lara, ng??i dan th?m chi con ph?i t?m r?a trong cac c?ng ranh do khong đ??c cung c?p n??c s?ch [110] .

Tinh tr?ng thi?u h?t thu?c men c?ng ?nh h??ng nghiem tr?ng đ?n s?c kh?e c?a ng??i dan Venezuela [111] . S? khan hi?m cac lo?i thu?c khang vi-rut đ? đi?u tr? HIV / AIDS khi?n cho hang ngan ng??i nhi?m HIV đa phat tri?n sang giai đo?n AIDS du đi?u nay hoan toan co th? ng?n ch?n đ??c n?u co đ? thu?c [112] . Nhi?u ng??i Venezuela c?ng cho bi?t tinh tr?ng khan hi?m thu?c men khi?n h? khong th? nao ki?m n?i acetaminophen đ? ng?n ng?a virus chikungunya , m?t b?nh truy?n qua mu?i co kh? n?ng gay t? vong [113] . B?nh b?ch h?u , m?t lo?i b?nh g?n nh? khong con ai ? Venezuela m?c ph?i k? t? nh?ng n?m 1990, đa xu?t hi?n tr? l?i vao n?m 2016 do thi?u cac lo?i thu?c c? b?n c?ng nh? v?c-xin [114] .

T?ng s?n ph?m n?i đ?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Do tac đ?ng c?a cu?c kh?ng ho?ng, n?m 2015 n?n kinh t? Venezuela đa suy thoai ? m?c 5,7%. đ?n n?m 2016, m?c suy thoai đa len t?i 18,6%, theo Ngan hang Trung ??ng Venezuela. [74]

N?n kinh t? Venezuela ph? thu?c m?nh m? vao ngu?n l?i thu đ??c t? d?u m?, chi?m kho?ng 96% doanh thu xu?t kh?u c?a n??c nay. Gia d?u gi?m đa x?y ra vao th?i đi?m qu?c gia Nam M? nay đ?i m?t v?i l?m phat phi ma, t? l? l?m phat len t?i 63,9% trong thang 11 va d?n t?i s? khan hi?m nghiem tr?ng c?a cac lo?i hang hoa c? b?n.

L?m phat [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? gia h?i đoai gi?a đ?ng USD va đ?ng Bolivar c?a Venezuela

L?m phat ? Venezuela v?n luon ? m?c r?t cao trong su?t nhi?m k? c?a t?ng th?ng Chavez. đ?n n?m 2010, l?m phat đa khi?n cho vi?c t?ng l??ng cho ng??i lao đ?ng tr? nen hoan toan vo ich b?i đ?ng ti?n m?t gia lien t?c [115] . T? l? l?m phat n?m 2014 đ?t 69% [116] va la m?c cao nh?t tren th? gi?i th?i đi?m đo [117] [118] . T? l? l?m phat sau đo t?ng len t?i 181% vao n?m 2015 [119] , 800% vao n?m 2016 [74] [120] , 4.000% vao n?m 2017 [121] va 1.698.488% vao n?m 2018 [122] .

Vao thang 11 n?m 2016, Venezuela chinh th?c b??c vao th?i k? sieu l?m phat [123] . Chinh ph? Venezuela "v? c? b?n" đa ng?ng đ?a ra cac ??c tinh chinh th?c v? l?m phat k? t? đ?u n?m 2018.

L?m phat đa ?nh h??ng đ?n ng??i dan Venezuela đ?n n?i vao n?m 2017, nhi?u ng??i trong s? h? đa ? ?t tham gia cac tro ch?i đi?n t? tr?c tuy?n , ch?ng h?n nh? tro ch?i RuneScape v?i m?c đich ki?m đ??c th?t nhi?u ti?n ?o trong tro ch?i, r?i đ?i s? ti?n ?o đo cho nh?ng ng??i ch?i khac ? n??c ngoai đ? nh?n l?y ti?n th?t. Trong nhi?u tr??ng h?p, nh?ng game th? nay ki?m đ??c nhi?u ti?n h?n c? nh?ng ng??i lam cong ?n l??ng ? Venezuela m?c du h? ch? ki?m đ??c vai USD m?i ngay [124] . Trong mua Giang sinh 2017, m?t s? c?a hang ? Venezuela đa quy?t đ?nh khong s? d?ng th? bao gia đ?i v?i cac lo?i m?t hang đ??c bay ban vi gia c? t?ng qua nhanh, vi v?y khach hang đ??c yeu c?u h?i nhan vien t?i cac c?a hang s? ti?n c?a m?i mon hang ma h? mu?n mua [125] .

Vao thang 8 n?m 2018, T?ng th?ng Venezuela Nicolas Maduro tuyen b? r?ng đ? ch?ng l?i sieu l?m phat, n??c nay s? phat hanh m?t lo?i ti?n t? m?i, đ??c g?i la Sovereign Bolivar (đ?ng Bolivar t?i cao). đ?ng ti?n m?i nay it h?n n?m s? 0 so v?i đ?ng ti?n c? c?a Venezuela (ngh?a la 1 đ?ng Bolivar m?i co gia tr? b?ng 100.000 đ?ng Bolivar c?), g?m co cac m?nh gia la 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200 va 500. đ?ng ti?n m?i nay đa chinh th?c đ??c phat hanh vao ngay 20 thang 8 n?m 2018 [126] .

Cu?c kh?ng ho?ng xa h?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Kh?ng ho?ng l??ng th?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo "Kh?o sat đi?u ki?n s?ng hang n?m" c?a Venezuela (ENCOVI), g?n 75% dan s? cho bi?t h? đa gi?m trung binh it nh?t 8,7 kg trong n?m 2016 (19,4 lb) do [25] va 64% cho bi?t h? đa gi?m 11 kg (24 lbs) trong n?m 2017 do thi?u l??ng th?c th?c ph?m [121] [127] . Khi gia d?u t?ng cao, Venezuela tr? nen ph? thu?c vao nh?p kh?u th?c ph?m va m?t khi gia d?u gi?m, chinh ph? khong th? đ? kh? n?ng nh?p kh?u. Theo Al Jazeera, sau khi gia x?ng d?u gi?m, chinh ph? bu?c ph?i phan ph?i l??ng th?c th?c ph?m cho ng??i dan theo kh?u ph?n, ng??i dan Venezuela đa ph?i danh c? ngay dai x?p hang ch? đ?i. Cac b?nh vi?n nhi khoa ch?a đ?y nh?ng đ?a tr? b? suy dinh d??ng , va nhi?u ng??i tr??c đo thu?c t?ng l?p trung l?u gi? đay ph?i l?c tim cac thung rac cong c?ng đ? ki?m th?c ?n do th?c ph?m tr? nen qua khan hi?m [128] .

Th?c ph?m b? thi?u h?t khi?n nhi?u ng??i dan Venezuela ph?i gi?t c? nh?ng lo?i đ?ng v?t nuoi nh? cho , meo , l?a , ng?a va chim b? cau đ? l?y th?t, m?t s? lo?i đ?ng v?t hoang da c?n đ??c b?o v? nh? chim h?ng h?c va thu ?n ki?n kh?ng l? c?ng đa b? gi?t đ? lam th?c ?n [129] .

Tham nh?ng la m?t v?n đ? l?n trong vi?c phan ph?i th?c ph?m. Theo m?t giam đ?c ho?t đ?ng t?i m?t doanh nghi?p nh?p kh?u th?c ph?m c?a Venezuela, "Gi? đay b?n th?m chi ph?i tr? m?t kho?n ti?n cho quan đ?i đ? xem xet hang hoa c?a b?n. đo la m?t chu?i h?i l? lien t?c k? t? luc tau c?a b?n c?p b?n cho đ?n khi th?c ph?m đ??c đ?a ra kh?i xe t?i" [92] [128] .

Cac bac s? t?i 21 b?nh vi?n cong tren kh?p 17 ti?u bang c?a Venezuela noi v?i cac nha đi?u tra c?a t? New York Times n?m 2017 r?ng "cac phong c?p c?u c?a h? đa b? tran ng?p b?i nh?ng đ?a tr? b? suy dinh d??ng nghiem tr?ng. Hang tr?m ng??i đa ch?t" [130] .

T?i ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? l? t?i ph?m t?i Venezuela t? 1998 đ?n 2016

T?i ph?m b?o l?c, đ?c bi?t la gi?t ng??i , đ??c coi la "m?i quan tam l?n nh?t" c?a ng??i Venezuela trong cu?c kh?ng ho?ng. Theo đai quan sat B?o l?c Venezuela, đa x?y ra 27.875 v? gi?t ng??i ? Venezuela trong n?m 2015, t? l? kho?ng 90 v? tren 100.000 ng??i (so v?i t? l? 5 v? tren 100.000 ng??i ? Hoa K? va 30 v? tren 100.000 ng??i ? Brazil ). đa co 23.047 v? gi?t ng??i x?y ra trong n?m 2018, t? l? la 81,4 v? tren 100.000 ng??i [131] . Theo t?p chi The New Yorker thi Venezuela chinh la n??c co t? l? t?i ph?m b?o l?c cao nh?t th? gi?i". It h?n hai ph?n tr?m cac tr??ng h?p gi?t ng??i đ??c bao cao b? truy t? [132] . Theo Th?i bao Los Angeles: " Tr??c đay nh?ng ten tr?m [? Venezuela] th??ng s? ch? c??p b?n. Con gi? chung ch?c ch?n s? gi?t b?n " [133]

Di c? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng??i t? n?n Venezuela đang ng? tren đ??ng ph? t?i Colombia

Cu?c di c? ? ?t c?a hang tri?u ng??i Venezuela đ?n cac n??c lang gi?ng trong cu?c kh?ng ho?ng đa đ??c coi la "nguy c? cho toan b? khu v?c" [33] . Hang tri?u ng??i dan Venezuela đa r?i kh?i đ?t n??c trong th?i k? c?m quy?n c?a c? t?ng th?ng Chavez va t?ng th?ng Maduro [134] [135] . Vao thang 11 n?m 2018, Cao ?y Lien H?p Qu?c v? ng??i t? n?n (UNHCR) va T? ch?c di c? qu?c t? (IOM) cho bi?t s? ng??i t? n?n Venezuela đa len t?i con s? 3 tri?u, h?u h?t nh?ng ng??i t? n?n nay đa ch?y đ?n cac n??c M? Latinh khac va cac qu?c gia vung Caribbean [136] . Tinh tr?ng nay hoan toan trai ng??c v?i t? l? nh?p c? cao c?a Venezuela trong th? k? 20. Di c? đa đ??c thuc đ?y b?i s? s?p đ? c?a n?n kinh t?, s? ki?m soat ngay cang ch?t ch? h?n c?a nha n??c đ?i v?i n?n kinh t?, t? l? t?i ph?m cao, t? l? l?m phat cao, tinh tr?ng b?t ?n, va n?i vo v?ng v? m?t s? thay đ?i c?a chinh ph? [134] [137] . T?p đoan PGA ??c tinh co h?n 1,5 tri?u ng??i Venezuela di c? ra n??c ngoai t? n?m 1999 đ?n n?m 2014 [134] đ?n n?m 2015 con s? nay len t?i 1,8 tri?u ng??i [138] [139] . Trong 6 thang đ?u tien c?a n?m 2018, ??c tinh m?i ngay co t?i 5.000 ng??i dan Venezuela r?i b? đ?t n??c [140] .

N?m 1998, ch? co 14 ng??i Venezuela đ??c c?p phep t? n?n t?i Hoa K?, trong khi đ?n thang 9 n?m 1999, 1.086 ng??i Venezuela đa đ??c c?p t? n?n theo S? Nh?p t?ch va Di tru Hoa K? [141] . Lan song di c? đ?u tien c?a Venezuela la nh?ng ng??i dan Venezuela giau co thu?c t?ng l?p th??ng l?u ho?c trung l?u r?i b? đ?t n??c do lo ng?i v?i nh?ng l?i h?a c?a Chavez v? vi?c "l?y c?a c?i ng??i giau chia cho ng??i ngheo" [142] . M?t b?c đi?n đ??c g?i vao thang 5 n?m 2002 t? đ?i s? quan Hoa K? t?i Caracas đ?n cac c? quan t?i Hoa K? đa bay t? s? ng?c nhien v? s? l??ng ng??i Venezuela c? g?ng nh?p c? vao Hoa K?, trong đo b?c đi?n c?ng kh?ng đ?nh tinh tr?ng nay co th? co tac đ?ng đang k? đ?n t??ng lai c?a Venezuela [143] .

S? l??ng ng??i Venezuela r?i b? đ?t n??c đa t?ng đang k? trong nh?ng n?m cu?i cung c?a nhi?m k? t?ng th?ng c?a Chavez va đ?c bi?t la trong nhi?m k? t?ng th?ng c?a Nicolas Maduro [144] . Lan song di c? th? hai nay bao g?m nh?ng ng??i dan Venezuela thu?c t?ng l?p th?p h?n ch?u thi?t h?i tr?c ti?p t? cu?c kh?ng ho?ng kinh t? ma đ?t n??c đang ph?i đ?i m?t; do đi?u ki?n kinh t? t?i t?, tinh tr?ng khan hi?m l??ng th?c va thu?c men, va t? l? t?i ph?m b?o l?c gia t?ng [142] . Theo ??c tinh c?a cac h?c gi? nghien c?u v? cu?c di c? nay, ??c tinh ch? rieng trong n?m 2016, h?n 150.000 ng??i Venezuela đa di c? ra n??c ngoai, t? New York Times tuyen b? r?ng đay la con s? "cao nh?t trong h?n m?t th?p k?" [142] . Ng??i Venezuela đa di c? ra n??c ngoai theo nhi?u cach khac nhau, m?c du hinh ?nh nh?ng ng??i Venezuela ch?y tr?n kh?i đ?t n??c b?ng đ??ng bi?n c?ng đa d?n t?i nhi?u so sanh mang tinh bi?u t??ng v?i cu?c di c? c?a ng??i dan Cuba [142] . IOM cho bi?t h?n 1,6 tri?u ng??i Venezuela đa r?i kh?i đ?t n??c k? t? n?m 2015 [145] .

Nhi?u ng??i Venezuela đa v??t bien qua cac n??c lang gi?ng. H?i Ch? th?p đ? Colombia đa d?ng l?u ngh? ng?i v?i th?c ?n va n??c u?ng ben đ??ng cho ng??i t? n?n Venezuela [146] . Nhi?u ng??i dan Venezuela c?ng di c? vao phia b?c Brazil [146] , n?i UNHCR đa thi?t l?p 10 n?i tru ?n đ? ch?a hang ngan ng??i t? n?n Venezuela [146] .

S?c kh?e [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac bac s? Venezuela bi?u tinh tren đ??ng ph? th? đo Caracas

Sau cu?c Cach m?ng Bolivar , chinh p? c?a T?ng th?ng Hugo Chavez đa thi?t l?p m?t h? th?ng ch?m soc s?c kh?e mi?n phi v?i s? h? tr? c?a cac chuyen gia y t? t?i t? Cuba. Tuy v?y Chavez đa hoan toan th?t b?i trong vi?c c?i thi?n h? th?ng ch?m soc s?c kh?e cho ng??i dan Venezuela. Nh?ng n?m sau đo, chinh ph? đa lien t?c gi?m chi tieu cho h? th?ng ch?m soc s?c kh?e, trong khi tinh tr?ng tham nh?ng thi tran lan khong th? ki?m soat n?i. H? qu? la r?t nhi?u ng??i dan Venezuela đa ph?i ch?u cai ch?t t? nh?ng c?n b?nh hoan toan co th? ch?a đ??c do s? thi?u h?t nghiem tr?ng cac lo?i thi?t b? va d?ng c? y t? cung v?i đo la s? di c? c?a r?t nhi?u chuyen gia y t? sang cac n??c khac [147] [148] .

S? ph? thu?c c?a Venezuela vao hang hoa nh?p kh?u va t? gia h?i đoai ph?c t?p do Hugo Chavez kh?i x??ng đa d?n đ?n tinh tr?ng thi?u h?t thu?c men va cac lo?i thi?t b? kham ch?a b?nh ? h?u h?t cac b?nh vi?n c?a Venezuela vao cu?i nh?ng n?m 2000 va đ?u nh?ng n?m 2010. Aspirin , insulin , vitamin , bao cao su , th?m chi b?ng y t? c?ng d?n tr? nen ngay m?t khan hi?m. T? Foreign Policy nh?n đ?nh: " H? th?ng ch?m soc s?c kh?e mi?n phi đang bi?n thanh c?n ac m?ng đ?i v?i Venezuela ". Aurelia Loudres, m?t ba m? 28 tu?i ? lang El Consejo ben ngoai La Victoria, cho bi?t:" Bac s? s?n khoa noi v?i toi r?ng toi ph?i b? ti?n ra đ? mua g?ng tay cao su cho [anh ?y] va cac y ta, cung v?i g?c, b?ng va thu?c khang sinh... Bac s? c?a toi noi r?ng b?nh vi?n đa h?t s?ch va toi ph?i co trach nhi?m chu?n b? t?t c? nh?ng th? đo " [148] . đ?n n?m 2010, Chinh ph? đa ng?ng cong b? cac s? li?u th?ng ke y t? [149] . Trong su?t nhi?m k? t?ng th?ng c?a Chavez, B? Y t? Venezuela đa thay đ?i b? tr??ng nhi?u l?n. Theo m?t quan ch?c c?p cao c?a B? Y t? Venezuela, cac b? tr??ng luon tr? thanh v?t t? th?n m?i khi co v?n đ? v? s?c kh?e c?ng đ?ng phat sinh ? Venezuela. Cac quan ch?c c?a B? Y t? c?ng s? s?n sang th?c hi?n cac hanh vi b?t h?p phap đ? lam giau cho b?n than, ch?ng h?n nh? đem giao ban cac lo?i thu?c men va v?t t? y t? [148] . Vao thang 2 n?m 2014, cac bac s? t?i B?nh vi?n đ?i h?c Y khoa Caracas đa ph?i ng?ng th?c hi?n cac ca ph?u thu?t do thi?u d?ng c?, m?c du vao th?i đi?m đo co g?n 3.000 ng??i đang c?n ph?u thu?t [150] .

Vao đ?u n?m 2015, t?i cac b?nh vi?n c?a Venezuela, ch? co 35% s? gi??ng b?nh co th? dung đ??c va 50% phong m? khong th? ho?t đ?ng do thi?u cac lo?i d?ng c? c?n thi?t. Vao thang 3 n?m 2015, m?t t? ch?c phi chinh ph? c?a Venezuela, Red de Medicos por la Salud, đa bao cao r?ng 68% cac lo?i d?ng c? ph?u thu?t va 70% cac lo?i d??c ph?m thi?t y?u đang b? thi?u h?t ? Venezuela [148] . Vao thang 5 n?m 2015, Lien đoan Y t? Venezuela cho bi?t co t?i 15.000 bac s? đa r?i kh?i h? th?ng ch?m soc s?c kh?e c?a n??c nay b?i tinh tr?ng thi?u thu?c men, thi?u trang thi?t b? va m?c l??ng qua th?p. Vao cu?i n?m 2015, m?t bao cao c?a chinh ph? ch? ra r?ng trong s? nh?ng ng??i dan Venezuela đ?n kham ch?a b?nh ? cac b?nh vi?n cong trong n?m đo, co t?i 1/3 s? ng??i đa ch?t [151] . N?m 2016, t? l? t? vong ? tr? s? sinh đa t?ng 30,12% so v?i n?m tr??c đo, len t?i 11.466 ca t? vong. T? l? t? vong c?a cac ba m? t?ng 65,79% v?i 756 ca t? vong va t? l? m?c b?nh s?t ret t?ng 76,4% len 240.613 tr??ng h?p [152] .

Vao n?m 2015, m?t cu?c th?m do cho th?y tinh tr?ng thi?u h?t th?c ph?m va l?m phat đa v??t qua t?i ph?m b?o l?c đ? tr? thanh m?i lo ng?i hang đ?u c?a ng??i dan Venezuela. Theo giam đ?c đi?u hanh c?a c? quan th?m do Datanalisis la Luis Vicente Leon thi tinh tr?ng b?o l?c tri?n mien đa lam kh? ng??i Venezuela trong qua nhi?u n?m tr?i khi?n cho h? gi? đay đa tr? nen quen v?i no va khong con hy v?ng v? m?t gi?i phap cho no [153]

B?t ch?p m?i đe d?a v? cac cu?c bi?u tinh b?o l?c x?y ra tren kh?p Venezuela, tr? em b? ?nh h??ng nhi?u v? m?t tam ly do cu?c kh?ng ho?ng kinh t? h?n la do tinh tr?ng b?o l?c. Abel Saraiba, m?t nha tam ly h?c va la thanh vien c?a m?t t? ch?c b?o v? quy?n tr? em đa noi r?ng "Nh?ng đ?a tr? c?a chung toi t? khi con r?t nh? đa ph?i suy ngh? xem lam th? nao đ? sinh t?n", va m?t n?a s? khach hang tr? tu?i c?a Abel đa ph?i đi?u tr? tam ly k? t? khi kh?ng ho?ng di?n ra. đang bu?n h?n, nha tam ly h?c c?a T? ch?c Tr? em Amerita Proteccion (Fundana) la Ninoska Zambrano ti?t l? r?ng, r?t nhi?u tr? em d??i 18 tu?i t?i Venezuela đa r?i vao tinh c?nh kh?n cung đ?n n?i ph?i đi ban dam thi m?i co đ??c cai ?n [154] .

Vao n?m 2018, cac bao cao cho th?y t? l? t? t? đa gia t?ng nhanh chong ? Venezuela do nh?ng tac đ?ng c?a cu?c kh?ng ho?ng đ?i v?i cu?c s?ng c?a r?t nhi?u dan th??ng. N?m 2017, t? l? t? t? ? ng??i cao tu?i t?i Venezuela t?ng 67% trong khi t? l? nay t?ng 18% ? tr? v? thanh nien. [155]

Y ki?n c?a cong chung [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo m?t cu?c kh?o sat vao thang 11 n?m 2016 b?i DatinCorp, 25% ng??i đ??c h?i đ? l?i cho c? t?ng th?ng Hugo Chavez đa gay ra cu?c kh?ng ho?ng nay, 19% đ? l?i cho Nicolas Maduro, 15% đ? l?i cho cac chinh sach kinh t?-xa h?i c?a Chavez, trong khi ch? co 16% đ? l?i cho phe đ?i l?p, 4% đ? l?i cho cac doanh nghi?p va 2% đ? l?i cho Hoa K? [156] . M?t cu?c kh?o sat c?a Meganalisis vao thang 9 n?m 2018 cho th?y 84,3% ng??i Venezuela ch?p thu?n m?t s? can thi?p c?a n??c ngoai nh?m gi?i quy?t cu?c kh?ng ho?ng v?i đi?u ki?n la dan chung đ??c cung c?p l??ng th?c va thu?c men [157] .

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ “Chavez declara "guerra economica" a burguesia en Venezuela” . El Universo (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). 2010 . Truy c?p ngay 16 thang 7 n?m 2018 .
    * Ellsworth, Brian (ngay 14 thang 2 n?m 2012). “Insight: Post-election hangover looms for Venezuela economy” . Reuters . Truy c?p ngay 22 thang 2 n?m 2017 .
  2. ^ a b “Chavez declara "guerra economica" a burguesia en Venezuela” . El Universo (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 2 thang 6 n?m 2010 . Truy c?p 16 thang 7 n?m 2018 .
  3. ^ Ellsworth, Brian (ngay 14 thang 2 n?m 2012). “Insight: Post-election hangover looms for Venezuela economy” . Reuters . Truy c?p ngay 22 thang 2 n?m 2017 .
  4. ^ Weddle, Cody; Wyss, Jim (ngay 11 thang 7 n?m 2017). “Slingshots vs. shotguns: Venezuela's 'youth resistance' takes on the government” . The Miami Herald (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 15 thang 7 n?m 2017 .
  5. ^ “Seis paises reunidos por G-20 desconocen el proceso ilegitimo de Venezuela” . LaPatilla.com . Truy c?p 27 thang 5 n?m 2023 .
  6. ^ a b Estos paises votaron a favor de la resolucion de la OEA sobre Venezuela
  7. ^ Jamaica supports suspending Venezuela from OAS
  8. ^ New Zealand expresses concern regarding Venezuelan elections | Beehive.govt.nz
  9. ^ https://www.reuters.com/article/us-argentina-g20-sullivan/us-will-not-recognize-venezuela-election-result-state-department-idUSKCN1IL0QS
  10. ^ Web, El Nacional (ngay 23 thang 2 n?m 2018). “Estos paises votaron a favor de la resolucion de la OEA sobre Venezuela” . Truy c?p ngay 21 thang 5 n?m 2018 .
  11. ^ EFE (ngay 23 thang 2 n?m 2018). “La OEA insta a Maduro a cancelar las elecciones presidenciales de abril” . Truy c?p ngay 21 thang 5 n?m 2018 .
  12. ^ “Government delegation of Abkhazia has arrived in Venezuela” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 7 n?m 2018 . Truy c?p ngay 27 thang 7 n?m 2018 .
  13. ^ Delegation aus Abchasien zu Arbeitsbesuch in Venezuela | amerika21
  14. ^ teleSUR English
  15. ^ Antigua and Barbuda prepared to draw the line on Venezuela if... | Caribbean News Service
  16. ^ “ " В Венесуэле вновь победила демократия". Лукашенко поздравил Мадуро с избранием на пост президента” . B?n g?c l?u tr? ngay 12 thang 6 n?m 2018 . Truy c?p ngay 27 thang 7 n?m 2018 .
  17. ^ Newstream | KCNA Watch
  18. ^ https://www.nytimes.com/2017/12/27/world/americas/venezuela-maduro-brazil-canada.html
  19. ^ a b teleSUR English
  20. ^ “О визите делегации Республики Южная Осетия в Венесуэлу ≫ АЛАНИЯинформ” . B?n g?c l?u tr? ngay 30 thang 8 n?m 2018 . Truy c?p ngay 27 thang 7 n?m 2018 .
  21. ^ “Provea: Mas de 34 mil detenidos en manifestaciones reprimidas durante gobierno de Maduro” . La Patilla (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 19 thang 4 n?m 2018 . Truy c?p ngay 20 thang 4 n?m 2018 .
  22. ^ “Moody's: Political risk poses major challenges to credit in Latin America” . Moody's Investors Service . ngay 29 thang 8 n?m 2017 . Truy c?p ngay 30 thang 8 n?m 2017 .
  23. ^ Bahar, Dany (ngay 29 thang 5 n?m 2018). “US sanctions must be precise in order to spare innocent Venezuelans” . Brookings Institution (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 30 thang 5 n?m 2018 .
  24. ^ “Once Latin America's Richest Nation, Venezuela Continues to Fall Apart” . The Epoch Times (b?ng ti?ng Anh). ngay 9 thang 5 n?m 2018 . Truy c?p ngay 30 thang 5 n?m 2018 .
  25. ^ a b 남민우, 基 (ngay 2 thang 5 n?m 2018). “貨幣經濟 무너졌는데…최저임금 引上에 목매는 베네수엘라” . 朝鮮日報 (b?ng ti?ng Han) . Truy c?p ngay 22 thang 5 n?m 2018 . Venezuela's fall is considered to be mainly caused by the populist policy
  26. ^ Mariana Zuniga and Anthony Faiola. “Even sex is in crisis in Venezuela, where Contraceptives are growing scarce” .
  27. ^ Uri Friedman. “How Populism Helped Wreck Venezuela” .
  28. ^ Krauze, Enrique (ngay 8 thang 3 n?m 2018). “Hell of a Fiesta” . New York Review of Books . B?n g?c l?u tr? Thang 2 22, 2018 . Truy c?p ngay 23 thang 4 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  29. ^ Goodman, Joshua; Alonso Lugo, Luis (ngay 19 thang 4 n?m 2018). “US officials: 16 nations agree to track Venezuela corruption” . The Washington Post (b?ng ti?ng Anh). ISSN   0190-8286 . B?n g?c l?u tr? ngay 19 thang 4 n?m 2018 . Truy c?p ngay 20 thang 4 n?m 2018 .
  30. ^ “Venezuela 2016 inflation hits 800 percent, GDP shrinks 19 percent: document” . Reuters . ngay 20 thang 1 n?m 2017 . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2017 .
  31. ^ “Venezuela: 75% of population lost 19 pounds amid crisis” . UPI (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2017 .
  32. ^ Venezuelans report big weight losses in 2017 as hunger hits
  33. ^ a b Larmer, Brook (ngay 1 thang 11 n?m 2018). “What 52,000 Percent Inflation Can Do to a Country” . New York Times . Truy c?p ngay 2 thang 11 n?m 2018 .
  34. ^ a b c d Nelson, Brian A. (2009). The silence and the scorpion: the coup against Chavez and the making of modern Venezuela . New York: Nation Books. tr.  1 ?3. ISBN   1568584180 .
  35. ^ Statistical Abstract of the United States , 1971. 1982, and 1994 editions, "Comparative International Statistics"
  36. ^ Schuyler 2001 , tr. 10
  37. ^ BBC , ngay 28 thang 2 n?m 2011 Last updated at 00:03 GMT, Victims of Venezuela's Caracazo clashes reburied, By Sarah Grainger, https://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-12593085
  38. ^ “Venezuela's Expensive Friendships” . Stratfor . Truy c?p ngay 20 thang 1 n?m 2016 .
  39. ^ “Estrategia de Cooperacion de OPS/OMS con Venezuela 2006?2008” (PDF) (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). Pan American Health Organization . thang 6 n?m 2006. tr.  p. 54 . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 24 thang 10 n?m 2006 . Truy c?p ngay 31 thang 12 n?m 2006 .
  40. ^ “Fact Sheet. Social Missions in Venezuela” (PDF) . Embassy of the Bolivarian Republic of Venezuela to the United States. ngay 12 thang 11 n?m 2009. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 5 thang 6 n?m 2019 . Truy c?p ngay 3 thang 5 n?m 2017 .
  41. ^ a b Barreiro C., Raquel (ngay 4 thang 3 n?m 2006). “Mercal es 34% mas barato” (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). El Universal . Truy c?p ngay 29 thang 12 n?m 2006 .
  42. ^ Heritage, Andrew (thang 12 n?m 2002). Financial Times World Desk Reference . Dorling Kindersley . tr. 618?21. ISBN   9780789488053 .
  43. ^ “Press release N° 20/10, IACHR publishes report on Venezuela” . Inter-American Commission on Human Rights (Thong cao bao chi). Organization of American States . ngay 24 thang 2 n?m 2010 . Truy c?p ngay 26 thang 2 n?m 2010 .
  44. ^ Alonso, Juan Francisco (ngay 24 thang 2 n?m 2010). “IACHR requests the Venezuelan government to guarantee all human rights” . El Universal . B?n g?c l?u tr? ngay 14 thang 5 n?m 2013 . Truy c?p ngay 25 thang 2 n?m 2010 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  45. ^ Schimizzi, Carrie (ngay 24 thang 2 n?m 2010). “Venezuela government violating basic human rights: report” . Jurist: Legal news and research. B?n g?c l?u tr? ngay 20 thang 10 n?m 2013 . Truy c?p ngay 25 thang 2 n?m 2010 .
  46. ^ a b Charlie Devereux & Raymond Colitt. ngay 7 thang 3 n?m 2013. “Venezuelans' Quality of Life Improved in UN Index Under Chavez” . Bloomberg L.P. L?u tr? b?n g?c ngay 7 thang 11 n?m 2014 . Truy c?p ngay 7 thang 3 n?m 2013 . Qu?n ly CS1: URL h?ng ( lien k?t )
  47. ^ a b c Corrales, Javier (ngay 7 thang 3 n?m 2013). “The House That Chavez Built” . Foreign Policy . Truy c?p ngay 6 thang 2 n?m 2015 .
  48. ^ a b Corrales, Javier; Romero, Carlos (2013). U.S.-Venezuela relations since the 1990s: coping with mid-level security threats . New York: Routledge. tr.  79 ?81. ISBN   0415895243 .
  49. ^ “Venezuela's economy: Medieval policies” . The Economist . ngay 20 thang 8 n?m 2011 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2014 .
  50. ^ “Las principales causas de la escasez en Venezuela” . Banca & Negocios . ngay 27 thang 3 n?m 2014. B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 4 n?m 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2014 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  51. ^ “El ascenso de la escasez” . El Universal . ngay 13 thang 2 n?m 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2014 .
  52. ^ “¿Por que faltan dolares en Venezuela?” . El Nacional . ngay 8 thang 10 n?m 2013. B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 4 n?m 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2014 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  53. ^ Cristobal Nagel, Juan (ngay 4 thang 6 n?m 2014). “Poverty Shoots Up in Venezuela” . Foreign Policy . Truy c?p ngay 26 thang 10 n?m 2015 .
  54. ^ “2014 Panorama Social de America Latina” (PDF) . United Nations Economic Commission for Latin America and the Caribbean . United Nations . Truy c?p ngay 24 thang 10 n?m 2015 .
  55. ^ “Venezuela's economy: Medieval policies” . The Economist . ngay 20 thang 8 n?m 2011 . Truy c?p ngay 23 thang 2 n?m 2014 .
  56. ^ [1] [ lien k?t h?ng ]
  57. ^ “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? ngay 28 thang 7 n?m 2013 . Truy c?p ngay 31 thang 1 n?m 2019 .
  58. ^ “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? ngay 31 thang 1 n?m 2019 . Truy c?p ngay 31 thang 1 n?m 2019 .
  59. ^ Venezuela: Sao l?m phat va h?n chi?u [ lien k?t h?ng ]
  60. ^ “Post-Chavez, Venezuela Enters a Downward Spiral” . Wharton School of the University of Pennsylvania . ngay 4 thang 4 n?m 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 2 n?m 2015 .
  61. ^ Corrales, Javier (2015). “Autocratic Legalism in Venezuela”. Journal of Democracy . 26 (2): 37?51.
  62. ^ “Venezuela's April inflation jumps to 5.7 percent: report” . Reuters . ngay 17 thang 5 n?m 2014. B?n g?c l?u tr? ngay 24 thang 9 n?m 2015 . Truy c?p ngay 18 thang 5 n?m 2014 .
  63. ^ Ferdman, Roberto A. (ngay 26 thang 3 n?m 2014). “Venezuela's black market rate for US dollars just jumped by almost 40%” . Quartz . Truy c?p ngay 27 thang 3 n?m 2014 .
  64. ^ Kevin Voigt (ngay 6 thang 3 n?m 2013). “Chavez leaves Venezuelan economy more equal, less stable” . CNN . Truy c?p ngay 6 thang 3 n?m 2013 .
  65. ^ “Mr. Maduro in His Labyrinth” . The New York Times . ngay 26 thang 1 n?m 2015 . Truy c?p ngay 26 thang 1 n?m 2015 .
  66. ^ “Venezuela's government seizes electronic goods shops” . BBC . Truy c?p ngay 19 thang 2 n?m 2014 .
  67. ^ “Maduro anuncia que el martes arranca nueva "ofensiva economica " ” . La Patilla . ngay 22 thang 4 n?m 2014 . Truy c?p ngay 23 thang 4 n?m 2014 .
  68. ^ “Maduro insiste con una nueva "ofensiva economica " ” . La Nacion . ngay 23 thang 4 n?m 2014. B?n g?c l?u tr? ngay 2 thang 5 n?m 2014 . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2014 .
  69. ^ Mariano Castillo and Osmary Hernandez (ngay 20 thang 11 n?m 2013). “Decree powers widen Venezuelan president's economic war” . CNN . B?n g?c l?u tr? Thang 2 26, 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 2 n?m 2014 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  70. ^ Yapur, Nicolle (ngay 24 thang 4 n?m 2014). “Primera ofensiva economica trajo mas inflacion y escasez” . El Nacional . B?n g?c l?u tr? ngay 24 thang 4 n?m 2014 . Truy c?p ngay 25 thang 4 n?m 2014 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  71. ^ Gupta, Girish (ngay 3 thang 11 n?m 2014). “Could Low Oil Prices End Venezuela's Revolution?” . The New Yorker . Truy c?p ngay 15 thang 11 n?m 2014 .
  72. ^ “New Year's Wishes for Venezuela” . Bloomberg. The Washington Post. ngay 2 thang 1 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 3 n?m 2016 . Truy c?p ngay 31 thang 1 n?m 2019 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |accessdate= va |access-date= ( tr? giup )
  73. ^ Pons, Corina; Cawthorne, Andrew (ngay 30 thang 12 n?m 2014). “Recession-hit Venezuela vows New Year reforms, foes scoff”. Reuters.
  74. ^ a b c Pons, Corina (ngay 20 thang 1 n?m 2017). “Venezuela 2016 inflation hits 800 percent, GDP shrinks 19 percent” . Reuters . Truy c?p ngay 15 thang 11 n?m 2017 .
  75. ^ Cristobal Nagel, Juan (ngay 13 thang 7 n?m 2015). “Looking Into the Black Box of Venezuela's Economy” . Foreign Policy . Truy c?p ngay 14 thang 7 n?m 2015 .
  76. ^ “IMF Projects Venezuela Inflation Will Soar to 13,000 Percent in 2018” . Bloomberg . ngay 26 thang 1 n?m 2018 . Truy c?p ngay 18 thang 6 n?m 2018 .
  77. ^ Daniels, Joe Parkin (ngay 25 thang 7 n?m 2018). “Life's a struggle as Venezuela inflation heads for one million per cent” . Truy c?p ngay 21 thang 1 n?m 2019 – qua www.theguardian.com.
  78. ^ Biller, David and Patricia Laya (ngay 9 thang 4 n?m 2019). “Venezuela unemployment nears that of war-ruined Bosnia, IMF says” . Bloomberg . Truy c?p ngay 9 thang 4 n?m 2019 .
  79. ^ a b c Romero, Simon; Maria Eugenia Diaz (ngay 1 thang 3 n?m 2011). “CARACAS JOURNAL; In Venezuela Housing Crisis, Squatters Find 45-Story Walkup” . The New York Times . Truy c?p ngay 3 thang 3 n?m 2011 .
  80. ^ a b Morales, Magdalena (ngay 15 thang 11 n?m 2005). “Venezuelan housing shortage a headache for Chavez” . The Washington Post . Truy c?p ngay 27 thang 1 n?m 2017 .
  81. ^ “Venezuela's housing crisis” . Reuters . ngay 3 thang 6 n?m 2011 . Truy c?p ngay 27 thang 1 n?m 2017 .
  82. ^ a b c Baral, Susimita (ngay 6 thang 5 n?m 2014). “Abandoned Cars To Solve Venezuela's Housing Crisis?” . Latin Times (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 27 thang 1 n?m 2017 .
  83. ^ Gibbs, Stephen (ngay 21 thang 5 n?m 2016). “In Venezuela's housing projects, even loyalists have had enough” . The Guardian . Truy c?p ngay 27 thang 1 n?m 2017 .
  84. ^ Gibbs, Stephen (ngay 15 thang 11 n?m 2017). “President Maduro brings Venezuela to brink of bankruptcy” . The Times . London. ISSN   0140-0460 . Truy c?p ngay 15 thang 11 n?m 2017 .
  85. ^ a b “Venezuela's currency: The not-so-strong bolivar” . The Economist . ngay 11 thang 2 n?m 2013 . Truy c?p ngay 18 thang 2 n?m 2013 .
  86. ^ Dulaney, Chelsey; Vyas, Kejal (ngay 16 thang 9 n?m 2014). “S&P Downgrades Venezuela on Worsening Economy Rising Inflation, Economic Pressures Prompt Rating Cut” . The Wall Street Journal . Truy c?p ngay 18 thang 9 n?m 2014 .
  87. ^ “La escasez tambien frena tratamientos contra cancer” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 8 n?m 2014 . Truy c?p ngay 25 thang 8 n?m 2014 .
  88. ^ “Venezuela sufre escasez de protesis mamarias” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 8 n?m 2014 . Truy c?p ngay 25 thang 8 n?m 2014 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  89. ^ “Why are Venezuelans posting pictures of empty shelves?” . BBC. ngay 8 thang 1 n?m 2015 . Truy c?p ngay 10 thang 1 n?m 2015 .
  90. ^ Cawthorne, Andrew (ngay 21 thang 1 n?m 2015). “In shortages-hit Venezuela, lining up becomes a profession” . Reuters . B?n g?c l?u tr? ngay 15 thang 11 n?m 2015 . Truy c?p ngay 17 thang 6 n?m 2015 .
  91. ^ a b MacDonald, Elizabeth (ngay 26 thang 5 n?m 2016). “Exclusive: Harrowing Video Shows Starving Venezuelans Eating Garbage, Looting” . Fox Business . Truy c?p ngay 12 thang 7 n?m 2016 .
  92. ^ a b c Sanchez, Fabiola (ngay 8 thang 6 n?m 2016). “As hunger mounts, Venezuelans turn to trash for food” . Associated Press . B?n g?c l?u tr? ngay 31 thang 3 n?m 2017 . Truy c?p ngay 12 thang 7 n?m 2016 .
  93. ^ “Mangoes fill the gaps in Venezuela's food crisis” . Canadian Broadcasting Corporation . Reuters . ngay 7 thang 6 n?m 2016 . Truy c?p ngay 12 thang 7 n?m 2016 .
  94. ^ “Venezuelan women push past border controls for food” . BBC News . ngay 6 thang 7 n?m 2016 . Truy c?p ngay 21 thang 7 n?m 2016 .
  95. ^ a b Woody, Christopher (ngay 18 thang 7 n?m 2016). “ ' It's humiliating': Inside the trek thousands of Venezuelans are making just to get food” . Business Insider . Truy c?p ngay 21 thang 7 n?m 2016 .
  96. ^ Ngh?ch ly thi?u x?ng ? "v??ng qu?c d?u l?a" Venezuela
  97. ^ Venezuela pha gia đ?ng n?i t? , VnEconomy, 09/01/2010
  98. ^ Charting The Decline Of Venezuela's Oil Industry , Forbes, Jan 29, 2019
  99. ^ Nganh cong nghi?p d?u m? Venezuela ben b? v?c s?p đ? L?u tr? 2019-05-30 t?i Wayback Machine , Kinh t? Sai Gon, 17/3/2019
  100. ^ “Venezuela to ration electricity in power crisis” . The Japan Times . ngay 21 thang 4 n?m 2016 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2016 .
  101. ^ Kurmanaev, Anatoly; Otis, John (ngay 3 thang 4 n?m 2016). “Water Shortage Cripples Venezuela” . The Wall Street Journal . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2016 .
  102. ^ “Aumentan enfermedades en Venezuela por falta de agua y articulos de higiene” . La Cronica de Hoy . ngay 7 thang 4 n?m 2016. B?n g?c l?u tr? ngay 16 thang 4 n?m 2016 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2016 .
  103. ^ Martin, Alexander (ngay 11 thang 3 n?m 2019). “Race against time in blackout-hit Venezuela to save food stocks” . France 24 . Agence France-Presse . Truy c?p ngay 18 thang 3 n?m 2019 .
  104. ^ Daniels, Joe Parkin and Patricia Torres (ngay 12 thang 3 n?m 2019). “ ' We call it survival': Venezuelans improvise solutions as blackout continues” . The Guardian . Truy c?p ngay 13 thang 3 n?m 2019 .
  105. ^ https://www.nytimes.com/2019/03/08/world/americas/venezuela-blackout-power.html
  106. ^ Hernandez, Arelis R. and Mariana Zuniga (ngay 4 thang 4 n?m 2019). “ ' Why are you crying, Mami?' In Venezuela, the search for water is a daily struggle” . Washington Post . Truy c?p ngay 9 thang 4 n?m 2019 .
  107. ^ “Desesperados, los venezolanos recogen agua del rio Guaire, "la cloaca" de Caracas” [Desperate, Venezuelans collect water from the Guaire River, "the sewer" of Caracas]. El Comercio (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 11 thang 3 n?m 2019 . Truy c?p ngay 13 thang 3 n?m 2019 .
  108. ^ “In pictures: Seeking water amid power cut” . BBC . ngay 13 thang 3 n?m 2019 . Truy c?p ngay 13 thang 3 n?m 2019 .
  109. ^ Lares Martiz, Valentin (ngay 11 thang 3 n?m 2019). “Venezolanos, en medio de una busqueda desesperada por agua y comida” [Venezuelans, in the midst of a desperate search for water and food]. El Tiempo (b?ng ti?ng Tay Ban Nha) . Truy c?p ngay 13 thang 3 n?m 2019 .
  110. ^ “Ciudadanos se banan en alcantarillas por falta de luz y agua en Lara” [Citizens bathe in sewers due to lack of light and water in Lara]. El Nacional (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 10 thang 3 n?m 2019 . Truy c?p ngay 13 thang 3 n?m 2019 .
  111. ^ Pardo, Daniel (ngay 23 thang 8 n?m 2014). “The malaria mines of Venezuela” . BBC . Truy c?p ngay 31 thang 8 n?m 2014 .
  112. ^ “Venezuela Faces Health Crisis Amid Shortage of HIV/Aids Medication” . Fox News Latino. ngay 14 thang 5 n?m 2014 . Truy c?p ngay 31 thang 8 n?m 2014 .
  113. ^ Forero, Juan (ngay 22 thang 9 n?m 2014). “Venezuela Seeks to Quell Fears of Disease Outbreak” . The Wall Street Journal . Truy c?p ngay 24 thang 9 n?m 2014 .
  114. ^ “Girl's death from diphtheria highlights Venezuela's health crisis” . NBC News (b?ng ti?ng Anh). ngay 10 thang 2 n?m 2017 . Truy c?p ngay 12 thang 2 n?m 2017 .
  115. ^ Lopez Maya, Margarita (2016). El ocaso del chavismo: Venezuela 2005-2015 . tr. 354?355. ISBN   9788417014254 .
  116. ^ “Venezuela 2014 inflation hits 68.5 pct - Central Bank” . ngay 13 thang 2 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? Thang 5 9, 2019 . Truy c?p ngay 26 thang 5 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  117. ^ “Venezuela annual inflation 180 percent” . Reuters . ngay 1 thang 10 n?m 2015 . Truy c?p ngay 15 thang 11 n?m 2017 .
  118. ^ Patton, Mike (ngay 9 thang 5 n?m 2014). “The Three Countries With The Highest Inflation” . B?n g?c l?u tr? Thang 2 24, 2019 . Truy c?p ngay 17 thang 4 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  119. ^ “Venezuela annual inflation 180 percent: opposition newspaper” . Reuters . ngay 1 thang 10 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? Thang 10 27, 2017 . Truy c?p ngay 16 thang 4 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  120. ^ Venezuela country profile (Economy tab), World in Figures . Copyright ⓒ The Economist Newspaper Limited 2017. (Retrieved 2017-06-14.)
  121. ^ a b Sequera, Vivian (ngay 21 thang 2 n?m 2018). “Venezuelans report big weight losses in 2017 as hunger hits” . Reuters . Truy c?p ngay 23 thang 2 n?m 2018 .
  122. ^ “Inflacion de 2018 cerro en 1.698.488%, segun la Asamblea Nacional” (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). Efecto Cocuyo. ngay 9 thang 1 n?m 2019. B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 1 n?m 2019 . Truy c?p ngay 9 thang 1 n?m 2019 .
  123. ^ Hanke, Steve (ngay 18 thang 8 n?m 2018). “Venezuela's Great Bolivar Scam, Nothing but a Face Lift” . Forbes (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 19 thang 8 n?m 2018 .
  124. ^ Rosati, Andrew (ngay 5 thang 12 n?m 2017). “Desperate Venezuelans Turn to Video Games to Survive” . Bloomberg . Truy c?p ngay 6 thang 12 n?m 2017 .
  125. ^ “Tiendas de ropa eliminan etiquetas y habladores para agilizar aumento de precios | La Region” . Diario La Region (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 12 thang 12 n?m 2017. B?n g?c l?u tr? ngay 15 thang 12 n?m 2017 . Truy c?p ngay 16 thang 12 n?m 2017 .
  126. ^ Casey, Nicholas (ngay 16 thang 8 n?m 2018). “Venezuela Cuts to Fight Inflation (Zeroes From Its Currency, That Is)” . The New York Times . Truy c?p ngay 20 thang 8 n?m 2018 .
  127. ^ Landaeta-Jimenez, Maritza (thang 2 n?m 2018). “Encuesta Nacional de Condiciones de Vida, Venezuela 2017, Alimentacion I” [Annual Survey of Living Conditions, Venezuela 2017, Food 1] (PDF) . Universidad Catolica Andres Bello (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 6 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 23 thang 2 n?m 2018 .
  128. ^ a b “Venezuela military controls food as nation goes hungry” . www.aljazeera.com . ngay 1 thang 1 n?m 2017 . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2017 .
  129. ^ Ocando, Gustavo (ngay 10 thang 2 n?m 2017). “Hungry Venezuelans killing flamingos and anteaters for food, biologists say” . miami herald (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2017 .
  130. ^ Meridith Kohut; Isayen Herrera (ngay 17 thang 12 n?m 2017). “As Venezuela collapses, children are dying of hunger” . New York Times . B?n g?c l?u tr? Thang 12 18, 2017 . Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup ) Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  131. ^ “Venezuela murder rate dips, partly due to migration: monitoring group” . Reuters. ngay 27 thang 12 n?m 2018.
  132. ^ Finnegan, William (ngay 14 thang 11 n?m 2016). “Venezuela, A Failing State” . The New Yorker . Truy c?p ngay 1 thang 5 n?m 2017 .
  133. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten :0
  134. ^ a b c Olivares, Francisco (ngay 13 thang 9 n?m 2014). “Best and brightest for export” . El Universal . Truy c?p ngay 24 thang 9 n?m 2014 .
  135. ^ “Hugo Chavez is Scaring Away Talent” . Newsweek. ngay 30 thang 6 n?m 2009 . Truy c?p ngay 24 thang 9 n?m 2014 .
  136. ^ “Number of refugees and migrants from Venezuela reaches 3 million” . UNHCR . UNHCR, IOM. ngay 8 thang 11 n?m 2018 . Truy c?p ngay 13 thang 11 n?m 2018 .
  137. ^ Gonzalez, Angel; Minaya, Ezequiel (ngay 17 thang 10 n?m 2011). “Venezuelan Diaspora Booms Under Chavez” . Dow Jones & Company Inc. The Wall Street Journal . Truy c?p ngay 8 thang 10 n?m 2014 .
  138. ^ “1,8 millones de venezolanos han emigrado en 10 anos” . Globovision . ngay 23 thang 4 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? ngay 11 thang 7 n?m 2015 . Truy c?p ngay 26 thang 4 n?m 2015 .
  139. ^ “PGA Group estima que 1,8 millones de venezolanos han emigrado en 10 anos” . La Nacion. ngay 23 thang 4 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? ngay 25 thang 4 n?m 2015 . Truy c?p ngay 26 thang 4 n?m 2015 .
  140. ^ LONDONO, ERNESTO (ngay 28 thang 4 n?m 2018). “ ' Their Country Is Being Invaded': Exodus of Venezuelans Overwhelms Northern Brazil” . New York Times . Truy c?p ngay 28 thang 4 n?m 2018 .
  141. ^ Brown, Tom (ngay 16 thang 7 n?m 2007). “Venezuelans, fleeing Chavez, seek U.S. safety net” . Reuters. B?n g?c l?u tr? ngay 6 thang 10 n?m 2014 . Truy c?p ngay 22 thang 9 n?m 2014 .
  142. ^ a b c d Casey, Nicholas (ngay 25 thang 11 n?m 2016). “Hungry Venezuelans Flee in Boats to Escape Economic Collapse” . The New York Times . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2016 .
  143. ^ “AREPA 14” (PDF) . United States Department of State . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 31 thang 12 n?m 2016 . Truy c?p ngay 4 thang 2 n?m 2015 .
  144. ^ Symmes Cobb, Julia; Garcia Rawlins, Carlos (ngay 15 thang 10 n?m 2014). “Economic crisis, political strife drive Venezuela brain-drain” . Reuters. B?n g?c l?u tr? ngay 17 thang 10 n?m 2015 . Truy c?p ngay 15 thang 10 n?m 2014 .
  145. ^ “Peru says repatriated Venezuelans a tiny fraction of daily influx” . Firstpost . Truy c?p ngay 21 thang 1 n?m 2019 .
  146. ^ a b c Avenue, Human Rights Watch; York, 34th Floor; t 1.212.290.4700, NY 10118-3299 USA (ngay 5 thang 9 n?m 2018). “The Venezuelan Walkers” . Human Rights Watch . Truy c?p ngay 21 thang 1 n?m 2019 . đa b? qua v?n b?n “350 Fifth” ( tr? giup ); đa b? qua v?n b?n “New” ( tr? giup ); Chu thich co tham s? tr?ng khong ro: |3= ( tr? giup )
  147. ^ “Venezuela's medical crisis requires world's attention” . The Boston Globe . ngay 28 thang 4 n?m 2015 . Truy c?p ngay 17 thang 5 n?m 2015 .
  148. ^ a b c d Wilson, Peter (ngay 27 thang 4 n?m 2015). “The Collapse of Chavezcare” . Foreign Policy . Truy c?p ngay 17 thang 5 n?m 2015 .
  149. ^ Bajak, Frank (ngay 6 thang 11 n?m 2013). “Doctors say Venezuela's health care in collapse” . Associated Press . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 2 n?m 2014 . Truy c?p ngay 14 thang 3 n?m 2018 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  150. ^ “Medicos del Hospital Universitario de Caracas suspenden cirugias por falta de insumos” . Globovision . ngay 21 thang 2 n?m 2014. B?n g?c l?u tr? ngay 28 thang 2 n?m 2014 . Truy c?p ngay 21 thang 2 n?m 2014 . đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archiveurl= va |archive-url= ( tr? giup ); đa đ?nh ro h?n m?t tham s? trong |archivedate= va |archive-date= ( tr? giup )
  151. ^ “In deteriorating Venezuela, a kid's scraped knee can be life or death” . NBC News . ngay 5 thang 10 n?m 2016 . Truy c?p ngay 7 thang 10 n?m 2016 .
  152. ^ Ulmer, Alexandra (ngay 9 thang 5 n?m 2017). “Infant mortality and malaria soar in Venezuela, according to government data” . Reuters. B?n g?c l?u tr? Thang 5 24, 2017 . Truy c?p ngay 14 thang 4 n?m 2018 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |archive-date= ( tr? giup )
  153. ^ Pardo, Daniel (ngay 27 thang 5 n?m 2015). “Why Venezuelans worry more about food than crime” . BBC News . Truy c?p ngay 31 thang 5 n?m 2015 .
  154. ^ “Sexo por comida: las ninas venezolanas que se prostituyen para saciar el hambre | El Cooperante” . El Cooperante (b?ng ti?ng Tay Ban Nha). ngay 1 thang 11 n?m 2017. B?n g?c l?u tr? ngay 7 thang 11 n?m 2017 . Truy c?p ngay 2 thang 11 n?m 2017 .
  155. ^ “Suicides Surge in a Hopeless Venezuela” . Bloomberg . ngay 24 thang 10 n?m 2018 . Truy c?p ngay 30 thang 10 n?m 2018 .
  156. ^ “INFORME DE COYUNTURA PAIS VENEZUELA - NOVIEMBRE 2016” . Scribd (b?ng ti?ng Anh). Datincorp . Truy c?p ngay 14 thang 3 n?m 2017 .
  157. ^ “Resultados Encuesta Meganalisis Septiembre 2018 (Publicacion)” . Scribd (b?ng ti?ng Anh). B?n g?c l?u tr? ngay 12 thang 1 n?m 2019 . Truy c?p ngay 5 thang 10 n?m 2018 .
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cu?c_kh?ng_ho?ng_t?i_Venezuela&oldid=70997985 ”