한국   대만   중국   일본 
Chuy?n giao H?ng Kong ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Chuy?n giao H?ng Kong

Bach khoa toan th? m? Wikipedia

Chuy?n giao ch? quy?n H?ng Kong , [1] [2] [3] th??ng đ??c g?i t?t la chuy?n giao H?ng Kong (hay đ?n gi?n la Ban giao , c?ng đ??c g?i la s? tr? l?i c?a CHND Trung Hoa va chinh quy?n đ?i l?c t?i H?ng Kong), x?y ra vao n?a đem ngay 1 thang 7 n?m 1997, khi V??ng qu?c Anh ch?m d?t chinh quy?n thu?c đ?a H?ng Kong va chuy?n quy?n ki?m soat lanh th? cho Trung Qu?c . H?ng Kong tr? thanh m?t khu v?c hanh chinh đ?c bi?t va ti?p t?c duy tri cac h? th?ng qu?n ly va kinh t? tach bi?t v?i cac h? th?ng c?a Trung Qu?c đ?i l?c .

S? ki?n nay đa ch?m d?t 156 n?m cai tr? c?a th?c dan Anh t?i H?ng Kong. Lanh th? nay la s? h?u đang k? ? n??c ngoai cu?i cung c?a n??c Anh. V?i dan s? kho?ng 6,5 tri?u ng??i vao n?m 1997, H?ng Kong chi?m 97% t?ng dan s? c?a t?t c? cac Lanh th? ph? thu?c c?a Anh t?i th?i đi?m đo. Vi?c ban giao đ??c m?t s? ng??i coi la đanh d?u d?t khoat s? k?t thuc c?a đ? qu?c Anh .

T?ng quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Anh mua l?i đ?o H?ng Kong vao n?m 1842, Ban đ?o C?u Long n?m 1860 va thue l?i Tan Gi?i vao n?m 1898.

Vao kho?ng nh?ng n?m 1820 va 1830, ng??i Anh đa chinh ph?c cac vung c?a ?n đ? va co y đ?nh tr?ng bong ? nh?ng vung đ?t nay đ? bu đ?p s? l??ng bong ma h? mua t? M?. Khi n? l?c nay th?t b?i, ng??i Anh nh?n ra h? co th? tr?ng cay anh tuc t?i đay v?i t?c đ? đang kinh ng?c. Nh?ng cay anh tuc nay sau đo co th? đ??c bi?n thanh thu?c phi?n, th? ma ng??i Trung Qu?c r?t mong mu?n. Vi v?y, k? ho?ch c?a Anh đa tr?ng cay anh tuc ? ?n đ?, chuy?n đ?i no thanh thu?c phi?n, buon ban thu?c phi?n ? Trung Qu?c đ? l?y tra va ban l?i tra ? Anh. Vi?c ban thu?c phi?n r?t thanh cong va thu?c phi?n đ??c xu?t kh?u sang Trung Qu?c v?i kh?i l??ng c?c l?n. [4]

V??ng qu?c Anh gianh quy?n ki?m soat cac ph?n lanh th? c?a H?ng Kong thong qua ba hi?p ??c v?i nha Thanh Trung Qu?c :

B?t ch?p tinh ch?t h?u h?n c?a h?p đ?ng thue Tan Gi?i, ph?n thu?c đ?a nay đ??c phat tri?n nhanh chong va tr? nen hoa nh?p cao v?i ph?n con l?i c?a H?ng Kong. Vao th?i đi?m cac cu?c đam phan nghiem tuc v? tinh tr?ng t??ng lai c?a H?ng Kong vao nh?ng n?m 1980, vi?c tach cac vung lanh th? b? nh??ng l?i va ch? tr? l?i Tan Gi?i cho Trung Qu?c đ??c cho la phi th?c t?. Ngoai ra, v?i s? khan hi?m đ?t đai va tai nguyen thien nhien ? đ?o H?ng Kong va C?u Long, cac kho?n đ?u t? c? s? h? t?ng quy mo l?n đa đ??c th?c hi?n ? Tan Gi?i, v?i nh?ng đ?t pha n?m trong ngay 30 thang 6 n?m 1997. [5]

Khi C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa gianh đ??c gh? t?i Lien H?p Qu?c do Ngh? quy?t đ?i h?i đ?ng Lien H?p Qu?c 2758 n?m 1971, n??c nay b?t đ?u co cac hanh đ?ng ngo?i giao v? v?n đ? ch? quy?n c?a H?ng Kong va Ma Cao . Thang 3/1972, đ?i di?n c?a Trung Qu?c t?i Lien H?p Qu?c Hoang Hoa đa vi?t th? cho ?y ban Phi Th?c dan hoa c?a Lien H?p Qu?c đ? neu quan đi?m c?a chinh ph? Trung Qu?c:

"Cac cau h?i v? H?ng Kong va Ma Cao thu?c v? lo?i cau h?i xu?t phat t? m?t lo?t cac hi?p ??c b?t binh đ?ng ma cac đ? qu?c đa ap đ?t đ?i v?i Trung Qu?c. H?ng Kong va Ma Cao la m?t ph?n lanh th? Trung Qu?c b? chinh quy?n Anh va B? đao Nha chi?m đong. H?ng Kong va Ma Cao hoan toan n?m trong ch? quy?n c?a Trung Qu?c va hoan toan khong thu?c ph?m tru lanh th? thu?c đ?a thong th??ng. Do đo, chung khong nen đ??c đ?a vao danh sach cac lanh th? thu?c đ?a đ??c tuyen b? v? vi?c trao đ?c l?p cho cac lanh th? va ng??i dan thu?c đ?a. đ?i v?i cac cau h?i v? H?ng Kong va Ma Cao, chinh ph? Trung Qu?c luon kien đ?nh r?ng chung nen đ??c gi?i quy?t theo cach thich h?p khi đi?u ki?n chin mu?i. " [6]

Cung n?m, vao ngay 8 thang 11, đ?i h?i đ?ng Lien H?p Qu?c đa thong qua ngh? quy?t lo?i b? H?ng Kong va Ma Cao kh?i danh sach chinh th?c cac thu?c đ?a. [6]

Vao thang 3 n?m 1979, Th?ng đ?c H?ng Kong , Murray MacLehose , đa co chuy?n th?m chinh th?c đ?u tien t?i C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa (PRC), ch? đ?ng neu cau h?i v? ch? quy?n c?a H?ng Kong v?i đ?ng Ti?u Binh . [7] N?u khong lam ro va thi?t l?p v? tri chinh th?c c?a chinh ph? Trung Qu?c, vi?c s?p x?p cac h?p đ?ng cho thue b?t đ?ng s?n va cac h?p đ?ng cho vay ? H?ng Kong trong vong 18 n?m t?i s? tr? nen kho kh?n. [5]

đap l?i nh?ng lo ng?i v? h?p đ?ng thue đ?t ? Tan Gi?i, MacLehose đ? xu?t r?ng chinh quy?n Anh c?a toan b? H?ng Kong, trai v?i ch? quy?n, đ??c phep ti?p t?c sau n?m 1997. [8] Ong c?ng đ? xu?t r?ng cac h?p đ?ng bao g?m c?m t? "keo dai mi?n la Hoang gia cai qu?n lanh th? ". [9]

Tren th?c t?, ngay t? gi?a nh?ng n?m 1970, H?ng Kong đa ph?i đ?i m?t v?i r?i ro t?ng them cac kho?n vay cho cac d? an c? s? h? t?ng quy mo l?n nh? h? th?ng đ??ng s?t Giao thong (Mass Transit Railway - MTR) va m?t san bay m?i. B?t ng? vi khong chu?n b?, đ?ng kh?ng đ?nh s? c?n thi?t c?a vi?c H?ng Kong tr? l?i Trung Qu?c, theo đo H?ng Kong s? đ??c chinh ph? Trung Qu?c trao cho tinh tr?ng đ?c bi?t.

Chuy?n th?m c?a MacLehose t?i Trung Qu?c đa ven man v? v?n đ? ch? quy?n c?a H?ng Kong: N??c Anh đa nh?n th?c đ??c khat v?ng c?a Trung Qu?c trong vi?c khoi ph?c ch? quy?n đ?i v?i H?ng Kong va b?t đ?u th?c hi?n cac th?a thu?n phu h?p đ? đ?m b?o quy?n l?i c?a minh trong lanh th?, c?ng nh? b?t đ?u t?o ra m?t k? ho?ch thoat ly trong tr??ng h?p kh?n c?p.

Ba n?m sau, đ?ng ti?p đon c?u Th? t??ng Anh Edward Heath , ng??i đ??c phai đi lam đ?c phai vien c?a Th? t??ng Margaret Thatcher đ? thi?t l?p s? hi?u bi?t v? quan đi?m c?a Trung Qu?c lien quan đ?n cau h?i v? H?ng Kong; Trong cu?c h?p nay, đ?ng đa v?ch ra k? ho?ch c?a minh đ? bi?n H?ng Kong thanh m?t đ?c khu kinh t?, s? gi? l?i h? th?ng t? b?n c?a lanh th? nay d??i ch? quy?n c?a Trung Qu?c. [10]

Cung n?m đo, Edward Youde , ng??i k? nhi?m MacLehose v?i t? cach la Th?ng đ?c th? 26 c?a H?ng Kong, đa d?n đ?u m?t phai đoan g?m 5 ?y vien đi?u hanh đ?n London, bao g?m Chung Sze-yuen , Lydia Dunn va Roger Lobo . [11] Chung đa trinh bay quan đi?m c?a h? v? ch? quy?n c?a H?ng Kong đ?i v?i Thatcher, khuy?n khich ba can nh?c l?i ich c?a ng??i dan H?ng Kong b?n đ?a trong chuy?n th?m Trung Qu?c s?p t?i c?a ba. [11]

Tr??c s? c?i m? ngay cang t?ng c?a chinh ph? Trung Qu?c va c?i cach kinh t? ? đ?i l?c, Th? t??ng Anh luc đo Margaret Thatcher đa tim ki?m th?a thu?n c?a Trung Qu?c đ? ti?p t?c s? hi?n di?n c?a Anh tren lanh th? nay. [12]

Tuy nhien, Trung Qu?c đa co m?t l?p tr??ng trai ng??c: Trung Qu?c khong ch? mu?n Tan Gi?i, v?n đ??c cho thue đ?n n?m 1997, đ??c đ?t d??i quy?n tai phan c?a Trung Qu?c, ma con t? ch?i cong nh?n " cac hi?p ??c b?t cong va b?t binh đ?ng " theo đo đ?o H?ng Kong va C?u Long đa đ??c nh??ng l?i cho Anh v?nh vi?n. [13] Do đo, Trung Qu?c ch? cong nh?n chinh quy?n Anh ? H?ng Kong, nh?ng khong cong nh?n ch? quy?n c?a Anh. [13]

Th?o lu?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr??c khi đam phan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr??c chuy?n th?m c?a Th?ng đ?c MacLehose, Anh va Trung Qu?c đa thi?t l?p lien h? ngo?i giao ban đ?u đ? th?o lu?n them v? v?n đ? H?ng Kong, m? đ??ng cho chuy?n th?m đ?u tien c?a Thatcher đ?n Trung Qu?c vao thang 9 n?m 1982. [14]

Margaret Thatcher, trong cu?c th?o lu?n v?i đ?ng Ti?u Binh, đa nh?c l?i tinh h?p l? c?a vi?c gia h?n h?p đ?ng thue lanh th? H?ng Kong, đ?c bi?t la v? cac hi?p ??c rang bu?c, bao g?m Hi?p ??c Nam Kinh n?m 1842, Cong ??c B?c Kinh n?m 1856 va Cong ??c v? Gia h?n lanh th? H?ng Kong ky n?m 1890.

đap l?i, đ?ng Ti?u Binh đa trich d?n ro rang vi?c khong th?a hi?p đ?i v?i cau h?i v? ch? quy?n đ?i v?i H?ng Kong; Trung Qu?c, v?i t? cach la ng??i k? th?a c?a tri?u đ?i nha Thanh va Trung Hoa Dan Qu?c tren đ?t li?n , s? l?y l?i toan b? Tan Gi?i, C?u Long va đ?o H?ng Kong. Trung Qu?c coi cac hi?p ??c v? H?ng Kong la khong binh đ?ng va cu?i cung t? ch?i ch?p nh?n b?t k? k?t qu? nao cho th?y s? m?t ch? quy?n v?nh vi?n đ?i v?i khu v?c H?ng Kong, b?t k? cac hi?p ??c tr??c đay la gi. [15]

Trong cu?c h?i đam v?i Thatcher, Trung Qu?c đa len k? ho?ch xam chi?m va chi?m gi? H?ng Kong n?u cac cu?c đam phan t?o ra b?t ?n ? đay. Thatcher sau đo noi r?ng đ?ng đa noi th?ng th?ng v?i ba r?ng Trung Qu?c co th? d? dang chi?m H?ng Kong b?ng v? l?c, noi r?ng "Toi co th? ti?n vao va chi?m toan b? H?ng Kong trong chi?u nay", ba tr? l?i r?ng "toi khong th? lam gi đ? ng?n c?n ong," nh?ng th? gi?i bay gi? s? bi?t Trung Qu?c la qu?c gia nh? th? nao ". [16]

Sau chuy?n th?m v?i đ?ng ? B?c Kinh, Thatcher đa đ??c đon nh?n t?i H?ng Kong v?i t? cach la Th? t??ng đ?u tien c?a Anh đ?t chan len lanh th? nay khi con đ??ng ch?c. T?i m?t cu?c h?p bao, Thatcher nh?n m?nh l?i tinh h?p l? c?a ba hi?p ??c, kh?ng đ?nh s? c?n thi?t c?a cac qu?c gia ton tr?ng cac đi?u ??c qu?c t? v? cac đi?u kho?n ph? quat: "Co ba hi?p ??c t?n t?i; Hi?n t?i, chung toi g?n bo v?i cac hi?p ??c c?a minh. " [12]

đ?ng th?i, t?i phien h?p th? 5 c?a đ?i h?i Nhan dan toan Trung Qu?c l?n th? 5, hi?n phap n??c nay đa đ??c s?a đ?i đ? bao g?m m?t đi?u 31 m?i, trong đo tuyen b? r?ng qu?c gia co th? thi?t l?p Khu v?c hanh chinh đ?c bi?t (SAR) khi c?n thi?t.

đi?u kho?n b? sung tren s? co y ngh?a to l?n trong vi?c gi?i quy?t cac v?n đ? c?a H?ng Kong va Ma Cao sau nay, đ?a vao y th?c xa h?i khai ni?m " M?t qu?c gia, hai ch? đ? ". Khai ni?m nay s? h?u ich đ? tri?n khai cho đ?n khi cac lanh th? đ??c thu v? va cac đi?u ki?n đa chin mu?i cho vi?c bai b? d?n d?n mo hinh c?.

đam phan b?t đ?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vai thang sau chuy?n th?m c?a Thatcher t?i B?c Kinh, chinh ph? Trung Qu?c v?n ch?a m? cac cu?c đam phan v?i chinh ph? Anh lien quan đ?n ch? quy?n c?a H?ng Kong.

Ngay tr??c khi b?t đ?u cac cu?c đam phan ch? quy?n, Th?ng đ?c Youde tuyen b? y đ?nh đ?i di?n cho dan s? H?ng Kong t?i cac cu?c đam phan. Tuyen b? nay đa gay ra ph?n ?ng m?nh m? t? Trung Qu?c, khi?n đ?ng Ti?u Binh t? cao noi v? cai g?i la "ki?ng ba chan ", ng? y r?ng H?ng Kong la m?t ph?n c?a th?a thu?n v? t??ng lai c?a lanh th? nay, cung v?i B?c Kinh va London.

? giai đo?n s? b? c?a cac cu?c đam phan, chinh ph? Anh đa đ? xu?t m?t cu?c trao đ?i ch? quy?n cho chinh quy?n va vi?c s?p x?p m?t chinh quy?n c?a Anh sau khi ban giao. [12]

Chinh ph? Trung Qu?c t? ch?i, cho r?ng cac khai ni?m v? ch? quy?n va chinh quy?n la khong th? tach r?i, va m?c du h? cong nh?n Macau la m?t "lanh th? Trung Qu?c d??i s? qu?n ly c?a chinh quy?n B? đao Nha", đay ch? la t?m th?i.

Tren th?c t?, trong cac cu?c trao đ?i khong chinh th?c gi?a n?m 1979 va 1981, Trung Qu?c đa đ? xu?t m?t "gi?i phap Macau" t?i H?ng Kong, theo đo, no s? thu?c quy?n qu?n ly c?a Anh theo quy?t đ?nh c?a Trung Qu?c.

Tuyen b? chung Trung-Anh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: Tuyen b? chung Trung-Anh

Tuyen b? chung Trung-Anh đ??c ky b?i Th? t??ng Chinh ph? C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa va chinh ph? V??ng qu?c Anh vao ngay 19 thang 12 n?m 1984 t?i B?c Kinh. Tuyen b? co hi?u l?c v?i vi?c trao đ?i cac cong c? phe chu?n vao ngay 27 thang 5 n?m 1985 va đ??c C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa va chinh ph? V??ng qu?c Anh đ?ng ky t?i Lien H?p Qu?c vao ngay 12 thang 6 n?m 1985.

Trong Tuyen b? chung, Chinh ph? C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa tuyen b? r?ng h? đa quy?t đ?nh n?i l?i vi?c th?c thi ch? quy?n đ?i v?i H?ng Kong (bao g?m đ?o H?ng Kong , C?u Long va Tan Gi?i ) co hi?u l?c t? ngay 1 thang 7 n?m 1997 va Chinh ph? V??ng qu?c Anh tuyen b? s? khoi ph?c H?ng Kong cho Trung Qu?c co hi?u l?c t? ngay 1 thang 7 n?m 1997. Trong tai li?u, Chinh ph? C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa c?ng tuyen b? cac chinh sach c? b?n c?a minh đ?i v?i H?ng Kong.

Theo nguyen t?c " M?t qu?c gia, hai ch? đ? " đa đ??c th?a thu?n gi?a V??ng qu?c Anh va C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa, ch? đ? xa h?i Ch? ngh?a c?a C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa s? khong đ??c th?c hi?n t?i đ?c khu hanh chinh H?ng Kong (HKSAR), va h? th?ng t? b?n tr??c đay c?a H?ng Kong va cach s?ng c?a no s? khong thay đ?i trong kho?ng th?i gian 50 n?m. đi?u nay s? khi?n H?ng Kong khong thay đ?i cho đ?n n?m 2047.

Tuyen b? chung quy đ?nh r?ng cac chinh sach c? b?n nay ph?i đ??c quy đ?nh trong Lu?t c? b?n H?ng Kong . L? ky k?t Tuyen b? chung Trung-Anh di?n ra vao luc 18:00, ngay 19 thang 12 n?m 1984 t?i Phong chinh Tay c?a đ?i l? đ??ng Nhan dan . V?n phong H?ng Kong va Macao ban đ?u đ? xu?t m?t danh sach 60-80 ng??i H?ng Kong tham d? bu?i l?. Con s? cu?i cung đa đ??c m? r?ng đ?n 101 ng??i.

Danh sach nay bao g?m cac quan ch?c chinh ph? H?ng Kong, thanh vien c?a H?i đ?ng L?p phap va đi?u hanh, ch? t?ch c?a T?p đoan Ngan hang H?ng Kong va Th??ng H?i va Ngan hang Standard Chartered , cac doanh nhan n?i ti?ng nh? Li Ka-shing , Pao Yue-kong va Fok Ying-tung , va c? Martin Lee Chu-ming va Szeto Wah .

Quy?n ph? thong đ?u phi?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lu?t c? b?n H?ng Kong đ?m b?o, trong s? nh?ng đi?u khac, H?ng Kong s? gi? l?i h? th?ng l?p phap , va quy?n va t? do c?a ng??i dan trong n?m m??i n?m, nh? m?t đ?c khu hanh chinh c?a Trung Qu?c . Qu?c v? vi?n C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa duy tri s? ki?m soat đ?i v?i cac v?n đ? đ?i ngo?i c?a H?ng Kong c?ng nh? vi?c gi?i thich phap ly c?a Lu?t c? b?n. Sau đo, đa khi?n nh?ng ng??i ?ng h? dan ch? va m?t s? c? dan H?ng Kong tranh lu?n, sau th?c t?, lanh th? v?n ch?a đ?t đ??c quy?n ph? thong đ?u phi?u nh? đa h?a b?i Lu?t c? b?n , d?n đ?n cu?c cu?c bi?u tinh l?n n?m 2014 . [17] [18] [19] N?m 2019, cac cu?c bi?u tinh b?t đ?u nh? m?t cu?c bi?u tinh ch?ng l?i lu?t d?n đ? , c?ng d?n đ?n cac cu?c bi?u tinh l?n (1,7 tri?u vao ngay 11 thang 8 va 18 thang 8 n?m 2019), m?t l?n n?a đoi quy?n b?u c? ph? quat, nh?ng c?ng la s? t? ch?c c?a Lam Tr?nh Nguy?t Nga (đ??ng kim Tr??ng đ?c khu Hanh chinh). [20]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ "This law took effect on ngay 1 thang 7 n?m 1997, upon the transfer of sovereignty from the United Kingdom to China" Hong Kong Year Book
  2. ^ "...existing system in order to preserve continuity in the administration of the public service after the transfer of sovereignty " Legislative Council of Hong Kong record
  3. ^ Parliament of Australia Inquiry: Hong Kong: The Transfer of Sovereignty [ lien k?t h?ng ]
  4. ^ Beeching, Jack (1975). The Chinese Opium Wars . New York: Harcourt Brace Jovanovich. tr.  74 .
  5. ^ a b Feeling the Stones: Reminiscences by David Akers-Jones , David Akers-Jones, Hong Kong University Press, 2004, page 109
  6. ^ a b The Hong Kong Reader: Passage to Chinese Sovereignty , Ming K. Chan, Gerard A. Postiglione, M.E. Sharpe, 1996, page 45
  7. ^ Elections, Political Change and Basic Law Government: Hong Kong in Search of a Political Form , Suzanne Pepper in Elections and Democracy in Greater China , Larry Diamond, Ramon H. Myers, OUP Oxford, 2001, page 55
  8. ^ Lord MacLehose , The Guardian , ngay 2 thang 6 n?m 2000
  9. ^ Strong Borders, Secure Nation: Cooperation and Conflict in China's Territorial Disputes , M. Taylor Fravel, Princeton University Press, 2008, page 224
  10. ^ Hong Kong: The Pearl Made of British Mastery and Chinese Docile-diligence , Wei-Bin Zhang, Nova Publishers, 2006, page 68
  11. ^ a b Hong Kong's Journey to Reunification: Memoirs of Sze-yuen Chung , Sze Yuen Chung, Chinese University Press, 2001, page 123
  12. ^ a b c How Mrs Thatcher lost Hong Kong , The Independent , Robert Cottrell, ngay 30 thang 8 n?m 1992
  13. ^ a b Hong Kong: China's Challenge , Michael B. Yahuda, Routledge, 1996, page 45
  14. ^ Hong Kong: The Road to 1997 , Roger Buckley, Cambridge University Press, 1997, page 109
  15. ^ Ezra F. Vogel: Deng Xiaoping and the Transformation of China. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data 2011. Pages 496?7.
  16. ^ China plotted Hong Kong invasion L?u tr? 2016-04-08 t?i Wayback Machine , Michael Sheridan, The Sunday Times , ngay 25 thang 6 n?m 2007
  17. ^ Boland, Rory. “What Country Is Hong Kong in? China or Not?” . About.com Travel . L?u tr? b?n g?c ngay 9 thang 10 n?m 2014 . Truy c?p ngay 24 thang 8 n?m 2019 .
  18. ^ “China Resumes Control of Hong Kong, Concluding 156 Years of British Rule” . The New York Times . L?u tr? b?n g?c ngay 20 thang 6 n?m 2016 . Truy c?p ngay 24 thang 8 n?m 2019 .
  19. ^ "1898 and all that?a Brief History of Hong Kong." The Economist , ngay 28 thang 6 n?m 1997
  20. ^ “What started as demonstrations against an extradition bill have since taken on a much wider scope and are now demanding full democratic rights for Hong Kongers” . bbc.com .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chuy?n_giao_H?ng_Kong&oldid=68618999 ”