Chi?n d?ch Duy?n chau
(
ch? Han
: ?州之?;
phien am
:
Duy?n chau chi chi?n
) la cu?c chi?n tranh gianh đ?a ban Duy?n chau gi?a hai th? l?c s? quan
Tao Thao
va
La B?
vao cu?i th?i
đong Han
. Cu?c xung đ?t kh?i đ?u b?ng vi?c La B? t?p kich h?u ph??ng h? Tao ? Duy?n chau trong khi Tao Thao đi đanh T? chau. Sau m?t th?i gian dai giao tranh, cu?i cung La B? hoan toan th?t b?i va ph?i tri?t thoai, đ? Tao Thao chi?m l?i h?t Duy?n chau.
Tao Thao n?m Duy?n chau
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao n?m 192, lanh chua Tao Thao đa binh đ?nh đ??c quan Kh?n Vang va thu ph?c đ??c nhan tam ? khu v?c S?n đong, Duy?n chau. Trong hoan c?nh ng??i đ?ng đ?u Duy?n chau la Chau m?c
L?u đ?i
va Th? s?
Bao Tin
đ?u b? quan Kh?n Vang gi?t, Duy?n chau v?ng ch?; Tao Thao đa đ??c cac quan l?i đ?a ph??ng va cac thu?c h? c? c?a L?u đ?i ton len lam Duy?n chau m?c. Tao Thao tr? thanh s? quan cai tr? Duy?n chau v?i binh l?c hung h?u.
N?m 193, Tao Thao nghi ng? chau m?c T? chau la
đao Khiem
gi?t cha minh, li?n đem quan đanh T? chau đ? bao thu. Quan Tao chi?m l?nh h?n 10 thanh nh?ng khong b?t đ??c đao Khiem. Tao Thao vo cung t?c gi?n, cho quan tan sat dan c? t?i cac thanh thu?c T? chau. Quan Tao chem gi?t h?n 10 v?n ng??i ? n?m thanh Th? L?, Tuy L?ng, H? Khau, Banh Thanh, Pho D??ng cung cac h??ng tr?n s? thu?c. Khong ch? b?n dan T? chau ma nhi?u ng??i dan ? Thi?m Tay vi tranh n?n Ly Thoi-Quach D? keo v? đo c?ng b? h?i
[1]
.
Tr?n Cung, Tr??ng M?c phat đ?ng binh bi?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Thai thu qu?n Tr?n L?u la
Tr??ng M?c
(d??i quy?n Tao Thao) cung v?i em la
Tr??ng Sieu
va m?u s?
Tr?n Cung
nghe tin Tao Thao đ? sat dan T? chau thi vo cung th?t v?ng; khong cong nh?n đ?a v? c?a ong ta ? Duy?n chau n?a
[2]
. C? ba quy?t đ?nh tim v? th? l?nh m?i đ? l?t đ? h? Tao. G?p luc đo,
La B?
(m?t manh t??ng vo ch?) phieu b?t t? ch?
Vien Thi?u
sang, Tr?n Cung khuyen Tr??ng M?c r?ng:
- "Nay quan trong chau đi đanh mi?n đong, x? nay b? tr?ng, La B? la b?c trang s?, thi?n chi?n khong ai đ?ch n?i, nen đ?n đon anh ta, đ? cung l?nh Duy?n chau."
Tr??ng M?c nghe l?i Tr?n Cung, ben h?p m?u v?i hai tong s? H?a D?, V??ng Kh?i, cung nhau đon La B? v?, ton len lam Duy?n chau m?c thay th? Tao Thao. La B? đ??c c?p 10 v?n quan đ? ch?ng l?i h? Tao. Em trai Tr??ng M?c la Tr??ng Sieu c?ng cung ?ng binh l??ng cho La B?.
La B? l?y B?c D??ng lam b?n doanh, đem quan đanh chi?m cac thanh tri c?a Tao Thao ? Duy?n chau. Cac qu?n huy?n đ?u r?i vao tay La B?, ch? con ba toa thanh la Nhan Thanh, đong An va Ph?m Huy?n do
Tuan Uc
va
Trinh D?c
l?p m?o c? gi? v?ng, La B? ch?a đo?t đ??c.
Tao Thao sai t??ng
H? H?u đon
đ?a quan v?n, t? trang đ?n cho gia quy?n c?a minh ? Yen Thanh thi g?p La B?, hai ben giao chi?n. B? gi? v? rut ch?y v? B?c D??ng, r?i dung m?u t?p kich phia sau, c??p quan nhu c?a đon.
Ti?p đo, La B? l?i bay k? sai ng??i tra hang, r?i b?t gi? H? H?u đon lam con tin ngay gi?a tr??ng. Trung quan c?a đon kinh hoang ch?n đ?ng, may nh? co
Han H?o
gi? cho quan t??ng khong r?i lo?n. Han H?o d?n quan đ?n vay tr??ng, đanh đu?i ng??i c?a La B?, c?u đ??c H? H?u đon
[3]
.
Tao Thao cu?i cung ph?i b? h?n T? chau, mang quan v? l?y l?i Duy?n chau.
Tao Thao keo quan v? đ?n Duy?n chau; th?y La B? ch? chi?m l?y B?c D??ng ma khong đong quan ra nh?ng n?i hi?m y?u nh? Khang Ph?, T? Ninh va b?n đo Hoang Ha, Tao Thao cho r?ng La B? vo m?u, co y coi th??ng, d?n quan t?n cong B?c D??ng.
Quan hai ben giao chi?n t?i B?c D??ng. Quan Tao ph?n đong la ng??i Thanh chau m?i theo hang, khong đ?ch n?i quan La B?. La B? s? d?ng m?u c?a Tr?n Cung, pha tan quan Tao ? B?c D??ng. đ?i quan Tao Thao b? thua l?n, doanh tr?i b? đ?t chay, b?n than Tao Thao b? b?ng canh tay trai va suyt n?a b? La B? b?t s?ng. Trong bong đem, quan k? c?a La B? đu?i đ?n n?i nh?ng khong bi?t m?t Tao Thao, ong ta nhanh tri ch? tay phia tr??c b?o r?ng:
- "Ng??i c??i ng?a vang ch? kia la Tao Thao."
Quan La B? ti?n len phia tr??c truy đu?i, nh? v?y Tao Thao quay đ?u ch?y thoat n?n.
Sau đo Tao Thao thu quan tr? l?i, cung La B? gi? nhau h?n 100 ngay ? B?c D??ng khong đanh. đ?n mua thu n?m 194, ? Duy?n chau co n?n chau ch?u h?i lua nen b? m?t mua, c? hai ben đ?u b? thi?u l??ng. Tao Thao ph?i rut quan v? Yen Thanh, con La B? thu quan v? S?n D??ng
[4]
.
Mua đong n?m 194, Tao Thao mang quan v? đong A. Trong tinh th? kho kh?n, ong đ?nh ph?c tung Vien Thi?u theo l?i d? nh?ng m?u s? Trinh D?c khuyen can khong nen theo h? Vien ma nen t? l?p. Tao Thao li?n t? b? y đ?nh đo, t? than đ?n g?p Vien Thi?u, m??n đ??c them 5000 quan v? đanh La B?
[5]
.
đ?u n?m 195, Tao Thao quy?t đ?nh thay đ?i chi?n thu?t đanh La B?, d??ng đong kich tay khi?n La B? m?t m?i. Ong ta chia quan lam nhi?u ng?, m?t m?t đi?u m?t canh quan đi đanh đ?nh đao
[6]
. La B? đi c?u; đ?n mua h? l?i t?n cong C? Da
[7]
, bao vay hai t??ng c?a La B? la Ti?t Lan va Ly Phong.
La B? cung Tr?n Cung mang 1 v?n quan t? đ?nh đao đi c?u. Tao Thao l?i d?ng đ?a hinh, dung k? mai ph?c đanh b?i La B? tren đ??ng r?i thuc quan đanh up l?y đ?nh đao. La B? va Tr?n Cung rut quan v? đong Man. Tao Thao h? thanh C? Da, gi?t ch?t Phong va Lan.
Trong khi La B? va Tr?n Cung con đang lung tung ch?a bi?t c? đ?ng ra sao thi Tao Thao đa đi?u cac canh quan c?a minh đi đanh chi?m cac thanh tri c?a La B? ? Duy?n chau. La B? nghe tin m?y thanh xung quanh b? h?, hoang mang t?t đ?, ben ch?y v? T? chau theo
L?u B?
.
? Duy?n chau ch? con hai anh em Tr??ng M?c, Tr??ng Sieu ? Ung Khau va
Tang H?ng
? đong Qu?n. Tr??ng M?c bi?t khong th? đ? s?c ch?ng đ??c Tao Thao, ben g?i gia quy?n cho Tr??ng Sieu, sai gi? Ung Khau, con minh đi Th? Xuan c?u c?u
Vien Thu?t
. Gi?a đ??ng, Tr??ng M?c b? th? h? ph?n l?i va gi?t ch?t. Tao Thao mang quan vay đanh Ung Khau.
Tang H?ng s?c y?u khong c?u đ??c Tr??ng Sieu nen ngay đem sai ng??i đ?n Ky chau xin Vien Thi?u c?u Ung Khau. Vien Thi?u nh?t đ?nh khong c?u Tr??ng Sieu. Sau 4 thang, Tao Thao h? đ??c Ung Khau, Tr??ng Sieu t? sat. Tao Thao gi?t h?t gia quy?n h? Tr??ng. Tang H?ng vi vi?c nay c?ng tuy?t giao v?i Vien Thi?u va b? Thi?u c? binh gi?t ch?t.
Tao Thao tai chi?m đ??c Duy?n chau.
Sau khi đanh b?i La B? va anh em Tr??ng M?c, Tao Thao chinh th?c đ??c vua
Han Hi?n đ?
phong lam Chau m?c Duy?n chau. Sau đo, Tao Thao g?i l? v?t c?ng n?p cho Hi?n đ?
[8]
[9]
. Cu?i cung, sau b?n n?m chi?n đ?u xung quanh đ?a ban Duy?n chau, Tao Thao đa đ??c tri?u đinh cong nh?n va thi?t l?p v?ng ch?c lanh th? đ?u tien c?a minh.
Vi?c Tao Thao đanh đu?i La B? kh?i Duy?n chau co ?nh h??ng gian ti?p t?i L?u B? ? T? chau. Do b? Tao Thao đanh thua, La B? ch?y sang T? chau n??ng nh? L?u B?. Ch? th?i gian ng?n sau, La B? đanh up chi?m l?y th? ph? H? Phi c?a L?u B?, lam ch? toan b? T? chau. L?u B? th? y?u ph?i nh??ng T? chau cho La B? va đem quan ra đong ? Ti?u Bai - m?t qu?n thu?c D? chau.
Trong ti?u thuy?t
Tam Qu?c di?n ngh?a
, tr?n đanh t?i Duy?n chau đ??c
La Quan Trung
mo t? r?t chi ti?t va h?p d?n ? h?i 11 va 12. Theo đo, quan Tao va La B? co r?t nhi?u đ?t giao tranh k?ch tinh.
Tr?n chi?n b?t đ?u ? h?i 11, Tao Thao va La B? giap tr?n ngoai B?c D??ng, hai t??ng Tao la Nh?c Ti?n va H? H?u đon giao phong v?i hai b? t??ng c?a La B? la Tr??ng Lieu va Tang Ba. Sau m?y ch?c hi?p b?t phan th?ng b?i, La B? nong m?t vac kich xong vao khi?n Ti?n va đon đ?u thua b? ch?y. Quan La B? th?ng tr?n.
[10]
Sau đo Tao Thao mang quan t?p kich tr?i La B?, b? trung mai ph?c. Khi b?n t??ng c?a La B? la Hac Manh, Tao Tinh, Thanh Liem, T?ng Hi?n keo quan ra thi quan Tao đa cung đ??ng, may nh? co đi?n Vi dung tai nem kich pha v? đ?i hinh quan La B? r?i lao vao đanh cac t??ng đ?ch. B?n t??ng Hac, Tao, Thanh, T?ng đ?u khong n?i đi?n Vi đ?u ch?y tr?n c?. Tao Thao m?i nhan đo ch?y thoat.
[10]
Sang h?i 12, nha v?n k? r?ng La B? dung m?u c?a Tr?n Cung, sai m?t phu th??ng h? đi?n gi? lam n?i ?ng, vi?t th? d? Tao Thao vao thanh. Quan Tao vao đ?n chau nha thi g?p ph?c binh. M?t ti?ng phao vang len, ti?ng ng??i ho d?y song: phia đong, Tr??ng Lieu tr? ra; phia tay, Tang Ba ch?y l?i; hai canh quan đanh d?n vao. Quan Tao ch?y ra c?a b?c thi b? Hac Manh, Tao Tinh đanh cho m?t tr?n; ch?y ra c?a nam thi l?i b? Cao Thu?n, H?u Thanh ch?n đanh. Trong th? nguy c?p, Tao Thao th?m chi đ?ng m?t La B? nh?ng trong đem La B? khong bi?t m?t ong ta cho nen Tao Thao đ??c thoat, cung đi?n Vi ch?y v? đ?i tr?i. Sau đo c? hai ben cung lui binh do thi?u l??ng.
[11]
Sau m?t th?i gian, Tao Thao binh đ?nh khu v?c Nh? Nam, D?nh Xuyen va thu ph?c h? t??ng H?a Ch?, th? quan Tao m?nh len, Tao Thao quay binh l?i đanh La B?. Quan Tao đanh chi?m Duy?n chau, H?a Ch? giao đ?u chem ch?t Ly Phong; La Ki?n b?n ten gi?t ch?t Ti?t Lan.
[11]
Tao Thao th?a th?ng keo đ?n B?c D??ng; La B? t? ra giao chi?n. Th?y La B? kh?e m?nh, h? Tao sai m?t luc sau t??ng la H? H?u đon, H? H?u Uyen, H?a Ch?, đi?n Vi, Ly đi?n, Nh?c Ti?n ra đ?u v?i La B?. M?t minh La B? ch?ng c? khong xu?, ph?i ch?y v? B?c D??ng thi h? đi?n l?i ph?n La B? đ? hang Tao. La B? ch?y sang đ?nh đao. Quan Tao l?y xong B?c D??ng, th?a th?ng truy kich La B? đ?n đ?nh đao, dung k? mai ph?c khi?n toan quan La B? đ?i b?i. B? th? cung, nh?t nh?nh tan quan v? theo L?u B?. Tr??ng Sieu t? v?n, Tr??ng M?c tr?n sang Vien Thu?t. M?t x? S?n đong v? tay Tao Thao.
[11]
- ^
Le đong Ph??ng, sach đa d?n, tr 88.
- ^
Cat Ki?m Hung, sach đa d?n, tr 649.
- ^
"
Tam qu?c chi
",
H? H?u đon truy?n
.
- ^
Kim H??ng, S?n đong ngay nay.
- ^
《昭明文?》卷44<?琳?袁?檄豫州>注引?承《后??》：操??布于??，?布所破，投?。?哀之，乃?兵五千人，?取?州。
- ^
Thu?c S?n đong.
- ^
Thu?c Ha B?c.
- ^
《太平御?》卷969引<魏武帝??州牧上?>:山?郡有美梨，?上甘梨二箱。
- ^
《太平御?》卷971引<魏武帝??州牧上?>：?上?、?二箱。
- ^
a
b
La Quan Trung
,
Tam qu?c di?n ngh?a
, h?i 11,
L?u hoang thuc c?u Kh?ng Dung ? B?c H?i; La On h?u pha Tao Thao ? B?c D??ng
.
- ^
a
b
c
La Quan Trung
,
Tam qu?c di?n ngh?a
, h?i 12,
đao Cung T? ba l?n nh??ng T? Chau; Tao M?nh đ?c m?t phen đanh La B?
.