Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Trao c?a
b? thi
cho ng??i ngheo đ??c coi la hanh đ?ng v? tha ? nhi?u n?n v?n hoa va ton giao.
V? tha
hay
Ch? ngh?a V? tha
la nguyen ly hay hanh đ?ng quan tam t?i l?i ich c?a ng??i khac. đay la m?t
đ?c h?nh
truy?n th?ng ? nhi?u n?n v?n hoa va la m?t khia c?nh n?n t?ng c?a r?t nhi?u truy?n th?ng ton giao, m?c du khai ni?m "ng??i khac" ? đay co th? khac nhau gi?a cac n?n v?n hoa va ton giao. Ch? ngh?a v? tha la s? đ?i ngh?ch c?a tinh ich k?.
V? tha co th? đ??c phan bi?t v?i
ngh?a v?
va long
trung thanh
. V? tha la đ?ng c? cung c?p m?t th? gi đo co gia tr? cho m?t ai ma khong ph?i la b?n than minh, trong khi đo ngh?a v? t?p trung vao b?n ph?n tinh th?n đ?i v?i m?t ca nhan c? th? nao đo (vi d? m?t v?
chua
, m?t v?
vua
) hay v?i m?t t?p th? (vi d?
chinh ph?
). Ch? ngh?a v? tha thu?n tuy la s? hy sinh m?t đi?u gi cho ai đo ma khong ph?i la b?n than minh (vi d? hy sinh th?i gian, ti?n b?c, c?a c?i) ma khong k? v?ng s? đ??c nh?n b?i th??ng hay l?i ich, du la tr?c ti?p, hay gian ti?p (vi d? đ??c ghi nh?n cho hanh vi ban ?n).
Khai ni?m nay co m?t l?ch s? lau dai trong t? t??ng tri?t h?c va đ?o đ?c. Thu?t ng? nay đ??c sang t?o vao th? k? 19 b?i nha xa h?i h?c va nha tri?t h?c khoa h?c Auguste Comte, va đa tr? thanh m?t ch? đ? chinh cho cac nha tam ly h?c (đ?c bi?t la cac nha nghien c?u tam ly h?c ti?n hoa), cac nha sinh h?c ti?n hoa va cac nha đ?o đ?c h?c. Trong khi y t??ng v? long v? tha t? m?t l?nh v?c co th? ?nh h??ng đ?n cac l?nh v?c khac, cac ph??ng phap khac nhau va t?p trung c?a cac l?nh v?c nay luon d?n đ?n cac quan đi?m khac nhau v? long v? tha. Noi m?t cach đ?n gi?n, long v? tha la quan tam đ?n phuc l?i c?a ng??i khac va hanh đ?ng đ? giup đ? h?.
Cu?n sach Mon qua c?a
Marcel Mauss
ch?a đo?n v?n: "
Ghi chu v? s? b? thi
." L?i chu thich nay mo t? s? ti?n hoa c?a y ni?m b? thi (va b?ng cach m? r?ng long v? tha) kh?i y t??ng v? s? hy sinh. Trong đo, ong vi?t: "
B? thi, m?t m?t, la nh?ng thanh qu? c?a m?t y ni?m đ?o đ?c v? mon qua va tai s?n, m?t khac la m?t y ni?m v? s? hy sinh. S? r?ng l??ng la m?t ngh?a v?, b?i vi
Nemesis
đa tr? thu cho ng??i ngheo va cac v? th?n vi s? d? d?t c?a h?nh phuc va s? giau co c?a nh?ng ng??i nh?t đ?nh nen t? gi?i phong no. đay la đ?o đ?c c? x?a c?a mon qua, đa tr? thanh m?t nguyen t?c c?a
cong ly
. Cac v? th?n va th?n linh ch?p nh?n r?ng ph?n l?n c?a c?i va h?nh phuc đa đ??c dang cung cho h?, đa b? h?y ho?i trong nh?ng hy l? vo ich, nen ph?c v? ng??i ngheo va tr? em
".
? So sanh ch? ngh?a v? tha (đ?o đ?c) - Nh?n th?c v? long v? tha nh? s? hy sinh.
? So sanh l?i gi?i thich c?a s? kh?t th?c trong cac thanh th? khac nhau.
Hi?n v?n co nhi?u tranh cai lien quan t?i vi?c li?u ch? ngh?a v? tha th?c s? co t?n t?i hay khong. Thuy?t
v? k? tam ly
cho r?ng khong co hanh đ?ng chia s?, giup đ? hay hy sinh nao co th? đ??c coi la v? tha hoan toan, b?i ng??i th?c hi?n s? nh?n đ??c ph?n th??ng v? b?n ch?t chinh la s? hai long ca nhan. Tuy nhien, tinh h?p ly c?a ly lu?n nay con ph? thu?c vao vi?c li?u co th? coi nh?ng ph?n th??ng v? b?n ch?t nh? s? hai long la m?t "l?i ich" hay khong.
