Ch? ngh?a Marx?Lenin

Ch? ngh?a Marx?Lenin hay ch? ngh?a Marx?Engels?Lenin la thu?t ng? chinh tr? đ? ch? h?c thuy?t do Karl Marx va Friedrich Engels sang l?p va đ??c Vladimir Ilyich Lenin phat tri?n k? th?a, đ??c coi la y th?c h? chinh th?c c?a Lien Xo t? gi?a th?p nien 1920. Thu?t ng? chinh tr? nay đ??c Iosif Vissarionovich Stalin đ?nh ngh?a la " h?c thuy?t do Karl Marx va Friedrich Engels sang l?p va đ??c Vladimir Ilyich Lenin phat tri?n trong m?i quan h? đ?u tranh giai c?p gi?a th?i đ?i Ch? ngh?a đ? qu?c va cac cu?c cach m?ng c?a giai c?p vo s?n ". ^[1]

Theo quan đi?m c?a cac đ?ng c?ng s?n , Ch? ngh?a Marx?Lenin la th? gi?i quan , h? t? t??ng chinh tr? c?a giai c?p cong nhan . đ?ng Xa h?i ch? ngh?a Th?ng nh?t đ?c đ?nh ngh?a ch? ngh?a Marx?Engels?Lenin: "đ??c gay d?ng nen b?i Marx va Engels va ti?p t?c đ??c phat tri?n b?i Lenin, đo khong ch? la th? gi?i quan khoa h?c c?a giai c?p cong nhan, ma no con lien t?c đ??c lam phong phu b?i phong trao c?ng s?n qu?c t?, tren c? s? kinh nghi?m xay d?ng va th?c ti?n c?a cac cu?c đ?u tranh gi?i phong cach m?ng xa h?i ch? ngh?a va c?ng s?n ch? ngh?a." ^[2]

Trong Giao trinh Nh?ng nguyen ly c? b?n c?a Ch? ngh?a Mac-Lenin c?a B? Giao d?c va đao t?o Vi?t Nam đ?nh ngh?a: " Ch? ngh?a Mac-Lenin la h? th?ng quan đi?m va h?c thuy?t" khoa h?c c?a C.Mac, Ph.?ngghen va s? phat tri?n c?a V.I.Lenin; la s? k? th?a va phat tri?n nh?ng gia tr? c?a l?ch s? t? t??ng nhan lo?i, tren c? s? th?c ti?n c?a th?i đ?i; la khoa h?c v? s? nghi?p gi?i phong giai c?p vo s?n, gi?i phong nhan dan lao đ?ng va gi?i phong con ng??i; la th? gi?i quan va ph??ng phap lu?n ph? bi?n c?a nh?n th?c khoa h?c va th?c ti?n cach m?ng." ^[3]

Ch? ngh?a Marx?Lenin la c?m t? th??ng đ? ch? cho ly thuy?t chinh tr? k?t h?p co tinh ch?n l?c cac ly thuy?t c?a Marx, Engels va ly thuy?t c?a Lenin, ch? khong ph?i nghien c?u rieng r? hay s? t?ng h?p k?t h?p t?t c? cac ly thuy?t c?a c? ba ng??i, va th??ng hay đ??c m?t s? nha nghien c?u cho la do Stalin đ?t ra. Thu?t ng? ch? ngh?a Marx?Lenin đa đ??c s? d?ng b?i cac đ?ng c?ng s?n ch?u ?nh h??ng c?a đ?ng C?ng s?n Lien Xo . ^{[
c?n d?n ngu?n
]}

Ch? ngh?a Marx?Lenin la nhanh chinh c?a ch? ngh?a c?ng s?n , ngoai ra con co cac nhanh khac nh? dan ch? xa h?i , ch? ngh?a Mao , ch? ngh?a c?ng s?n vo chinh ph? , ch? ngh?a Trotsky , v.v. Tuy co khac nhau v? bi?n phap đ? đi len ch? ngh?a c?ng s?n (tr? nh?ng ng??i dan ch? xa h?i), nh?ng m?c tieu chung thi khong co gi khac nhau. ^{[
c?n d?n ngu?n
]}

L?ch s?

Ch? ngh?a c?ng s?n đ??c xay d?ng b?i cac nha sang l?p ch? ngh?a c?ng s?n Marx, Engels, đ?a đ?n s? thanh l?p đ? Nh?t Qu?c t? . T? nh?ng c? s? v? khoa h?c t? nhien va khoa h?c xa h?i , Marx va Engels sang l?p ra ch? ngh?a duy v?t l?ch s? va h?c thuy?t gia tr? th?ng d? , t? đo ch? ra s? m?nh l?ch s? c?a giai c?p cong nhan. N?m 1938, trong tac ph?m L?ch s? ng?n g?n c?a đ?ng C?ng s?n Lien Xo (Bolsheviks) , Stalin đ?a ra khai ni?m Ch? ngh?a Marx-Lenin b?ng cach k?t h?p ch? ngh?a Marx va ch? ngh?a Lenin đ?ng th?i gi?n l??c hoa chung đ? tuyen truy?n r?ng rai ra cong chung va ph? bi?n ra toan th? gi?i ^[4].

Trong khoa h?c t? nhien co:

Trong khoa h?c xa h?i co:

Ch? ngh?a duy v?t c?a Ludwig Feuerbach
Phep bi?n ch?ng c?a Georg Wilhelm Friedrich Hegel
Ch? ngh?a xa h?i khong t??ng phe phan: cac đ?i di?n la Henri de Saint-Simon , Robert Owen , Charles Fourier
Kinh t? chinh tr? c? đi?n Anh: cac đ?i di?n la David Ricardo , Adam Smith

Sau s? ly khai c?a nh?ng ng??i vo chinh ph?, qu?c t? th? nh?t tan v?. đ? Nh? Qu?c t? thanh l?p, nh?ng sau đo b? chi ph?i b?i ph?n l?n la nh?ng ng??i xet l?i. Lenin b? sung cac ly thuy?t c?a Marx, va phat tri?n len tr? thanh ch? ngh?a Marx?Lenin, đ?a t?i s? thanh l?p c?a cac đ?ng C?ng s?n va đ? Tam Qu?c t? . Nh?ng ng??i ph?n đ?i Stalin thanh l?p đ? T? Qu?c t? . Phong trao c?a nh?ng ng??i theo đ? Tam Qu?c t? sau c?ng b? phan nhanh. M?t s? theo Trung Qu?c th??ng l?y ten đ?ng la đ?ng C?ng s?n (Marxism-Leninism) kh?ng đ?nh đi theo ch? ngh?a Marx?Lenin trong khi th?c ch?t theo ch? ngh?a Mao.

Nhi?u đ?ng C?ng s?n tr??c đay it nhi?u b? ?nh h??ng cac t? t??ng c?a Stalin hay Mao. Hi?n nay nhi?u đ?ng đa s?a đ?i C??ng l?nh, ch?u ?nh h??ng c?a Marx?Lenin khac nhau. Nhi?u đ?ng ch? tr??ng kinh t? th? tr??ng trong giai đo?n qua đ? ti?n len xay d?ng ch? ngh?a xa h?i .

Nha s? h?c Marx?Lenin đ??ng đ?i Eric Hobsbawm , đa trinh bay quan đi?m trong b?i c?nh di?n ra khi cu?c kh?ng ho?ng tai chinh 2007-08 , keo theo cac kh?ng ho?ng ngan hang, kh?ng ho?ng kinh t?, kh?ng ho?ng ti?n t? va kh?ng ho?ng n? cong ? chau Au. Ong khai quat quan đi?m nh?ng ng??i Marxist v?i h? th?ng t? b?n ch? ngh?a , v? vai tro l?ch s? c?a Ch? ngh?a Marx?Lenin:

"...Khong co gi?i phap nao la v?nh c?u. Ch? ngh?a t? b?n c?ng th?, no co s?ng dai đ?n đau, co hi?n hi?n trong đ?u oc ng??i ta nh? m?t cai gi khong th? thay đ?i t?i m?c nao, r?i no c?ng s? bi?n m?t, s?m hay mu?n ma thoi... V? v?t ch?t thi v?i r?t nhi?u ng??i, th? gi?i ngay nay đa đ??c c?i thi?n. Nh?ng v? tinh th?n, chinh tr? va đ?o đ?c thi ng??i ta khong ti?n k?p, hi?n t?i co l? con đang th?t lui. V?y đau la nh?ng gia tr? c?a cu?c s?ng? Vi sao chung ta s?ng tren đ?i? S?ng đ? lam gi?... Trong 30, 40 n?m g?n đay, ng??i ta đa kh??c t? m?t cach h? th?ng vi?c đanh gia ch? ngh?a t? b?n theo tinh th?n duy ly. M?t h? th?ng boc l?t va pha h?y moi tr??ng, c?a chinh cai canh cay ma minh đang ng?i? Va bay gi? canh cay gay r?ng r?c kh?p n?i. Co l? nhan lo?i r?i s? an h?n vi khong nghe theo Rosa Luxemburg : ho?c ch? ngh?a xa h?i , ho?c tr? v? th?i mong mu?i. Karl Marx ch?a bao gi? l?p lu?n ch?ng l?i cac nha t? b?n tham lam. Ong ?y ch? ch?ng l?i m?t h? th?ng t?t y?u đ? ra long tham. Trong ch? đ? t? b?n, ai c?ng bu?c ph?i ch?y theo l?i th? cho b?n than, khong lam th? la ch?t. Nh?ng ng??i nh? Marx va Schumpeter bi?t ro r?ng ch? ngh?a t? b?n la m?t th? khong đ?ng yen, no phat tri?n va ti?n v?i tinh th?n cach m?ng v? phia tr??c, nh?ng no c?ng t?t y?u s?p đ? va luon g?n li?n v?i nh?ng kh?ng ho?ng quy mo khac nhau va co th? h?t s?c kh?c li?t." ^[5]

S? s?p đ? c?a Lien Xo va đong Au (do kinh t? g?p nhi?u kho kh?n, trong khi nha n??c khong co d?u hi?u t? tri?t tieu nh? y t??ng c?a Marx), d?n đ?n s? suy y?u c?a phong trao c?ng s?n tren toan th? gi?i. Nhi?u n??c ph?i ch?p nh?n kinh t? th? tr??ng (Lenin cho thi hanh trong th?i k? NEP nh? la m?t giai đo?n qua đ?). Ch? ngh?a t? b?n, va ch? ngh?a ca nhan va ch? ngh?a dan t?c tr? thanh nh?ng đ?ng l?c đang k? cho phat tri?n kinh t?. Tuy nhien cac n?n kinh t? t? b?n ch? ngh?a v?n x?y ra kh?ng ho?ng khong theo m?t chu k? nao, s? chenh l?ch tai s?n gi?a cac thanh ph?n xa h?i ngay cang l?n, ch? ngh?a tieu dung th?nh hanh, ch? ngh?a dan t?c đ?a đ?n cac xung đ?t qu?c t?... khi?n nhi?u ng??i v?n con tin vao ly t??ng c?ng s?n. Hi?n nay đang ph? bi?n nhi?u t? t??ng, ch? thuy?t ch?ng ch? ngh?a c?ng s?n ^[6].

N?i dung

Ch? ngh?a Marx?Lenin g?m co 3 ph?n ch? y?u:

Tri?t h?c

G?m 2 ph?n la ch? ngh?a duy v?t bi?n ch?ng va ch? ngh?a duy v?t l?ch s?
Ch? ngh?a duy v?t l?ch s? n?i b?t cac v?n đ?:
- M?i quan h? gi?a T?n t?i xa h?i va Y th?c xa h?i
- Ly lu?n v? Hinh thai Kinh t? - Xa h?i . Ly lu?n Hinh thai Kinh t? - Xa h?i (theo quan đi?m Marx) đ??c m?t s? ng??i cho la nen thay b?ng " n?n v?n minh " theo h??ng ti?p c?n "tieu chi k? thu?t".

Kinh t? chinh tr?

Mau thu?n gi?a n?n s?n xu?t t?p trung xa h?i hoa cao đ? v?i trinh đ? cao va quan h? s?n xu?t t? b?n ch? ngh?a d?n đ?n cu?c đ?u tranh chinh tr? gi?a giai c?p vo s?n va t? s?n đ? xac đ?nh hinh th?c s? h?u t? li?u s?n xu?t phu h?p v?i trinh đ? s?n xu?t. Th?c t? hi?n nay cac n??c co n?n kinh t? t? b?n ch? ngh?a đa co s? đi?u ch?nh, phat tri?n kinh t? g?n v?i an sinh xa h?i. S? đi?u ch?nh nay đa lam cho ch? ngh?a t? b?n thich nghi, t?n t?i, va phat tri?n nh?ng cac nha kinh t? va cac chinh tr? gia canh t? cho r?ng đi?u đo khong lam thay đ?i b?n ch?t boc l?t c?a giai c?p t? s?n. S? đi?u ch?nh đo khi?n phong trao đ?u tranh c?a giai c?p vo s?n ? cac n??c t? b?n phat tri?n khong con m?nh m? nh? tr??c.
Ph??ng th?c s?n xu?t Xa h?i ch? ngh?a thay th? ph??ng th?c s?n xu?t t? b?n ch? ngh?a. Cac thay đ?i ? cac n??c d?a tren n?n t?ng ch? ngh?a Marx?Lenin, nh?t la ? m?t ch?p nh?n nhi?u thanh ph?n kinh t? va đ?ng vien đ?ng c?ng s?n lam kinh t? t? nhan, đa th? hi?n s? ch?p nh?n n?n kinh t? t? b?n ch? ngh?a trong th?i k? qua đ?. đi?u nay cho th?y mong mu?n xay d?ng ch? ngh?a xa h?i trong th?i gian ng?n la qua h?p t?p v?i va, ma c?n ton tr?ng quy lu?t khach quan ma ch? ngh?a duy v?t l?ch s? đa ch? ra.

Ch? ngh?a xa h?i khoa h?c

Ch? ngh?a xa h?i thay th? ch? ngh?a t? b?n thong qua cach m?ng vo s?n la m?t t?t y?u ch? quan.
Cach m?ng vo s?n n? ra v?i nguyen nhan la do mau thu?n trong long ch? đ? xa h?i t? b?n.
Giai c?p cong nhan mang s? m?nh l?ch s? la xoa b? ph??ng th?c s?n xu?t t? b?n ch? ngh?a thay vao đo ph??ng th?c s?n xu?t xa h?i ch? ngh?a.

Marx xac đ?nh đay la h?c thuy?t "m?", s? co cac chi ti?t nh? khong con phu h?p trong t??ng lai c?n đi?u ch?nh, b? sung va phat tri?n.

Cac quan đi?m c?a V. I. Lenin

Xac đ?nh đi?u ki?n đa thay đ?i: Ch? ngh?a t? b?n t? t? do c?nh tranh ti?n đ?n giai đo?n t?t cung c?a no la ch? ngh?a đ? qu?c.
Xac đ?nh th?i c? ra đ?i c?a đ?ng c?ng s?n. Kh?ng đ?nh cach m?ng n? ra khong ch? trong long xa h?i t? b?n phat tri?n cao ma con t?i cac n??c co n?n kinh t? l?c h?u nh?ng cac đi?u ki?n c?a cu?c cach m?ng vo s?n đa chin mu?i.
C? th? hoa cac m?i quan h? gi?a chinh tr? - kinh t? sau th?i đi?m cach m?ng thang 10 (n?m 1917) th?ng l?i va ti?n hanh xay d?ng ch? ngh?a xa h?i hi?n th?c t?i Lien bang Xo Vi?t.

Xem them

Tham kh?o

^ Lexikon A-Z in zwei Banden. Band 2 , Volkseigener Verlag Enzyklopadie Leipzig 1957, S. 114
^ Meyers Universallexikon. Band 3, VEB Bibliographisches Institut Leipzig 1979, 1. Auflage, S. 81
^ “Nh?ng nguyen ly c? b?n c?a ch? ngh?a Mac - Lenin/M? đ?u” .
^ George H. Bolsover, Soviet Ideology and Propaganda, International Affairs, Vol. 24, No. 2 (Apr., 1948), pp. 170-180
^ Freischutzen des Rechtsstaats: wem nutzen Stasiunterlagen und Gedenkstatten? Herbert Kierstein, Gotthold Schramm. Edition Ost, 2009. P 14
^ đ?nh danh “cu?c thi nghi?m v? đ?i” hay la ngo c?t c?a ch? ngh?a ch?ng c?ng , Bao Quan đ?i Nhan dan, 05/07/2021

Th? m?c

Ch? ngh?a xa h?i khoa h?c , Nha xu?t b?n chinh tr? qu?c gia.
Tri?t h?c Mac Lenin , Nha xu?t b?n chinh tr? qu?c gia.
Kinh t? chinh tr? Mac Lenin , Nha xu?t b?n chinh tr? qu?c gia.

Lien k?t ngoai

Bao đi?n t? đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam

[lex57-1] Lexikon A-Z in zwei Banden. Band 2 , Volkseigener Verlag Enzyklopadie Leipzig 1957, S. 114

[2] Meyers Universallexikon. Band 3, VEB Bibliographisches Institut Leipzig 1979, 1. Auflage, S. 81

[3] “Nh?ng nguyen ly c? b?n c?a ch? ngh?a Mac - Lenin/M? đ?u” .

[Bolsover-4] George H. Bolsover, Soviet Ideology and Propaganda, International Affairs, Vol. 24, No. 2 (Apr., 1948), pp. 170-180

[5] Freischutzen des Rechtsstaats: wem nutzen Stasiunterlagen und Gedenkstatten? Herbert Kierstein, Gotthold Schramm. Edition Ost, 2009. P 14

[6] đ?nh danh “cu?c thi nghi?m v? đ?i” hay la ngo c?t c?a ch? ngh?a ch?ng c?ng , Bao Quan đ?i Nhan dan, 05/07/2021

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]