C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Kazakhstan
(
ti?ng Kazakh
: ?аза? Ке?ест?к Социалист?к Республикасы;
ti?ng Nga
: Казахская Советская Социалистическая Республика) la m?t trong
m??i l?m n??c c?ng hoa l?p hi?n
c?a
Lien bang Xo vi?t
. V?i 2.717.300 ki-lo-met vuong (1.063.200 d?m vuong) di?n tich, đay la n??c c?ng hoa l?p hi?n l?n th? hai ? Lien Xo, sau
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Lien bang Nga
. Th? đo c?a n??c c?ng hoa la
Alma-Ata
(ngay nay co ten Almaty). Ngay nay đay tr? thanh qu?c gia đ?c l?p co ten
Kazakhstan
?
Trung A
va
đong Au
.
Qu?c gia đ??c đ?t ten theo dan t?c
Kazakh
, dan du m?c tr??c đay noi
ti?ng Turk
v?n con duy tri m?t
han qu?c
hung m?nh ? khu v?c tr??c khi
Nga
va sau đo Lien Xo th?ng tr?. Tr?m phong ten l?a c?a Lien Xo, gi? đay co ten la
San bay v? tr? Baykonur
n?m ? n??c c?ng hoa t?i
Tyuratam
, va th? tr?n bi m?t
Leninsk
đ??c xay d?ng đ? lam n?i c? tru cho cac can b? c?a no.
Qu?c gia nay đ??c đ?t theo ten c?a
ng??i Kazakh
,
Turk
- nh?ng ng??i
du m?c
tr??c đay la ng??i duy tri m?t
kh? han qu?c
hung m?nh trong khu v?c tr??c khi
Nga
va
Lien Xo
th?ng tr?.
C?ng khong gian Lien Xo
, hi?n đ??c g?i la
San bay v? tr? Baykonur
, đ??c đ?t t?i n??c c?ng hoa nay t?i
Tyuratam
, va th? tr?n bi m?t c?a
Leninsk
(nay la
Baikonur
) đ??c xay d?ng đ? ch?a nhan vien.
đ??c thanh l?p ngay
26 thang 8
n?m
1920
, no ban đ?u co ten
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t t? tr? Kyrgyzstan
va la m?t ph?n c?a
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Lien bang Nga
. Vao ngay 15-19 thang 4 n?m 1925, no đ??c đ?i ten thanh
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t t? tr? Kazakhstan
vao ngay
5 thang 12
1936
no tr? thanh m?t n??c c?ng hoa lien minh c?a
Lien Xo
co ten
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Kazakhstan
theo m?t đ?o lu?t c?p cao c?a
S? phan đ?nh qu?c gia trong Lien Xo
. Trong su?t th?p nien 1950 va 1960 cac cong dan Lien Xo đ??c khuy?n khich đ?n đ?nh c? ? "Vung đ?t m?i" ? n??c C?ng hoa Xo vi?t. Dong
ng??i nh?p c?
đa t?o nen s? h?n h?p dan t?c va khi?n nh?ng dan t?c khong ph?i ng??i Kazakh tr? thanh s? đong. Cac qu?c t?ch khac g?m co
ng??i Ukraina
,
ng??i đ?c
,
Do Thai
,
ng??i Belarus
,
ng??i Tri?u Tien
, va nh?ng ng??i khac; ng??i đ?c t?i th?i đi?m đ?c l?p chi?m 8% dan s?, la n?i t?p trung đong ng??i đ?c nh?t ? toan coi Xo Vi?t. N?n đ?c l?p đa khi?n nhi?u ng??i m?i nay ph?i ra đi.
Vao ngay
10 thang 12
n?m
1991
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Kazakhstan
đ?i ten thanh
C?ng hoa Kazakhstan
va sau ngay sau tuyen b? đ?c l?p.
Theo cu?c đi?u tra vao n?m 1987, cu?c đi?u tra s?m nh?t ? khu v?c nay,
ng??i Kazakh
chi?m 81,7% t?ng dan s? (3.392.751) trong lanh th? Kazakhstan hi?n nay.
Ng??i Nga
? Kazakhstan la 454.402 hay 10,95% t?ng dan s?; co 79.573
ng??i Ukraina
(1,91%); 55.984
Tatar
(1,34%); 55.815
Duy Ngo Nh?
(1,34%); 29.564
Uzbek
(0,7%); 11.911
Moldova
(0,28%); 4.888
đong Can
(0,11%); 2.888
Turk
; 2.613
đ?c
; 2.528
Bashkir
; 1.651
Do Thai
va 1.254
Ba Lan
B?ng: T?ng h?p dan s? c?a Kazakhstan (d? li?u đi?u tra)
[1]
S?c t?c
|
1959
|
1970
|
1979
|
1989
|
1999
|
Kazakh
|
30.0
|
32.6
|
36.0
|
40.1
|
53.4
|
Nga
|
42.7
|
42.4
|
40.8
|
37.4
|
29.9
|
Ukraina
|
8.2
|
7.2
|
6.1
|
5.4
|
3.7
|
Belarus
|
1.2
|
1.5
|
1.2
|
1.1
|
0.8
|
đ?c
|
7.1
|
6.6
|
6.1
|
5.8
|
2.4
|
Tatar
|
2.1
|
2.2
|
2.1
|
2.0
|
1.7
|
Uzbek
|
1.5
|
1.7
|
1.8
|
2.0
|
2.5
|
Duy Ngo Nh?
|
0.6
|
0.9
|
1.0
|
1.1
|
1.4
|
Tri?u Tien
|
0.8
|
0.6
|
0.6
|
0.6
|
0.7
|
Khi b?t đ?u
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
, nhi?u nha may l?n đa đ??c chuy?n đ?n Kazakhstan Xo vi?t.
Khu th? nghi?m h?t nhan Semipalatinsk va v? tr? Baikonur c?ng đ??c xay d?ng t?i đay.
Sau chi?n tranh,
Chi?n d?ch Vung đ?t Virgin
đ??c b?t đ?u vao n?m 1953. đi?u nay đ??c lanh đ?o b?i
Nikita Khrushchev
, v?i m?c tieu phat tri?n vung đ?t r?ng l?n c?a n??c c?ng hoa va giup t?ng s?n l??ng nong nghi?p c?a Lien Xo. Tuy nhien no khong ho?t đ?ng nh? đa h?a, chi?n d?ch cu?i cung đa b? b? r?i vao nh?ng n?m 1960.
[2]
- ^
Ten l?ch s?:
- 1936-1991:
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Kazakhstan
(
ti?ng Nga
:
Казахская Советская Социалистическая Республика
;
ti?ng Kazakh
:
?аза? Советт?к Социалист?к Республикасы
)
- 1991:
C?ng hoa Kazakhstan
(
ti?ng Nga
:
Республика Казахстан
;
ti?ng Kazakh
:
?аза?стан Республикасы
)
|
---|
Chinh
| | |
---|
T?n t?i ng?n
| |
---|
Khong thu?c
Lien bang
| |
---|