Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Cong ty đa qu?c gia
, th??ng vi?t t?t la
MNC
(t? cac ch?
Multinational corporation
) ho?c
MNE
(t? cac ch?
Multinational enterprises
), la khai ni?m đ? ch? cac cong ty s?n xu?t hay
cung c?p
d?ch v?
? it nh?t hai
qu?c gia
. Cac cong ty đa qu?c gia l?n co ngan sach v??t c? ngan sach c?a nhi?u qu?c gia. Cong ty đa qu?c gia co th? co ?nh h??ng l?n đ?n cac m?i
quan h? qu?c t?
va cac n?n kinh t? c?a cac qu?c gia. Cac cong ty đa qu?c gia đong m?t vai tro quan tr?ng trong qua trinh
toan c?u hoa
; m?t s? ng??i cho r?ng m?t d?ng m?i c?a MNC đang hinh thanh t??ng ?ng v?i toan c?u hoa ? đo la
xi nghi?p lien h?p toan c?u
.
Cong ty nao la MNC đ?u tien đang con đ??c tranh cai. M?t s? cho r?ng
Hi?p s? dong đ?n
, thanh l?p vao n?m
1118
, tr? thanh cong ty đa qu?c gia khi b?t đ?u chuy?n sang kinh doanh nganh
ngan hang
vao n?m
1135
. Tuy nhien m?t s? khac cho r?ng
Cong ty đong ?n Anh
hay
Cong ty đong ?n Ha Lan
m?i th?c s? la cac cong ty đa qu?c gia đ?u tien.
C?u truc cong ty đa qu?c gia
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac cong ty đa qu?c gia co th? x?p vao ba nhom l?n theo c?u truc cac ph??ng ti?n s?n xu?t:
- Cong ty đa qu?c gia "theo chi?u ngang" s?n xu?t cac s?n ph?m cung lo?i ho?c t??ng t? ? cac qu?c gia khac nhau (vi d?:
McDonalds
).
- Cong ty đa qu?c gia "theo chi?u d?c" co cac c? s? s?n xu?t ? m?t s? n??c nao đo, s?n xu?t ra s?n ph?m la đ?u vao cho s?n xu?t c?a no ? m?t s? n??c khac (vi d?:
Adidas
).
- Cong ty đa qu?c gia "nhi?u chi?u" co cac c? s? s?n xu?t ? cac n??c khac nhau ma chung h?p tac theo c? chi?u ngang va chi?u d?c (vi d?:
Microsoft
).
M?t s? khac cho r?ng đ?c đi?m c? b?n c?a cac cong ty đa qu?c gia la
b? ph?n khong tr?c ti?p lam vi?c v?i khach hang
,
ti?ng Anh
:
back-office
, (vi d? cung c?p nguyen li?u, tai chinh va ngu?n nhan l?c) ? m?i qu?c gia ma no ho?t đ?ng. Cac cong ty đa qu?c gia đa t?o ra m?t phien b?n nh? c?a chinh no ? m?i cong ty.
Xi nghi?p lien h?p toan c?u
ma m?t s? ng??i cho r?ng s? la giai đo?n ti?p theo trong ti?n trinh phat tri?n c?a cong ty đa qu?c gia thi khong co đ?c đi?m nay.
Cac cong ty đa qu?c gia l?n m?nh co th? co ?nh h??ng l?n đ?n cac quan h? qu?c t? khi chung co ?nh h??ng kinh t? l?n đ?n cac khu v?c ma cac nha nha chinh tr? đ?i di?n va chung co ngu?n l?c tai chinh d?i dao đ? ph?c v? cho quan h? cong chung (
public relations
) va v?n đ?ng hanh lang (
lobbying
) chinh tr?.