Bai vi?t nay c?n them chu thich ngu?n g?c đ? ki?m ch?ng thong tin . M?i b?n giup hoan thi?n bai vi?t nay b?ng cach b? sung chu thich t?i cac ngu?n đang tin c?y . Cac n?i dung khong co ngu?n co th? b? nghi ng? va xoa b?.

Cong thai h?c (hay mon h?c v? y?u t? con ng??i , ti?ng Anh: ergonomics , phien am ?-go-no-mic) la m?t mon h?c v? kh? n?ng, gi?i h?n c?a con ng??i . T? đo co th? t?ng kh? n?ng va t?i ?u hoa đi?m m?nh c?a con ng??i, hay đ? bu tr? khi?m khuy?t, đ? b?o v? đi?m y?u.

Cac k?t qu? nghien c?u c?a mon h?c nay co th? đ??c ?ng d?ng lam c? s? đ? t? ch?c m?t cach khoa h?c qua trinh lao đ?ng, duy tri kh? n?ng lao đ?ng c?a con ng??i đ??c lau dai ? m?c cao; hay đ? xac đ?nh tinh phu h?p v?i cong vi?c, h? th?ng may moc thi?t b?, s?n ph?m va moi tr??ng v?i cac kh? n?ng v? th? l?c, tri tu? va c? v?i nh?ng h?n ch? c?a con ng??i.

H?i Ecgonomi qu?c t? (IEA) đ?nh ngh?a v? Ecgonomi nh? sau: ^[1]

Ecgonomi (hay cac y?u t? con ng??i) la m?t nganh khoa h?c lien quan đ?n vi?c nghien c?u s? t??ng thich gi?a con ng??i va cac y?u t? khac c?a h? th?ng va cong vi?c b?ng cach ap d?ng ly thuy?t, cac nguyen t?c, cac s? li?u va cac ph??ng phap đ? thi?t k? nh?m đ?t đ??c t?i ?u hoa l?i ich c?a con ng??i va hi?u qu? ho?t đ?ng chung c?a toan h? th?ng.

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? bu?i hai l??m va s?n b?n, con ng??i đa nh?n th?c đ??c s? h?n ch? c?a minh đ? t?o ra cac cong c? lao đ?ng sao cho phu h?p (dung que đ? ch?c hai, t?n cong va s?n b?n; dung đa đ? l?y l?a s??i ?m va lam chin đ? ?n...)

T? đ?u th? k? XX đ?n tr??c chi?n tranh th? gi?i th? II: Th?i k? ap d?ng tri?t đ? ch? ngh?a Taylor va cac ?ng d?ng k? thu?t nh?m nang cao t?i đa n?ng su?t va c??ng đ? lao đ?ng. Tuy nhien h? th?ng nay khong hi?u qu? vi đa boc l?t s?c s?n xu?t đ?n cung ki?t, lam m?t kh? n?ng tai s?n xu?t. H?n th? n?a no đa đi ng??c l?i v?i m?c đich nhan đ?o c?a lao đ?ng, đ?m b?o s?c kho? va phat tri?n nhan cach hai hoa trong lao đ?ng c?a Ecgonomi.

T? th? chi?n th? II đ?n cu?i th? k? XX: giai đo?n phat tri?n cac nghien c?u lien nganh nh?m tim ki?m cac ph??ng ti?n t?i ?u h?n cho ho?t đ?ng c?a con ng??i, đ?ng th?i tim ra nh?ng gi?i h?n v? kh? n?ng c?a h?. V?i ph??ng cham k?t h?p kheo leo cac khoa h?c k? thu?t v?i khoa h?c v? con ng??i va ho?t đ?ng lao đ?ng, nh?m nang cao hi?u qu? kinh t? c?a cac ho?t đ?ng lao đ?ng va s?n xu?t, rut ng?n kho?n cach gi?a ly thuy?t v?i th?c t?. V?i đoi h?i c?p bach ph?i "lam cho cong vi?c phu h?p v?i con ng??i".

Nh?ng n?m đ?u th? k? XXI: Nghien c?u hoan thi?n Ecgonomi/ Y?u t? con ng??i nh?m t?o ra nh?ng ph??ng ti?n t?i ?u cho con ng??i đ??c th?c s? vui ch?i gi?i tri trong th?i gian nhan r?i đ? ph?c h?i s?c s?n xu?t...

Phan nganh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nghien c?u Ecgonomi/ Y?u t? con ng??i giup ta hi?u h?n v? cac mon khoa h?c lien quan đ?n con ng??i.

Tam sinh ly lao đ?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Mon nay nghien c?u cac ho?t đ?ng s?n xu?t c? th?, cac đ?c đi?m sinh ly va s? d?ng m?t cach h?p ly vi?c t? ch?c lao đ?ng b?ng cach c?i thi?n tr?ng thai sinh ly c?a ng??i lao đ?ng nh?m duy tri kh? n?ng lao đ?ng c?a con ng??i đ??c lau dai ? m?c cao:

• Lo?i hinh cong vi?c: m?i lo?i cong vi?c khac nhau gay m?t ganh n?ng lao đ?ng khac nhau;
• đ?i t??ng lao đ?ng: ?nh h??ng c?a l?a tu?i, v? gi?i tinh, v? th? tr?ng c?a c? th? va ch? đ? dinh d??ng;
• Ph?n ?ng c?a c? th?: khi co tac đ?ng c?a ganh n?ng lao đ?ng c? th? co cac lo?i ph?n ?ng c?a h? tim m?ch; ph?n ?ng v? tam sinh ly c?a con ng??i tr??c mau s?c, chi?u sang va cac v?t li?u gay ph?n c?m...

T? đo co m?t ch? đ? lao đ?ng - ngh? ng?i va ch? đ? dinh d??ng h?p ly.

C? sinh h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? nh?ng đ?c đi?m c? h?c c?a con ng??i đ?n ?ng d?ng trong s?n xu?t va đ?i s?ng;

Nhan tr?c h?c Ecgonomi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhan tr?c h?c co tinh đ?n khong gian chi?m ch?, đ?c bi?t trong thi?t k? ap d?ng 3 nguyen t?c vang sau:

• Khi thi?t k? nh?ng kich th??c lien quan đ?n vung v?i t?i: l?y theo ng??ng ng??i th?p 5%;
• Khi thi?t k? khong gian choan ch?: l?y theo ng??ng ng??i l?n 95%;
• K?t h?p ch?t ch? kh? n?ng đi?u ch?nh n?u co th?.

đay la c? s? khoa h?c quan tr?ng ma Ecgonomi/ Y?u t? con ng??i mang l?i cho chung ta trong cong tac thi?t k? va s?n xu?t.

?ng d?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay nay cac s?n ph?m ph?c v? cho con ng??i ngoai nh?ng cong n?ng va tinh ti?n ich c?a no, con co c? cac y?u t? v? tinh nhan b?n (cac ro b?t, cac linh ki?n đi?n t?, cac ph??ng ti?n đi l?i...), cac y?u t? th?m m? (mau s?c, m?u ma...) va nhan tr?c h?c Ecgonomi...

Trong thi?t k?, s?n xu?t: t?ng tinh hi?u qu? va cong n?ng c?a cac cong trinh (cac cong trinh ph?i đ??c thi?t k? g?n g?i v?i con ng??i h?n), cac s?n ph?m (ph?i mang tinh nhan b?n cao). T?ng thu?n l?i va ti?n nghi cho ng??i lao đ?ng, t?ng n?ng su?t lao đ?ng, nang cao tay ngh? cho cong nhan, gi?m t?n th?t cho thi?t b?, gi?m tinh tr?ng ph?i lam l?i...

T? cac s?n ph?m nh? cac rob?t, cac linh ki?n đi?n t?, cac ?ng d?ng c?a cong ngh? thong tin... hay hang tieu dung (ban, t?, chen đ?a,...) đ?n cac ph??ng ti?n v?n chuy?n (gh? ng?i trong cac chuy?n bay đ??ng dai, gh? ng?i trong cac ph??ng ti?n đi l?i cong c?ng... đ?u nh?m m?c đich t?ng tinh tho? man va thu?n ti?n cho con ng??i, gi?m m?c t?n th??ng va b?nh t?t...

Trong s?p x?p, t? ch?c va qu?n ly lao đ?ng: gi?m b?t cac nguy c? v? an toan va y h?c trong lao đ?ng, nang cao hi?u qu? lao đ?ng, c?i thi?n quan h? lao đ?ng...

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]