Huy hi?u c?a
Cong qu?c Normandy
Cong t??c x? Normandy
(
ti?ng Phap
:
Duc de Normandie
;
ti?ng Anh
:
Duke of Normandy
) la t??c v? c?a nh?ng nha cai tr?
Cong qu?c Normandy
? Tay B?c n??c
Phap
vao th?i k?
Trung c?
. Cong qu?c nay đ??c thanh l?p vao n?m 911, sau khi Vua
Charles III c?a Phap
phong đ?t cho th? l?nh
ng??i Viking
la
Rollo
. Hoang gia Phap đa 2 l?n cho phep cong qu?c nay m? r?ng lanh th? c?a minh vao cac n?m 924 va 933.
Cac h?u du? nam gi?i c?a
Rollo
ti?p t?c cai tr? Cong qu?c Normandy cho đ?n n?m 1135. N?m 1202, Vua
Philippe II c?a Phap
tuyen b? Normandy la m?t
thai ?p
b? m?t va đ?n n?m 1204, quan đ?i c?a ong đa chinh ph?c no. Sau đo, Normandy v?n la m?t đ?n v? c?p t?nh c?a
V??ng qu?c Phap
, v?n đ??c g?i la Cong qu?c Normandy, nh?ng ch? đoi khi đ??c c?p cho m?t thanh vien thu?c
V??ng t?c Phap
lam
"apanage"
(t??c v? đ??c c?p cho m?t hoang t?, con th? c?a vua Phap, ng??i khong k? v? ngai vang).
B?t ch?p vi?c
Cong qu?c Normandy
đa b? Phap thon tinh va sap nh?p vao th? k? 13, t?t c? cac nha cai tr? c?a
V??ng qu?c Anh
đ?u x?ng minh la
"Cong t??c x? Normandy"
. đay la t??c hi?u đ??c s? d?ng cho du quan ch? Anh la Vua hay N? v??ng.
Giao hoang Bi?n đ?c VIII
, ng??i đ??c t??ng truy?n đa phong t??c hi?u Cong t??c x? Normandy cho Richard II
Khong co tai li?u nao noi đ?n vi?c
Rollo
n?m gi? ho?c s? d?ng b?t k? t??c hi?u nao. Con trai va chau trai c?a ong, Cong t??c
William Ki?m dai
va
Cong t??c Richard I
, đa s? d?ng cac t??c hi?u "ba t??c" (
ti?ng La Tinh
comes
ho?c
consul
) va "Than v??ng" (
Princeps
).
[1]
Tr??c n?m 1066, t??c hi?u ph? bi?n nh?t c?a ng??i cai tr? x? Normandy la
"Ba t??c x? Normannia"
(
comes Normanniae
) ho?c
"Ba t??c c?a ng??i Norman"
(
comes Normannorum
).
[2]
T??c hi?u
Ba t??c x? Rouen
(
comes Rotomagensis
) ch?a bao gi? đ??c s? d?ng trong b?t k? tai li?u chinh th?c nao, nh?ng no đa đ??c s? d?ng cho William Ki?m dai va con trai c?a ong b?i tac gi? ?n danh trong m?t bai đi?u v?n (planctus) v? cai ch?t c?a ong. B?t ch?p gi? thuy?t nao c?a ng??i Norman v? t??c hi?u cong t??c,
Ademar de Chabannes
v?n g?i ng??i cai tr? Norman la "Ba t??c x? Rouen" vao cu?i nh?ng n?m 1020. Vao th? k? XII, nha s? h?c
ng??i Iceland
la
Ari Thorgilsson
trong
Landnamabok
c?a ong đa g?i
Rollo
la
Ruðu jarl
(Ba t??c x? Rouen), đay la d?n ch?ng duy nh?t đ??c ch?ng th?c trong
ti?ng B?c Au c?
, m?c du đa qua mu?n đ? tr? thanh b?ng ch?ng cho cac tai li?u ? th? k? th? X.
[3]
Nha s? h?c
ng??i Norman
cu?i th? k? XI,
William x? Poitiers
đa s? d?ng t??c hi?u "Ba t??c x? Rouen" cho nh?ng nha cai tr? ng??i Norman cho đ?n Richard II. M?c du cac tai li?u tham kh?o v? cac nha cai tr? Norman đ? c?p đ?n t??c v? nay t??ng đ?i th?a th?t va ch? gi?i h?n trong cac ngu?n t??ng thu?t, nh?ng v?n thi?u b?ng ch?ng t? li?u v? cac t??c hi?u c?a ng??i Norman tr??c cu?i th? k? th? X.
[4]
Vi?c s? d?ng t??c hi?u
cong t??c
(
dux
) l?n đ?u tien đ??c ghi chep l?i vao n?m 1006, khi
Richard II
?ng h?
Tu vi?n Fecamp
. Tr??c đo, nha v?n
Richerus
đa g?i Richard I la
dux pyratorum
, nh?ng no ch? co ngh?a la
"th? l?nh c?a nh?ng ten c??p bi?n"
ch? khong ph?i la m?t t??c hi?u. Trong th?i tr? vi c?a Richard II, t? t??ng c?a tri?u đinh Phap b?t đ?u g?i ng??i cai tr? Norman la "Cong t??c c?a ng??i Norman" (
dux Normannorum
).
[1]
Ngay t? th?i tr? vi c?a
Cong t??c William II
(1035?1087), ng??i cai tr? Normandy co th? t? phong minh la "Than v??ng va Cong t??c, Ba t??c x? Normandy" vi h? khong ch?c ch?n v? t??c v? c?a minh.
[2]
T? t??ng đ??ng trong
ti?ng La Tinh
c?a "Cong t??c x? Normandy" la
"dux Normanniae"
, đ??c s? d?ng vao n?m 1066,
[5]
nh?ng no khong thay th?
"dux Normannorum"
cho đ?n
th?i k? Angevin
(1144?1204), vao th?i đi?m ma b?n s?c c?a
ng??i Norman
đang m? d?n.
[6]
Richard I đa th? s? d?ng t??c hi?u "h?u t??c" (
marchio
) ngay t? n?m 966, Vua
Lothaire c?a Phap
c?ng s? d?ng t??c hi?u nay.
[7]
Richard II th?nh tho?ng c?ng s? d?ng no, nh?ng ong co v? thich t??c hi?u
cong t??c
h?n. Chinh s? ?a thich nay c?a ong đ?i v?i t??c hi?u cong t??c đa khi?n cac nha s? h?c tin r?ng đo la t??c hi?u "t? phong" c?a cac nha cai tr? Norman. Ch?c ch?n no khong đ??c vua Phap ban cho h?. Vao th? k? XII,
Tu vi?n Fecamp
lan truy?n thong tin r?ng t??c v? Cong t??c x? Normandy đa đ??c trao cho Richard II b?i
Giao hoang Benedict VIII
(tr? vi 1012?24). Cac t? t??ng c?a tri?u đinh Phap khong th??ng xuyen s? d?ng t??c v? nay cho đ?n sau n?m 1204, khi
Cong qu?c Normandy
b? t??c v??ng quy?n.
[2]
Ly do th?c t? cho vi?c s? d?ng m?t t??c hi?u cao h?n
Ba t??c
la vi cac nha cai tr? c?a x? Normandy b?t đ?u trao t??c hi?u Ba t??c cho cac thanh vien trong gia t?c c?a h?, b?n than nha cai tr? co t??c hi?u ba t??c khong th? phong t??c hi?u ba t??c cho ng??i khac, ch? co th? phong cac t??c v? th?p h?n. Vi?c t?o ra cac Ba t??c ph? thu?c vao ng??i cai tr? Normandy đoi h?i ng??i sau ph?i co m?t t??c hi?u cao h?n. Qua trinh t??ng t? đa đ??c th?c hi?n ? cac
Than v??ng qu?c
khac c?a Phap vao th? k? XI, khi t??c hi?u
Ba t??c
đ??c s? d?ng r?ng rai h?n va do đo đa b? m?t gia tr?. Cac nha cai tr? Norman tuy v?n gi? t??c hi?u ba t??c cho gia đinh cong t??c va khong co b?t c? ai n?m ngoai
gia t?c Normandy
đ??c c?p m?t
ba qu?c
trong lanh đ?a c?a h?, cho đ?n khi
Helias x? Saint-Saens
đ??c
Henry I c?a Anh
phong lam Ba t??c x? Arques vao n?m 1106.
[2]
Danh sach Ba t??c x? Rouen (911?996)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cha
|
Ten
Lifespan
|
Reign
|
Quan h? v?i ng??i ti?n nhi?m
|
|
Rollo
(Rollon)
k.
835/870
? 928/933
|
911?928
|
đ??c trao quy?n cai tr? b?i
Hi?p ??c Saint-Clair-sur-Epte
|
|
William Ki?m dai
(Gllaome I)
893 - 17 thang 12 n?m 942
|
927?17 thang 12 n?m 942
|
Con trai c?a
Rollo
|
|
Richard I
the Fearless
(R'chard Sans-Peux)
28 thang 8 n?m 932 - 20 thang 11 n?m 996
|
17 thang 12 n?m 942 - 20 thang 11 n?m 996
|
Con trai c?a
William Ki?m dai
|
Danh sach Cong t??c x? Normandy (996?1204)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Nha Normandy (996?1114)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Chan dung
|
Ten
Lifespan
|
Cai tr?
|
Hon nhan
|
Quan h? v?i ng??i ti?n nhi?m
|
T??c v? khac
|
|
Richard II
T?t b?ng
(R'chard le Bouon)
978 - 28 thang 8 n?m 1026
|
996?1026
|
(1)
Judith x? Brittany
co 6 ng??i con
(m.1000; ch?t n?m 1017)
(2) Popia x? Envermeu
co 2 ng??i con
(m.1017)
|
Con trai c?a
Richard I
|
|
|
Richard III
(R'chard III)
997/1001 - 06 thang 08 1027
|
28 thang 8 n?m 1026 - 6 thang 8 n?m 1027
|
never married
|
Con trai c?a
Richard II
|
|
|
Robert I
Nguy nga
(Robert le Magnifique)
22 thang 6 n?m 1000 - 1?3 thang 7 n?m 1035
|
1027?1035
|
Khong bao gi? k?t hon
Co m?i quan h? ngoai hon nhan v?i
Herleva
m?t con trai ho?c m?t con trai va m?t con gai
|
Em trai c?a
Richard III
|
|
|
William II
K? chinh ph?c
(Gllaome le Contcherant)
3 thang 7 n?m 1035 - 9 thang 9 n?m 1087
|
k.
1028
? Ngay 9 thang 9 n?m 1087
|
Matilda x? Flanders
10 ng??i con
(m.1051/2; died 1083)
|
Con trai c?a
Robert I
|
Vua c?a Anh
|
|
Robert II
T?t ng?n
(Robert Courtheuse)
k.
1051
? 3 thang 2 1134
|
Ngay 9 thang 9 n?m 1087 - 1106
|
Sybilla x? Conversano
1 con trai
(sinh 1100; m?t ngay 18 thang 3 n?m 1103)
|
Con trai c? c?a
William II
|
|
|
Henry I
Beauclerc
(Henri I Beauclerc)
k.
1068
? 1 thang 12 n?m 1135
|
1106 - 1 thang 12 n?m 1135
|
(1)
Matilda x? Scotland
co 1 con trai va 1 con gai
(sinh 1100; m?t 1118)
(2)
Adeliza x? Louvain
khong co h?u du?
(m. 1121)
|
Em trai c?a
Robert II
Con trai c?a
William II
|
Vua c?a Anh
|
|
William
(III)
Clito
(Gllaome Cliton)
25 thang 10 n?m 1102 - 28 thang 7 n?m 1128
(Claimant)
|
1106 ? 1128
|
(1)
Sibylla x? Anjou
khong co h?u du?
(sinh 1123; bai b? 1124)
(2)
Joanna x? Montferrat
khong co h?u du?
(sinh 1127; m?t 1128)
|
con trai c? c?a Robert II
|
Ba t??c x? Flanders
|
Nha Blois (1135 ? 1144)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Nha Plantagenet (1144 ? 1259)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T?nh c?a Phap (1204?1792)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- ^
a
b
Marjorie Chibnall
,
The Normans
(Blackwell, 2006), pp. 15?16.
- ^
a
b
c
d
David Crouch,
The Image of Aristocracy in Britain, 1000?1300
(Taylor and Francis, 1992), pp. 40?41.
- ^
David C. Douglas, "The Earliest Norman Counts",
The English Historical Review
, 61, 240 (1946): 129?56.
- ^
Elizabeth van Houts (ed.),
The Normans in Europe
(Manchester University Press, 2000), p. 41, n. 58.
- ^
George Beech, "The Participation of Aquitanians in the Conquest of England 1066?1100", in R. Allen Brown, ed.,
Anglo-Norman Studies IX: Proceedings of the Battle Conference, 1986
(Boydell Press, 1987), p. 16.
- ^
Nick Webber,
The Evolution of Norman Identity, 911?1154
(Boydell Press, 2005), p. 178.
- ^
David Crouch,
The Normans: The History of a Dynasty
(Hambledon Continuum, 2002), p. 19.
- Helmerichs, Robert. "
Princeps, Comes, Dux Normannorum
: Early Rollonid Designators and their Significance".
Haskins Society Journal
, 9 (2001): 57?77.