Cong giao

Cong giao la m?t thu?t ng? r?ng đ??c s? d?ng đ?c bi?t trong ng? c?nh Kito giao , xu?t phat t? ch? Hy L?p καθολικ?? ( katholikos ) co ngh?a "chung" hay "ph? quat". Nh? v?y thu?t ng? Cong giao hay đ?i cong trong ti?ng Vi?t đ??c dung đ? d?ch ch? καθολικ?? , catholicus ho?c catholique , v?i y ngh?a đo la đ?o chung, đ?o ph? quat, đon nh?n m?i ng??i, ch? khong rieng cho dan t?c hay qu?c gia nao. Cong giao đ??c dung v?i m?t s? ngh?a nh? sau:

Do ?nh h??ng l?ch s? va hi?n t?i c?a Giao h?i Cong giao Roma , "Cong giao" th??ng đ??c dung đ? ch? h? th?ng ni?m tin ton giao c?a giao h?i.
Sau cu?c đ?i Ly giao n?m 1054, đong ph??ng d?n th??ng đ??c g?i la Chinh th?ng giao trong khi Tay ph??ng g?n v?i ten g?i Cong giao.
Thu?t ng? nay c?ng đ??c dung đ? đ? c?p đ?n cac giao h?i Cong giao v? b?n ch?t qua vi?c h? tuyen b? gi? ni?m tin Cong giao va co tinh tong truy?n nh? Giao h?i Chinh th?ng giao đong ph??ng , Giao h?i chinh th?c c?a Anh hay cac Giao h?i Cong giao C? va m?t s? giao h?i khac.
đ??c dung đ? phan bi?t giao h?i Kito giao tien kh?i ( Duy nh?t, Thanh thi?n, Thien Chua Giao va Tong truy?n ) v?i cac nhom l?c giao.

"Duy nh?t, Thanh thi?n, Cong giao va Tong truy?n" [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V?n ki?n s?m nh?t s? d?ng thu?t t? "Giao h?i Cong giao" đ??c tim th?y trong th? c?a thanh Ignatius thanh Antiochia g?i cac tin h?u ? Smyrna vao n?m 107 . Khi keu g?i cac Kito h?u gi? v?ng s? hi?p nh?t v?i giam m?c c?a minh, ong vi?t: "? đau co giam m?c hi?n di?n, la ? đo co c?ng đoan; c?ng th?, ? đau co Chua Giesu Kito, la ? đo co Giao h?i Cong giao". ^[1]^[2]

T? Cong giao đ??c s? d?ng k? t? đo đ? ch? giao h?i duy nh?t, nguyen th?y c?a Chua Kito, do Chua Kito sang l?p va đ??c cac Tong đ? l?u truy?n, va xu?t hi?n trong cac Kinh Tin Kinh Kito giao, đang chu y la Kinh Tin Kinh c?a cac Tong đ? va Kinh Tin Kinh Nicea. Vi v?y, nhi?u ng??i theo Kito giao tuyen b? mang danh hi?u "cong giao". Nh?ng ng??i nay co th? đ??c chia thanh 2 nhom:

Cac giao h?i nh? Cong giao Roma , Chinh th?ng giao đong ph??ng va Chinh th?ng giao đong ph??ng phi Chalcedon , Cong giao C? ( Old Catholic , g?m c? Cong giao Th??ng c? Ancient Catholic ), Cong giao đ?c l?p va Cong giao Anh tuyen b? co tinh tong truy?n t? giao h?i tien kh?i; va
Cac giao h?i tin r?ng h? la h?u du? tinh th?n c?a cac Tong đ? ma khong c?n co ngu?n g?c t? ch?c t? giao h?i l?ch s?.

Nhin chung, t? "cong giao" th??ng đ??c cac thanh vien c?a nhom đ?u dung đ? ch? chinh h?. Thanh vien c?a nhom sau th??ng khong t? g?i minh la cong giao, m?c du h? v?n xem minh la m?t ph?n c?a giao h?i "cong giao" vo hinh.

Cac tin đ? Kito giao c?a h?u h?t cac giao phai, trong đo co h?u h?t cac giao phai Tin Lanh , xac nh?n ni?m tin vao Giao h?i Duy nh?t, Thanh thi?n, Cong giao va Tong truy?n. đ?i v?i nh?ng ng??i Tin Lanh, ma h?u h?t t? xem la h?u du? tinh th?n c?a cac Tong đ? (nhom th? 2 nh?c t?i ? tren), s? xac đ?nh ro rang nay cho th?y ni?m tin c?a h? vao s? h?p nh?t cu?i cung c?a m?i giao h?i d??i m?t Thien Chua va đ?ng C?u đ? duy nh?t, h?n la m?t giao h?i h?p nh?t h?u hinh. Trong cach dung nay, cong giao th??ng đ??c vi?t v?i ch? "c" th??ng; đay c?ng la cach vi?t đ??c dung trong Kinh Tin Kinh Nicea va Kinh Tin Kinh c?a cac Tong đ?.

Cac giao h?i tuyen b? minh la "Cong giao" [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Giao h?i Cong giao Roma [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Giao h?i Cong giao Roma la giao h?i l?n nh?t trong s? cac nhom t? g?i minh la Cong giao. M?t s? ng??i c?ng dung cach g?i "Cong giao Roma" đ? đ? c?p t?i thanh ph?n chi?m đa s? trong giao h?i va theo nghi th?c Latinh, la Giao h?i Latinh . Nh? tren co đ? c?p, thu?t ng? "Cong giao" th??ng đ??c dung đ? noi v? "Cong giao Roma". T? "Roma" dung đ? ch? vai tro trung tam c?a Giao hoang Roma đ?i v?i giao h?i nay va theo đ?nh ngh?a m?i tin đ? Cong giao Roma co s? hi?p thong tr?n v?n v?i v? Giao hoang nay khi la thanh ph?n c?a Giao h?i Latinh (Tay ph??ng) chi?m đa s? hay thu?c 22 Giao h?i Cong giao đong ph??ng nh? h?n, ch?p nh?n "quy?n binh tr?n v?n. t?i cao, ph? quat tren H?i thanh" c?a Giao hoang t?i Roma (đi?u 882 Giao ly H?i thanh Cong giao ^[3]).

Cac nhom Cong giao khac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong Kito giao Tay ph??ng cac nhom chinh t? xem la "Cong giao" ma khong co s? hi?p thong đ?y đ? v?i Giao hoang la Giao h?i Cong giao Th??ng c? ( Ancient Catholic , Giao h?i Cong giao C? t?i Ha Lan), cac Giao h?i Cong giao C? ( Old Catholic , tach kh?i Giao h?i Cong giao Roma n?m 1870 ), H?i Cong giao Yeu n??c Trung Qu?c , cac Giao h?i Cong giao đ?c l?p ( Independent Catholic ) nh? cac nhom ? Philippines , Brazil , Ba Lan va m?t s? thanh ph?n c?a Anh giao ( Th??ng Giao h?i hay Cong giao Anh ). Cac nhom nay gi? cac ni?m tin tinh th?n va th?c hanh nghi l? ton giao t??ng t? nh? Cong giao Roma nghi l? La-tinh ma t? đo h? xu?t phat, nh?ng t? ch?i đ?a v? va th?m quy?n c?a Giao hoang . M?t s? nhom Cong giao Truy?n th?ng ch? ngh?a khong ch?p nh?n m?t ph?n ho?c toan b? cac c?i cach c?a Cong đ?ng Vatican II c?ng ? tinh tr?ng t??ng t?.

Cac sach nh?p mon v? Anh giao th??ng đ? c?p đ?n đ?c tinh c?a truy?n th?ng Anh giao la bao g?m c? "Cong giao va C?i cach", ^[4] Anh giao ( Anglicanism ) v? th?c hanh co th? đ??c chia thanh 2 canh chinh: Th??ng Giao h?i ( High Church ), con đ??c g?i la Cong giao Anh ( Anglo-Catholicism ), va H? Giao h?i ( Low Church ), con đ??c g?i la tr??ng phai Tin lanh . M?c du t?t c? cac thanh t? ben trong Anh giao đ?u ap d?ng cac tin đi?u nh? nhau nh?ng Anh giao H? Giao h?i xem ch? "Cong giao" theo y ngh?a ly t??ng, con Anh giao Th??ng Giao h?i xem đo la ten g?i cho toan th? Giao h?i hoan v? ma h? la m?t b? ph?n cung v?i Cong giao Roma va cac giao h?i Chinh th?ng giao.

Cong giao Anh gi? nhi?u net gi?ng v?i nghi l? La-tinh c?a Cong giao Roma c?ng nh? nhi?u y?u t? tinh th?n co lien quan, nh? ni?m tin va th?c hanh 7 bi tich, tin vao s? Hi?n di?n th?c s? c?a Chua Kito trong Ti?c thanh , ton kinh N? đ?ng trinh Maria va cac thanh , g?i ng??i đa đ??c truy?n ch?c la "linh m?c" ? đ??c x?ng ho la "cha" ? m?c l? ph?c trong cac nghi th?c l? nha th?, va đoi khi g?i hy l? T? ?n la l? "Missa". Canh Cong giao Anh c?a Anh giao phat tri?n ch? y?u vao th? k? th? 19 va co lien h? m?nh m? v?i Phong trao Oxford . Hai ng??i lanh đ?o n?i b?t c?a phong trao, John Henry Newman va Henry Edward Manning , v?n đ?u la giao s? Anh giao, sau nay gia nh?p Giao h?i Cong giao Roma va tr? thanh H?ng y .

M?t vai giao h?i Chinh th?ng giao đong ph??ng va Chinh th?ng giao đong ph??ng phi Chalcedon t? xem la giao h?i Cong giao chan th?c va hoan v?, va xem cac giao h?i khac cung h? th?ng ho?c cac giao h?i Cong giao Tay ph??ng la l?c giao va r?i b? Giao h?i Duy nh?t, Thanh thi?n, Cong giao va Tong truy?n. Th??ng ph? c?a cac giao h?i Chinh th?ng giao nay la cac t?ng giam m?c đ?c l?p, ngh?a la m?i v? khong b? m?t v? khac giam sat tr?c ti?p khac (m?c du v?n ? d??i quy?n, tu? theo truy?n th?ng rieng c?a h?, c?a h?i đ?ng giam m?c ho?c quy?t đ?nh chung c?a cac th??ng ph? cung hi?p thong v?i nhau).

B?n đ?c tinh c?a Giao h?i: Duy nh?t, Thanh thi?n, Cong giao, Tong truy?n

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?n đ?c tinh c?a Giao h?i (Duy nh?t, Thanh thi?n, Cong giao, Tong truy?n)
Phong trao đ?i k?t
Kito giao theo qu?c gia

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^ “Chapter VIII.?Let nothing be done without the bishop” . Christian Classics Ethereal Library . Truy c?p ngay 21 thang 11 n?m 2008 .
^ Angle, Paul T. (2007). The Mysterious Origins of Christianity . Wheatmark, Inc. ISBN 978-1-58736-821-9 .
^ [ http://giaoly.org/glcgvn/Ph%E1%BA%A7n%20I%20%20%C4%90o%E1%BA%A1n%20II%20%20Ch%C6%B0%C6%A1ng%20III%20Muc%209%20Tiet%204.htm “Ti?t 4: C?c Ki”] . Truy c?p 9 thang 2 n?m 2015 . replacement character trong |tieu đ?= t?i ky t? s? 10 ( tr? giup )
^ Fahlbusch, Erwin; Geoffrey William Bromiley (2005). The Encyclopedia of Christianity . David B. Barrett. Wm. B. Eerdmans Publishing. tr. 269, 494. ISBN 978-0-8028-2416-5 .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

[Smyrnaeans_8-1] “Chapter VIII.?Let nothing be done without the bishop” . Christian Classics Ethereal Library . Truy c?p ngay 21 thang 11 n?m 2008 .

[2] Angle, Paul T. (2007). The Mysterious Origins of Christianity . Wheatmark, Inc. ISBN 978-1-58736-821-9 .

[3] [ http://giaoly.org/glcgvn/Ph%E1%BA%A7n%20I%20%20%C4%90o%E1%BA%A1n%20II%20%20Ch%C6%B0%C6%A1ng%20III%20Muc%209%20Tiet%204.htm “Ti?t 4: C?c Ki”] . Truy c?p 9 thang 2 n?m 2015 . replacement character trong |tieu đ?= t?i ky t? s? 10 ( tr? giup )

[Encyclopedia-4] Fahlbusch, Erwin; Geoffrey William Bromiley (2005). The Encyclopedia of Christianity . David B. Barrett. Wm. B. Eerdmans Publishing. tr. 269, 494. ISBN 978-0-8028-2416-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]