Cong Nguyen
(vi?t t?t la
CN
) la thu?t ng? đ??c s? d?ng đ? đanh s? n?m trong
L?ch Julius
va
L?ch Gregory
. Thu?t ng? nay la g?c t?
ti?ng Latinh
th?i Trung C?
,
A
la
AD
). T? "Cong nguyen" (
ch? Han
: 公元) trong Han Vi?t đ??c vay m??n t?
ti?ng Trung
.
[1]
Trong ti?ng Trung, "Cong nguyen" 公元 la ten g?i t?t c?a "Cong l?ch k? nguyen" 公曆紀元.
[2]
Cong Nguyen
hay
K? nguyen Cong l?ch
tinh t? khi Chua
Giesu
đ??c sinh ra. Tr??c th?i đi?m Giesu sinh ra đ??c g?i la
Tr??c Cong Nguyen
hay "Tr??c Cong l?ch k? Nguyen" (vi?t t?t la
TCN
, cach s? d?ng t??ng ?ng ? ph??ng Tay la
BC
, vi?t t?t c?a
Before Christ
).
H? th?ng TCN va CN đ??c phat minh b?i
Dionysius Exiguus
c?a
Scythia Minor
vao n?m 525, nh?ng khong đ??c s? d?ng r?ng rai cho đ?n sau n?m 800.
[3]
[4]
Cach ghi nay trong l?ch Gregorian đ??c s? d?ng r?ng rai nh?t tren th? gi?i hi?n nay. No đa tr? thanh tieu chu?n khong chinh th?c tren ph?m vi toan c?u, đ??c ap d?ng vi cac l?i ich thi?t th?c trong s? d?ng truy?n thong qu?c t?, v?n t?i va h?i nh?p th??ng m?i va đ??c cac t? ch?c qu?c t? nh? Lien H?p Qu?c cong nh?n.
[6]
Khai ni?m
k? nguyen Kito
đ??c
tu s?
Dionysius Exiguus
đ?t ra vao
th? k? VI
khi ong tinh
l?ch
cho cac ngay
l? Ph?c Sinh
va đ??c dung v?i cac l?ch
Julius
va
Gregory
.
Khong co n?m 0
trong cac l?ch nay; n?m 1 TCN đ??c theo sau b?ng n?m 1 CN. Cac nha lam s? ap d?ng thong l? nay vi no đ??c dung l?n đ?u b?i tu s?
Beda
trong tac ph?m
Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum
(L?ch s? giao h?i c?a ng??i Anh, 731). Ong khong dung s? 0, m?c du ong đa bi?t s? 0 vao luc đo, vi vi?c đ?m s? cho n?m b?t đ?u t? 1 ch? khong ph?i 0. N?m 0 trong l?ch thien v?n la n?m 1 TCN; cac n?m tr??c 0 đ??c đanh s? am, nh? ?1 = 2 TCN.
H?u h?t cac h?c gi?
Kinh Thanh
hi?n nay cho r?ng Dionysius đa tinh sai, va r?ng tren th?c t? Giesu sinh trong kho?ng t? n?m
8 TCN
t?i n?m
4 TCN
. D? ki?n mu?n nh?t lien quan đ?n s? giang sinh c?a
Gie-su
la cai ch?t c?a
Herod đ?i đ?
vao n?m
4 TCN
.
T?i Vi?t Nam, m?t s? ng??i do hi?u l?m CN la ch? n?m Chua Gie-su ra đ?i nen h? đa g?i nh?ng n?m n?m trong Cong nguyen la n?m "sau Cong nguyen". Cong nguyen la k? nguyen b?t đ?u t? n?m đ??c cho la n?m Chua Gie-su ra đ?i, Cong nguyen v?n con đang ti?p di?n, no ch? ng?ng l?i khi ng??i ta quy?t đ?nh k?t thuc no. Ch?ng nao Cong nguyen ch?a k?t thuc thi m?i n?m ch? co th? la n?m tr??c ho?c trong Cong nguyen, khong co n?m "sau Cong nguyen".
[7]
Theo cach ngh? binh th??ng v?i ki?n th?c chung c?a ng??i Vi?t Nam, t? " Cong Nguyen" đ??c hi?u la m?c (ho?c la s? 0), nen h? th??ng s? d?ng gi?i t? Tr??c (-) va Sau (+) đ? đ?nh hinh cau noi c?a h?. Vi d?: sau cong nguyen 2 n?m la N?m 2+.
- ^
An Chi. Chuy?n đong chuy?n Tay, t?p 2. Tai b?n l?n th? nh?t, co s?a ch?a. Nha xu?t b?n Tr?. N?m 2006. Trang 319.
- ^
?海??委??. 《?海》第六版彩?本, 第一卷. 上海??出版社. 上海, n?m 2009.
ISBN 9787532628599
. Trang 723.
- ^
Dick Teresi (thang 7 n?m 1997).
“Zero”
.
The Atlantic
. Truy c?p 15 thang 11 n?m 2019
.
- ^
Teresi, Dick
(thang 7 n?m 1997).
“Zero”
.
The Atlantic
.
- ^
Eastman, Allan.
“A Month of Sundays”
. Date and Time.
B?n g?c
l?u tr? 6 thang 5 n?m 2010
. Truy c?p ngay 4 thang 5 n?m 2010
.
- ^
An Chi. Chuy?n đong chuy?n Tay, t?p 2. Tai b?n l?n th? nh?t, co s?a ch?a. Nha xu?t b?n Tr?. N?m 2006. Trang 321?323.
|
---|
Cac ch? đ? chinh
| |
---|
Cac K? nguyen
| |
---|
L?ch
| Pre-Julian
& Julian
| |
---|
Gregorian
| |
---|
Chiem tinh
| |
---|
Khac
| |
---|
|
---|
Nien đ?i thien v?n
| |
---|
Nien đ?i đ?a ch?t
| Cac khai ni?m
| |
---|
Cac tieu chu?n
| |
---|
Ph??ng phap
| |
---|
|
---|
Cac ph??ng phap
đ?nh tu?i
kh?o c? h?c
| |
---|
Ph??ng phap di truy?n
| |
---|
Ph??ng phap ngon ng?
| |
---|
Cac ch? đ? lien quan
| |
---|
|