한국   대만   중국   일본 
Cach m?ng Tunisia ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Cach m?ng Tunisia

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Cach m?ng Hoa Nhai
đ?a đi?m   Tunisia
Ngay 18 thang 12 n?m 2010 ? 14 thang 1 n?m 2011
đ?c đi?m Tu?n hanh bi?u tinh , đinh cong , b?o lo?n.
T? vong 338+ [1]
Th??ng vong 2,147 [1]
Cach m?ng hoa nhai

Cach m?ng Tunisia con g?i la Cach m?ng Hoa Nhai ( Hoa Lai ) [2] [3] g?m co nhi?u nh?ng cu?c bi?u tinh d? d?i ch?ng chinh ph? phe canh t? đa di?n ra ? Tunisia , trong đo ng??i dan xu?ng đ??ng bi?u tinh đ? ph?n đ?i chinh quy?n Tunisia. Cac cu?c bi?u tinh , đinh cong va b?o lo?n đ??c bao cao đa b?t đ?u trong v?n đ? th?t nghi?p , gia c? th?c ph?m t?ng , chinh quy?n tham nh?ng , [4] t? do ngon lu?n [5] va m?c s?ng c?a ng??i dan th?p. Cac cu?c bi?u tinh len t?i đ?nh đi?m b?ng s? l?t đ? t?ng th?ng Zine El Abidine Ben Ali , ng??i đa t? b? ch?c t?ng th?ng va b? ch?y kh?i Tunisia ngay 14 thang 1 n?m 2011 sau 23 n?m c?m quy?n. [6] [7]

Cac cu?c bi?u tinh b?t đ?u vao thang 12 n?m 2010 khi Mohamed Bouazizi đa t? thieu sau khi c?nh sat t?ch thu hang s?n xu?t c?a minh. [8] Cac cu?c bi?u tinh t?o nen m?t lan song m?nh m? nh?t c?a tinh tr?ng b?t ?n xa h?i va chinh tr? ? Tunisia trong ba th?p k? qua [9] [10] va đa co m?t s? ng??i b? th??ng va t? vong. Sau khi Ben Ali b? ch?y, m?t cu?c b?u c? m?i đ??c keu g?i th?c hi?n trong vong 60 ngay. Cac cu?c bi?u tinh c?ng đ??c g?i la Cach m?ng Jasmine (Cach m?ng hoa nhai) tren cac ph??ng ti?n truy?n thong ph??ng Tay trong vi?c gi? v?i cac thu?t ng? đ?a chinh tr? c?a cu?c " cach m?ng s?c mau ". Sau khi k?t thuc cu?c bi?u tinh thi theo th?ng ke co kho?ng 219 ng??i b? t? vong. [11]

T?ng quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đay đ??c coi la cu?c cach m?ng dan ch? phi b?o l?c c?a nhan dan Tunisia , đ??c đ?t ten theo loai hoa c?a qu?c gia, n?i d?y khi?n T?ng th?ng Zine El Abidine Ben Ali c?a n??c nay b? l?t đ?. [12] T?ng th?ng Ben Ali t? ch?c sau 23 n?m đ??ng nhi?m.

T?ng th?ng b? l?t đ? Ben Ali cung gia đinh bay sang ? R?p Xe Ut . Ong Ben Ali ky đ?n t? ch?c sau khi b? Toa an Hi?n phap Tunisia ph? tru?t hom 14.1. Theo quy đ?nh, Ch? t?ch Qu?c h?i Foued Mebazaa t?m th?i đ?m trach quy?n đi?u hanh đ?t n??c cho đ?n khi Tunisia ti?n hanh b?u c? t?ng th?ng m?i.

Ong Mebazaa cam k?t s? ti?n hanh ngay cac c?i cach chinh tr? - kinh t? - xa h?i đ? đ?m b?o ?n đ?nh qu?c gia, va hinh thanh m?t "chinh ph? đoan k?t, theo đu?i l?i ich t?t nh?t cho đ?t n??c". H?i đ?ng Hi?n phap - c? quan phap ly cao nh?t v? cac v?n đ? hi?n phap - c?ng tuyen b? cu?c b?u c? t?ng th?ng m?i s? đ??c t? ch?c ch?m nh?t trong vong 60 ngay k? t? 14/1.

Phap t?ng la đ?ng minh than c?n nh?t c?a T?ng th?ng b? l?t đ? Ben Ali, c?ng tuyen b? ng??i dan Tunisia co quy?n đ??c bay t? nguy?n v?ng dan ch? va keu g?i s?m t? ch?c b?u c? t?i n??c nay. Th? t??ng đ?c Angela Merkel thuc gi?c Tunisia nen th?c thi m?t "n?n dan ch? th?c s?". [13]

Nguyen nhan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?ng th?ng đ?c tai Zine El Abidine Ben Ali, tr??c kia la m?t nhan v?t quan s?, đa n?m quy?n t? n?m 1987. T?i Tunisia, T?ng th?ng đ??c b?u l?i v?i đ?i đa s? phi?u sau m?i nhi?m k? 5 n?m. Ong ch? đ?nh m?t Th? t??ng va n?i cac, th? t??ng khong đong vai tro quan tr?ng trong vi?c thi?t l?p chinh sach. Cac th?ng đ?c vung va cac c? quan hanh chinh đ?a ph??ng c?ng do chinh ph? trung ??ng ch? đ?nh. Ph?n l?n cac th? tr??ng va cac h?i đ?ng thanh ph? đ??c b?u ra v?i h?u nh? t?t c? cac gh? đ?u thu?c đ?ng c?a T?ng th?ng.

Ch? đ? lien t?c thong qua cac đi?u lu?t khi?n h? co v? la dan ch? v?i nh?ng nha quan sat t? ben ngoai. T? n?m 1987, Tunisia đa nhi?u l?n c?i cach h? th?ng chinh tr?. H? đa chinh th?c xoa b? h? th?ng t?ng th?ng tr?n đ?i va m? c?a ngh? vi?n cho cac đ?ng đ?i l?p. Tuy nhien, tren th?c t? m?i quy?n l?c đ??c t?p trung chinh th?c trong tay t?ng th?ng va đ?ng c?a ong.

Ngoai chinh sach cai tr? c?ng r?n, tinh tr?ng tham nh?ng , h?i l? ? Tunisia, đa tr? thanh qu?c n?n, đa đ??c b?o ke b?i gia đinh c?u t?ng th?ng va gia đinh v? ong ta, t?o đi?u ki?n cho t? n?n nay cung s? gia đinh tr?, nhom l?i ich phat tri?n va chinh s? b?t cong do n?n tham nh?ng, h?i l? hoanh hanh đa tr? thanh m?t trong nh?ng nguyen nhan chinh d?n đ?n s? s?p đ? c?a ch? đ? Ben Ali.

Quan đ?i Tunisia đ??c s? d?ng đ? đan ap bi?u tinh
Bi?u tinh do T?ng Lien đoan Lao đ?ng Tunisia t? ch?c ngay 21/1/2011

Internet b? gi?i h?n ch?t ch?, g?m c? cac site nh? YouTube . [14] Tuy nhien, Internet đa co s? phat tri?n v??t b?c v?i h?n 1,1 tri?u ng??i s? d?ng va hang tr?m quan cafe Internet, đ??c g?i la ‘ publinet ’. đi?u nay ph?n l?n lien quan t?i n?n th?t nghi?p tren di?n r?ng va thi?u dan ch? cung cac c? h?i khi?n hang tri?u ng??i b? th?t nghi?p. Cac nhom nhan quy?n đ?c l?p, nh? An xa Qu?c t? , đa đ?a ra tai li?u ch?ng minh cac quy?n ca nhan khong đ??c ton tr?ng.

Ti?n trinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

H?u cach m?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau cu?c cach m?ng ma đ?a t?i s? s?p đ? chinh quy?n c?a t?ng th?ng Ben Ali, ngay 23 thang 10 n?m 2011 m?t h?i đ?ng qu?c gia đ??c b?u đ? l?p m?t chinh ph? va quy?t đ?nh m?t hi?n phap m?i. [15] Trong cu?c b?u c? n?m 2012, đ?ng H?i giao dung hoa Ennahdha đa th?ng c? va cung v?i 2 đ?ng trung t? khong ton giao CPR va Ettakatol l?p chinh ph?. Tuy nhien, vi?c hinh thanh m?t hi?n phap m?i keo dai h?n la đa d? đ?nh trong vong 1 n?m. Trong th?i gian nay, 2 cu?c kh?ng b? va am sat hai chinh tr? gia đ?i l?p, Chokri Belaid va Mohamed Brahmi đa x?y ra lam gia t?ng c?ng th?ng tinh hinh ma cao đi?m la thang 8 n?m 2013. Co nh?ng cu?c bi?u tinh l?n vao mua he n?m 2013 trong đo đe d?a s? t?n t?i ti?p t?c c?a chinh ph? qu?c gia t?i th?i đi?m đo va qua trinh dan ch? co nguy c? tan v?.

Trong hoan c?nh nay, T?ng Lien đoan Lao đ?ng Tunisia c? g?ng t?o m?t cu?c đ?i tho?i qu?c gia nh?ng đa th?t b?i, vi h? b? đ?ng Ennahdha t?y chay. Thang 9 n?m 2013 v?i s? chu?n b? t?t h?n l?n tr??c, m?t n? l?c th? hai đa đ??c kh?i đ?ng. [16] K? nay co t?i 4 t? ch?c xa h?i dan s? - B? T? đ?i tho?i Qu?c gia Tunisia tham d?. B? T? đa tham gia cac cu?c đam phan di?n ra t?i th?i đi?m đo gi?a chinh ph? H?i giao va cac đ?ng phai chinh tr? khac nhau v? vi?c th?c hi?n m?t cu?c chuy?n giao quy?n l?c cho m?t hi?n phap dan ch?, va t? ch?c b?u c? dan ch? cho chinh ph? qu?c gia. [17]

Nhom nay đa thanh cong trong vi?c thuy?t ph?c cac đ?ng n?m chinh quy?n va cac đ?ng đ?i l?p trong qu?c h?i (Nidaa, Aljomhoury, Almassar, Afek, Aljabha chaabia, vv.) ng?i l?i cung ban. Nh?ng c? g?ng hoa gi?i, bao g?m cac đ?ng phai va chinh ph? c? t?ng th?ng, th? t??ng va ch? t?ch qu?c h?i, vao thang 10 n?m 2013, h? đa l?p ra m?t ch??ng trinh ho?t đ?ng d?n t?i m?t m?t vi?c t? ch?c c?a cac đ?ng c?m quy?n, m?t khac vi?c thi?t l?p m?t chinh ph? lam th?i bao g?m nh?ng nha chuyen mon đ?c l?p chu?n b? cho cu?c b?u c? T?ng th?ng va Qu?c h?i m?i vao cu?i thang 10 n?m 2014. Thang 2 n?m 2015, tren n?n t?ng c?a Hi?n phap m?i, quy?n l?c hanh phap đ??c đ?t tr? l?i vao tay c?a chinh ph? dan c?. Trong cac cu?c th?o lu?n, 4 nhom xa h?i dan s? nay đa đong vai tro ch? đ?ng đ??c xem la kha quan tr?ng đ?i v?i s? thanh cong c?a cac cu?c đam phan. [17]

Vao ngay 9 thang 10 n?m 2015, ?y ban Nobel Na Uy đa cong b? quy?t đ?nh trao gi?i Nobel Hoa binh n?m 2015 cho b? t? nay vi đa "đong gop ph?n quy?t đ?nh đ? xay d?ng m?t n?n dan ch? đa nguyen t?i Tunisia trong s? tr?i d?y c?a Cach m?ng Hoa nhai n?m 2011". [18]

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b Gov't: More than 78 deaths in Tunisian unrest
  2. ^ Yasmine Ryan (ngay 26 thang 1 n?m 2011). “How Tunisia's revolution began ? Features” . Al Jazeera English . Truy c?p ngay 13 thang 2 n?m 2011 .
  3. ^ “Wikileaks might have triggered Tunis' revolution” . Alarabiya.net . Truy c?p ngay 13 thang 2 n?m 2011 .
  4. ^ Spencer, Richard. “Tunisia riots: Reform or be overthrown, US tells Arab states amid fresh riots” . Telegraph. B?n g?c l?u tr? ngay 28 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2011 .
  5. ^ Ryan, Yasmine. “Tunisia's bitter cyberwar” . Al Jazeera English . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2011 .
  6. ^ Wyre Davies (ngay 15 thang 12 n?m 2010). “BBC News ? Tunisia: President Zine al-Abidine Ben Ali forced out” . Bbc.co.uk . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2011 .
  7. ^ Uprising in Tunisia: People Power topples Ben Ali regime: Indybay
  8. ^ Tunisia suicide protester Mohammed Bouazizi dies , BBC, ngay 5 thang 1 n?m 2011.
  9. ^ “Tunisia's Protest Wave: Where It Comes From and What It Means for Ben Ali | The Middle East Channel” . Mideast.foreignpolicy.com. ngay 3 thang 1 n?m 2011. B?n g?c l?u tr? ngay 15 thang 11 n?m 2013 . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2011 .
  10. ^ Borger, Julian (ngay 29 thang 12 n?m 2010). “Tunisian president vows to punish rioters after worst unrest in a decade” . The Guardian . Guardian Media Group . Truy c?p ngay 29 thang 12 n?m 2010 .
  11. ^ “Tunisia protests against Ben Ali left 200 dead, says UN - BBC News” . BBC News . Truy c?p 23 thang 9 n?m 2015 .
  12. ^ http://laodong.com.vn/Tin-tuc/Tunisia-Bao-loan-lan-rong-hon-40-tu-nhan-thiet-mang/29346
  13. ^ http://laodong.com.vn/Tin-tuc/Tunisia-chao-dao-trong-Cach-mang-hoa-nhai/29375
  14. ^ “False Freedom” . Human Rights Watch . Truy c?p 23 thang 9 n?m 2015 .
  15. ^ Antoine Lerougetel va Johannes Stern (ngay 15 thang 10 n?m 2013). “Tunisian political parties organize "national dialogue " ” . Truy c?p ngay 9 thang 10 n?m 2015 .
  16. ^ Melvin, Don (ngay 9 thang 10 n?m 2015). “Boost for Arab Spring: Tunisian National Dialogue Quartet wins Nobel Peace Prize” . CNN . Truy c?p ngay 9 thang 10 n?m 2015 .
  17. ^ a b Sewell Chanoct (ngay 9 thang 10 n?m 2015). “Nobel Peace Prize Is Awarded to National Dialogue Quartet in Tunisia]” . New York Times . Truy c?p ngay 9 thang 10 n?m 2015 .
  18. ^ “The Nobel Peace Prize for 2015” . 9 thang 10 n?m 2015. B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 12 n?m 2015 . Truy c?p ngay 9 thang 10 n?m 2015 .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cach_m?ng_Tunisia&oldid=69328027 ”