Ca nham bua
hay
ca m?p đ?u bua
la ten g?i chung c?a cac loai ca thu?c h?
Sphyrnidae
, thu?c
b? Ca m?p m?t tr?ng
(Carcharhiniformes) trong phan l?p Ca mang t?m (Elasmobranchii),
l?p Ca s?n
. đ?c đi?m d? nh?n bi?t c?a cac loai ca nay la c?u truc s?n đ?c bi?t ? đ?u d?t va m? r?ng sang hai ben t?o thanh hinh dang c?a m?t chi?c "bua" g?i la "cephalofoil". Cac lo?i ca nham bua thu?c hai chi
Eusphyra
va
Sphyrna
, trong đo ph?n nhi?u cac lo?i đ??c x?p trong chi
Sphyrna
, rieng chi
Eusphyra
ch? co m?t loai duy nh?t la
ca nham cao
(
Eusphyra blochii
).
Chi?c bua ? đ?u loai ca nham nay đ??c cho la co ch?c n?ng c?m nh?n con m?i, v?n đ?ng va th?c hi?n thao tac khi s?n m?i. Khu v?c sinh s?ng c?a ca nham bua la cac vung bi?n ?m d?c theo b? bi?n va vung
th?m l?c đ?a
, đ??c tim th?y nhi?u nh?t ? vung bi?n
đ?o Malpelo
(
Colombia
),
đ?o Cocos
(
Costa Rica
),
qu?n đ?o Hawaii
(
Hoa K?
), phia Nam va đong Phi.
Co 10 loai ca nham bua đ??c bi?t đ?n tren
th? gi?i
(thu?c 2 chi) co chi?u dai t? 0,9 ? 6 m va n?ng t? 3 ? 580 kg.
[2]
[3]
[4]
. Chung co nh?ng chi?c
bua
co v? c?ng k?nh nh?ng kha m?nh, co c?u t?o va đ??c s?p x?p can đ?i v?i
đ?u
va c? th? đ? thu?n l?i cho kh? n?ng di chuy?n t?c đ? khi s?n b?t m?i.
Mau s?c
c?a loai nay ch? y?u la
mau xam
ho?c
xanh la
nh?t ? l?ng con
b?ng
mau tr?ng
.
Nh?ng nghien c?u cho th?y loai
ca nham
nay đ??c ti?n hoa hinh thanh chi?c
bua
đ? t?ng kh? n?ng quan sat xung quanh
[5]
, khi v? tri c?a
m?t
la n?m ? hai ben đ?u chi?c bua khi?n cho no co t?m nhin bao quat t?i
360 đ?
? m?t ph?ng ? d??i (phia d??i so v?i no)
[6]
. Gi?ng nh? cac loai
ca nham
khac, ca nham bua c?ng co nh?ng cai l? nh? li ti giup do ra cac con m?i d? dang h?n.
Chung co cai
mi?ng
khong can x?ng. Ban ngay, ca m?p bua di chuy?n theo đan, co th? len t?i 100 ca th?, nh?ng bu?i t?i, chung l?i la nh?ng k? s?n m?i rieng l?.
- Chi
Eusphyra
(T. N. Gill, 1862)
- Chi
Sphyrna
(Rafinesque, 1810)
- 9 loai
[7]
- Sphyrna corona
(S. Springer, 1940):
Ca nham đ?u qu?t
hay ca nham bua đ?u tron
- Sphyrna couardi
Cadenat, 1951:
Ca nham bua vay tr?ng
- Sphyrna gilberti
Quattro, Driggers III, Grady, Ulrich & Roberts, 2013
[8]
[8]
[9]
:
Ca nham bua Carolina
- Sphyrna lewini
(E. Griffith & CH Smith, 1834):
Ca nham bua
- Sphyrna media
(S. Springer, 1940):
Ca nham đ?u qu?t Trung M?
- Sphyrna mokarran
(Ruppell, 1837):
Ca nham bua khong ranh
- Sphyrna tiburo
(Linnaeus, 1758):
Ca nham đ?u x?ng
- Sphyrna tudes
(Valenciennes, 1822):
Ca nham bua m?t nh?
hay ca nham bua vang
- Sphyrna zygaena
(Linnaeus, 1758):
Ca nham bua mom tron
Loai
Sphyrna gilberti
đ??c phat hi?n ngoai kh?i b?
bi?n
Nam
Carolina
trong th?i gian g?n đay. Thong qua m?t s? thi nghi?m di truy?n va s? l??ng cac
đ?t s?ng
, ng??i ta xac đ?nh no la loai m?i, khong ph?i đ?ng loai v?i
ca nham bua
.
Ca nham bua
sinh s?n
m?t l?n duy nh?t trong
n?m
. Con
đ?c
s? c?n con
cai
cho đ?n khi no đ?ng y cho vi?c
giao ph?i
x?y ra. M?i l?n đ?, ca nham bua sinh ra kho?ng 12 - 15 con non (ca nham bua khong ranh co th? sinh t? 20 - 40 con). Nh?ng con
ca nham
con khong đ??c s? ch?m soc c?a
b?
m?
ma chung ph?i t? b?i v?i nhau v? phia dong
n??c
?m h?n đ? ? l?i đo cho đ?n khi đ? l?n va t? s?n m?i rieng l? đ??c.
N?m
2007
, ca nham bua đ?u nh?n đa đ??c cho la co kh? n?ng
sinh s?n vo tinh
, con
cai
khong c?n đ?n s?
th? tinh
c?a con
đ?c
. đay la loai
ca nham
đ?u tien đ??c bi?t đ?n kh? n?ng đ?c bi?t nay.
[10]
Th?c ?n c?a ca nham bua bao g?m
ca
,
m?c
,
b?ch tu?c
,
đ?ng v?t giap xac
, va th?m chi la cac loai
ca
thu?c h? hang c?a chung nh?
Ca đu?i gai đ?c
.
đ?u
đ?c đao c?a chung đ??c s? d?ng nh? m?t
v? khi
khi đi s?n. Con ca nham bua s? d?ng
đ?u
c?a no đ? lam m?t kh? n?ng t? v? c?a con
ca đu?i gai
, khi?n no y?u d?n.
[11]
Co m?t loai ca nham bua hung h?ng va l?n h?n c? la
Ca nham bua khong ranh
. Loai nay ?n t?p bao g?m t?t c?
m?c
,
b?ch tu?c
va co th? ?n th?t đ?ng lo?i (cac con ca nham bua khac va c? con c?a chinh chung).
[12]
- ^
Sepkoski, Jack (2002).
“A compendium of fossil marine animal genera (Chondrichthyes entry)”
.
Bulletins of American Paleontology
.
364
: 560.
B?n g?c
l?u tr? ngay 12 thang 2 n?m 2011
. Truy c?p ngay 9 thang 1 n?m 2008
.
- ^
Bonnet hammerhead
, umich.edu
- ^
“Record Hammerhead Pregnant With 55 Pups”
.
Discovery News
.
Associated Press
. ngay 1 thang 7 n?m 2006
. Truy c?p ngay 18 thang 10 n?m 2008
.
- ^
Castro, Jose I.,
The Sharks of North America
. Oxford University Press (2011),
ISBN 978-0-19-539294-4
- ^
McComb
- ^
D. Michelle McComb (ngay 27 thang 11 n?m 2009).
“Hammerhead shark mystery solved”
.
BBC News
. Truy c?p ngay 4 thang 5 n?m 2010
.
- ^
Ranier Froese va Daniel Pauly (ch? bien).
Cac loai trong
Sphyrna
tren
FishBase
. Phien b?n thang 8 n?m 2014.
- ^
a
b
Quattro (thang 12 n?m 2005). “Genetic evidence of cryptic speciation within hammerhead sharks (Genus Sphyrna)”.
Marine biology
. Springer Berlin / Heidelberg.
148
(5): 1143?1155.
doi
:
10.1007/s00227-005-0151-x
.
- ^
“Scientist Finds 'Genetically Distinct' Shark”
.
PhysOrg.com
. Truy c?p thang 6 n?m 2006
.
- ^
DD Chapman; Shivji, MS; Louis, E; Sommer, J; Fletcher, H; Prodohl, PA (ngay 22 thang 8 n?m 2007).
“Virgin birth in a hammerhead shark”
.
Biology Letters
.
3
(4).
doi
:
10.1098/rsbl.2007.0189
.
PMC
2390672
.
PMID
17519185
.
Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? (
lien k?t
)
- ^
HAMMERHEAD SHARK - Aquatic Community
- ^
HAMMERHEAD SHARK - Enchanted Learning Software