B?ch tu?c đ?m xanh

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
B?ch tu?c đ?m xanh
Phan lo?i khoa h?c
Gi?i ( regnum ) Animalia
Nganh ( phylum ) Mollusca
L?p ( class ) Cephalopoda
B? ( ordo ) Octopoda
H? ( familia ) Octopodidae
Phan h? ( subfamilia ) Octopodinae
Chi ( genus ) Hapalochlaena
Robson , 1929 [1]
Loai đi?n hinh
Hapalochlaena lunulata
Quoy & Gaimard , 1832
Species

B?ch tu?c đ?m xanh , t?o thanh chi Hapalochlaena , g?m b?n loai b?ch tu?c r?t đ?c đ??c tim th?y ? cac b? th?y tri?u va r?n san ho thu?c Thai Binh D??ng va ?n đ? D??ng , t? lanh h?i Nh?t B?n t?i Australia . [2] Chung co th? đ??c nh?n bi?t nh? vao l?p da mau vang va nh?ng đ?m mau xanh bi?n đ?c tr?ng, th? co kh? n?ng thay đ?i mau s?c đ?t ng?t khi b? đe d?a. Chung ?n nh?ng đ?ng v?t nh? nh? cua , cua ?n s? , tom , va cac loai giap xac khac.

Chung đ??c cong nh?n la m?t trong nh?ng sinh v?t bi?n đ?c nh?t tren th? gi?i. [3] Du co kich c? nh? t? 12 đ?n 20 cm (4,7 đ?n 7,9 in) va co b?n tinh kha ngoan ngoan, nh?ng chung la loai nguy hi?m đ?i v?i con ng??i n?u b? khieu khich va ch?m vao b?i vi n?c đ?c c?a chung co ch?a ch?t đ?c th?n kinh tetrodotoxin c?c m?nh.

Phan lo?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chi b?ch tu?c nay đ??c mo t? b?i nha đ?ng v?t h?c ng??i Anh Guy Coburn Robson vao n?m 1929. [4] Co 4 loai đ??c xac nh?n thu?c chi Hapalochlaena , va co 6 loai co kh? n?ng v?n đang đ??c nghien c?u: [5]

Hanh vi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac loai b?ch tu?c đ?m xanh danh ph?n l?n th?i gian tr?n trong cach k? h? tren đa trong khi tr?ng ra nh?ng hoa v?n ng?y trang đ?y hi?u qu? b?ng nh?ng t? bao s?c t? da c?a chung. Gi?ng nh? t?t c? cac loai b?ch tu?c, b?ch tu?c đ?m xanh co th? thay đ?i hinh d?ng m?t cach d? dang, đi?u nay giup chung ep minh vao trong cac k? h? nh? h?n chung r?t nhi?u. đi?u nay, cung v?i vi?c x?p ch?ng cac hon đa ngoai c?a hang, giup b?o v? con b?ch tu?c kh?i nh?ng k? s?n m?i.

Cac ki?u hoa v?n đ?m đa d?ng tren than c?a Hapalochlaena lunulata

N?u nh? chung b? kich đ?ng, chung s? nhanh chong thay đ?i mau s?c, tr? thanh mau vang t??i v?i m?i cai trong kho?ng 50-60 đ?m loe sang mau xanh bi?n ong anh r?c r? trong vong m?t ph?n ba giay nh? la m?t s? trinh di?n c?nh bao ra tin hi?u xua đu?i b?ng mau s?c. đ?i v?i loai b?ch tu?c đ?m xanh l?n ( Hapalochlaena lunulata ), cac đ?m ch?a cac t? bao ph?n x? anh sang đa l?p g?i la iridophore . Nh?ng t? bao nay đ??c s?p x?p đ? ph?n x? l?i anh sang xanh bi?n-xanh la trong m?t t?m nhin r?ng. Ben d??i va xung quanh m?i đ?m co nh?ng t? bao s?c t? mau t?i, th? co th? đ??c m? r?ng trong vong m?t giay đ? lam n?i b?t s? t??ng ph?n c?a cac đ?m. Khong co t? bao s?c t? nao ? ben tren đ?m, đo la m?t đi?u b?t th??ng đ?i v?i cac loai đ?ng v?t than m?m, vi chung th??ng s? d?ng t? bao s?c t? đ? che đi ho?c bi?n đ?i s? l?p lanh nhi?u mau v? m?t quang ph?. Vi?c nhay th?t nhanh cac đ?m xanh đ??c gay ra b?i vi?c s? d?ng cac c? đ??c đi?u khi?n b?i h? th?n kinh. Trong cac tinh hu?ng thong th??ng, m?i đ?m đ??c gi?u đi b?i vi?c co cac c? ben tren iridophore. Khi cac c? nay gian ra va nh?ng c? ben ngoai đ?m co l?i, vi?c l?p lanh nhi?u mau đ??c ph?i bay ra va do đo hi?n th? mau xanh bi?n. [6]

T??ng t? nh? cac loai b?ch tu?c khac, b?ch tu?c đ?m xanh b?i b?ng cach phun n??c ra t? m?t cai ?ng d??i d?ng đ?y đi do ph?n l?c.

Sinh s?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nghi th?c giao ph?i cho b?ch tu?c đ?m xanh b?t đ?u khi m?t con đ?c đ?n g?n m?t con cai va b?t đ?u vu?t ve no b?ng canh tay bi?n đ?i c?a no, haocotylus. M?t con đ?c giao ph?i v?i m?t con cai b?ng cach n?m l?y no, đoi khi che khu?t hoan toan t?m nhin c?a con cai, sau đo chuy?n cac goi tinh trung b?ng cach nhet haocotylus c?a con đ?c vao khoang mantle c?a no nhi?u l?n. Giao ph?i ti?p t?c cho đ?n khi con cai co đ?, va trong it nh?t m?t loai, con cai ph?i lo?i b? con đ?c qua nhi?t tinh b?ng v? l?c. Con đ?c s? c? g?ng giao h?p v?i cac thanh vien trong loai c?a chung b?t k? gi?i tinh hay kich c?, nh?ng t??ng tac gi?a con đ?c th??ng ng?n h?n v? th?i gian va k?t thuc b?ng vi?c b?ch tu?c l?p rut haocotylus ma khong c?n chen ho?c v?t l?n.

Con cai b?ch tu?c co đ?m mau xanh ch? đ? m?t ly kho?ng 50 qu? tr?ng trong su?t cu?c đ?i c?a chung vao cu?i mua thu. Tr?ng đ??c đ?t sau đo đ??c ?p ben d??i canh tay c?a con cai trong kho?ng sau thang va trong qua trinh nay, no khong ?n. Sau khi tr?ng n?, con cai ch?t va con cai m?i s? tr??ng thanh va co th? giao ph?i vao n?m sau.

đ?c tinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?ch tu?c đ?m xanh du co kich c? nh? nh?ng l?i ch?a đ? đ?c t? đ? gi?t hai m??i sau ng??i tr??ng thanh trong vai phut. V?t c?n c?a chung nh? va th??ng khong gay đau đ?n, nhi?u n?n nhan khong h? nh?n ra h? đa b? nhi?m đ?c cho t?i khi h? b?t đ?u b? gi?m ap ho h?p va b? li?t . [7] V?n ch?a co ch?t khang n?c đ?c c?a b?ch tu?c đ?m xanh. [8]

N?c đ?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?ch tu?c đ?m xanh t?i New South Wales , Australia

B?ch tu?c đ?m xanh ti?t ra n?c đ?c ch?a tetrodotoxin , histamine , tryptamine, octopamine, taurin , acetylcholine va dopamine . N?c đ?c c?a no co th? gay bu?n non , ng?ng th? , suy tim , nghiem tr?ng h?n la te li?t toan than, mu loa th?m chi d?n đ?n t? vong trong vong vai phut n?u khong đ??c c?u ch?a k?p th?i. Nguyen nhan t? vong th??ng la ngh?t th? do te li?t c? hoanh.

Thanh ph?n chinh trong đ?c t? th?n kinh c?a b?ch tu?c đ?m xanh la m?t h?p ch?t ban đ?u đ??c g?i la maculotoxin nh?ng sau đo đ??c đ?ng nh?t v?i tetrodotoxin, [9] m?t ch?t đ?c th?n kinh th??ng đ??c tim th?y trong ca noc c?ng nh? m?t s? loai ?ch phi tieu đ?c khac. [10] Tetrodotoxin đ?c h?n 1.200 l?n so v?i xyanua. [11] Tetrodotoxin ch?n cac kenh natri , gay te li?t v?n đ?ng, ng?ng ho h?p trong vong vai phut sau khi ti?p xuc. đ?c t? tetrodotoxin đ??c s?n xu?t b?i vi khu?n trong tuy?n n??c b?t c?a con b?ch tu?c. [12]

N?n nhan th??ng b? nhi?m đ?c do ph?i nhi?m n?c đ?c c?a b?ch tu?c đ?m xanh. Theo b?n n?ng, khi đ?i m?t v?i nguy hi?m, loai đ?ng v?t nay s? ch?y tr?n. Tuy nhien, n?u m?i đe d?a v?n con hi?n h?u, no s? bu?c ph?i t? v? đ?ng th?i pho ra ben ngoai nh?ng chi?c đ?m mau xanh c?a no. Khi con b?ch tu?c b? d?n ep đ?n đ??ng cung va r?i ai đo b?t c?n ch?m vao no, anh ta s? co nguy c? b? c?n va b? trung đ?c. [13]

Tetrodotoxin co th? đ??c tim th?y trong h?u h?t cac c? quan cung cac tuy?n c? th? c?a loai b?ch tu?c đ?m xanh. Ngay c? nh?ng khu v?c nh?y c?m c?a c? th?, lo?i ch?t đ?c nay v?n co m?t ma khong gay ra tac đ?ng đ?i v?i cac ch?c n?ng binh th??ng c?a no. [14]  Co th? la do loai b?ch tu?c nay co h? th?ng tu?n hoan đ?c nh?t. Tren th?c t?, b?ch tu?c m? s? tiem ch?t đ?c th?n kinh vao đ?a con c?a minh khi con trong tr?ng đ? khi?n bao thai t? t?o n?c đ?c tr??c khi n?. [15]

Ph?n ?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tetrodotoxin gay te li?t toan than nghiem tr?ng. N?n nhan ng? đ?c tetrodotoxin co th? nh?n th?c đ?y đ? v? moi tr??ng xung quanh nh?ng khong th? di chuy?n c? th?. Do tinh tr?ng te li?t, h? khong co cach nao đ? bao hi?u c?ng nh? th? hi?n tinh tr?ng ng?t ngheo nh?m tim ki?m s? giup đ?. T??ng t? nh? ng? đ?c curare ho?c pancuronium bromide, n?n nhan v?n hoan toan t?nh tao va c?nh giac. ?nh h??ng c?a tetrodotoxin ch? la t?m th?i va ch?t đ?c nay s? d?n b?t ho?t trong m?t vai gi? khi đ??c c? th? chuy?n hoa va bai ti?t.

Cac tri?u ch?ng khac nhau v? m?c đ? nghiem tr?ng. Tr? em la đ?i t??ng co nguy c? cao nh?t vi kich th??c c? th? nh?.

đi?u tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ph??ng phap s? c?u khi b? trung đ?c la t?o s?c ep len v?t th??ng đ?ng th?i ho h?p nhan t?o m?t khi tinh tr?ng te li?t đa khi?n cac c? ho h?p c?a n?n nhan b? vo hi?u hoa. đi?u nay th??ng x?y ra trong vong vai phut sau khi b? c?n. Do n?c đ?c ch? y?u gay ch?t ng??i thong qua s? te li?t, n?n nhan th??ng s? đ??c c?u n?u ho h?p nhan t?o k?p th?i va duy tri vi?c nay tr??c khi ch?ng xanh tim va h? huy?t ap x?y ra. S? c?u b?ng ho h?p nhan t?o cho đ?n khi n?n nhan h? tr? y t? s? t?ng c? h?i s?ng sot c?a n?n nhan len đang k?. [13] [16]  T?i cac c? s? y t?, n?n nhan s? đ??c cho th? may đ?n khi c? th? đ??c lo?i b? đ?c t?. Cac n?n nhan s?ng sot sau hai m??i b?n gi? đ?u k? t? luc ng? đ?c tetrodotoxin th??ng h?i ph?c hoan toan. [17]

Trong v?n hoa đ?i chung [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong b? phim Octopussy c?a James Bond , b?ch tu?c co đ?m xanh la bi?u t??ng n?i b?t c?a tr?t t? bi m?t c?a nh?ng ten c??p va buon l?u n?, xu?t hi?n trong m?t b? ca, tren ao choang l?a va nh? m?t hinh x?m tren ph? n? theo th? t?. [18] [19] Cac đ?ng v?t c?ng đa đ??c đ?c tr?ng trong cu?n sach State of Fear b?i Michael Crichton, n?i m?t t? ch?c kh?ng b? s? d?ng n?c đ?c c?a con v?t nh? m?t v? khi gi?t ng??i ?a thich. Khu v?c Phieu l?u n?i b?t v?i m?t con b?ch tu?c co đ?m mau xanh trong se-ri "Petals To The Metal". [20]

M?t video, ban đ?u đ??c đ?ng tren TikTok , v? m?t du khach ? Uc đang x? ly m?t con b?ch tu?c đ?m xanh đa tr? nen ph? bi?n vao thang 2 n?m 2019. [21]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Julian Finn (2017). “Hapalochlaena Robson, 1929” . World Register of Marine Species . Flanders Marine Institute . Truy c?p 3 thang 2 n?m 2018 .
  2. ^ By LUCY CRAFT CBS NEWS ngay 1 thang 7 n?m 2013, 8:30 AM Tiny but deadly: Spike in blue-ringed octopus sightings sparks fear of invasion in Japan
  3. ^ “Ocean's Deadliest: The Deadliest Creatures -- Greater Blue-Ringed Octopus” . Animal Planet . B?n g?c l?u tr? 18 thang 2 n?m 2009.
  4. ^ Robson, G. C. (1929). “Notes on the Cephalopoda. - VIII. The genera and subgenera of Octopodinae and Bathypolypodinae”. Annals and Magazine of Natural History: Series 10 . 3 (18): 607?608. doi : 10.1080/00222932908673017 .
  5. ^ a b Rudramurthy, N.; Sethi, S. N. (thang 11 n?m 2013). “Blue ring Octopus, Hapalochlaena nierstraszi , from the Bay of Bengal along the Chennai Coast” (PDF) . Fishing Chimes . 33 (8): 82?83 . Truy c?p 24 thang 6 n?m 2015 – qua CMFRI Repository.
  6. ^ Mathger, L.M.; Bell, G.R.; Kuzirian, A.M.; Allen, J.J. & Hanlon, R.T. (2012). “How does the blue-ringed octopus (Hapalochlaena lunulata) flash its blue rings?” . The Journal of Experimental Biology . 215 (21): 3752?3757. doi : 10.1242/jeb.076869 . PMID   23053367 .
  7. ^ “Dangers on the Barrier Reef” . B?n g?c l?u tr? 5 thang 12 n?m 2006 . Truy c?p 6 thang 12 n?m 2006 .
  8. ^ “CSL Antivenom Handbook ? Jellyfish and other Marine Animals” . Clinical Toxinology Resources . The University of Adelaide. B?n g?c l?u tr? 11 thang 3 n?m 2018 . Truy c?p 31 thang 1 n?m 2018 .
  9. ^ Sheumack DD, Howden ME, Spence I, Quinn RJ (1978). “Maculotoxin: a neurotoxin from the venom glands of the octopus Hapalochlaena maculosa identified as tetrodotoxin”. Science . 199 (4325): 188?9. doi : 10.1126/science.619451 . PMID   619451 .
  10. ^ Daly, J.W.; Gusovsky, F.; Myers, C.W.; Yotsuyamashita, M. & Yasumoto, T. (1994). “1st Occurrence of Tetrodotoxin in a Dendrobatid Frog (Colostethus-Inguinalis), with Further Reports for the Bufonid Genus Atelopus” . Toxicon . 32 (3): 279?285. doi : 10.1016/0041-0101(94)90081-7 . PMID   8016850 .
  11. ^ Furlow, Bryant. “Tetrodotoxin and the Life Tree” . B?n g?c l?u tr? ngay 24 thang 7 n?m 2019 . Truy c?p 22 thang 4 n?m 2011 .
  12. ^ Roy Caldwell. “What makes blue-rings so deadly?” . Truy c?p 19 thang 3 n?m 2007 .
  13. ^ a b Network, Divers Alert. “Blue-Ringed Octopus” . www.diversalertnetwork.org (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p 18 thang 3 n?m 2019 .
  14. ^ Caldwell, R.; Stark, Michael; Williams, B. L. (2012). “Microdistribution of tetrodotoxin in two species of blue-ringed octopuses (Hapalochlaena lunulata and Hapalochlaena fasciata) detected by fluorescent immunolabeling”. Toxicon . 60 (7): 1307?1313. doi : 10.1016/j.toxicon.2012.08.015 . PMID   22983011 .
  15. ^ Becky L. Williams; Charles T. Hanifin; Edmund D. Brodie Jr.; Roy L. Caldwell (2011). “Ontogeny of Tetrodotoxin Levels in Blue-ringed Octopuses: Maternal Investment and Apparent Independent Production in Offspring of Hapalochlaena lunulata”. Journal of Chemical Ecology . 37 (1): 10?17. doi : 10.1007/s10886-010-9901-4 . PMID   21165679 .
  16. ^ “Blue-Ringed Octopus Bite” . www.dovemed.com . Truy c?p 18 thang 3 n?m 2019 .
  17. ^ Lippmann, John and Bugg, Stan, "DAN S.E. Asia-Pacific Diving First Aid Manual", J.L. Publications, Australia, May 2004. ISBN 0-646-23183-9
  18. ^ “Octopussy (1983)” – qua www.imdb.com.
  19. ^ “Tiny but deadly: Spike in blue-ringed octopus sightings sparks fear of invasion in Japan” . CBS News. 1 thang 7 n?m 2013 . Truy c?p 23 thang 1 n?m 2018 .
  20. ^ “Ep. 24. Petals to the Metal ? Chapter Seven | Maximum Fun” . www.maximumfun.org . 24 thang 9 n?m 2015 . Truy c?p 19 thang 9 n?m 2016 .
  21. ^ “Unsuspecting tourist picks up one of the most deadly animals in Australia” . Lost At E Minor: For creative people . 18 thang 2 n?m 2019. B?n g?c l?u tr? 18 thang 2 n?m 2019 . Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2020 .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B?ch_tu?c_đ?m_xanh&oldid=71357766 ”