Bai vi?t nay c?n them chu thich ngu?n g?c đ? ki?m ch?ng thong tin . M?i b?n giup hoan thi?n bai vi?t nay b?ng cach b? sung chu thich t?i cac ngu?n đang tin c?y . Cac n?i dung khong co ngu?n co th? b? nghi ng? va xoa b?.

Atahualpa
Sapa Inca
Chan dung đ??c v? b?i ng??i lam thue c?a Pizarro , 1533.
T?i v?	1532 ? 29 thang 8 n?m 1533
Ti?n nhi?m	Huayna Capac
K? nhi?m	Tupac Huallpa
Thong tin chung
Sinh	20 thang 3, 1497 Quito hay Cuzco
M?t	26 thang 7, 1533 (1533-07-26) (36 tu?i) Cajamarca
Than ph?	Huayna Capac
Than m?u	Nusta Pacha

Atahualpa , Atahuallpa , Atabalipa , hay Atawallpa (20/3/1497 ? 29/8/1533), ^[1] la v? Sapa Inca hay hoang đ? cu?i cung c?a Tahuantinsuyu ( đ? ch? Inca ) tr??c khi ng??i Tay Ban Nha xam chi?m đ? ch? Inca .

Ti?u s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ong la con trai c?a Huayna Capac , vua Inca th? 11. Tr??c khi ch?t, Huayna Capac quy?t đ?nh chia v??ng qu?c ra lam hai cho hai ng??i con trai. Atahualpa đ??c h??ng vung đ?t phia b?c va ng? t?i Cajamarca, trong khi Huascar nh?n vung đ?t phia nam v?i Cuzco la n?i cai tr?. N?m 1527 Huayna Capac ch?t vi b?nh d?ch. Vi?c chia hai v??ng qu?c đa d?n đ?n nhi?u cu?c xung đ?t d? d?i gi?a hai anh em. M?c du Huascar đ??c ng??i Inca kinh tr?ng nh?ng ng??i c?a ong đa b? đ?o quan phia b?c co nhi?u kinh nghi?m chinh chi?n đanh b?i vao n?m 1532. Huascar b? b?t va x? t?. Atahualpa tr? thanh ng??i th?ng tr? c?a toan b? lanh th? V??ng qu?c Inca.

Thang 4 n?m 1532, Francisco Pizarro ch? huy quan Tay Ban Nha đ? b? vao b? bi?n Peru. Ngay t? vai n?m tr??c đo ng??i Inca đa m?c ph?i nh?ng b?nh ma tr??c nay h? ch?a t?ng co (đ?u mua va s?i), lan truy?n qua Trung M? đ?n phia nam v?i h?u qu? ch?t ng??i. Khi Pizarro đ?n, v??ng qu?c Inca khong khong con la m?t v??ng qu?c hung c??ng n?a ma la m?t qu?c gia đang chim đ?m trong cu?c chi?n th?a k? gi?a hai anh em Atahualpa va Huascar. Cu?c n?i chi?n nay đa lay chuy?n n?n mong c?a v??ng qu?c va s? b?t binh c?a cac dan t?c b? th?ng tr? cang lam cho qu?c gia nay nhanh chong s?p đ?. Atahualpa đa đanh gia qua th?p nguy hi?m xu?t phat t? ng??i Tay Ban Nha. Vao ngay 15 thang 11 n?m 1532 h? đ??c Atahualpa chao đon m?t cach than thi?n. Pizarro va 168 ng??i đ?ng hanh đa l?i d?ng tinh hu?ng nay đ? b?t gi? Atahualpa va gay ra m?t cu?c tan sat đ?m mau trong s? 20.000 ng??i linh Inca trong tr?n Cajamarca . ^[2]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai vi?t ti?u s? nay v?n con s? khai . B?n co th? giup Wikipedia m? r?ng n?i dung đ? bai đ??c hoan ch?nh h?n. x t s