Ariel Sharon
(
ti?ng Hebrew
:
????? ????
ⓘ
; ten th?t la
Ariel Scheinermann
,
????? ???????
; 26 thang 2 n?m 1928 ? 11 thang 1 n?m 2014) la v? t??ng quan đ?i, chinh tr? gia va la th? t??ng th? 11 c?a
Israel
t?
thang 3
n?m
2001
đ?n
thang 4
n?m
2006
.
Sharon la ch? huy trong
quan đ?i Israel
k? t? khi đ?i quan nay thanh l?p vao n?m 1948 va t?ng tham gia
chi?n tranh gianh đ?c l?p c?a Israel
. Ong co cong l?p ra
đ?n v? 101
, t?ng tham gia
chi?n tranh kenh đao Suez
n?m 1956,
chi?n tranh Sau ngay
n?m 1967,
chi?n tranh Tieu hao
(1969 ? 1970),
chi?n tranh Yom Kippur
n?m 1973 va ch? huy
chi?n tranh Liban
n?m 1982.
Su?t quang đ?i binh nghi?p, Sharon đ??c xem la s? quan ch? huy th?c đ?a v? đ?i nh?t trong l?ch s? Israel va la m?t trong s? cac chi?n l??c gia quan s? v? đ?i nh?t t? tr??c đ?n nay c?a đ?t n??c.
[3]
Sau cu?c đ?t kich ban đ?o Sinai trong chi?n tranh Sau ngay va cu?c bao vay quan
Ai C?p
trong chi?n tranh Yom Kippur, Israel đa t?ng cho ong bi?t danh "Vua Israel" va "S? t? c?a Chua tr?i".
[3]
Sau khi gi?i ng?, Sharon gia nh?p đ?ng
Likud
va t?ng gi? vai tro b? tr??ng c?a nhi?u b? trong cac chinh ph? do Likud lanh đ?o giai đo?n 1977 ? 1992 va 1996 ? 1999. Ong len ch?c lanh đ?o đ?ng Likud vao n?m 2000 va n?m c??ng v? Th? t??ng Israel nhi?m k? 2001 ? 2006. Giai đo?n 2004 ? 2005, Th? t??ng Sharon đ? ra k? ho?ch đ?n ph??ng di c? ng??i Do Thai kh?i
d?i Gaza
, khi?n b?n than ong ph?i h?ng ch?u s? ch?ng đ?i kh?c nghi?t trong n?i b? Likud. Thang 11 n?m 2005, Sharon r?i Likud đ? l?p đ?ng m?i
Kadima
. Theo d? đoan, ong s? chi?n th?ng cu?c b?u c? l?n t?i va đ??c cho la đang v?ch k? ho?ch rut ng??i Do Thai kh?i h?u h?t lanh th?
B? Tay
.
[4]
[5]
[6]
Tuy nhien, ong b?t ng? b?
tai bi?n m?ch mau nao
vao ngay 4 thang 1 n?m 2006 va r?i vao
tr?ng thai s?ng th?c v?t
[7]
cho đ?n ngay ong t? tr?n.
Ariel Sharon ra đ?i t?i lang
Kfar Malal
(Lanh th? ?y tr?
Palestine thu?c Anh)
trong m?t gia đinh ng??i
Belarus
g?c
Do Thai
. Cha m? ong g?p nhau trong th?i gian c? hai đang theo h?c t?i đ?i h?c Nha n??c Tbilisi,
Gruzia
. Khi cac l?c l??ng
Bolshevik
ti?n v? Gruzia (đ?c l?p), c? hai ben di c? sang Lanh th? ?y tr? Palestine thu?c Anh.
N?m len 10, Ariel Sharon gia nh?p phong trao thanh nien ph?c qu?c Do Thai Hassadeh. Khi con la thi?u nien, ong b?t đ?u tham gia đ?i tu?n tra ban đem co v? trang t?i ngoi lang n?i ong ?. N?m 1942, ong gia nh?p l?c l??ng ban quan s? bi m?t
Haganah
c?a
ng??i Do Thai
. D?n d?n, ong tr? thanh ch? huy đ?n v? b? binh r?i ch? huy l?c l??ng tinh bao mi?n B?c va Trung Israel.
- 1973
, ong la t? l?nh thi?t giap trong chi?n d?ch t?i
ban đ?o Sinai
(
Ai C?p
); đ??c b?u vao
Qu?c h?i Israel
.
- 1977
-
1981
, lam B? tr??ng Nong nghi?p.
- 1981
-
1983
, gi? ch?c B? tr??ng Qu?c phong. Trong th?i gian nay, ong đa cho quan đ?i t?n cong
Liban
. Ong b? coi la ph?i ch?u trach nhi?m trong cu?c th?m sat hang tr?m th??ng dan
Palestin
t?i cac tr?i t? n?n do l?c l??ng dan quan Phalanges ng??i Liban lien minh v?i Israel ti?n hanh.
- 1999
, đ??c b?u lam Ch? t?ch
đ?ng Likud
.
- 2001, đ??c b?u lam
Th? t??ng Israel
. T? đo đ?n nay, ong đa co nh?ng quy?t đ?nh l?ch s? trong m?i quan h? gi?a
Israel
va
Palestin
la xoa b? cac khu đ?nh c? Do Thai ?
d?i Gaza
va m?t ph?n khu
B? Tay
.
- 2005
, r?i b? đ?ng Likud, thanh l?p đ?ng on hoa Kadima.
- đ?u
thang 1
n?m 2006, b?
xu?t huy?t nao
, ph?i m? 2 l?n lien ti?p va đa ? trong tinh tr?ng nguy k?ch.
- 11 thang 4
, 2006, Th? t??ng Sharon b? tuyen b? m?t kh? n?ng lanh đ?o v?nh vi?n, do ong ? trong tinh tr?ng hon me keo dai va kho co kh? n?ng h?i ph?c. Cung ngay,
Ehud Olmert
đ??c b?u thay th? gi? ch?c Th? t??ng.
Ong co hai đ?i v? (hai ch? em, đ?u đa m?t) va ba ng??i con trai (m?t ng??i m?t n?m 1967).
- ^
Henry Kamm (ngay 13 thang 6 n?m 1982).
“Man in the News; Laurels for Israeli Warrior”
. The New York Times.
- ^
“New Israeli Cabinet Approved by Parliament”
. Associated Press. ngay 11 thang 6 n?m 1990.
- ^
a
b
"Israel's Man of War", Michael Kramer,
New York
, tr. 19?24, 9 thang 8 n?m 1982
- ^
Rees, Matt (22 thang 10 n?m 2011).
“Ariel Sharon's fascinating appetite”
.
Salon
.
- ^
'Sharon was about to leave two-thirds of the West Bank'
The Times of Israel
, Elhanan Miller, 19 thang 2 n?m 2013
- ^
Flashpoints in the War on Terrorism
, Derek S. Reveron, Jeffrey Stevenson Murer, Routledge 2013, tr. 9
- ^
Scientists say comatose former Israeli leader Ariel Sharon shows 'robust' brain activity
, Fox News