Anne Marie c?a Orleans
(27 thang 8 n?m 1669 ? 26 thang 8 n?m 1728) la V??ng h?u Sardegna thong qua hon nhan v?i
Vittorio Amadeo II c?a Sardegna
. Anne Marie t?ng la nhi?p chinh c?a Savoia trong th?i gian ch?ng v?ng m?t vao n?m 1686 va trong
Chi?n tranh K? v? Tay Ban Nha
.
[1]
Anne Marie c?ng la m?t nhan v?t quan tr?ng trong l?ch s? n??c Anh khi co quy?n k? v? n??c Anh theo phai Jacobite.
Anne Marie c?a Orleans la con gai c?a
Philippe c?a Phap, Cong t??c x? Orleans
, em trai c?a
Louis XIV c?a Phap
, va
Henrietta c?a Anh
, con gai ut c?a
Charles I c?a Anh
va
Henriette Marie c?a Phap
. M? c?a Anne Marie, Henrietta đa qua đ?i t?i Lau đai Saint-Cloud ch? m??i thang sau khi Anne Marie chao đ?i. M?t n?m sau, cha c?a Anne Marie tai hon v?i Tuy?n h?u Than v??ng n? 19 tu?i
Elisabeth Charlotte x? Pfalz
, th??ng g?i la Liselotte. Liselotte co m?i quan h? r?t than thi?t v?i cac con gai rieng c?a ch?ng. Anne Marie co m?t ng??i em trai khac m? la
Philippe II, Cong t??c x? Orleans
, Nhi?p chinh t??ng lai c?a Phap, đ??c sinh ra t? cu?c hon nhan th? hai c?a cha. V?i t? cach la chau n?i c?a
Louis XIII c?a Phap
, V??ng ton n? Anne Marie đ??c h??ng đ?a v? va đai ng? c?a Petite-fille de France (Chau gai n??c Phap), đ?ng th?i c?ng la m?t Princess du sang (Tong n? Phap).
Anne Marie đ??c m? k? mo t? la "
m?t trong nh?ng ng??i ph? n? đang yeu va đ?c h?nh nh?t
".
đ? duy tri ?nh h??ng c?a Phap đ?i v?i cac bang c?a Y, bac c?a Anne Marie la
Louis XIV
đa s?p x?p m?t cu?c hon nhan gi?a Anne Marie, b?y gi? đ??c 14 tu?i, v?i
Vittorio Amadeo II c?a Savoia
, b?y gi? la Cong t??c x? Savoia, sau nay la
Qu?c v??ng Sicilia
va
Sardegna
. C? hai ng??i đ?u la ch?t c?a
Henri IV c?a Phap
va
Maria de' Medici
thong qua ba ng??i con c?a hai v? ch?ng
[a]
. Ngoai ra, Vittorip Amadeo II con la ch?t c?a Henri IV thong qua ng??i con trai ngo?i hon la
Cesar de Bourbon
. Louis XIV la đ?ng minh c?a m? ch?ng t??ng lai c?a Anne Marie la
Marie Jeanne
, va ?ng h? Marie Jeanne ti?p t?c nhi?p chinh ngay c? khi th?i k? nhi?p chinh th?c s? c?a Marie Jeanne đa ch?m d?t vao n?m 1680: Marie Jeanne, tren th?c t?, đa khong t? b? v? tri nhi?p chinh cho đ?n tr??c đam c??i c?a con trai khong lau.
[3]
Cu?c hon nhan ?y nhi?m c?a Anne Marie va Vittorio Amadeo di?n ra t?i
Versailles
vao ngay 10 thang 4 n?m 1684, m?t ngay sau khi th?a thu?n hon nhan đ??c ky k?t. Ch?ng s?p c??i c?a V??ng ton n? đ??c đ?i di?n b?i ng??i anh h? la
Louis-Auguste, Cong t??c x? Maine
. Louis XIV đa t?ng cho Anne Marie m?t kho?n h?i mon tr? gia 900.000 đ?ng livres.
Philippe I x? Orleans đa đi cung con gai đ?n t?n
Juvisy-sur-Orge
(cach Paris 18 km v? phia nam), va Ba t??c phu nhan x? Lillebonne đi cung Anne Marie đ?n t?n Savoia. Anne Marie g?p ch?ng t?i
Chambery
vao ngay 6 thang 5, l? c??i tr?c ti?p đ??c c? hanh t?i lau đai b?i
T?ng giam m?c
Grenoble
. Hai ngay sau, c?p v? ch?ng m?i c??i th?c hi?n nghi th?c "L? r??c Han hoan " ti?n vao Torino.
Anne Marie đa sinh đ??c tam ng??i con, b?t đ?u v?i
Maria Adelaide
, ch? vai thang sau sinh nh?t th? 16 c?a Anne Marie. Ca sinh n? g?n nh? khi?n Anne Marie ph?i m?t m?ng, th?m chi ph?i nh?n l?y c?a ?n đang.
Maria Adelaide k?t hon v?i
Louis c?a Phap, Ti?u Tr? quan
, chau trai c?a Louis XIV vao n?m 1697, va la m? c?a
Louis XV c?a Phap
.
Cu?c hon nhan gi?a Maria Adelaide va Louis đ??c s?p x?p v?i s? h? tr? c?a
Nguyen soai x? Tesse
va c?a
Jeanne Baptiste d'Albert de Luynes
, Ba t??c phu nhan x? Verrue, tinh nhan c?a Vittorio t? n?m 1689 đ?n n?m 1700.
Cong t??c phu nhan va V??ng h?u
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi đ?n Savoia, Anne Marie ch?u ?nh h??ng c?a ng??i m? ch?ng than Phap c?ng nh? la đ?ng minh quy?n l?c c?a Phap t?i tri?u đinh Savoia. Anne Marie đ??c mieu t? la m?t ng??i con dau ngoan ngoan va khiem t?n, luon trung thanh tuan theo nh?ng mong mu?n c?a m? ch?ng Marie Jeanne.
[3]
M?i quan h? than thi?t c?a Anne Marie v?i m? ch?ng khong đ??c ch?ng coi tr?ng, th?m chi coi đo la m?t m?i đe d?a chinh tr?, vi t? lau Vittorio Amadeo đa ph?n đ?i nh?ng ?nh h??ng c?a m? trong chinh tr?.
[3]
M?i quan h? ca nhan gi?a Anne Marie va Vittorio Amadeo đ??c cho la co ph?n ngu?i l?nh trong nh?ng n?m đ?u c?a cu?c hon nhan,
[1]
m?t ph?n do Vittorio Amadeo ngo?i tinh va ph?n vi Vittorio th?t v?ng khi v? khong sinh đ??c con trai trong vai n?m đ?u cu?c hon nhan. Anne Marie l?n đ?u n?m gi? ch?c v? nhi?p chinh khi Vittorio Amadeo v?ng m?t kh?i Cong q??c vao n?m 1686, va đ??c cho la đa x? ly t?t cong vi?c du con tr? tu?i.
[1]
Khi Vittorio Amadeo c?t đ?t quan h? v?i Phap vao n?m 1690, Anne Marie va cac con đa đi cung m? ch?ng r?i th? đo đ? ph?n đ?i.
[3]
B?t ch?p m?i quan h? hon nhan v?i Phap, Vittorio Amadeo v?n gia nh?p phe ch?ng Phap trong
Chi?n tranh K? v? Tay Ban Nha
. Anne Marie đ??c ch?ng b? nhi?m lam nhi?p chinh c?a Savoia trong th?i gian Vittorio v?ng m?t vi chi?n tranh, m?t nhi?m v? ma Anne Marie đa đ?m nhi?m m?t cach chin ch?n va sang su?t.
[1]
N?m 1706,
Torino b? quan Phap bao vay
d??i s? ch? huy c?a
Philippe II x? Orleans
, em trai cung cha khac m? c?a Anne Marie, va l?c l??ng Tay Ban Nha c?a ng??i chau h? c?ng nh? la con r?
Felipe V c?a Tay Ban Nha
. Anne Marie va cac con trai
Vittorio Amadeo Giovanni
va Carlo Emanuele b? bu?c ph?i tr?n sang
Genova
.
Khi chi?n tranh k?t thuc vao n?m 1713 theo
Hi?p ??c Utrecht
, Vittorio Amadeo nh?n đ??c
V??ng qu?c Sicilia
v?n tr??c đay thu?c s? h?u c?a Tay Ban Nha. M? k? c?a Anne Marie đa vi?t r?ng:
Ta s? khong đ??c c?ng khong m?t trong hoa binh, nh?ng co m?t đi?u ta s? thich thu la đ??c nhin th?y Cong t??c phu nhan x? Savoia c?a chung ta tr? thanh V??ng h?u, b?i vi ta yeu con be nh? th? con be la con ru?t c?a ta...
[b]
[7]
Khi Vittorio Amadeo len đ??ng đ?n Sicilia đ? đ?ng quang, ban đ?u Anne Marie s? ? l?i Savoia đ?m nhi?m vai tro nhi?p chinh, nh?ng vi anh s? r?ng v? c?a nghe theo m?, Vittorio Amadeo đa đ?a v? đi cung.
[3]
Do đo, Anne Marie đa đ?ng quang cung ch?ng ? Sicilia.
Sau cai ch?t c?a con trai c? vao n?m 1715, Anne Marie va Vittorio Amadeo đ?u r?i vao tinh tr?ng tr?m c?m n?ng va r?i th? đo đ? tang cho con trai, đ? l?i Marie Jeanne đ?m đ??ng chinh s? c?a hai v? ch?ng.
[3]
N?m 1720, tuy v?n gi? t??c hi?u Qu?c v??ng nh?ng Vittorio Amadeo bu?c ph?i đ?i Sicilia ma l?y Cong qu?c Sardegna co v? th? it quan tr?ng h?n. V?i t? cach la ph?i ng?u c?a V??ng t?c Savoia, Anne Marie đ??c quy?n s? d?ng Cung đi?n V??ng th?t Torino, Palazzina di caccia di Stupinigi r?ng l?n ben ngoai th? đo va Vigna di Madama Reale.
[8]
V??ng h?u Anne Marie qua đ?i vi b? suy tim t?i bi?t th? c?a minh vao ngay 26 thang 8 n?m 1728, m?t ngay tr??c sinh nh?t l?n th? 59. Anne Marie đ??c chon c?t t?i
V??ng cung thanh đ??ng Superga
? Torino, n?i ma t?t c? cac con c?a Anne Marie, ngo?i tr? hai ng??i con gai Maria Adelaide va Maria Luisa, c?ng đ??c chon c?t.
Ng??i th?a k? c?a phai Jacobite
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T? n?m 1714 đ?n n?m 1720, Anne Marie c?a Orleans la ng??i th?a k? lam th?i c?a ngai vang Anh, Scotland va Ireland c?a phai Jacobite. Yeu sach nay đ??c đ?a ra b?i ng??i anh h? c?a Anne Marie la
James Francis Edward Stuart
("The Old Pretender", con trai c?a James II). Anne Marie tr? thanh n? th?a k? lam th?i sau cai ch?t c?a con gai James II la
N? v??ng Anne
vao n?m 1714, khi?n Anne Marie va anh h? James la nh?ng ng??i chau duy nh?t con s?ng c?a
Charles I c?a Anh
. V? tri ng??i th?a k? c?a Anne Marie b? thay th? b?i s? ra đ?i c?a
Charles Edward Stuart
( "Bonnie Prince Charlie", con trai c?a James Francis Edward Stuart) vao ngay 31 thang 12 n?m 1720. Khi Charles Edward va em trai
Henry Benedict Stuart
, đ?u qua đ?i ma khong co h?u du? h?p phap, h?u du? c?a Anne Marie c?a Orleans do đo đ?ng đ?u trong th? t? k? v? theo l?p tr??ng c?a phai Jacobite, t?c la h? s? đ??c th?a k? v??ng mi?n n??c Anh n?u khong co đ?o lu?t Dan x?p, trong đo lo?i tr? nh?ng ng??i theo đ?o Cong giao la h?u du? t? V??ng t?c Stuart va Orleans va do đo, ngai vang đ??c k? v? b?i
V??ng t?c Hannover
t? đ?c.
Anne Marie c?a Orleans va ch?ng co v?i nhau tam ng??i con, trong đo ch? co ba ng??i con s?ng đ?n tu?i tr??ng thanh va ch? co m?t ng??i lau h?n Anne Marie:
- Maria Adelaide c?a Savoia
(s. Turin, 6 thang 12 n?m 1685 ? d. Versailles, 12 thang 2 n?m 1712), k?t hon v?i
Louis c?a Phap, Ti?u Tr? quan
, con trai c? c?a
Louis c?a Phap, đ?i Tr? quan
. Maria Adelaide chinh la m? c?a
Louis XV c?a Phap
.
- Maria Anna c?a Savoia (sinh Torino, 14 thang 8 n?m 1687 ? m?t Turino, 5 thang 8 n?m 1690), qua đ?i khi con nh?.
- Maria Luisa Gabriella c?a Savoia
(sinh Torino, 17 thang 9 n?m 1688 ? m?t Madrid, 14 thang 2 n?m 1714), k?t hon v?i
Felipe V c?a Tay Ban Nha
, con trai th? hai c?a
Louis c?a Phap, đ?i Tr? quan
.
- Con gai ch?t l?u (Torino, 19 thang 7 n?m 1691).
- Con trai ch?t l?u (Torino, ngay 9 thang 11 n?m 1697).
- Vittorio Amadeo Filippo Giuseppe, Than v??ng x? Piedmont
(sinh Turin, 6 thang 5 n?m 1699 ? m?t vi b?nh đ?u mua, Turin, 22 thang 3 n?m 1715), qua đ?i ? tu?i 16.
- Carlo Emanuele III c?a Sardegna
(sinh Torino, 27 thang 4 n?m 1701 ? m?t Torino, 20 thang 2 n?m 1773), Vua c?a Sardinia.
- Emanuele Filiberto c?a Sardegna (sinh Torino, 1 thang 12 n?m 1705 ? m?t Torino, 19 thang 12 n?m 1705), Cong t??c x? Chablais; qua đ?i khi con nh?.
Gia ph? c?a Anne Marie c?a Orleans
|
---|
|
- ^
Anne Marie c?a Orleans la chau ch?t c?a Henri IV c?a Phap va Maria de' Medici thong qua con trai
Louis XIII c?a Phap
, trong khi đo
Vittorio Amadeo II c?a Sardegna
la h?u du? c?a
Christine Marie c?a Phap
, em gai c?a Louis XIII.
- ^
V?n b?n ti?ng Anh la: "I shall neither gain nor lose by the peace, but one thing I shall enjoy is to see our Duchess of Savoy become a queen, because I love her as though she were my own child..."
- ^
a
b
c
d
Dizionario Biografico degli Italiani
.
3
. 1961.
- ^
a
b
c
d
e
f
Orr, Clarissa Campbell (2004).
Queenship in Europe 1660-1815: The Role of the Consort
. Cambridge University Press.
- ^
Pevitt, Christine (1997).
Philippe, Duc d'Orleans: Regent of France
. London: Weidenfeld & Nicolson. tr. 133.
- ^
Fraser, Antonia
(2006).
Love and Louis XIV
. Anchor Books. tr. 70?71.