Alexios III Angelos
(
ti?ng Hy L?p
:
Αλ?ξιο? Γ' ?γγελο?
) (kho?ng
1153
?
1211
) la
Hoang đ? đong La Ma
t? thang 3 n?m
1195
cho đ?n ngay 17/18 thang 7 n?m
1203
.
[1]
La m?t thanh vien co m?i lien h? g?n g?i v?i dong t?c
Angelos
, Alexios đa len ngoi hoang đ? sau khi ph? tru?t, ch?c mu m?t va t?ng giam hoang đ?
Isaakios II Angelos
. S? ki?n quan tr?ng nh?t d??i th?i ong tr? vi chinh la th? đo
Constantinopolis
b?
Th?p t? quan vay đanh
n?m
1203
, nhan danh thai t?
Alexios IV Angelos
. Alexios III đa ti?p qu?n vi?c phong v? c?a thanh ph? nay v?i s? qu?n ly y?u kem, sau đo ch?y tr?n kh?i kinh thanh vao ban đem v?i m?t trong ba co con gai c?a minh. T? ch?
Adrianopolis
, va sau la
Mosynopolis
, ong đa chu?c l?y th?t b?i khi đang c? g?ng c? g?ng t?p h?p nh?ng ng??i ?ng h? minh, đ? r?i b? b?t lam tu binh trong tay H?u t??c
Bonifacius x? Montferrat
. Ong ph?i b? ti?n ra chu?c m?ng, r?i đi t?i
Ti?u A
m?u tinh tr? kh? con r? la
Theodoros Laskaris
, khong may am m?u b?i l?, ng??i con r? t?c gi?n sai ng??i b?t giam Alexios III va bu?c ong s?ng n?t ph?n đ?i con l?i cho đ?n khi m?t t?i Tu vi?n Hyakinthos ?
Nicaea
.
Alexios III Angelos la con th? hai c?a
Andronikos Doukas Angelos
va
Euphrosyne Kastamonitissa
. B?n than Andronikos chinh la con trai c?a
Theodora Komnene Angelina
, con gai ut c?a Hoang đ?
Alexios I Komnenos
va Hoang h?u
Eirene Doukaina
. Nh? v?y Alexios Angelos la thanh vien co m?i lien h? huy?n th?ng g?n g?i v?i hoang gia. Cung v?i cha anh c?a minh, Alexios m?u tinh ch?ng l?i hoang đ?
Andronikos I Komnenos
(k.
1183
), va do đo ong đa ph?i s?ng l?u vong trong nhi?u n?m li?n t?i tri?u đinh cac x? H?i giao, bao g?m c?
Saladin
.
Ng??i em ut
Isaakios
c?a ong b? đe do? hanh quy?t theo l?nh c?a Andronikos I, ng??i anh em h? đ?u tien trong dong t?c b? tr? kh? m?t l?n n?a, vao ngay 11 thang 9 n?m 1185. Isaakios đa t?n cong tuy?t v?ng vao đam m?t v? c?a tri?u đinh va gi?t ch?t v? lanh đ?o c?a h? la
Stephanos Hagiochristophorites
. Sau đo ong ch?y sang lanh n?n trong nha th?
Hagia Sophia
va keu g?i dan chung ph?n khang v? vi?c nay. Hanh đ?ng c?a ong đa gay ra m?t cu?c b?o lo?n, khi?n Andronikos I b? ph? tru?t va Isaakios đ??c ton len ngoi hoang đ?. Alexios gi? đay l?i đ?n g?n v?i ngai vang h?n bao gi? h?t.
đ?n n?m 1190 Alexios đa tr? l?i tri?u đinh c?a ng??i em ut, va t? đo ong nh?n đ??c danh hi?u cao quy
sebastokrat?r
. Thang 3 n?m 1195 trong luc Isaakios II đang b?n đi s?n ?
Thracia
, Alexios đ??c binh s? pho ta lam hoang đ? v?i s? ?ng h? ng?m t? v? c?a Alexios la
Euphrosyne Doukaina Kamatera
. Alexios đa b?t đ??c Isaakios t?i thanh
Stagira
? vung
Makedonia
, sai ng??i
moc m?t
, va t? đo tr? thanh m?t tu nhan bi m?t, m?c du tr??c đay đa t?ng đ??c Alexios b? ti?n chu?c ra kh?i ch?n lao tu t?i
Antiochia
va t?n h??ng quy?n cao ch?c tr?ng trong tri?u.
đ? bu đ?p cho t?i ac nay va c?ng c? v? th? c?a minh v?i t? cach la hoang đ?, Alexios đa ph?i b? ra r?t nhi?u ti?n c?a nh?m l?p đ?y ngan kh?, va tuy ti?n cho phep cac s? quan quan đ?i đ??c r?i kh?i đ? qu?c th?c s? khong co kh? n?ng t? v?. Nh?ng hanh đ?ng nay ch?c ch?n d?n t?i s? h?y ho?i n?n tai chinh qu?c gia. Giang Sinh n?m 1196,
Hoang đ? La Ma Th?n thanh
Heinrich VI
đa c? g?ng bu?c Alexios ph?i tr? cho ong c?ng ph?m tr? gia 5.000 pound (sau đo đa đam phan gi?m xu?ng m?c 1.600 pound) vang ho?c ph?i đ?i m?t v?i m?t cu?c xam l??c. Alexios đa gom gop ti?n b?ng cach c??p pha l?ng m? cac đ?i vua tr??c t?i nha th? cac Thanh Tong đ? va
đanh thu? n?ng dan chung
, du cai ch?t c?a Heinrich vao thang 9 n?m 1197 co ngh?a la vang s? ch?ng bao gi? đ??c mang đ?n n?a. V? hoang h?u tai n?ng va c??ng ngh? Euphrosyne đa c? g?ng trong vo v?ng hong gi? v?ng long tin c?a Alexios va tri?u th?n c?a minh; Vatatzes, s?ng th?n c?a ba trong nh?ng n? l?c c?i cach đ??ng th?i, đa b? am sat theo l?nh c?a hoang đ?.
? phia đong, lanh đ?a c?a đ? qu?c b? ng??i
Th? Seljuk
giay xeo; t? mi?n b?c,
V??ng qu?c Hungary
va quan kh?i ngh?a ng??i
Bulgaria
va
Vlach
tran xu?ng nh? thac đ? tan pha khong n??ng tay cac t?nh vung
Balkan
c?a đ? qu?c, đoi luc con tham nh?p đ?n t?n
Hy L?p
, trong khi Alexios tieu xai phung phi qu?c kh? vao vi?c xay c?t cung đi?n va v??n t??c, đ?ng th?i c? x? ly cu?c kh?ng ho?ng thong qua cac ph??ng ti?n ngo?i giao. Nh?ng n? l?c c?a Hoang đ? nh?m t?ng c??ng s? b?o v? đ? qu?c b?ng nh?ng nh??ng b? đ?c bi?t cho gi?i
pronoia
(giai c?p quy t?c) ? vung bien c??ng tr?ng y?u vi no đa lam t?ng tinh t? ch? cho đ?a ph??ng đo. Ch? quy?n c?a đong La Ma v?n con t?n t?i nh?ng đa y?u đi nhi?u so v?i cac th?i tr??c.
Ngay sau đo, Alexios b? đe d?a b?i m?t m?i nguy hi?m m?i va đang s? h?n nhi?u. N?m 1202, binh linh đ??c tri?u t?p t?i thanh
Venezia
nh?m kh?i đ?ng cu?c
Th?p t? chinh th? t?
.
Alexios IV Angelos
, con trai c?a v? hoang đ? b? ph? tru?t Isaakios II, v?a tr?n kh?i
Constantinopolis
va gi? ra l?i keu g?i Th?p t? quan giup minh, h?a h?n k?t thuc
s? ly giao
gi?a Giao h?i
ph??ng đong
va
ph??ng Tay
, chi tr? kinh phi di chuy?n, va cung c?p quan vi?n n?u h? giup ong ph? b? chu minh va đ?a ph? hoang tr? l?i ngoi bau.
Th?p t? quan ma m?c tieu chinh n?m ?
Ai C?p
, đa đ??c thuy?t ph?c đ?i h??ng sang Constantinopolis, đ?t chan đ?n n?i nay vao thang 6 n?m 1203, tuyen b? Alexios IV la Hoang đ? h?p phap, va m?i c? dan th? đo ph? b? chu c?a ong. Alexios III đa khong co bi?n phap h?u hi?u nao đ? ch?ng l?i, va nh?ng n? l?c c?a ong nh?m h?i l? Th?p t? quan đ?u th?t b?i. Con r?
Theodoros Laskaris
, la ng??i duy nh?t c? g?ng lam đi?u gi đo co y ngh?a trong tinh hinh d?u soi l?a b?ng, đa b? đanh b?i t?i
Scutari
, va Th?p t? quan b?t đ?u vay ham kinh thanh Constantinopolis. Th?t khong may cho thanh ph? nay, s? qu?n ly t?i t? c?a Alexios III đa đ? l?i cho h?i quan đong La Ma v?i ch? 20 tau hulk (tau th?y c? dung lam tr?i giam) m?c nat c? k? vao th?i đi?m Th?p t? quan ti?n cong.
Vao thang 7, Th?p t? quan d??i s? lanh đ?o c?a vien
T?ng tr?n
Enrico Dandolo
, đa b?c thang treo t??ng va ki?m soat m?t ph?n l?n thanh ph?. Trong cu?c chi?n ti?p theo, Th?p t? quan cho phong h?a toan thanh ph?, khi?n h?n 20.000 ng??i m?t nha c?a. Vao ngay 17 thang 7, Alexios III cu?i cung đa b?t tay vao hanh đ?ng va ch? huy 17 binh đoan t?
C?ng St. Romanus
, l?y th? m?nh quan đong ap đ?o đ?ch. Tuy v?y, long d?ng c?m c?a ong khong m?y tac d?ng va quan đ?i đong La Ma đa rut v? thanh ph? ma khong chut khang c?. Qu?n th?n b?t binh yeu c?u đanh ti?p, va Alexios III h?a s? chi?n đ?u h?t minh. Thay vao đ?y, đem hom đo (17/18 thang 7), Alexios III ?n nau trong cung đi?n, đi cung v?i m?t trong nh?ng co con gai c?a ong, Eirene, va đem theo c? m?t kho bau (1.000 pound vang) t? minh gom gop l?y, v?i vang xu?ng thuy?n va tr?n sang x?
Debeltos
? Thracia, b? m?c v? con l?i đ?ng sau. Isaakios II, đa thoat kh?i ch?n ng?c tu va khoac tren ng??i b? hoang bao mau tia m?t l?n n?a, vui m?ng khon xi?t vi đ??c đoan t? cung con minh la thai t? Alexios sau n?i ngoi l?y hi?u la Alexios IV.
Alexios III ra s?c ch?ng đ?i ch? đ? m?i t?
Adrianopolis
va sau la
Mosynopolis
, v?i s? gia nh?p c?a k? ti?m ngoi
Alexios V Doukas
Mourtzouphlos
vao thang 4 n?m 1204 sau khi Constantinopolis r?i vao tay Th?p t? quan va
đ? qu?c Latinh
v?a thanh l?p. Luc đ?u Alexios III đ?i x? Alexios V r?t t?t, th?m chi cho phep ong l?y con gai minh
Eudokia Angelina
. V? sau Alexios V b? b? v? ch?c mu m?t va b? r?i, đanh tr?n sang x?
Thessaly
tranh kh?i t?m ng?m c?a Th?p t? quan. T?i đay Alexios III v?i Euphrosyne cu?i cung đa đ?u hang H?u t??c
Bonifac x? Montferrat
, k? t? phong minh lam vua
x? Thessaloniki
.
Alexios III đa c? g?ng ch?y tr?n kh?i "s? che ch?" c?a Bonifacius vao n?m 1205, tim ki?m n?i tru ?n v?i
Mikhael I Komnenos Doukas
, ti?u v??ng x?
Ipeiros
. B? Bonifacius b?t gi?, Alexios va đoan tuy tung c?a ong đa đ??c g?i đ?n vung
Montferrat
tr??c khi đ??c đ?a v?
Thessaloniki
vao kho?ng n?m 1209. T?i th?i đi?m đo, v? hoang đ? b? tru?t ph? l?i đ??c Mikhael I tr? ti?n chu?c va d?i sang vung
Ti?u A
, la n?i ma con r? c?a Alexios ten g?i Theodoros Laskaris - nay la
Hoang đ? Nicaea
- đang gi? ong trong tay hong ch?ng l?i ng??i Latinh. ? đay, Alexios đa am m?u ch?ng l?i con r? c?a minh sau khi ng??i nay t? ch?i cong nh?n quy?n hanh c?a ong, nh?n đ??c s? ?ng h? c?a
Kaykhusraw I
,
H?i v??ng x? Rum
. Trong
tr?n đanh ? Antiochia tren b? Meander
vao n?m 1211, h?i v??ng đ?i b?i va b? m?ng n?i sa tr??ng, rieng Alexios thi b? Theodoros Laskaris b?t lam tu binh. R?i sau b? giam gi? t?i m?t
tu vi?n
?
Nicaea
,
[3]
va s?ng n?t quang đ?i con l?i cho t?i khi qua đ?i cung n?m đo.
Alexios co v?i hoang h?u
Euphrosyne Doukaina Kamatera
ba co con gai:
- Eirene Angelina, h? gia l?y (1) Andronikos Kontostephanos, va (2)
Alexios Palaiologos
, ma v? sau la ba ngo?i c?a Hoang đ?
Mikhael VIII Palaiologos
.
- Anna Angelina
, h? gia l?y (1)
sebastokrat?r
Isaakios Komnenos, ch?t c?a Hoang đ?
Manouel I Komnenos
, va (2)
Theodoros Laskaris
, Hoang đ? Nicaea.
- Eudokia Angelina
, h? gia l?y (1) Vua x? Serbia
Stefan Nemanji?
, r?i sau l?y (2) Hoang đ?
Alexios V Doukas
, va (3)
Leo Sgouros
, ti?u v??ng x?
Korinthos
.
- ^
“Sack of Constantinople, 1204”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 7 thang 2 n?m 2009
. Truy c?p ngay 17 thang 3 n?m 2017
.
- ^
Warren T. Treadgold,
A History of the Byzantine State and Society
, (Stanford University Press, 1997), 717.
- Bai vi?t nay bao g?m v?n b?n t? m?t ?n ph?m hi?n th?i trong
ph?m vi cong c?ng
:
Bury, John Bagnell
(1911). “
Alexius III
”. Trong Chisholm, Hugh (bien t?p).
Encyclopædia Britannica
.
1
(?n b?n 11). Cambridge University Press. tr. 577?578.
- Michael Angold
,
The Byzantine Empire, 1025?1204: A Political History
, second edition (London and New York, 1997)
- C.M. Brand,
Byzantium Confronts the West
(Cambridge, MA, 1968)
- Jonathan Harris,
Byzantium and the Crusades
, (2nd ed. London and New York, 2014).
ISBN 978-1-78093-767-0
- Jonathan Harris,
Constantinople: Capital of Byzantium
(London and New York, 2007)
- The
Oxford Dictionary of Byzantium
(Oxford, 1991), 3 vols.
- K. Varzos,
? genealogia t?n Komn?n?n
(Thessalonica, 1984)
- Plate, William (1867).
“Alexios III Angelos”
. Trong
William Smith
(bien t?p).
Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology
.
1
. Boston:
Little, Brown and Company
. tr. 130.