Alexander Hamilton
(11 thang 1 n?m 1757 ho?c 1755 ? 12 thang 7 n?m 1804) la m?t s? quan quan đ?i,
lu?t s?
, chinh tr? gia, chuyen gia tai chinh
ng??i M?
. Ong la m?t
nha l?p qu?c Hoa K?
va la
B? tr??ng Ngan kh?
đ?u tien, ng??i đa thi?t l?p
h? th?ng tai chinh
-
ngan hang
, đ?t n?n mong cho n?n
kinh t? M?
, khi tr? thanh B? tr??ng Ngan kh? ong m?i 32 tu?i. Ong la m?t trong nh?ng lu?t s? l?p hi?n đ?u tien c?a M?, la m?t lanh đ?o trong
H?i ngh? L?p hi?n Hoa K?
n?m 1787.
N?m 1787, Hamilton cung James Madison va John Jay so?n th?o t?p
Lu?n c??ng Ch? ngh?a Lien bang
(The Federalist Papers)
, m?c đich nh?m đ? thuc đ?y vi?c phe chu?n
Hi?n phap Hoa K?
. đay la vai cau trong đo?n m? đ?u c?a
Lu?n v?n Lien bang s? 1 (Federalist No. 1)
[1]
Co th? nh?n th?y r?ng ng??i dan c?a đ?t n??c nay co quy?n đ?nh đo?t m?t v?n đ? r?t quan tr?ng [...] chinh la li?u cac xa h?i loai ng??i co th? thi?t l?p m?t chinh ph? t?t b?ng vi?c suy xet va ch?n l?a hay khong, hay li?u h? mai mai ph?i d?a vao may r?i va v? l?c vi li do th? ch? chinh tr?. N?u đi?u tren đung thi c?n kh?ng ho?ng ma chung ta đang g?p ph?i nay c?ng đich th?c chinh la th?i đ?i ma đa đ?n luc chung ta ph?i đ?a ra quy?t đ?nh; va b?u c? sai chinh la n?i b?t h?nh chung c?a nhan lo?i.
It has been frequently remarked that it seems to have been reserved to the people of this country, by their conduct and example, to decide the important question, whether societies of men are really capable or not of establishing good government from reflection and choice, or whether they are forever destined to depend for their political constitutions on accident and force. If there be any truth in the remark, the crisis at which we are arrived may with propriety be regarded as the era in which that decision is to be made; and a wrong election of the part we shall act may, in this view, deserve to be considered as the general misfortune of mankind.
Trong th?i k?
Chi?n tranh Cach m?ng M?
, Hamilton la đ?i uy phao binh, la m?t tr? ta v? h?u c?n cho t??ng
George Washington
, ch? huy ba
ti?u đoan
trong tr?n chi?n ? Yorktown. D??i th?i T?ng th?ng Washington, Hamilton tr? thanh B? tr??ng Ngan kh?. Trong vai tro la m?t B? tr??ng Ngan kh? va la b?n than c?n c?a Washington, Hamilton co ?nh h??ng r?ng l?n cac chinh sach trong nh?ng n?m thanh l?p
chinh ph?
.
Hamilton la m?t trong nh?ng ng??i thanh l?p
đ?ng Lien bang
, m?t đ?ng phai chinh tr? đ?u tien c?a M?. S? nghi?p chinh tr? c?a ong đ?y vinh quang nh?ng r?t nhi?u bi?n c?, du ch?a bao gi? đ?t đ?n đ?nh quy?n l?c, tr? thanh T?ng th?ng M?, song nh?ng gi Alexander Hamilton đa lam co ?nh h??ng r?ng l?n sau s?c đ?n s? phat tri?n c?a M?, ong la m?t trong it khuon m?t luon đ??c
ng??i M?
nh? t?i.
Hamilton ch?t trong m?t cu?c
đ?u sung
v?i
Pho T?ng th?ng
Aaron Burr
(Pho t?ng th?ng th? ba c?a Hoa K? d??i th?i
Thomas Jefferson)
.
- Nguy?n C?nh Binh (2018).
Alexander Hamilton (1707 ? 1804)
. NXB Th? Gi?i.