Bai vi?t ho?c đo?n nay co v?n phong hay cach dung t? khong phu h?p v?i v?n phong bach khoa . Xin giup Wikipedia b?ng cach s?a đ?i l?i cho phu h?p . ( thang 3/2024 )

đ?ng Hoa L? la đ?ng ? xa Gia H?ng thu?c huy?n Gia Vi?n , t?nh Ninh Binh , Vi?t Nam . ^{[1] [2] [3]}

đ?ng Hoa L? con co ten la thung Lau ^[4] . đ?ng đ??c cong nh?n la di tich l?ch s? v?n hoa c?p qu?c gia t?i quy?t đ?nh s? 51/VH-QD (Nay la B? V?n hoa, Th? thao va Du l?ch) ngay 1 thang 12 n?m 1996.

Trong l?ch s? đ?ng Hoa L? la c?n c? đ?u tien c?a s? quan đinh B? L?nh đ?i v?i s? nghi?p th?ng nh?t giang s?n th? k? X. đ?ng n?m cach C? đo Hoa L? kho?ng 15 km va cach thanh ph? Ninh Binh 20 km đ??ng b? v? phia B?c.

đ?ng đ??c hi?u la m?t đ?a danh ho?c vung đ?t, di tich nay la m?t thung l?ng r?ng kho?ng 16 m?u n?m l? thien đ??c bao b?c b?i cac ng?n nui vong cung. B?n b? đ?ng Hoa L? đ??c nui đa bao quanh vo cung kien c?, ch? co m?t l?i vao duy nh?t la m?t quen nh? cao kho?ng 30 m. Bao ben ngoai đ?ng la đ?m Cut, dai kho?ng 3 km r?ng 500m, nh? con hao thien nhien ch?n gi?. T? đay co th? ti?n ra song đay .

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?i Vi?t s? ky toan th? chep đ?ng Hoa L? la n?i sinh c?a vua đinh Tien Hoang , cac nha nghien c?u cho bi?t đ?ng Hoa L? x?a bao g?m c? vung đ?t que cha đinh B? L?nh ? lang đ?i H?u, chau đ?i Hoang, nay la xa Gia Ph??ng, Gia Vi?n , Ninh Binh va khu c?n c? quan s? đ?ng Hoa L? hi?n nay ? xa Gia H?ng, Gia Vi?n. ^[5] Trong dan gian v?n l?u truy?n cau ca:

" đ?i H?u sinh v??ng - đi?m D??ng sinh thanh "

(Lang đ?i H?u sinh vua đinh Tien Hoang - Lang đi?m D??ng sinh thanh Nguy?n Minh Khong ).

Cha m?t s?m, đinh B? L?nh cung m? v? ? c?nh đ?n s?n th?n, nay la đ?n Long Vien (v??n r?ng) thon M? H?, xa Gia Th?y, Nho Quan , Ninh Binh , N?i đay chinh la que m? ong. Hang ngay đinh B? L?nh đi ch?n trau c?t c? cho chu la đinh Thuc D?. T??ng truy?n đinh B? L?nh ch?n trau ? canh đ?ng R?c Xeo, t?p tr?n c? lau ? đ?ng Hoa L? (thung Lau), thung La, thung L?i. T?t c? cac vung nay ? hai ben t? ng?n va h?u ng?n song Boi thu?c xa Gia Th?y, Nho Quan va xa Gia H?ng, Gia Vi?n , Ninh Binh . Vi cac đ?a danh tren r?t g?n đ?ng Hoa L? Gia Vi?n nen h?u h?t cac sach s? kh?ng đ?nh ong sinh ra ? đ?ng Hoa L?.

Ngu?n g?c ten g?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? ten g?i Hoa L?, cac nha nghien c?u han nom kh?ng đ?nh r?ng: Hoa L? la m?t danh t? rieng ch? m?t vung đ?t ch? khong ph?i ten ng??i, ten v?t hay th?n linh. Hi?n v?n t?n t?i r?t nhi?u cach hi?u khac nhau v? danh x?ng nay: ^[6]

Hoa L? la hoa lau

Ch? hoa vi?t la hoa (花) ngh?a ? đay hi?u la bong hoa, con n?u vi?t hoa (華) ngh?a hi?u la ph?n hoa, r?c r?. Tuy v?y co luc hai ch? hoa nay dung ngang nhau. Ch? (蘆) "l?" con đ?c la "lo" hay "lau" la: bong lau. "Hoa l?" (花蘆) v?i ngh?a la hoa lau, theo lo gich ng? phap ti?ng Han ph?i vi?t la L? Hoa (蘆花) nh? cach vi?t h?ng hoa (紅花) mai hoa (梅花) thi khi d?ch sang ti?ng Vi?t m?i la hoa lau, hoa h?ng, hoa mai đ??c. Cho nen v?i cach vi?t Hoa L? (花蘆) thi d?ch ra ti?ng Vi?t s? la L? Hoa ch? khong ph?i la Hoa L?. đi?u nay theo Giao s? Tr?n Qu?c V??ng gi?i thich đay la qua trinh Vi?t hoa Han ng? bu?i đ?u. Co th? đay la vi?t theo v?n ph?m ti?ng Vi?t. C?nh quan Hoa L? la m?t vung toan nui đa voi, co r?t nhi?u lau lach ma g?i ten la Hoa L?. Qua cac t? li?u th? t?ch, da s?, v?n bia ghi chep l?i: Trong t?p Hoa đ?ng đ? trung th?p v?nh (m??i bai v?nh trong b?c v? đ?ng hoa) c?a Ph?m V?n Ngh? th? k? XIX ? bai đinh mi?u v?nh co ghi:五基兵陣蘆旗出"Ng? c? binh tr?n l? ki xu?t" (N?m đ?i binh ma c? lau xu?t hi?n). Trong bia d?ng n?m Chinh Hoa 17 (1696) "Ti?n tri?u t?ng tu đi?n mi?u cong đ?c bi ky" ^[7] ghi: 恬應黃龍蘆旗嚴令"đi?m ?ng Hoang Long, l? ki nghiem l?nh" (đi?m ?ng r?ng vang, c? lau nghiem l?nh).

Hoa L? la c?ng lang Hoa

Theo cach vi?t Hoa L? (華閭) thi ch? L? (閭) mang ngh?a la c?ng lang, đ??c vi?t b?ng ch? (門) ben ngoai ch? l? (呂) ben trong. Vi th? cho nen ch? L? ? đay co ng??i hi?u la c?ng lang.

Hoa L? la cai lo hoa

Theo cach vi?t (華?) ng??i ta hi?u Hoa L? la cai lo hoa vi th?y vi?t ? m?t s? hoanh phi, cau đ?i, ngay c? b?c đ?i t? ? đ?ng Hoa L? c?ng vi?t Hoa L? đ?ng (華?洞) v?y la xu?t hi?n cach vi?t ch? L? (?) co b? kim ben c?nh. Cho nen co y ki?n cho r?ng Hoa L? v?i ngh?a cai lo hoa.

Hoa L? con hi?u theo cac ngh?a la: đ? n?u c?m co hoa, la đ? đ?ng lua (華蘆) hay Hoa L? la mi?ng con l?a hoa đ??c vi?t (華驢) v.v.. Tuy theo ch? vi?t va cach ly gi?i khac nhau ngh?a nao c?ng co cai hay cai tham thuy c?a b?c ti?n nhan, song Hoa L? cho đ?n nay th??ng đ??c hi?u la Hoa Lau.

Hanh trinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cung v?i c? đo Hoa L? ? huy?n Hoa L?, cac di tich đ?ng Hoa L?, thung La, đ?n th? đinh B? L?nh thu?c huy?n Gia Vi?n la nh?ng di tich lien quan đ?n cu?c đ?i va s? nghi?p c?a vua đinh Tien Hoang . Trong cac di tich tren thi đ?n thung La đa đ??c đ?u t? xay d?ng xong. đay la n?i th? m? c?a đinh B? L?nh. Thung La ngay c?nh Thung Lau, c?ng n?m l?t gi?a thanh nui cao ng?t, t??ng truy?n x?a kia co m?t n? v??ng chuyen boi la r?t gi?i, th??ng xem la cho Vua đinh Tien Hoang tr??c khi xu?t quan hay lam m?t vi?c gi đo. N?i nay c?ng co nhi?u cay thu?c ch?a b?nh t?t nen khi ngh?a quan Vua đinh b? th??ng đ?u đ??c bi m?t đ?a v? đay c?u ch?a. Ng??i ta c?ng k? r?ng, Thung La la vung r?ng linh thieng nen m?i ng??i đ?u vao đay th?p h??ng tr??c khi đi r?ng. Thung La co đ?n th? M?u h?u vua đinh va th? V??ng ba bi ?n đa co nhi?u cong lao giup Vua đinh d?p lo?n. đ?ng Hoa L? đang đ??c xay d?ng, tu b? đ? tr? thanh m?t đi?m du l?ch l?ch s?.

Co y ki?n cho r?ng ^[8] n?u tr??c đay, du khach đ?n Ninh Binh th?m c? đo Hoa L? sau đo đi Bich đ?ng ho?c nha th? đa Phat Di?m , thi hi?n nay du khach tham quan tuy?n di tich lien quan đ?n Vua đinh Tien Hoang v?i đi?m đ?n la que h??ng c?a vua đinh, lang đ?i H?u, sau t?i đ?ng Hoa L? la c?n c? kh?i ngh?a ban đ?u c?a vua, ti?p đo la kinh đo Hoa L? .

Gi?i thich vung r?ng thieng n??c đ?c nay đ??c Vua đinh Tien Hoang ch?n lam c?n c? kh?i nghi?p, nh?ng ng??i am hi?u l?ch s? Ninh Binh cho bi?t n?i nay đ?c đ?o, khong th? vao sau h?n va la n?i co nhi?u huy?n tho?i bi hi?m, khong ai dam vao đ? đ?m b?o tuy?t m?t v? quan s?. Khu v?c Thung Lau, Thung La đ??c vua đinh gi?u m?t đ?i quan đ?c bi?t tinh nhu? va khi c?n thi?t đ?a ra giao chi?n.

đ?n vua đinh, thanh Nguy?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m ? gi?a đ?ng Hoa L? la ngoi đ?n nh? 3 gian th? vua đinh Tien Hoang cung v?i thanh Nguy?n Minh Khong . đ?n xay tren n?n dinh lu? x?a kia c?a ong. Hi?n nay ngoi đ?n nay đa đ??c tu s?a va xay d?ng v?i quy mo l?n h?n. Theo truy?n thuy?t thu? nh? đinh B? L?nh ch?n trau cung l? tr? ? đay th??ng b?y binh t?p tr?n lay bong lau lam c?.

?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• 
  đe đ?m Cut
• 
  cay Hoa G?o l?i vao Thung La
• 
  nha gac
• 
  H?u cung
• 
  H?u cung
• 
  bi?n ch? d?n
• 
  phia tr??c đ?ng
• 
  tren đ??ng vao

L? h?i đ?ng Hoa L? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L? h?i truy?n th?ng đ?ng Hoa L? hay L? h?i Vua đinh la m?t l? h?i co s? tham gia c?a toan th? nhan dan xa Gia H?ng, huy?n Gia Vi?n .

L? h?i t? ch?c t?i 4 đ?a đi?m: đinh Trai; chua H?ng Qu?c; đ?ng Thung Lau; đ?n Thung La, di?n ra t? ngay 10 đ?n ngay 13 thang gieng hang n?m. đay la d?p đ? tri an cac b?c ti?n nhan nh? đinh Tien Hoang đ? , Thai h?u D??ng Van Nga , Qu?c s? Nguy?n Minh Khong … V?i đ?o ly u?ng n??c nh? ngu?n, l? h?i đ??c c?ng đ?ng dan c? t? ch?c nghiem trang v?i nhi?u nghi l? t?, r??c, ben c?nh đo la nh?ng tro ch?i dan gian nh? đ?u v?t, c? lau t?p tr?n, mua lan, hat cheo, hat dan ca t?o khong khi vui t??i, ph?n kh?i cho nhan dan d? h?i.

L? h?i đ?ng Hoa L? con di?n ra vao ngay 8 thang 10 am l?ch hang n?m v?i quy mo nh? h?n l? h?i c? đo Hoa L? . Khi di?n ra l? h?i, ng??i dan đ?u t? ch?c r??c chan nhang m? vua va m?u ba t? thung La v? thung Lau.

Ngoai ra, l? h?i con t? ch?c vao d?p l? h?i c? đo Hoa L? va đ?n đinh B? L?nh ? Gia Ph??ng. Dan gian vung b?c Ninh Binh ghi l?i vi?c th? t? Vua đinh ? hai n?i la đ?i H?u va đao Ao trong cau:

"đ?i H?u lam sao, đao Ao lam v?y".

đ?i H?u la que c?a đinh B? L?nh , con đao Ao (thu?c t?ng Uy VI?n, t?c vung Uy T?, ngay ngay g?m cac xa Lien S?n, Gia H?ng, Gia Phu c?a huy?n Gia Vi?n (nay la khu v?c đ?ng Hoa L?) la n?i đinh B? L?nh đ??c b?u lam Tr??ng. C? hai n?i nay đ?u co đ?n th? vua đinh. Hang n?m, vao ngay 10 thang 3 am l?ch. Khi đ?i H?u m? h?i thi đ?n th? vua đinh ? đao Ao (c?) c?ng lam nh? v?y.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Cac di tich l?ch s? ? Ninh Binh L?u tr? 2008-06-17 t?i Wayback Machine
• Khu b?o t?n thien nhien Van Long
• M?t s? đ?ng n?i ti?ng