Bai nay co li?t ke cac ngu?n tham kh?o va/ho?c lien k?t ngoai , nh?ng n?i dung trong than bai c?n đ??c d?n ngu?n đ?y đ? b?ng cac chu thich trong hang đ? ng??i khac co th? ki?m ch?ng. B?n hay c?i thi?n bai nay b?ng cach them cac chu thich . ( thang 9/2023 )

Parthenon
Παρθεν?ν (ti?ng Hy L?p)
đ?n Parthenon
Thong tin chung
D?ng	đ?n
Phong cach	C? đi?n
đ?a đi?m	Athens ,   Hy L?p
Ch? s? h?u	Chinh ph? Hy L?p
S? d?ng	B?o tang
Xay d?ng
Kh?i cong	447 TCN
Hoan thanh	432 TCN
Pha h?y	M?t ph?n vao 26 thang 9 n?m 1687
Kich th??c
Kich th??c	69,5x30,9 m
Kich th??c khac	Cella : 29,8x19,2 m
Thi?t k?
Ki?n truc s?	Iktinos , Kallikrates
Nha thi?t k? khac	Phidias (nha đieu kh?c)

Parthenon ( ti?ng Hy L?p : Παρθεν?ν) la m?t ngoi đ?n th? th?n Athena , đ??c xay d?ng vao th? k? 5 tr??c Cong nguyen ? Acropolis . đay la cong trinh xay d?ng n?i ti?ng nh?t con l?i c?a Hy L?p c? đ?i , va đa đ??c ca ng?i nh? la thanh t?u c?a ki?n truc Hy L?p . Cac đieu kh?c trang tri c?a ngoi đ?n b?ng t? đa c?m th?ch ( marble ) tr?ng , đ??c coi nh? la đ?nh cao c?a ngh? thu?t Hy L?p c? đ?i . đ?n Parthenon la bi?u t??ng c?a s? k?t thuc Hy L?p c? đ?i va c?a n?n dan ch? Athena , va đ??c đanh gia nh? la m?t trong nh?ng cong trinh v?n hoa v? đ?i nh?t th? gi?i.

Ten c?a đ?n Parthenon d??ng nh? co ngu?n g?c t? t??ng đai k? ni?m Athena Parthenos ? c?n phong phia đong cong trinh ^[1] . B?c t??ng nay do Phidias đieu kh?c t? nga voi va vang ; ten g?i cho Athena la parthenos (παρθ?νο?, "virgin") co ngh?a la v? chua v?n con trinh nguyen.

đ?n Parthenon đ??c thay th? m?t đ?n th? Athena c? h?n đa b? hu? ho?i b?i đ? ch? Ba T? vao n?m 480 tr??c Cong nguyen. Gi?ng nh? ph?n l?n cac ngoi đ?n Hy L?p khac, đ?n Parthenon đa đ??c s? d?ng nh? la m?t kho tang , va đa ph?c v? cho lien minh Delian , lien minh ma sau nay tr? thanh đ? ch? Athena .

Vao th? k? 6 sau Cong nguyen, đ?n Parthenon đ??c chuy?n sang thanh nha th? Kito giao va đ??c thi?t k? đ? ton kinh đ?c M? đ?ng trinh . Sau cu?c xam chi?m c?a Th? Nh? K? , cong trinh l?i đ??c chuy?n sang thanh nha th? H?i giao . Vao n?m 1687 , m?t kho quan trang đ?n d??c c?a Th? Nh? K? co ben trong cong trinh đa b? b?c chay; k?t qu? c?a v? n? nay đa lam h?ng đ?n Parthenon va nh?ng đieu kh?c c?a no. Vao th? k? 19 , Thomas Bruce đa thao d? m?t vai đieu kh?c con sot l?i va mang chung đ?n Anh. Nh?ng tac ph?m đieu kh?c nay, bay gi? đ??c bi?t đ?n nh? Elgin Marbles hay Parthenon Marbles , đ??c tr?ng bay trong Vi?n B?o tang Anh . Cu?c tranh lu?n v? vi?c Elgin Marbles c?n ph?i đ??c mang tr? l?i Hy L?p v?n con đang ti?p di?n.

đ?n Parthenon, cung v?i cac cong trinh khac ? Acropolis, la m?t trong nh?ng đ?a đi?m kh?o c? h?c co nhi?u khach du l?ch đ?n tham quan nh?t. B? V?n hoa Hy L?p hi?n nay đang ti?n hanh m?t ch??ng trinh b?o t?n va khoi ph?c cong trinh.

Thi?t k? va xay d?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?n Parthenon đ??c xay d?ng theo đ? xu?t c?a Pericles , chinh tr? gia lanh đ?o Athen trong th? k? th? 5 TCN. đ?n đ??c xay d?ng d??i s? giam sat chung c?a nha đieu kh?c Phidias , ng??i c?ng đong vai tro chinh trong vi?c đieu kh?c trang tri đ?n. Cac ki?n truc s? la Iktinos va Kallikrates . Vi?c xay d?ng b?t đ?u vao n?m 447 TCN, va cong trinh g?n nh? đ??c hoan thanh vao n?m 438 TCN, nh?ng vi?c trang tri trong đ?n ti?p t?c cho đ?n it nh?t la n?m 433 TCN. M?t s? ghi chep v? tai chinh c?a đ?n Parthenon v?n con sot l?i cho th?y chi phi đ?t nh?t la vi?c chuyen ch? đa t? nui Pentelicus , cach Athena kho?ng 16 km , đ?n Acropolis. S? ti?n nay m?t ph?n l?y ra t? ngan kh? c?a lien minh Delian , đa đ??c mang t? nha th? Panhellenic ? vung Delos đ?n Acropolis vao n?m 454 TCN.

M?c du đ?n Hephaestus g?n đo la cong trinh con sot l?i h?u nh? nguyen v?n nh?t c?a lo?i đ?n th? xay d?ng co trang tri th?c c?t Doric , đ?n Parthenon, trong th?i gian t?n t?i, v?n đ??c xem nh? la đ?n th? đ?p nh?t. John Julius Cooper đa vi?t v? đ?n th? r?ng, "co danh ti?ng la đ?n th? ki?u th?c c?t Doric hoan h?o nh?t đa t?ng đ??c xay d?ng. Ngay c? trong th?i c? đ?i, ki?n truc tinh vi c?a no đa tr? thanh truy?n thuy?t, đ?c bi?t la s? lien h? tinh t? gi?a đ? cong c?a b? đ? hang c?t , cac đ??ng trau chu?t c?a cac b?c t??ng cac phong trong cong trinh va cac đ??ng g? c?a cac c?t." Cac đ??ng g? nay h?i cong len phia tren m?t chut theo chi?u cao c?a c?t đ? lam bu tr? cac hi?u ?ng quang h?c khi nhin len phia tren đ?n. Hi?u ?ng c?a nh?ng đ??ng cong tinh t? nay lam đ?n th? co v? can đ?i h?n la cach nhin th?t v? no.

đo ? b?c cao nh?t, kich c? c?a n?n đ?n Parthenon la 69,5 m × 30,9 m (228,0 × 101,4 ft). C?n phong ben trong dai 29,8 m va r?ng 19,2 m (97,8 × 63,0 ft), v?i day c?t ki?u Doric ben trong theo hai t?ng, c?u truc c?n đ? ch?ng đ? mai đ?n. ? ben ngoai, cac c?t Doric co đ??ng kinh 1,9 m (6,2 ft) va cao 10,4 m (34,1 ft). Cac c?t ? goc co đ??ng kinh h?i l?n h?n m?t chut. B? đ? hang c?t co đ? cong len phia tren v? phia trung tam 60 mm (2,36 inch ) v? đ?u phia đong va phia Tay, va 110 mm (4,33 inch) ? hai ben. M?t s? kich th??c đa t?o thanh hinh ch? nh?t vang di?n t? t? l? vang , đ??c đ? xu?t b?i Pythagoras vao th? k? tr??c đo.

Mai c?a cong trinh đ??c l?p b?ng nh?ng t?m đa c?m th?ch đ??c bi?t đ?n nh? la imbrex va tegula .

đieu kh?c trang tri [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?n Parthenon, m?t đ?n th? ki?u c?t Doric va ki?u Peripteral v?i cac ki?n truc mang đ?c đi?m c?a th?c c?t Ionic , ch?a b?c t??ng b?ng nga va vang c?a Athena Parthenos đ??c đieu kh?c b?i Pheidias va hoan thanh kho?ng n?m 439/438 TCN. đ?n th? đ??c dung đ? th? th?n Athena vao th?i đi?m đo, m?c du cong vi?c xay d?ng đ??c ti?p t?c g?n nh? la đ?n giai đo?n b?t đ?u c?a cu?c chi?n tranh Peloponnesian vao n?m 432 TCN. Cho đ?n n?m 438 TCN, cac trang tri đieu kh?c c?a cac metope c?a c?t Doric tren tr? ng?ch phia ben day c?t ben ngoai, va c?a tr? ng?ch c?t Ionic vong quanh ph?n tren cac c?a b?c t??ng c?a phong th?, đa đ??c hoan thanh.

92 metope đ??c ch?m kh?c n?i, m?t cong vi?c ma luc đo ch? danh cho cac kho tang (cac toa nha dung đ? ch?a cac qua t? ?n cho cac th?n linh). Theo nh? cac tai li?u ghi l?i v? vi?c xay d?ng, cac đieu kh?c metope co nien đ?i kho?ng 446-440 TCN. Thi?t k? c?a chung đ??c cho la do nha đieu kh?c Kalamis. Cac metope v? phia đong c?a đ?n Parthenon, phia tren l?i ra vao chinh, mieu t? Gigantomachy (tr?n đanh th?n tho?i gi?a cac v? th?n tren đ?nh Olympus va cac ng??i kh?ng l?). Cac metope phia Tay di?n t? Amazonomachy (tr?n đanh th?n tho?i c?a dan thanh Athena ch?ng l?i ng??i Amazon ). Cac metope phia Nam ?v?i ngo?i tr? m?t s? metope 13-20 co v?n đ?, gi? đay th?t l?c?mieu t? Thessalian Centauromachy (tr?n đanh c?a ng??i Lapith đ??c giup b?i Theseus ch?ng l?i nhan ma , m?t sinh v?t n?a ng??i , n?a ng?a ). Tren m?t phia B?c c?a đ?n Parthenon cac metope khong đ??c b?o t?n t?t, nh?ng đ? tai co v? nh? la c??p pha Troia .

Cac metope cho th?y cac v?t tich con l?i c?a k? thu?t cao trong đieu kh?c gi?i ph?u đ?u , trong gi?i h?n đ??ng net c?a nh?ng chuy?n đ?ng than th? va nh?ng bo c? , nh?ng t?nh m?ch c?ng nh?n th?y ro ? cac hinh Nhan ma. M?t vai metope v?n co ? cong trinh nh?ng ngo?i tr? nh?ng ph?n ? m?t phia B?c, chung h?u nh? đa b? h?ng g?n h?t. M?t vai metope hi?n co ? B?o tang Acropolis, nh?ng cai khac thi co ? b?o tang Anh va m?t cai co th? đ??c th?y ? b?o tang Louvre .

Ph?n l?n nh?ng đ?c đi?m trong ki?n truc va trang tri đ?n theo ki?u c?t Ionic co xung quanh t??ng ngoai c?a phong th?. Cac ch?m kh?c ? phu đieu mieu t? m?t phien b?n ly t??ng hoa c?a đam di?u hanh Panathenaic t? c?ng Dipylon ? Kerameikos đ?n Acropolis. đam di?u hanh nay đ??c t? ch?c 4 n?m m?t l?n, ng??i dan Athen va nh?ng ng??i n??c ngoai b? loi cu?n vao vi?c ton vinh th?n Athena . H? th?ng c?t con l?i đ??c ch?m kh?c vao th?i gian kho?ng n?m 442-438 TCN.

Pausanias , m?t ng??i du l?ch vao th? k? th? 2 , khi đ?n th?m Acropolis va nhin th?y Parthenon, đa mieu t? ng?n g?n cai tran t??ng c?a đ?n. Tran t??ng phia đong mieu t? s? sinh ra c?a Athena t? đ?u c?a b? co, Zeus , trong khi đo tran t??ng phia Tay cho th?y s? tranh lu?n c?a th?n Athena va th?n Poseidon v? thanh ph? Athena . Cac cong vi?c t?o d?ng tran t??ng co th?i gian t? 438-432 TCN.

S? phong phu trong trang tri c?a đ?n Parthenon la duy nh?t trong s? cac ngoi đ?n Hy L?p c? đ?i. Tuy nhien, no c?ng phu h?p v?i ch?c n?ng c?a đ?n la n?i c?t gi? kho bau. ? trong opisthodomus (phong phia sau phong th?) đa l?u gi? r?t nhi?u ti?n b?c thu đ??c c?a lien minh Delian ma thanh ph? Athena la thanh vien lanh đ?o.

Kho tang hay đ?n đai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? m?t ki?n truc, Parthenon ro rang la m?t ngoi đ?n, g?m nh?ng tranh t??ng ton giao n?i ti?ng v? th?n Athena do Phidias lam va kho ch?a nh?ng đ? dang cung t? ?n. Nh?ng bu?i cung t? th?c t? c?a ng??i Hy L?p đ??c t? ch?c ? n?i th? ngoai tr?i, va c?ng nh? nh?ng luy?n t?p mang tinh ton giao c?a h?, đ?n Parthenon khong phu h?p v?i m?t vai đ?nh ngh?a v? đ?n c?ng nh? khong co b?ng ch?ng gi ch?ng t? nh?ng vi?c th? cung ngoai tr?i. Tuy nhien, co vai nha nghien c?u đa cho r?ng đ?n Parthenon ch? đa t?ng la kho bau. L?n đ?u tien co nh?ng y ki?n nay la vao th? k? 19 va no ngay cang đ??c c?ng c? trong nh?ng n?m g?n đay. Nh?ng y ki?n chinh c?a vi?c nghien c?u v?n xem cong trinh theo thu?t ng? c?a Walter Burkert mieu t? v? thanh đ??ng c?a Hy L?p, g?m co temenos , altar va đ?n v?i nh?ng tranh t??ng ton giao ^[2] .:p

L?ch s? sau nay [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Parthenon đa t?n t?i nh? m?t ngoi đ?n c?a th?n Athena ma đa b? đong c?a hang ngan n?m. No ch?c ch?n v?n con nguyen v?n cho đ?n th? k? 4 sau cong nguyen, cung th?i v?i Nha th? đ?c Ba ? Paris ngay nay va lau đ?i h?n Nha th? Thanh Phero ? Roma . Nh?ng vao th?i gian đo Athens đa b? chuy?n thanh m?t th? tr?n c?a đ? ch? Roman , m?c du no đa co m?t qua kh? huy hoang. Vao th? k? th? 5, th?nh tho?ng nh?ng tranh t??ng ton giao l?n c?a Athena đa b? l?y m?t b?i m?t trong cac v? Hoang đ?, va đ??c mang t?i Constantinopolis , va sau nay no đa b? hu? ho?i t?i đo, co th? la vao th?i k? thanh ph? b? gi?m sut uy tin trong cu?c th?p t? chinh th? 4 vao n?m 1204 .

M?t th?i gian ng?n sau, Parthenon đa đ??c chuy?n sang thanh m?t nha th? C? đ?c giao . Vao th?i k? đ? qu?c Byzantine no tr? thanh nha th? c?a Parthena Maria (Mary đ?ng trinh), hay con g?i la nha th? Theotokos . Vao th?i k? đ? ch? Latin cong trinh tr? thanh nha th? Cong giao Roma c?a đ?c M? đ?ng trinh . S? chuy?n đ?i t? ngoi đ?n thanh nha th? đoi h?i đ?n vi?c di chuy?n cac hang c?t ben trong va m?t vai b?c t??ng phong th? va t?o ra m?t h?u đ??ng ? ph?n cu?i phia đong cong trinh. đi?u nay ch?c ch?n s? d?n đ?n vi?c di chuy?n va phan tan m?t vai đieu kh?c ki?n truc. Nh?ng v? th?n đ??c mieu t? c?ng đ??c th? hi?n l?i theo ch? đ? C? đ?c giao ho?c b? mang đi ch? khac va tieu h?y.

Vao n?m 1456 , Athena r?i vao tay đ? ch? Ottoman va Parthenon l?i đ??c chuy?n đ?i l?n n?a, tr? thanh nha th? H?i giao . V?i m?t nh?n th?c đ?i l?p l?i v?i nh?n th?c c?a đ? ch? c?, ng??i Ottoman noi chung ton th? cac cong trinh c? ? trong ch? quy?n đ?t n??c h? va khong c? tinh h?y ho?i nh?ng cong trinh c? x?a c?a Athena, m?c du h? khong co m?t ch??ng trinh b?o v? chung th?c s?. Tuy nhien, trong nhi?u th?i gian chi?n tranh h? đa t? pha h?y chung đ? cung c?p nguyen li?u cho nh?ng b?c t??ng va cong s? . M?t ng?n thap đa đ??c xay them vao Parthenon, cai ma n?n cung v?i c?u thang c?a no hi?n v?n con s? d?ng đ??c, đa d?n tren cao t?n architrap va t? ben ngoai khong th? nhin th?y đ??c ch? nay; ngoai ra, cong trinh khong b? h?y ho?i gi them. Cac v? khach tham quan chau Au trong th? k? 17 , c?ng nh? m?t vai ng??i đ?i di?n cho Acropolis đa ch?ng th?c r?ng cong trinh v?n con nguyen v?n.

Vao n?m 1687 , đ?n Parthenon đa ph?i ch?u m?t s? h?y ho?i l?n nh?t khi C?ng hoa Venezia d??i th?i Francesco Morosini t?n cong Athena, va ng??i Ottoman đa ph?i b?o v? Acropolis va s? d?ng cong trinh nh? m?t kho ch?a thu?c sung . Vao ngay 26 thang 9 , m?t qu? phao đ?i bac c?a ng??i Venezia bay t? qu? đ?i c?a Philopapus, t?i va lam n? kho thu?c sung va lam cho cong trinh đa b? pha h?y m?t ph?n. Nh?ng c?u truc ben trong đa b? pha h?y, nh?ng gi con l?i c?a mai đa b? s?p va m?t vai c?t ch?ng, đ?c bi?t ? c?nh phia Nam, đa b? ch?t gay. Cac đieu kh?c b? h? h?ng n?ng. Nhi?u th? đa b? r?i xu?ng san va nh?ng k? v?t sau nay đa đ??c lam t? nh?ng m?nh v? nay. Sau tr?n chi?n, r?t nhi?u b? ph?n c?a cong trinh b? b? đi va m?t nha th? H?i giao nh? h?n đa đ??c xay len.

Vao cu?i th? k? 18 , co nhi?u ng??i chau Au khac đa t?i Athena va phong c?nh v? nh?ng h? h?i, đ? nat Parthenon đa đ??c v? l?i r?t nhi?u, g?i len nh?ng s? c?m thong c?a ng??i Anh va ng??i Phap cho n?n đ?c l?p c?a Hy L?p. Vao n?m 1801 , vien đ?i s? Anh ? Constantinople , Thomas Bruce , đa đ? trinh m?t firman (gi?y phep) t? Sultan đ? lam ra cac b?n quy ho?ch va b?n v? v? nh?ng cong trinh c? x?a ? Acropolis, đ? pha b? nh?ng cong trinh m?i xay d?ng g?n đay n?u chung lam h?ng s? quan sat cac cong trinh c? va đ? thao d? cac đi?u kh?c t? chung. Ong đa l?y gi?y phep nay đ? thu th?p t?t c? nh?ng đieu kh?c ma ong co th? tim th?y. Ong đa cho tuy?n d?ng nh?ng ng??i đ?a ph??ng đ? g? b? chung ra kh?i cac cong trinh, m?t vai th? thi ong tim đ??c ? tren cac m?t san va m?t vai m?nh nh? h?n thi ong mua t? ng??i dan đ?a ph??ng.

Ngay nay, nh?ng đieu kh?c nay đ??c nhin th?y trong B?o tang Anh , n?i chung co ten la Elgin Marbles hay Parthenon Marbles . Nh?ng đieu kh?c khac t? Parthenon c?ng co ? B?o tang Louvre t?i Paris va ? Copenhagen . Ph?n l?n cac v?t con l?i ? Athena, trong b?o tang Acropolis va đ??c đ?t ? d??i san, cach m?t vai met v? phia đong Nam c?a Parthenon. M?t vai đieu kh?c v?n co th? đ??c quan sat tr?c ti?p ? cong trinh. Chinh ph? Hy L?p đa ti?n hanh m?t chi?n d?ch trong nhi?u n?m v?i b?o tang Anh đ? co th? mang tr? l?i nh?ng đieu kh?c tren v? Hy L?p. Nh?ng b?o tang Anh đa t? ch?i th?ng v? vi?c xem xet đi?u nay va chinh ph? Anh đa mi?n c??ng ph?i ep b?o tang lam vi?c nh? v?y (cai vi?c ma co th? đoi h?i đ?n phap ch?).

Khi Hy L?p gianh đ??c đ?c l?p va l?y đ??c quy?n ki?m soat Athena vao n?m 1832 , nh?ng ph?n nhin th?y đ??c c?a ng?n thap đa b? chuy?n đi kh?i Parthenon va t?t c? nh?ng cong trinh th?i trung c? va th?i Ottoman co ? Acropolis c?ng đa b? di chuy?n đi. Khu nay tr? thanh m?t khu v?c l?ch s?, co rao c?m va do chinh ph? Hy L?p ki?m soat. Ngay nay, no la đ?a đi?m h?p d?n hang tri?u ng??i du l?ch m?i n?m, nh?ng ng??i đa du l?ch t? phia cu?i Tay c?a Acropolis, qua Propylaea va len đ??ng Panathenaic t?i Parthenon, n?i đ??c bao vay b?i m?t hang rao th?p đ? ch?ng s? h? h?i.

Xay d?ng l?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vao n?m 1975 , chinh ph? Hy L?p b?t đ?u ban tinh đ?n vi?c tu b? đ?n Parthenon va nh?ng ki?n truc khac ? Acropolis. D? an sau nay đa thu hut đ??c nhi?u s? tr? giup k? thu?t va tai chinh t? Lien minh chau Au . M?t h?i đ?ng kh?o c? h?c đa lam bao cao v? cac m?nh v? con l?i ? chan cong trinh va nh?ng ki?n truc s? đ??c s? tr? giup c?a may tinh đa d?ng nen nh?ng mo hinh đ? xac đ?nh nh?ng v? tri ban đ?u c?a chung. Trong m?t vai tr??ng h?p, nh?ng vi?c tai t?o xay d?ng l?i tr??c đay đa m?c sai l?m. Nh?ng đieu kh?c đ?c bi?t quan tr?ng va d? v? đ??c chuy?n đ?n b?o tang Acropolis. M?t chi?c c?n c?u đa đ??c l?p đ?t đ? di chuy?n nh?ng kh?i đa c?m th?ch ; chi?c c?n c?u đ??c thi?t k? đ? đ??c x?p l?i phia d??i mai khi khong dung đ?n. Nh?ng ph?n xay d?ng c? ma khong chinh xac đ??c thao d? va m?t qua trinh tu b? c?n th?n đ??c b?t đ?u. đ?n Parthenon s? khong đ??c tai t?o l?i theo tinh tr?ng tr??c n?m 1687, ma nh?ng gi con l?i sau v? n? s? đ??c gi? l?i va lam cho chan th?c nh?t va đa c?m th?ch m?i đ??c l?y t? n?i khai khac c? va đ??c han g?n vao cac khe h? va nh?ng c?u truc b? ?nh h??ng c?ng đ??c s?a ch?a. Cu?i cung, t?t c? nh?ng m?nh đa chinh đ??c đ?t vao đung v? tri ban đ?u c?a chung va đ??c h? tr? b?i nh?ng v?t li?u hi?n đ?i n?u th?y c?n thi?t.

Ban đ?u, nh?ng kh?i đa khac nhau đ??c gi? ch?t b?i ch?t s?t dai hinh ch? H ma sau nay đ??c ph? b?ng chi , v?t li?u b?o v? s?t kh?i b? ?n mon. Nh?ng cai ch?t đ??c them vao t? th? k? 19 đa khong đ??c ph? chi va đa b? ?n mon. Khi ph?n han g? b? r?ng m?t kho?ng l?n, no s? gay nguy hi?m h?n va lam v? cac kh?i đa. T?t c? cac cong vi?c v? kim lo?i đ?u s? d?ng titanium , m?t v?t li?u c?ng, nh? va ch?ng g?.

M?i nguy h?i do o nhi?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? th?p nien 1960 , m?i đe d?a l?n nh?t đ?i v?i đ?n Parthenon la moi tr??ng . Thanh ph? Athena đa phat tri?n nhanh t? sau Chi?n tranh th? gi?i th? hai va đa co v?n đ? trong vi?c t?c ngh?n giao thong va o nhi?m khong khi . Nh?ng mi?ng đa c?m th?ch b? ?n mon b?i m?a axit , đ??c gay ra b?i nh?ng lo?i khi th?i ra t? đ?ng c? o to , no đe d?a cac tac ph?m đieu kh?c c?a cong trinh va b?n than cong trinh. Qua 20 n?m, chinh ph? Hy L?p va thanh ph? Athena đa cho ti?n hanh m?t vai ch??ng trinh đ? ng?n ch?n vi?c nay, nh?ng t??ng lai c?a Parthenon v?n con la m?t v?n đ? c?n quan tam.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• T? l? vang

Ghi chu [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

?n ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngu?n tr?c tuy?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? đ?n Parthenon .

• Hellenic Ministry of Culture ? The Acropolis of Athens: The Parthenon
• The Acropolis Restoration Project L?u tr? 2005-07-23 t?i Wayback Machine (trang Web c?a chinh ph? Hy L?p)
• Acropolis of Athens - AcropolisofAthens.gr - one monument, one heritage
• The Restitution of the Parthenon Marbles L?u tr? 2006-03-02 t?i Wayback Machine
• Parthenon 2004 - The Campaign to Return the Parthenon Marbles to Athens L?u tr? 2006-02-10 t?i Wayback Machine
• Marbles Reunited L?u tr? 2006-05-07 t?i Wayback Machine
• UNESCO World Heritage Centre - Acropolis, Athens
• Metropolitan Government of Nashville and Davidson County ? The Parthenon L?u tr? 2013-01-28 t?i Wayback Machine
• The Parthenon Marbles L?u tr? 2004-11-20 t?i Wayback Machine
• Google satellite image of the Acropolis
• Google Sketchup 3D Model of Parthenon (simplistic) L?u tr? 2013-11-07 t?i Wayback Machine