한국   대만   중국   일본 
đ?n D??ng ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

đ?n D??ng

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
(đ?i h??ng t? đ?n D??ng, Lam đ?ng )
đ?i v?i cac đ?nh ngh?a khac, xem đ?n D??ng (đ?nh h??ng) .
đ?n D??ng
Huy?n
Huy?n đ?n D??ng
R?ng thong Chau S?n ? đ?n D??ng
Hanh chinh
Qu?c gia Vi?t Nam
Vung Tay Nguyen
T?nh Lam đ?ng
Huy?n l? Th? tr?n Th?nh M?
Tr? s? UBND S? 124 đ??ng 2/4, th? tr?n Th?nh M?
Phan chia hanh chinh 2 th? tr?n, 8 xa
đ?a ly
T?a đ? : 11°48′26″B 108°32′48″đ  /  11,807222°B 108,546667°đ  / 11.807222; 108.546667
MapB?n đ? huy?n đ?n D??ng
Đơn Dương trên bản đồ Việt Nam
Đơn Dương
đ?n D??ng
V? tri huy?n đ?n D??ng tren b?n đ? Vi?t Nam
Di?n tich 611,85 km² [1]
Dan s? (31/12/2022)
T?ng c?ng 128.747 ng??i [1]
M?t đ? 210 ng??i/km²
Dan t?c K’ho, Chu Ru, E-đe, Nung, Tay, Hoa, Ch?m
Khac
Ma hanh chinh 677 [2]
Bi?n s? xe 49-F1-AE
Website donduong .lamdong .gov .vn

đ?n D??ng la m?t huy?n thu?c t?nh Lam đ?ng , Vi?t Nam .

đ?a ly [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Huy?n đ?n D??ng n?m ? phia đong c?a t?nh Lam đ?ng , co v? tri đ?a ly:

Huy?n n?m ? phia đong b?c cao nguyen Di Linh , co đ? cao tren 1.000m. đ?a hinh huy?n chia lam 3 d?ng chinh: đ?a hinh nui cao, đ?a hinh đ?i tho?i l??n song, đ?a hinh thung l?ng song su?i. [3]

đ?t lam nghi?p tren đ?a ban huy?n co di?n tich kho?ng 38.000 ha. Huy?n g?m co cac lo?i đ?t chinh sau: đ?t phu sa d?c t?, đ?t phu sa song su?i, đ?t phu sa khong đ??c b?i hang n?m, đ?t nau đ? tren bazan, đ?t đ? vang tren đa phi?n, đ?t mun vang đ? gzanit va daxit. [3]

Huy?n co nhi?u dan t?c thi?u s? nh?: K’ho, Chu Ru, E-đe, Nung, Tay, Hoa, Ch?m.

Hanh chinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Huy?n đ?n D??ng đ??c chia thanh 10 đ?n hanh chinh c?p xa tr?c thu?c, bao g?m 2 th? tr?n Th?nh M? (huy?n l?), D'Ran va 8 xa: đ? Ron , Ka đo , Ka đ?n , L?c Lam , L?c Xuan , Pro , Qu?ng L?p , Tu Tra .

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cao nguyen Lang Biang tr??c n?m 1893 la đ?a ban c? tru c?a cac t?c ng??i Th??ng . Ng??i Vi?t đ?u tien co y đ?nh kham pha vung r?ng nui Nam Trung B? la Nguy?n Thong , nh?ng do nhi?u ly do nen cho t?i cu?i đ?i ong v?n khong th?c hi?n đ??c y đ?nh c?a minh. Vao hai n?m 1880 va 1881, bac s? h?i quan Paul Neis va trung uy Albert Septans co nh?ng chuy?n tham hi?m đ?u tien vao vung ng??i Th??ng ? đong Nam B? va Nam Trung B?, va h? đ??c coi la hai nha tham hi?m đ?u tien đa tim ra cao nguyen Lang Biang . Hanh trinh c?a Paul Neis va Albert Septans m? đ??ng cho nhi?u chuy?n đi khac nh? A. Gautier (n?m 1882), L. Nouet (1882), thi?u ta Humann (1884).

Ngay 3 thang 8 n?m 1891, bac s? Alexandre Yersin th?c hi?n chuy?n tham hi?m đ?u tien v?i y đ?nh tim đ??ng nui t? Nha Trang vao Sai Gon , nh?ng chuy?n đi nay b?t thanh. T? 28 thang 3 đ?n 9 thang 6 n?m 1892, Yersin th?c hi?n m?t cu?c tham hi?m t? Nha Trang , b?ng qua vung cao nguyen đ?k L?k đ? đ?n Stung Treng , n?m ben b? song Me Kong (thu?c đ?a ph?n Campuchia ).

Sau n?m 1975, huy?n đ?n D??ng bao g?m 11 xa: Ka đo, K'đ?n, Kil Pla Gnol, L?c Lam, L?c Nghi?p, L?c Xuan, Loan, Th?nh M? (huy?n l?), Tu Tra, Xuan Th?, Xuan Tr??ng.

Ngay 14 thang 3 n?m 1979 , H?i đ?ng Chinh ph? ban hanh Quy?t đ?nh 116-CP [4] . Theo đo:

  • Sap nh?p 2 xa: Xuan Th? va Xuan Tr??ng vao thanh ph? đa L?t .
  • Chuy?n xa Kil Pla Gnol v? huy?n L?c D??ng m?i thanh l?p.

Ngay 28 thang 3 n?m 1983 , chia xa Loan thanh 2 xa: Ninh Loan va đa Loan. [5]

Ngay 6 thang 6 n?m 1986 , H?i đ?ng B? tr??ng ban hanh Quy?t đ?nh s? 67-HđBT. [6] Theo đo:

  • Chia xa đa Loan thanh 2 xa: đa Loan va Ta N?ng.
  • Chia xa Ninh Loan thanh 2 xa: Ninh Loan va Ta Hine.

Ngay 24 thang 10 n?m 1987 , H?i đ?ng B? tr??ng ban hanh Quy?t đ?nh 157-HđBT [7] . Theo đo:

  • Chuy?n 4 xa: đa Loan, Ninh Loan, Ta Hine va Ta N?ng v? huy?n đ?c Tr?ng qu?n ly.
  • Chuy?n xa Th?nh M? thanh th? tr?n Th?nh M? (th? tr?n huy?n l? huy?n đ?n D??ng).

Ngay 15 thang 9 n?m 1989 , chuy?n xa L?c Nghi?p thanh th? tr?n D'ran. [8]

Ngay 16 thang 9 n?m 1989 , chia xa Ka đo thanh 2 xa: Ka đo va Qu?ng L?p, chia xa Ka đ?n thanh 2 xa: Ka đ?n va Pro. [9]

Ngay 30 thang 10 n?m 2000 , thanh l?p xa đ? Ron tren c? s? 3.349,3 ha di?n tich t? nhien va 9.133 nhan kh?u c?a th? tr?n Th?nh M?. Huy?n đ?n D??ng co 2 th? tr?n va 8 xa tr?c thu?c nh? hi?n nay. [10]

Kinh t? - xa h?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Thu nh?p binh quan đ?u ng??i n?m 2013 la 36 tri?u đ?ng, t?ng nhi?u t? m?c 18,3 tri?u n?m 2010. T?ng thu ngan sach nha n??c c?a huy?n đ??c kho?ng g?n 100 t? đ?ng. [11]

Toan huy?n đa co 9 ch?/10 xa, th? tr?n (xa đ? Ron ch?a co ch?); c?p ch?: c?p III, IV va ch? nong thon; v?i quy mo t? 15 đ?n tren 200 qu?y s?p. [12]

Hồ Thủy lợi P'ro
H? Th?y L?i P'ro ? đ?n D??ng, Lam đ?ng

Toan huy?n co 32 cong trinh th?y l?i, bao g?m 19 h?, 10 đ?p dang, 2 đ??ng d?n n??c t??i va 1 tr?m b?m. [12]

H? th?ng l??i đi?n cao ap huy?n đ?n D??ng co chi?u dai tren 200 km, do 3 đ?n v? qu?n ly va khai thac: [12]

  • Cong ty Truy?n t?i đi?n 4: Truy?n t?i đi?n cao nguyen (đ?i đ??ng day đ?n D??ng) v?i đ??ng day 220kv; chi?u dai 17 km va co 72 tr?,
  • đ?i cao th? Lam đ?ng tr?c thu?c XN đi?n cao th? MN v?i đ??ng day 110kv; chi?u dai 75 km tuy?n đa L?t ? đa Nhim ? đ?c Tr?ng va co 169 tr? n?m tren đ?a ban đ?n D??ng,
  • Chi nhanh đi?n l?c đ?n D??ng co đ??ng day trung ap dai 197 km; đ??ng day h? ap dai: 314 km va 291 tr?m bi?n ap, t?ng cong su?t: 33.351 KVA.

Nong nghi?p: đ?t s?n xu?t nong nghi?p co di?n tich g?n 17.000 ha. [3] Huy?n đ?n D??ng ch? y?u co cac lo?i cay tr?ng nh?: Cay cong nghi?p co ca phe , tra , tieu, dau t?m. Cay ng?n ngay co cac lo?i rau, c? qu? đ?c s?n va đ?c tr?ng nh? c?a đa L?t . Khu v?c đ?n D??ng ? đ?c Tr?ng thu?c t?nh Lam đ?ng la n?i co di?n tich ca chua l?n nh?t Vi?t Nam . Ka đo va L?c Xuan la hai xa co di?n tich tr?ng ca chua l?n nh?t huy?n đ?n D??ng. Tren đ?a ban xa Qu?ng L?p co nong tr??ng khoai tay O’Star Farm, la nong tr??ng khoai tay l?n nh?t Vi?t Nam. Nong nghi?p v?n chi?m h?n 56% t? tr?ng kinh t?. [11] T?ng di?n tich rau th??ng ph?m gieo tr?ng trong n?m 2013 c?a huy?n la 22.918 ha v?i s?n l??ng g?n 734.600 t?n. Doanh thu binh quan 120?150 tri?u đ?ng/ha/n?m. Di?n tich ?ng d?ng cong ngh? cao đ?t binh quan tren 250 tri?u đ?ng/ha/n?m, co nh?ng di?n tich đ?t h?n 1 t? đ?ng. Tinh đ?n cu?i n?m 2013, trong t?ng s? 6.400 con bo s?a c?a toan t?nh Lam đ?ng thi đan bo s?a c?a huy?n đ?n D??ng chi?m 5.245 con (trong đo, bo s?a trong h? ca th? chi?m 3.247 con). [13]

Lam nghi?p: T?ng di?n tich đ?t lam nghi?p: 38.442,73 ha. R?ng phong h?: 18.436,40 ha. R?ng đ?c d?ng: 0 ha. Nganh ngh? lam nghi?p: s?n xu?t s?n ph?m g? va lam s?n, s?n xu?t gi??ng, t?, ban, gh?.

Giao d?c: Cung v?i vi?c phat tri?n kinh t? xa h?i noi chung, hi?n nay tren đ?a ban huy?n co cac c? s? giao d?c cong l?p g?m: 11 tr??ng m?m non (6 CL, 5 BT) 22 tr??ng Ti?u h?c, 11 tr??ng THCS, 5 tr??ng THPT, 3 TTGDTX, LđHN va d?y ngh?.

Y t?: Tren đ?a ban huy?n co 1 b?nh vi?n đa khoa, 2 phong kham đa khoa khu v?c va 10 tr?m y t? xa, th? tr?n. T?ng s? gi??ng b?nh tren 120 gi??ng, trong đo b?nh vi?n đa khoa trung tam tren 70 gi??ng, 2 phong kham đa khoa khu v?c 20 gi??ng va 10 tr?m y t? xa, th? tr?n 30 gi??ng (trung binh m?i tr?m 3?4 gi??ng). H?u h?t cac c? s? y t? đa đ??c xay d?ng kien c?. [12]

Dan s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Huy?n đ?n D??ng co di?n tich 611,56 km², dan s? ngay 1/4/2019 la 107.281 ng??i, trong đo: dan s? thanh th? la 27.683 ng??i (chi?m 26%) va dan s? nong thon la 79.598 ng??i (chi?m 74%) [14] , m?t đ? dan s? đ?t 175 ng??i/km².

Huy?n đ?n D??ng co di?n tich 611,85 km², dan s? tinh đ?n ngay 31/12/2022 la 128.747 ng??i, [1] m?t đ? dan s? đ?t 210 ng??i/km².

V?n hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?n D??ng trong ngh? thu?t

Co m?t th?i gian trong nh?ng n?m 1960, h?a s? đinh C??ng ? khi ?y v?a t?t nghi?p đ?i h?c M? thu?t Hu?, đa s?ng va co nhi?u k? ni?m ? D'Ran, ong đa co nhi?u sang tac trong giai đo?n nay. [15]

Nh?c s? Tr?nh Cong S?n c?ng đa nhi?u l?n ghe th?m đinh C??ng ? đ?n D??ng. Trong nh?ng l?n ghe th?m nay Tr?nh Cong S?n ? cung v?i đinh C??ng trong m?t c?n nha san nh? ? D'Ran. Trong th?i gian đo ong th??ng xuyen vi?t th? cho ng??i yeu la Ngo V? Dao Anh.

B?c th? đ? ngay 11 thang 11 n?m 1964 co đo?n:

"Anh đ?n đay thi anh C??ng ? D'Ran ch?a v?. Anh leo len c?n nha g? san ? chung quanh la nui cao, la may mu, la su?i reo, la gia ret, la qu?nh qu?. Anh ng?i trong c?n phong rieng c?a anh C??ng, chung quanh nh?ng b?c tranh mang hinh ?nh mau s?c c?a nui đ?i nay v?a len xong. Va c?n m?a xam mu ch?t đ?n... Ngoai kia tr?i ch? con th?y vi?n nui đen cao ng?t bao quanh. Ti?ng su?i ch?y bu?n." [16]

Trong b?c th? ngay 12 thang 11 n?m 1964, Tr?nh Cong S?n c?ng th? l? v?i Dao Anh mong ??c t? b? t?t c? "nh?ng đua chen" đ? v? s?ng t?i D'Ran:

"Cu?c s?ng ? đay binh an d? ch?u. Co l? r?i anh c?ng ki?m cach v? đay, lam đ?n đi?n va xa lanh nh?ng đua chen vo ich. Tim m?t h?nh phuc nao nh? nh?t cho v?a đ?i minh. Lam m?t c?n nha san v?i ban gh? b?ng nh?ng g?c thong ghep l?i, s?ng r?t g?n v?i g? v?i cay v?i nui r?ng v?i đ?t." [16]

Du l?ch [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m tren cao nguyen v?i khi h?u mat m?, c?nh quan r?ng nui t??i đ?p, đ?n D??ng co nhi?u ti?m n?ng đ? phat tri?n du l?ch xanh, du l?ch sinh thai. Tuy v?y, nganh du l?ch đ?n D??ng ch?a t?n t?i, ch?a đem l?i thu nh?p cho ng??i dan.

M?t s? đ?a đi?m da ngo?i ph? bi?n c?a ng??i dan đ?a ph??ng [17] :

  • H? th?y đi?n đa Nhim: N?m t?i th? tr?n D'Ran. H? n?m ? h??ng đong c?a huy?n, ch?a va cung c?p n??c cho th?y đi?n đa nhim, đ??c xay d?ng t? nh?ng n?m 60, xung quanh h? la r?ng nguyen sinh thu?c r?ng phong h?.
  • R?ng c?nh quan đeo Ngo?n M?c : N?m d?c qu?c l? 27 đ?u chan đeo Ngo?n M?c giap ranh đ?a gi?i hanh chinh v?i huy?n [[Ninh S?n[[, t?nh Ninh Thu?n , la đi?m d?ng c?a xe khi len h?t đeo ho?c tr??c khi xu?ng đeo, co thac Thien Thai n?m gi?a hai đ?i nui trong canh r?ng t? nhien thu?c r?ng phong h?.
  • H? Pro: N?m t?i thon đong H?, xa Pro. đay la h? ch?a n??c đ??c xay d?ng t? nh?ng n?m 80, ph?c v? t??i tieu cho g?n 400 ha đ?t nong nghi?p c?a xa Pro va xa Ka đ?n. Di?n tich long h? tren 70 ha, xung quanh la r?ng phong h? nguyen sinh. H? Pro cach qu?c l? 27 kho?ng 15 km, đ??ng oto ra vao đ??c, trong đo co tren 10 km đ??ng đa đ??c th?m nh?a.
  • H? đ? Ron: T?i thon đ? Ron, xa đ? Ron v? h??ng tay b?c huy?n g?n qu?c l? 27, h? co di?n tich long h? tren 110 ha, xung quanh la r?ng thong bao b?c, đ??c xay d?ng t? nh?ng n?m cu?i th?p nien 90, ph?c v? t??i tieu cho xa đ? Ron va th? tr?n Th?nh M? .

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b c “T? trinh s? 175/TTr-SNV v? vi?c phe duy?t đ? c??ng nhi?m v? va D? toan kinh phi xay d?ng đ? an s?p x?p đ?n v? hanh chinh c?p huy?n, c?p xa giai đo?n 2023 ? 2025 tren đ?a ban t?nh Lam đ?ng” . S? N?i v? t?nh Lam đ?ng . 25 thang 3 n?m 2024. B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 4 n?m 2024 . Truy c?p ngay 5 thang 4 n?m 2024 .
  2. ^ T?ng c?c Th?ng ke
  3. ^ a b c UBND huy?n đ?n D??ng. “Gi?i thi?u chung v? huy?n đ?n D??ng” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 12 n?m 2014 . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2014 .
  4. ^ “Quy?t đ?nh 116-CP v? vi?c chia m?t s? huy?n thu?c t?nh Lam đ?ng” .
  5. ^ “Quy?t đ?nh 22-HđBT n?m 1983 v? vi?c phan v?ch đ?a gi?i m?t s? xa thu?c t?nh Lam đ?ng” .
  6. ^ “Quy?t đ?nh s? 67-HđBT n?m 1986 v? vi?c đi?u ch?nh đ?a gi?i hanh chinh m?t s? xa, ph??ng, th? tr?n thu?c cac huy?n đ? Huoai, đ?n D??ng, Di Linh va thanh ph? đa L?t thu?c t?nh Lam đ?ng” . 6 thang 6 n?m 1986.
  7. ^ Quy?t đ?nh s? 157-HđBT v? vi?c đi?u ch?nh đ?a gi?i thanh l?p xa, th? tr?n thu?c cac huy?n đ?c Tr?ng, Di Linh, đ?n D??ng; chia huy?n đ?c Tr?ng thanh hai huy?n l?y ten la huy?n đ?c Tr?ng va huy?n Lam Ha, t?nh Lam đ?ng.
  8. ^ Quy?t đ?nh c?a H?i đ?ng B? tr??ng v? vi?c thanh l?p th? tr?n huy?n l? thu?c cac huy?n đ?n D??ng va L?c D??ng, t?nh Lam đ?ng.
  9. ^ Quy?t đ?nh s? 135-HđBT c?a H?i đ?ng B? tr??ng.
  10. ^ “Ngh? đ?nh s? 62/2000/Nđ-CP v? vi?c thanh l?p xa thu?c cac huy?n đ?n D??ng, đ?c Tr?ng va B?o Lam, t?nh Lam đ?ng” .
  11. ^ a b “B??c đ?t pha ? đ?n D??ng” . Bao Nhan Dan . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 12 n?m 2014 . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2014 .
  12. ^ a b c d UBND huy?n đ?n D??ng. “Gi?i thi?u chung v? huy?n đ?n D??ng: C? s? h? t?ng” . Trang thong tin đi?n t? huy?n đ?n D??ng, t?nh Lam đ?ng . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 11 n?m 2014 . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2014 .
  13. ^ Kh?c D?ng (17 thang 3 n?m 2014). “đ?n D??ng ? huy?n nong thon m?i ki?u m?u v? cong ngh? cao” . Bao Ti?n Phong . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2014 .
  14. ^ “K?t qu? toan b? T?ng đi?u tra dan s? va nha ? n?m 2019” (PDF) . T?ng c?c Th?ng ke .
  15. ^ Vo Xuan Huy (25 thang 11 n?m 2013). “S?c mau hoai ni?m” . Tu?i Tr? Online . Truy c?p ngay 26 thang 9 n?m 2015 .
  16. ^ a b Th? tinh g?i m?t ng??i. Tr?nh Cong S?n. Nha xu?t b?n Tr?. N?m 2011.
  17. ^ UBND t?nh Lam đ?ng. “T?ng quan v? huy?n đ?n D??ng, t?nh Lam đ?ng” . C?ng thong tin đi?n t? t?nh Lam đ?ng . B?n g?c l?u tr? ngay 25 thang 11 n?m 2014 . Truy c?p ngay 27 thang 11 n?m 2014 .

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=đ?n_D??ng&oldid=71335909 ”