Am thanh
la cac
dao đ?ng
c? h?c
(bi?n đ?i v? tri qua l?i) c?a cac
phan t?
,
nguyen t?
hay cac h?t lam nen
v?t ch?t
va lan truy?n trong v?t ch?t nh? cac
song
. Am thanh, gi?ng nh? nhi?u song, đ??c đ?c tr?ng b?i
t?n s?
,
b??c song
,
chu k?
,
bien đ?
va
v?n t?c
lan truy?n (
t?c đ? am thanh
).
đ?i v?i
thinh giac
c?a
ng??i
, am thanh th??ng la s? dao đ?ng, trong d?i t?n s? t? kho?ng 16
Hz
đ?n kho?ng 20 000
Hz
, c?a cac
phan t?
khong khi, va lan truy?n trong khong khi, va đ?p vao
mang nh?
, lam rung mang nh? va kich thich
b? nao
. Tuy nhien am thanh co th? đ??c đ?nh ngh?a r?ng h?n, tu? vao ?ng d?ng, bao g?m cac t?n s? cao h?n hay th?p h?n t?n s? ma tai ng??i co th? nghe th?y, khong ch? lan truy?n trong
khong khi
ma con truy?n trong b?t c?
v?t li?u
nao. Trong đ?nh ngh?a r?ng nay, am thanh la song c? h?c va theo
l??ng tinh song h?t
c?a v?t ch?t, song nay co th? coi la dong lan truy?n c?a cac h?t
phonon
, cac h?t
l??ng t?
c?a am thanh.
C?
ti?ng ?n
va
am nh?c
đ?u la cac am thanh. Trong vi?c truy?n tin hi?u b?ng am thanh, ti?ng ?n la cac dao đ?ng
ng?u nhien
khong mang
tin hi?u
.
Cac v?t co th? phat ra am thanh đ??c g?i la
ngu?n am.
Trong qua trinh phat ra am thanh, cac ngu?n am đ?u dao đ?ng
Cac đ?c tr?ng c?a am thanh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T?n s?
la s? dao đ?ng ma ngu?n am co th? th?c hi?n đ??c trong 1 giay. đ?n v? t?n s? la
Hertz
. T?n s? am đ??c xem la đ?i l??ng quan tr?ng nh?t c?a am thanh.
C??ng đ? am
(I) la n?ng l??ng đ??c song am truy?n qua m?i đ?n v? di?n tich đ??c đ?t vuong goc v?i ph??ng truy?n song trong m?i đ?n v? th?i gian. đ?n v? đo c??ng đ? am la W/m²
G?i I
0
la c??ng đ? am v?a đ? co th? nghe đ??c (g?i la c??ng đ? am chu?n). Khi đo bi?u th?c
đ??c g?i la
M?c c??ng đ? am.
Trong h? SI, đ?n v? đo m?c c??ng đ? am la Ben (B), tuy nhien trong th?c t?, ng??i ta th??ng dung đ?n v? dexiben(dB) do gia tr? c?a đ?i l??ng nay kha nh?.
đ? th? dao đ?ng am
la t?p h?p cac đ? th? dao đ?ng c?a t?t c? cac h?a am trong cung m?t nh?c am.
C?m giac ma am thanh gay ra cho c? quan thinh giac khong ch? ph? thu?c vao cac đ?c tr?ng v?t ly c?a am thanh đo ma con ph? thu?c vao sinh ly c?a tai. Tai ng??i phan bi?t đ??c cac am thanh khac nhau la do cac đ?c tr?ng sinh ly c?a am thanh.
Cac đ?c tr?ng sinh ly bao g?m:
đ? cao
,
đ? to
va
am s?c
. M?i đ?c tr?ng sinh ly ph? thu?c vao 1 đ?c tr?ng v?t ly nh?t đ?nh
đ?c tr?ng sinh ly va đ?c tr?ng v?t ly t??ng ?ng.
đ?c tr?ng sinh ly
|
đ?c tr?ng v?t ly
|
đ? cao
|
T?n s?
|
đ? to
|
M?c c??ng đ? am
|
Am s?c
|
đ? th? dao đ?ng
|
Moi tr??ng cac ch?t r?n, ch?t l?ng va ch?t khi đ?u co th? truy?n đ??c am thanh. Khi cac ngu?n am dao đ?ng, cac h?t c?u t?o nen ch?t đo c?ng dao đ?ng khi?n am thanh đ??c truy?n đi
Am thanh khong th? truy?n trong
chan khong
vi trong chan khong co cac h?t khong đ??c c?u t?o lien k?t v?i nhau.
V?n t?c am thanh truy?n qua cac ch?t l?ng luon l?n h?n cac ch?t khi va nh? h?n cac ch?t r?n.
Khi g?p cac m?t ch?n, cac am thanh luon b? ph?n x? nhi?u ho?c it.
Am thanh ph?n x? sau am thanh tr?c ti?p it nh?t kho?ng 1/15 giay đ??c g?i la
ti?ng vang
,
Nh?ng v?t ph?ng, c?ng, co b? m?t nh?n thi ph?n x? am t?t.
Nh?ng v?t m?m, x?p, b? m?t g? gh? thi ph?n x? am kem.
Nha xu?t b?n Giao d?c - B? Giao d?c va đao t?o - Sach giao khoa V?t Ly 7
Nha xu?t b?n Giao d?c - B? Giao d?c va đao t?o - Sach giao khoa V?t Ly 11
Nha xu?t b?n Giao d?c - B? Giao d?c va đao t?o - Sach giao khoa V?t Ly 11 Nang cao
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Am thanh
.
|