한국   대만   중국   일본 
Jean-Marie Lehn ? Wikipedia ti?ng Vi?t

Jean-Marie Lehn (sinh ngay 30.9.1939) la nha hoa h?c ng??i Phap đa đo?t gi?i Nobel Hoa h?c n?m 1987 chung v?i Donald Cram va Charles J. Pedersen cho cong trinh nghien c?u hoa h?c c?a ong, đ?c bi?t vi?c t?ng h?p cac cryptand [1] . Lehn la ng??i s?m đ?i m?i lanh v?c Hoa h?c sieu phan t? (supramolecular chemistry), t?c la mon hoa h?c c?a cac t?p h?p phan t? ch?-khach đ??c t?o ra b?ng cac ≪tac đ?ng qua l?i gi?a cac phan t?≫, va ti?p t?c đ?i m?i trong lanh v?c nay. Ong đa xu?t b?n h?n 800 bai kh?o c?u khoa h?c v? hoa h?c.

Jean-Marie Lehn
Sinh 30 thang 9, 1939 (84?tu?i)
Rosheim , Phap
Qu?c t?ch Phap
N?i?ti?ng vi cryptand
Gi?i th??ng Gi?i Nobel Hoa h?c n?m 1987
S? nghi?p khoa h?c
Nganh Hoa h?c sieu phan t? ( Supramolecular chemistry )
M?t t?p h?p vong xo?n ?c do Jean-Marie Lehn va ng??i c?ng tac bao cao ? Angew. Chem., Int. Ed. Engl. 1996, 35, 1838-1840.
C?u truc tinh th? c?a m?t foldamer do Lehn va ng??i c?ng tac bao cao ? Helv. Chim. Acta., 2003, 86, 1598-1624.

Cu?c đ?i s?a

Lehn sinh t?i Rosheim , Phap la con c?a Pierre va Marie Lehn. Cha ong la th? lam banh mi, nh?ng thich am nh?c nen sau đo đa tr? thanh ng??i ch?i đan organ ? thanh ph?. Ngoai khoa h?c, Lehn c?ng h?c nh?c va r?t thich nh?c. Ong v?n ti?p t?c ch?i đan organ m?c du say me nghien c?u khoa h?c.

Lehn h?c trung h?c ? Obernai t? n?m 1950 t?i 1957, h?c c? ti?ng Latinh , Hy L?p , đ?c va Anh , v?n h?c Phap ; nen sau nay ong r?t tinh thong c? tri?t h?c l?n khoa h?c , đ?c bi?t la hoa h?c . Thang 7 n?m 1957, ong đ?u b?ng tu tai tri?t h?c , va t?i thang 9 cung n?m đ?u them b?ng tu tai khoa h?c t? nhien .

? đ?i h?c Strasbourg , m?c du ban đ?u ong h?c tri?t h?c, nh?ng cu?i cung ong đa theo h?c cac khoa h?c v? khoa h?c t? nhien , v?t ly , hoa h?c , tham d? cac bai gi?ng c?a giao s? Guy Ourisson , va nh?n ra r?ng minh mu?n theo đu?i s? nghi?p nghien c?u trong nganh hoa h?u c? . Ong vao lam vi?c trong phong thi nghi?m c?a giao s? Guy Ourisson, nghien c?u đ? thi l?y b?ng ti?n s?. T?i đay, ong đa ph? trach ph? k? c?ng h??ng t? h?t nhan đ?u tien c?a phong thi nghi?m, va xu?t b?n bai kh?o c?u khoa h?c đ?u tien c?a minh, trong đo ch? ra m?t quy t?c c?a s? c?ng them ch?t cho cac s? luan phien gay ra thay th? c?a cac tin hi?u "c?ng h??ng t? h?t nhan" proton trong cac ch?t d?n xu?t steroid .

Sau khi đ?u b?ng ti?n s? , ong sang Hoa K? lam vi?c 1 n?m ? Phong thi nghi?m c?a Robert Burns Woodward t?i đ?i h?c Harvard , nghien c?u v? vi?c t?ng h?p vitamin B12 cung nhi?u mon khac.

S? nghi?p s?a

N?m 1966, ong đ??c b? nhi?m lam maitre de conferences (t??ng đ??ng giao s? ph? ta) ? Phan khoa Hoa h?c c?a đ?i h?c Strasbourg . Ong t?p trung nghien c?u vao cac đ?c tinh v?t ly c?a cac phan t?, t?ng h?p cac h?p ch?t đ?c bi?t thi?t k? cho l? ra m?t đ?c tinh nh?t đ?nh, đ? hi?u ro h?n v? cach ma đ?c tinh đo lien quan đ?n c?u truc ra sao.

N?m 1968, ong đ?t đ??c s? t?ng h?p cac phan t? gi?ng nh? cai l?ng, co m?t khoang ben trong co th? ch?a m?t phan t? khac. Mon hoa h?u c? đa giup ong co th? thi?t k? cac l?ng v?i hinh d?ng mong mu?n, do đo ch? cho phep m?t lo?i phan t? t? vao trong l?ng. đay la ti?n đ? cho m?t l?nh v?c hoan toan m?i trong hoa h?c, cac c?m bi?n. Cac c? ch? nh? v?y c?ng đong m?t vai tro l?n trong sinh h?c phan t? .

Cac cryptand nay, nh? Lehn đa đ?t ten cho chung, đa tr? thanh m?i quan tam chinh c?a ong, va đa khi?n ong đ?nh ngh?a m?t lo?i hoa h?c m?i - "hoa h?c sieu phan t?" - ma thay vi nghien c?u cac lien k?t ben trong m?t phan t?, thi xem xet nh?ng s?c hut gi?a cac phan t?, va cai ma sau nay đ??c g?i la "nh?ng v?t d? v?", ch?ng h?n nh? nh?ng micelle , polymer , ho?c đ?t set.

N?m 1980, ong đ??c tuy?n vao gi?ng d?y ? tr??ng danh ti?ng College de France , va n?m 1987 ong đ??c trao gi?i Nobel Hoa h?c, cung v?i Donald Cram va Charles J. Pedersen cho cong trinh nghien c?u cryptand c?a ong.

đ?i t? s?a

Lehn k?t hon v?i Sylvie Lederer n?m 1956. H? co hai ng??i con trai: David va Mathias.

Gi?i th??ng va Vinh d? s?a

Tham kh?o s?a

  1. ^ Cac cryptand la m?t h? cac ligand t?ng h?p 2 vong ho?c đa vong cho vai lo?i cation . Cryptand thong th??ng nh?t la N[CH2CH2OCH2CH2OCH2CH2]3N; cong th?c c?a IUPAC la 1,10-diaza-4,7,13,16,21,24-hexaoxabicyclo[8.8.8]hexacosane
  • Goodman, Catherine (2007). “Jean-Marie Lehn”. Nat. Chem. Biol. 3 (11): 685. doi : 10.1038/nchembio1107-685 . PMID  17948011 .

Lien k?t ngoai s?a